(2002) 4 ΑΑΔ 979
[*979]18 Οκτωβρίου, 2002
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΚΩΣΤΑΣ ΧΗΡΑ,
Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚHΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ
ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΕΩΣ,
2. ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
Καθ’ ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 1040/2001)
Αστυνομική Δύναμη Κύπρου ― Προαγωγές ― Το νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο και η αντίκρυσή του από τη δεσμευτική νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Αστυνομική Δύναμη Κύπρου ― Προαγωγές ― Το ζήτημα της χρήσης του Επεξηγηματικού εντύπου για την αξιολόγηση του Υποψηφίου με βάση τα στοιχεία του Προσωπικού Φακέλου και Ατομικού Δελτίου ― Ειδικά το θέμα της αποτίμησης των ετών υπηρεσίας σε μονάδες ― Παραβιάζει το νόμο και τους κανονισμούς ― Ερμηνεία του Καν. 3 της Κ.Δ.Π. 52/89 ― Η αυθαίρετη διαβάθμιση της αρχαιότητας σε κλίμακες ετών με αντιστοιχία μονάδων, εξαλείφει ουσιαστικά την πραγματική σημασία που πρέπει να αποδίδεται σε αυτήν σύμφωνα με τον Καν. 3 ― Συνέπειες.
Ο αιτητής προσέβαλε την προαγωγή των ενδιαφερομένων μερών σε Λοχίες.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, εν μέρει ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
1. Η νομοθετήμενη διαδικασία για προαγωγές ακολουθήθηκε στην παρούσα υπόθεση. Η εγκυρότητα του εντύπου, και το ουσιαστικό [*980]περιεχόμενό του, που χρησιμοποιεί το Συμβούλιο Κρίσεως, στο οποίο καταγράφεται σε μονάδες η αξιολόγηση των υποψηφίων στη συνέντευξη και στα υπόλοιπα στοιχεία κρίσεως, έχει εξεταστεί από την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Δημοκρατία κ.ά. ν. Αντωνίου κ.ά. (1993) 3 Α.Α.Δ. 325. Κρίθηκε πως το έντυπο που χρησιμοποιείται συνάδει απόλυτα με τις πρόνοιες του Κανονισμού και πως ο καταμερισμός της βαθμολογίας της απόδοσης των υποψηφίων στις προσωπικές συνεντεύξεις είναι προτιμητέος από μια αόριστα περιγραφική ή γενική αριθμητική εκτίμηση. Αποφασίστηκε επίσης πως στο έντυπο καθορίζεται ενιαίο μέτρο κρίσεως και διασφαλίζεται έτσι η αρχή της ισότητας μεταξύ των υποψηφίων.
2. Στην παρούσα υπόθεση όμως εγείρεται ένα άλλο σοβαρό θέμα. Εκτός από τα δύο έντυπα, δηλαδή της έκθεσης αξιολόγησης από την Επιτροπή Αξιολόγησης και αυτό στο οποίο περιέχεται η αξιολόγηση και βαθμολογία του Συμβουλίου Κρίσεως, υπάρχει στο φάκελο για κάθε υποψήφιο ακόμη ένα έντυπο που φέρει τίτλο «Επεξηγηματικό έντυπο για την αξιολόγηση του Υποψηφίου με βάση τα στοιχεία του Πρσωπικού Φακέλου και Ατομικού Δελτίου». Σ’ αυτό το έντυπο καθορίζεται ανώτατη τιμή μονάδων για το κάθε αξιολογικό κριτήριο. Είναι δε μέσα στα πλαίσια αυτής της βαθμολογίας που λειτούργησε το Συμβούλιο Κρίσεως κατά την αξιολόγηση των υποψηφίων. Στο επίμαχο έντυπο αριθμούνται 10 κριτήρια με ανώτατη τιμή μονάδων για το καθένα που ποικίλλει από 0.50 μέχρι 2.00 μονάδες. Στο υπ’ αριθ. 1 κριτήριο, που αφορά στα έτη υπηρεσίας στο βαθμό του αστυφύλακα, η ανώτατη τιμή μονάδων είναι 2. Για τη θέση του αστυφύλακα για υπηρεσία άνω των 8 ετών δίδεται το μάξιμουμ των μονάδων. Έτσι, στον αιτητή με 15 έτη υπηρεσίας δόθηκε το μάξιμουμ των 2 μονάδων. Το ίδιο όμως έχει συμβεί με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη που έχουν υπηρεσία άνω των 8 ετών, αλλά μικρότερη από τον αιτητή. Μόνο δυο από τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν μεγαλύτερη υπηρεσία από τον αιτητή.
3. Στις γενικές αρχές που ισχύουν για τις προαγωγές, όπως αυτές καθορίζονται στον Κ.3 της Κ.Δ.Π. 52/89, αναφέρεται, στην παράγρ.2, πως η αρχαιότητα θα λαμβάνεται υπόψη, αλλά δεν θα αφήνεται να ρυθμίζει την προαγωγή. Μεγαλύτερη σπουδαιότητα προσδίδεται στην αξία και τα προσόντα. Η πρόνοια όμως αυτή δεν εξαλείφει το κριτήριο της αρχαιότητας. Αντίθετα το διατηρεί ως ένα από τα στοιχεία αξιολόγησης, με την επιφύλαξη πως μεγαλύτερη σπουδαιότητα προσδίδεται στην αξία και τα προσόντα.
[*981] Τα στοιχεία αξία και προσόντα ως εκ της φύσης τους μπορούν να εκτιμηθούν και αξιολογηθούν ανάλογα με την άποψη που έκαστο μέλος του Συμβουλίου Κρίσεως μπορεί να έχει, και επομένως η βαθμολόγηση αντικατοπτρίζει ανάλογα την προσωπική εκτίμηση. Η αρχαιότητα όμως καταγράφεται με αναφορά σε καθορισμένο χρονικό διάστημα. Δεν μπορεί, επομένως, να διατιμηθεί σε μονάδες. Η αρχαιότητα του αιτητή των 15 ετών έναντι των ενδιαφερομένων μερών με 8 έως 12 έτη, δεν μπορεί να βαθμολογηθεί, όπως γίνεται στην παρούσα περίπτωση, με τον ίδιο αριθμό μονάδων, δηλαδή το μάξιμουμ των 2.
Η διαφορά του αιτητή στα προσόντα και στην αξία έναντι των ενδιαφερομένων μερών είναι ενδεχόμενο να θεωρηθεί τόσο μικρή, ώστε η υπέρτερη αρχαιότητά του να προσμετρήσει υπέρ της προαγωγής του. Η αυθαίρετη διαβάθμιση της αρχαιότητας σε κλίμακες ετών σε αντιστοιχία μονάδων, εξαλείφει ουσιαστικά την πραγματική σημασία που πρέπει να αποδίδεται σ’ αυτή σύμφωνα με τον Κανονισμό, έστω και αν μεγαλύτερη σημασία αποδίδεται στην αξία και στα προσόντα.
Η προσφυγή επιτυγχάνει εν μέρει, με έξοδα.
Αναφερόμενη Υπόθεση:
Δημοκρατία κ.ά. v. Αντωνίου κ.ά. (1993) 3 Α.Α.Δ. 325.
Προσφυγή.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τον Αιτητή.
Γ. Γιωργαλλής, για Γενικό Εισαγγελέα, για τους Καθ’ ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.: Ο αιτητής - μέλος της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Κύπρου, προσβάλλει την απόφαση του Αρχηγού Αστυνομίας με την οποία προάχθηκαν στη θέση λοχία 14 συνάδελφοι του. Η απόφαση του Αρχηγού δημοσιεύθηκε στις Εβδομαδιαίες Διαταγές στις 24.9.01.
Σύμφωνα με το άρθρο 13Α(1) του περί Αστυνομίας Νόμου, Κεφ. 285, όπως έχει τροποποιηθεί, οι διορισμοί, εγγραφή, προαγωγές και απόλυση των μελών της Δύναμης μέχρι και του βαθμού [*982]του Ανώτερου Υπαστυνόμου γίνονται από τον Αρχηγό της Αστυνομίας, (στη δύναμη της οποίας υπάγεται και η πυροσβεστική υπηρεσία) με την έκριση του Υπουργού. Το εδάφιο (2) (α) του ιδίου άρθρου προβλέπει πως η διαδικασία για το διορισμό, εγγραφή, προαγωγή, υπηρεσία και απόλυση των πιο πάνω μελών της Δύναμης προβλέπεται από Κανονισμούς, που εκδίδονται με τη σύσταση του Αρχηγού από το Υπουργικό Συμβούλιο, οι οποίοι αφού εγκριθούν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων δημοσιεύονται στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας. Οι Κανονισμοί που θεσπίστηκαν, και ισχύουν, αναφορικά με τις προαγωγές σύμφωνα με την πιο πάνω πρόνοια του Νόμου, είναι οι περί Αστυνομίας (Προαγωγές) Κανονισμοί του 1989, Κ.Δ.Π. 52/89. Τα επόμενα εδάφια του ιδίου άρθρου του Νόμου προβλέπουν για τη σύσταση Συμβουλίου Κρίσεως, του οποίου ο Αρχηγός ζητά τη συμβουλή πριν από κάθε προαγωγή. Το Συμβούλιο Κρίσεως καταρτίζει κάθε έτος πίνακα ο οποίος περιέχει τα ονόματα αυτών που συστήνονται για προαγωγή σε αλφαβητική σειρά, (εδάφιο 4). Το εδάφιο 7 προβλέπει πως η σύσταση, αρμοδιότητα διαδικασία και μέθοδοι εργασίας του Συμβουλίου Κρίσεως καθορίζονται σε Κανονισμούς. Στο ίδιο εδάφιο προβλέπεται η σύσταση Επιτροπής Αξιολόγησης, που αξιολογεί τους υποψήφιους για προαγωγή.
Ο Καν.3 των Κανονισμών καθορίζει, όπως αναφέρεται στον πλαγιότιτλο του, τις γενικές αρχές που ισχύουν για προαγωγή σε όλους τους βαθμούς της Δύναμης. Συγκεκριμένα προβλέπει:
«2.-(1) Προαγωγή σ’ όλους τους βαθμούς της Δύναμης, θα διενεργείται με επιλογή μεταξύ εκείνων που κατέχουν τα προσόντα για προαγωγή, σύμφωνα με τους παρόντες Κανονισμούς.
(2) Η αρχαιότητα θα λαμβάνεται υπόψη, αλλά δεν θα αφήνεται να ρυθμίζει την προαγωγή. μεγαλύτερη σπουδαιότητα θα προσδίδεται στην αξία και στα προσόντα.
(3) Πανεπιστημιακό δίπλωμα ή τίτλος σπουδών ή ισότιμο προσόν ή μετεκπαίδευση στο εξωτερικό για τουλάχιστον έξι μήνες συνολικά σε θέματα συναφή με τις εξουσίες και τα καθήκοντα της Δύναμης θεωρούνται ως επιπρόσθετο προσόν:
Νοείται ότι στον όρο μετεκπαίδευση στο εξωτερικό δεν περιλαμβάνεται ή παρακολούθηση σεμιναρίων ή άλλων μαθημάτων διάρκειας μικρότερης των δέκα εβδομάδων.»
Οι υποψήφιοι για προαγωγή, καθώς προνοείται στον Καν. 4, [*983]μέχρι και του βαθμού του Ανώτερου Υπαστυνόμου αξιολογούνται και ταξινομούνται πρώτα από την Επιτροπή Αξιολόγησης. Η αξιολόγηση αυτή, βάσει του Καν. 6(2), γίνεται με αναφορά στους προσωπικούς φακέλους, τα ατομικά δελτία των υποψηφίων, των προσόντων που αναφέρονται στον Καν. 3 και επιπλέον σε θέματα απόδοσης, εργατικότητας, κατάρτισης στα αστυνομικά καθήκοντα, προσωπικού κύρους και προσωπικότητας, αισθήματος πειθαρχίας, ικανότητας αποτελεσματικής διεκπεραίωσης καθηκόντων και ευθυνών και ικανότητας να εξασφαλίζει ο υποψήφιος από τους άνδρες του το βέλτιστο και να αποφέρει αποτελέσματα. Η παράγρ. 3 του ιδίου κανονισμού επιβάλλει στην Επιτροπή Αξιολόγησης να συντάσσει αναφορικά με κάθε υποψήφιο για προαγωγή έκθεση αξιολόγησης πάνω σε ειδικό έντυπο, (που έχει ήδη καθοριστεί), οι δε εκθέσεις αξιολόγησης προωθούνται στο Συμβούλιο Κρίσεως. Σύμφωνα με τον Καν. 8(2) το Συμβούλιο Κρίσεως καλεί σε συνέντευξη ενώπιον τους υποψήφιους για προαγωγή. Η προφορική εξέταση καλύπτει θέματα αστυνομικής πρακτικής εφαρμογής και γενικών γνώσεων σε επίκαιρα διεθνή γεγονότα και γεγονότα που αφορούν την Κύπρο. Η γενική εντύπωση του Συμβουλίου Κρίσεως αναφορικά με την απόδοση των υποψηφίων στην συνέντευξη καταγράφεται στα πρακτικά.
Το Συμβούλιο Κρίσεως, αφού μελετήσει το περιεχόμενο των προσωπικών φακέλων, των ατομικών δελτίων και την έκθεση της Επιτροπής Αξιολόγησης, καθώς επίσης και τα αποτελέσματα των προσωπικών συνεντεύξεων των υποψηφίων, αξιολογεί και βαθμολογεί κάθε υποψήφιο σε ειδικό έντυπο που καθορίζεται από τον Αρχηγό, και εγκρίνεται από τον Υπουργό. Καταρτίζει δε πίνακα που περιέχει τα ονόματα αυτών που συστήνονται για προαγωγή σε αλφαβητική σειρά.
Αυτή η διαδικασία, για προαγωγές, που συνοψίζω πιο πάνω, ακολουθήθηκε και στην υπόθεση που εξετάζουμε. Η εγκυρότητα του εντύπου και το ουσιαστικό περιεχόμενο του που χρησιμοποιεί το Συμβούλιο Κρίσεως, στο οποίο καταγράφεται σε μονάδες η αξιολόγηση των υποψηφίων στη συνέντευξη και στα υπόλοιπα στοιχεία κρίσεως, έχει εξεταστεί από την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Δημοκρατία κ.ά. ν. Αντωνίου κ.ά. (1993) 3 Α.Α.Δ. 325. Κρίθηκε πως το έντυπο που χρησιμοποιείται συνάδει απόλυτα με τις πρόνοιες του Κανονισμού και πως ο καταμερισμός της βαθμολογίας της απόδοσης των υποψηφίων στις προσωπικές συνεντεύξεις είναι προτιμητέος από μια αόριστα περιγραφική ή γενική αριθμητική εκτίμηση. [*984]Αποφασίστηκε επίσης πως στο έντυπο καθορίζεται ενιαίο μέτρο κρίσεως και διασφαλίζεται έτσι η αρχή της ισότητας μεταξύ των υποψηφίων.
Στην υπόθεση όμως που εξετάζουμε εγείρεται ένα σοβαρό θέμα, το οποίο προχωρώ αμέσως να παραθέσω και συζητήσω. Εκτός από τα δυο έντυπα, δηλαδή της έκθεσης αξιολόγησης από την Επιτροπή Αξιολόγησης και αυτό στο οποίο περιέχεται η αξιολόγηση και βαθμολογία του Συμβουλίου Κρίσεως, υπάρχει στο φάκελο για κάθε υποψήφιο ακόμη ένα έντυπο που φέρει τίτλο «Επεξηγηματικό έντυπο για την αξιολόγηση του Υποψηφίου με βάση τα στοιχεία του Προσωπικού Φακέλου και Ατομικού Δελτίου». Σ’ αυτό το έντυπο καθορίζεται ανώτατη τιμή μονάδων για το κάθε αξιολογικό κριτήριο. Είναι δε μέσα στα πλαίσια αυτής της βαθμολογίας που λειτούργησε το Συμβούλιο Κρίσεως κατά την αξιολόγηση των υποψηφίων. Στο επίμαχο έντυπο αριθμούνται 10 κριτήρια με ανώτατη τιμή μονάδων για το καθένα που ποικίλλει από 0.50 μέχρι 2.00 μονάδες. Μας ενδιαφέρει εδώ, γιατί τούτο είναι το ζήτημα που εγείρει ο δικηγόρος του αιτητή, το υπ’ αριθ. 1 κριτήριο που αφορά στα έτη υπηρεσίας στο βαθμό του αστυφύλακα, όπου η ανώτατη τιμή μονάδων του κριτηρίου είναι μέχρι 2 μονάδες. Για τη θέση του αστυφύλακα, που μας απασχολεί, για υπηρεσία άνω των 8 ετών δίδεται το μάξιμουμ των μονάδων. Έτσι, στον αιτητή με 15 έτη υπηρεσίας δόθηκε το μάξιμουμ των 2 μονάδων. Το ίδιο όμως έχει συμβεί με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη που έχουν υπηρεσία άνω των 8 ετών, αλλά μικρότερη από τον αιτητή. Συγκεκριμένα, στο ενδιαφερόμενο μέρος Αναστάσιο Αλαμπρίτη, που έχει 11 έτη, δόθηκαν 2 μονάδες, το ίδιο και στα ενδιαφερόμενα μέρη Αδάμο Γερμανό, Χριστάκη Θεοχαρίδη, Ανδρέα Παπαδόπουλο, Ανδρέα Χριστοφή, Ξένιο Μιχαήλ και Ανδρέα Αριστείδου, οι οποίοι έχουν 11 έτη υπηρεσίας. Ο ίδιος αριθμός μονάδων δόθηκαν και στους Ελευθέριο Τσοπανίδη και Γεώργιο Χ"Χριστοφή που έχουν 9 έτη υπηρεσίας και στον Σωτηράκη Αντωνίου με 8 έτη. Μόνο δυο από τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν μεγαλύτερη υπηρεσία από τον αιτητή. Ο Ευστάθιος Ευσταθίου και Ανδρέας Βαρνάβα, με 22 και 18 έτη αντίστοιχα.
Ο δικηγόρος του αιτητή εισηγείται, και έχει κατά τη γνώμη μου δίκαιο, πως το Συμβούλιο Κρίσεως καθορίζοντας μονάδες για το κριτήριο της αρχαιότητας παραβίασε το Νόμο και τους Κανονισμούς.
Πράγματι στις γενικές αρχές που ισχύουν για τις προαγωγές, [*985]όπως αυτές καθορίζονται στον Κ.3, που παρέθεσα πιο πάνω, αναφέρεται, στην παράγρ. 2, πως η αρχαιότητα θα λαμβάνεται υπόψη, αλλά δεν θα αφήνεται να ρυθμίζει την προαγωγή. Μεγαλύτερη σπουδαιότητα προσδίδεται στην αξία και τα προσόντα. Η πρόνοια όμως αυτή, στην κρίση μου, δεν εξαλείφει το κριτήριο της αρχαιότητας. Αντίθετα το διατηρεί ως ένα από τα στοιχεία αξιολόγησης, με την επιφύλαξη πως μεγαλύτερη σπουδαιότητα προσδίδεται στην αξία και τα προσόντα.
Έχω τη γνώμη πως τα στοιχεία αξία και προσόντα ως εκ της φύσης τους μπορούν να εκτιμηθούν και αξιολογηθούν ανάλογα με την άποψη που έκαστο μέλος του Συμβουλίου Κρίσεως μπορεί να έχει, και επομένως η βαθμολόγηση αντικατοπτρίζει ανάλογα την προσωπική εκτίμηση. Η αρχαιότητα όμως καταγράφεται με αναφορά σε καθορισμένο χρονικό διάστημα. Δεν μπορεί, επομένως, να διατιμηθεί σε μονάδες. Για να είμαι πιο σαφής, η αρχαιότητα του αιτητή των 15 ετών έναντι των ενδιαφερομένων μερών με 8 έως 12 έτη, δεν μπορεί να βαθμολογηθεί, όπως γίνεται στην παρούσα περίπτωση, με τον ίδιο αριθμό μονάδων, δηλαδή το μάξιμουμ των 2.
Η διαφορά του αιτητή στα προσόντα και στην αξία έναντι των ενδιαφερομένων μερών είναι ενδεχόμενο να θεωρηθεί τόσο μικρή ώστε η υπέρτερη αρχαιότητα του να προσμετρήσει υπέρ της προαγωγής του. Η αυθαίρετη διαβάθμιση της αρχαιότητας σε κλίμακες ετών σε αντιστοιχία μονάδων εξαλείφει ουσιαστικά την πραγματική σημασία που πρέπει να αποδίδεται σ’ αυτή σύμφωνα με τον Κανονισμό, έστω και αν μεγαλύτερη σημασία αποδίδεται στην αξία και στα προσόντα.
Για τον πιο πάνω λόγο η προσφυγή θα επιτύχει αναφορικά με τα ενδιαφερόμενα μέρη των οποίων η αρχαιότητα είναι μικρότερη από αυτή του αιτητή, δηλαδή των Αναστάσιου Αλαμπρίτη, Σωτηράκη Αντωνίου, Ανδρέα Αριστείδου, Αδάμο Γερμανό, Χριστάκη Θεχαρίδη, Βενιαμίν Λουκά, Ανδρέα Παπαδόπουλο, Ελευθέριο Τσοπανίδη, Γεώργιο Χ"Χριστοφή, Ανδρέα Χριστοφή, Ξένιο Μιχαήλ, και Χαράλαμπο Χαράλαμπους. Απορρίπτεται όμως για τους Ευστάθιο Ευσταθίου και Ανδρέα Βαρνάβα. Η Δημοκρατία να καταβάλει £300 έξοδα στον αιτητή.
Η προσφυγή επιτυγχάνει, εν μέρει, με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο