ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθ εση Αρ. 777/2003)
6 Οκτωβρίου, 2004
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΑΝΤΕΝΝΑ ΛΤΔ,
Αιτητές,
ν.
ΑΡΧΗΣ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ΄ ης η αίτηση.
- - - - - -
Χρ. Χριστοφίδης, για τους Αιτητές.
Ρ. Καλλιγέρου, για την Καθ΄ ης η αίτηση.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Οι αιτητές, ιδιοκτήτες του τηλεοπτικού σταθμού ΑΝΤΕΝΝΑ, προσβάλλουν τις αποφάσεις της Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου (στο εξής «η Αρχή»), ημερομηνίας 25.6.2003 και 21.7.2003 αντίστοιχα με τις οποίες η Αρχή, έκρινε ότι οι αιτητές παραβίασαν τις πρόνοιες του άρθρου 26(1)(β) του περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Νόμου του 1998 (ν. 7(1)/98 όπως τροποποιήθηκε, στο εξής «ο νόμος») και των Κανονισμών 21(4), 21(5), 21(6), 22(1), 25(3)(γ) και 32(3)(α) των Κανονισμών (ΚΔΠ 10/2000) και τους επέβαλε σε ορισμένες κατηγορίες, διοικητικό πρόστιμο συνολικού ύψους £5000 ενώ σε άλλες, την κύρωση της προειδοποίησης.
Οι αιτητές θεωρούν ότι οι επίδικες αποφάσεις είναι παράνομες και ζητούν την ακύρωσή τους για τους πιο κάτω λόγους:
(α) Το κατηγορητήριο είναι ελαττωματικό λόγω πολλαπλότητας των κατηγοριών και των ποινών που επιβλήθηκαν.
(β) Οι αποφάσεις πάσχουν λόγω έλλειψης ή/και μη δέουσας αιτιολογίας.
(γ) Δεν υπήρξε παράβαση του Κανονισμού 22(1) της ΚΔΠ 10/2000 και δεν έπρεπε να είχαν κριθεί ένοχοι παράβασης του εν λόγω Κανονισμού.
(δ) Δεν υπήρξε παράβαση των Κανονισμών γενικά.
Οι παραβάσεις για τις οποίες οι αιτητές κρίθηκαν ένοχοι, αφορούσαν σκηνές από την ελληνική τηλεοπτική σειρά «ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΖΩΗ» που μεταδόθηκαν κατά διάφορες ημερομηνίες (4/3, 5/3, 6/3 και 10/3/2003) και οι οποίες περιείχαν σκηνές βίας, λεξιλόγιο και φρασεολογία ακατάλληλη για ανήλικους ή και μεταδόθηκαν χωρίς την ανάλογη προειδοποίηση.
Η Αρχή σε συνεδρία της που πραγματοποιήθηκε στις 25.6.2003, μελέτησε τα στοιχεία που είχε ενώπιόν της, συμπεριλαμβανομένων και των προφορικών εξηγήσεων των αιτητών και αφού διαπίστωσε ότι έγιναν οι προμνησθείσες παραβάσεις, κάλεσε τους αιτητές να υποβάλουν γραπτώς τις απόψεις τους μέσα σε 14 ημέρες για σκοπούς επιβολής κυρώσεων. Η Αρχή, στη συνεδρία της ημερομηνίας 21.7.2003 αφού έλαβε υπόψη όλα τα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων και των εξηγήσεων και παραστάσεων των αιτητών αναφορικά με το θέμα των κυρώσεων, αποφάσισε να επιβάλει στους αιτητές τις πιο κάτω κυρώσεις:
(α) Προειδοποίηση για τις παραβάσεις που έγιναν στις 4/3, 5/3 και 10/3/03 (υπό στοιχεία της απόφασης 1-7, 8-14 και 23-28) και αφορούσαν τις πρόνοιες του άρθρου 26(1)(β) του νόμου και του αντίστοιχου για κάθε περίπτωση κανονισμού (Κανονισμοί 21(4), 21(5), 21(6), 22(1), 25(3)(γ) και 32(3)(α).
(β) Διοικητικό πρόστιμο συνολικού ύψους £5000 για τις παραβάσεις υπό στοιχεία 61-21 της απόφασης (ήτοι, £600, £1000, £1000, £600, £600 και £1200 αντίστοιχα).
Οι κανονισμοί που κρίθηκε ότι παραβιάστηκαν με τη χρησιμοποίηση εντός «οικογενειακής ζώνης» των πιο πάνω φράσεων ως ακατάλληλων για ανηλίκους και ως μεταδοθεισών χωρίς προειδοποίηση σχετικά με τη φύση της εκπομπής προβλέπουν,
«21(4) Οι σταθμοί λαμβάνουν μέτρα για την τήρηση των γενικά παραδεκτών κανόνων της ευπρέπειας και της καλαισθησίας στη γλώσσα και τη συμπεριφορά, λαμβάνοντας υπόψη το είδος και το πλαίσιο της εκάστοτε εκπομπής. Ιδιαίτερη μέριμνα επιβάλλεται στα προγράμματα που μεταδίδονται σε χρόνο κατά τον οποίο ενδεχομένως παρακολουθούν ανήλικοι.»
«21(5) Οι σταθμοί έχουν την ευθύνη να διασφαλίζουν ότι οι τηλεθεατές ή ακροατές είναι πάντοτε ενήμεροι σχετικά με το περιεχόμενο του προγράμματος που παρακολουθούν.»
«21(6) Οι σταθμοί εξασφαλίζουν όπως τα προγράμματα τα οποία μεταδίδονται εντός της οικογενειακής ζώνης είναι κατάλληλα για όλο το κοινό, συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών κάτω των δεκαπέντε ετών.»
«22(1) Με βάση τα κριτήρια που αναφέρονται στους παρόντες Κανονισμούς δίνονται προειδοποιήσεις σχετικά με τη φύση της εκπομπής, είτε αυτή βρίσκεται χρονικά εντός της οικογενειακής ζώνης είτε εκτός.»
«25(3)(γ) Απαγορεύεται η μετάδοση βωμολοχιών σε προγράμματα εντός οικογενειακής ζώνης.»
«32(3)(α) Απαγορεύεται η μετάδοση προγραμμάτων εντός οικογενειακής ζώνης που ενδέχεται να βλάψουν σοβαρά τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων και ιδιαίτερα προγραμμάτων που περιέχουν ερωτικές σκηνές ή σκηνές βίας.»
Οι διαπιστωθείσες παραβάσεις των κανονισμών έχουν ως πραγματικό υπόβαθρο τις πιο κάτω σκηνές και φράσεις:
(α) 4.3.03 – μετάδοση μεταξύ των ωρών 18.20 και 19.10
γυναίκα σε έξαλλη κατάσταση λέγει:
«....... στο χω πει εκατό φορές ότι δεν είμαι πρόστυχη, δεν είμαι του δρόμου, δεν είμαι πουτάνα, στο χω πει ...........»
σε άλλη σκηνή γυναίκα προαγωγός τραβά βίαια από τα μαλλιά πνευματικά διαταραγμένο άτομο.
Κανονισμοί που παραβιάστηκαν:
Καν. 26(1)(β) - (στοιχείο 1 - απόφασης)
Καν. 21(4) - (στοιχείο 2 - απόφασης)
Καν. 21(5) - (στοιχείο 3 - απόφασης)
Καν. 21(6) - (στοιχείο 4 - απόφασης)
Καν. 22(1) - (στοιχείο 5 - απόφασης)
Καν. 25(3)(γ) - (στοιχείο 6 - απόφασης)
Καν. 32(3)(α) - (στοιχείο 7 - απόφασης)
(β) 5.3.03 - μετάδοση μεταξύ των ωρών 18.20 και 19.10
διάλογος μεταξύ κόρης και πατέρα (αστυνομικοί και οι δυο)
«...να βάλεις όποιον θέλεις να την παρακολουθήσεις γιατί αυτή η γυναίκα σε προσβάλει, σε κερατώνει, σου πηδιέται με άλλον ...
Ο Πατέρας χαστουκίζει την κόρη πολύ δυνατά με αποτέλεσμα να στριφογυρίσει από το κτύπημα.
.... γιατί είναι μια πόρνη, είναι μια πρόστυχη και αν δεν την βγάλεις εγκαίρως από την ζωή σου σε λίγο καιρό θα περπατάς στο δρόμο και τα κέρατα σου θα σκαλώνουν πάνω στα σύρματα της ΔΕΗ...
... γιατί εγώ είμαι κωλόγερος και αυτή είναι νέο κορίτσι ...
... ακόμα και αν έχει εραστή, ακόμη και αν με κερατώνει, εσένα δεν μπορεί να σε φτάσει σε προστυχιά και σε μικρότητα ψυχής.
Πρωταγωνιστής μιλώντας σε φίλο/συνάδελφο του:
... Δεν ξέρω τί να κάνω γαμώ το κέρατο μου και πάω να τρελλαθώ.»
Κανονισμοί που παραβιάστηκαν:
Καν. 26(1)(β) - (στοιχείο 8 - απόφασης)
Καν. 21(4) - (στοιχείο 9 - απόφασης)
Καν. 21(5) - (στοιχείο 10 - απόφασης)
Καν. 21(6) - (στοιχείο 11 - απόφασης)
Καν. 22(1) - (στοιχείο 12 - απόφασης)
Καν. 25(3)(γ) - (στοιχείο 13 - απόφασης)
Καν. 32(3)(α) - (στοιχείο 14 - απόφασης)
(γ) 6.3.03 - μετάδοση μεταξύ των ωρών 18.20 και 19.10
Αντρας αποπειράται να έρθει σε ερωτική επαφή με πνευματικά διαταραγμένο άτομο τραβώντας την με τη βία και προσπαθώντας να την φιλήσει ενώ αυτή αντιστέκεται.
Σε άλλη σκηνή γυναίκα, προαγωγός, δίνει δύο πολύ δυνατά χαστούκια σε πνευματικά διαταραγμένο άτομο που ακολούθως αντιδρά και επιτίθεται ρίχνοντας την στον καναπέ και χτυπώντας την βίαια και επαναληπτικά.
Γυναίκα έλεγε (φώναζε) σε πολύ έντονο ύφος σε πνευματικά διαταραγμένο άτομο που μόλις είχε σκοτώσει τον επίδοξο (επί πληρωμή) εραστή της:
... κι΄ όλες αυτές οι πουτάνες εκεί πέρα έξω ...
... το μάτι τους είναι καρφωμένο πάνω στη δικιά μου την πόρτα ... τί κάνει η Στάσα η σκατοπουτάνα ...
Κανονισμοί που παραβιάστηκαν:
Καν. 26(1)(β) - (στοιχείο 15 - απόφασης)
Καν. 21(4) - (στοιχείο 16 - απόφασης)
Καν. 21(5) - (στοιχείο 17 - απόφασης)
Καν. 21(6) - (στοιχείο 18 - απόφασης)
Καν. 22(1) - (στοιχείο 19 - απόφασης)
Καν. 25(3)(γ) - (στοιχείο 20 - απόφασης)
Καν. 32(3)(α) - (στοιχείο 22 - απόφασης)
(γ) 10.3.03 - μετάδοση μεταξύ των ωρών 18.20 και 19.10
Γυναίκα μιλώντας στο τηλέφωνο αναφέρει:
- ... με ανεβοκατεβάζει πουτάνα ...
Ακολούθως σε έντονη λογομαχία δύο γυναικών ακούστηκαν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:
- ... εμένα να δεις πόσος πυρετός μου έρχεται, και πόσους εμετούς έχω κάνει από την στιγμή που κατάλαβα ότι κερατώνεις τον πατέρα μου ...
Η θιγμένη γυναίκα χαστουκίζει πολύ δυνατά την πρώτη η οποία συνεχίζει με τα ακόλουθα:
- ... Ακου να σου πω ρε τσούλα
- Πρόσεξε γιατί θα σε ξανακτυπήσω.
- Αν τολμήσεις να ξανασηκώσεις χέρι απάνω μου σκατοπουτάνα θα βγω και σε ένα λεπτό θα ξαναγυρίσω πίσω με το πιστόλι στο χέρι. Και θα σου κάνω τα μυαλά ταπετσαρία στον τοίχο. Θα σε σκοτώσω μωρή.
Κανονισμοί που παραβιάστηκαν:
Καν. 21(4) - (στοιχείο 23 - απόφασης)
Καν. 21(5) - (στοιχείο 24 - απόφασης)
Καν. 21(6) - (στοιχείο 25 - απόφασης)
Καν. 22(1) - (στοιχείο 26 - απόφασης)
Καν. 25(3)(γ) - (στοιχείο 27 - απόφασης)
Καν. 32(3)(α) - (στοιχείο 28 - απόφασης)
Το σκεπτικό της απόφασης της Αρχής με την οποία ο σταθμός των αιτητών κρίθηκε ένοχος των πιο πάνω παραβάσεων έχει ως εξής:
«Εχουμε μελετήσει με μεγάλη προσοχή όλα τα ενώπιον μας στοιχεία και περιστατικά, συμπεριλαμβανομένων των γραπτών και των προφορικών εξηγήσεων του σταθμού, καθώς επίσης και των βιντεοταινιών με τα επεισόδια της εν λόγω σειράς και κρίνουμε ότι:
Τα επεισόδια της σειράς «Καλημέρα Ζωή» (υπό στοιχεία 1, 8 & 15) που μεταδόθηκαν στις 4, 5 και 6 Μαρτίου 2003 περιείχαν οπτικό και λεκτικό υλικό μη υψηλού επιπέδου, κατά παράβαση του άρθρου 26(1)(β) του περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Νόμου 7(1)/98 (όπως αυτός τροποποιήθηκε μεταγενέστερα) που αναφέρει ότι «Οι εκπομπές κάθε αδειούχου σταθμού πρέπει να διέπονται από τις αρχές - ... της ψηλής ποιότητας».
Τα επεισόδια της σειράς «Καλημέρα Ζωή» (υπό στοιχεία 2, 9, 16 & 23) που μεταδόθηκαν στις 4, 5, 6 & 10 Μαρτίου 2003 εντός οικογενειακής ζώνης, περιείχαν σκηνές βίας όπως χειροδικία εναντίον πνευματικά διαταραγμένου ατόμου, δυνατά χαστουκίσματα, απόπειρα βιασμού πνευματικά διαταραγμένου ατόμου καθώς και σκηνές στις οποίες ακούγονταν βωμολοχίες (πουτάνα, πηδιέται, κερατώνει, γαμώ το κέρατο μου, κωλόγερος), σκηνές που δεν συνάδουν με τους γενικά παραδεκτούς κανόνες της ευπρέπειας και της καλαισθησίας στη γλώσσα και την συμπεριφορά και που προβλήθηκαν σε ώρα που ενδεχομένως να παρακολουθούσαν ανήλικοι, κατά παράβαση του κανονισμού 21(4) των περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Κανονισμών του 2000 (Κ.Δ.Π. 10/2000) που αναφέρει ότι: Οι σταθμοί λαμβάνουν μέτρα για την τήρηση των γενικά παραδεκτών κανόνων της ευπρέπειας και της καλαισθησίας στη γλώσσα και τη συμπεριφορά, λαμβάνοντας υπόψη το είδος και το πλαίσιο της εκάστοτε εκπομπής. Ιδιαίτερη μέριμνα επιβάλλεται στα προγράμματα που μεταδίδονται σε χρόνο κατά τον οποίο ενδεχομένως παρακολουθούν ανήλικοι.»
Τα επεισόδια της σειράς «Καλημέρα Ζωή» (υπό στοιχεία 3, 10, 17 & 23) που μεταδόθηκαν στις 4, 5, 6 & 10 Μαρτίου 2003 εντός οικογενειακής ζώνης, έφεραν την οπτική ένδειξη (Κ) πριν την έναρξη τους, γεγονός που τα κατατάσσει στα προγράμματα κατάλληλα για όλη την οικογένεια ενώ περιείχαν σκηνές ακατάλληλους για ανηλίκους. Ο σταθμός δεν φρόντισε να διασφαλίσει ώστε οι τηλεθεατές να ήταν πάντοτε ενήμεροι σχετικά με το περιεχόμενο των προγραμμάτων που παρακολουθούσαν αφού η προειδοποίηση που δόθηκε δεν ανταποκρινόταν στο περιεχόμενο των προγραμμάτων, παράβαση του κανονισμού 21(5) των περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Κανονισμών του 2000 (Κ.Δ.Π. 10/2000) που αναφέρει ότι: «Οι σταθμοί έχουν την ευθύνη να διασφαλίζουν ότι οι τηλεθεατές ή ακροατές είναι πάντοτε ενήμεροι σχετικά με το περιεχόμενο του προγράμματος που παρακολουθούν.»
Τα επεισόδια της σειράς «Καλημέρα Ζωή» (υπό στοιχεία 4, 11, 18 & 25) που προβλήθηκαν στις 4, 5, 6 & 10 Μαρτίου 2003 εντός οικογενειακής ζώνης, περιείχαν σκηνές βίας όπως χειροδικία εναντίον πνευματικά διαταραγμένου ατόμου, δυνατά χαστουκίσματα, απόπειρα βιασμού πνευματικά διαταραγμένου ατόμου καθώς και σκηνές στις οποίες ακούγονταν βωμολοχίες (πουτάνα, πηδιέται, κερατώνει, γαμώ το κέρατο μου, κωλόγερος), σκηνές ακατάλληλες για παιδιά κάτω των 15 ετών, κατά παράβαση του κανονισμού 21(6) των περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Κανονισμών του 2000 (Κ.Δ.Π. 10/2000) που αναφέρει ότι: «Οι σταθμοί εξασφαλίζουν όπως τα προγράμματα τα οποία μεταδίδονται εντός της οικογενειακής ζώνης είναι κατάλληλα για όλο το κοινό, συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών κάτω των δεκαπέντε ετών.»
Τα επεισόδια της σειράς «Καλημέρα Ζωή» (υπό στοιχεία 5, 12, 19 & 26) που προβλήθηκαν στις 4, 5, 6 & 10 Μαρτίου 2003 εντός οικογενειακής ζώνης, έφεραν κατά την έναρξη τους την οπτική ένδειξη (Κ). Ωστόσο η ένδειξη που δόθηκε δεν ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο των επεισοδίων αφού αυτά περιείχαν σκηνές βίας όπως χειροδικία εναντίον πνευματικά διαταραγμένου ατόμου, δυνατά χαστουκίσματα, απόπειρα βιασμού πνευματικά διαταραγμένου ατόμου καθώς και σκηνές στις οποίες ακούγονταν βωμολοχίες (πουτάνα, πηδιέται, κερατώνει, γαμώ το κέρατο μου, κωλόγερος) σκηνές ακατάλληλες για ανηλίκους, κατά παράβαση του κανονισμού 22(1) των περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Κανονισμών του 2000 (Κ.Δ.Π. 10/2000) που αναφέρει ότι: «Με βάση τα κριτήρια που αναφέρονται στους παρόντες Κανονισμούς δίνονται προειδοποιήσεις σχετικά με τη φύση της εκπομπής, είτε αυτή βρίσκεται χρονικά εντός της οικογενειακής ζώνης είτε εκτός. Η προειδοποίηση αυτή έχει τρεις μορφές –
(α) Γραπτή προειδοποίηση στον ημερήσιο τύπο και στα ραδιοτηλεοπτικά περιοδικά.
(β) ακουστική (λεκτική) πριν από την έναρξη της εκπομπής.
(γ) οπτική, με οπτική ένδειξη κάθε δέκα λεπτά στο κάτω αριστερό μέρος της οθόνης ως εξής:
- (K) σε παρένθεση χρώματος πράσινου για προγράμματα κατάλληλα για γενική παρακολούθηση.
- (12) σε παρένθεση χρώματος κίτρινου για προγράμματα ακατάλληλα για άτομα κάτω των δώδεκα ετών.
- (15) σε παρένθεση χρώματος μπλε για προγράμματα ακατάλληλα για άτομα κάτω των δεκαπέντε ετών.
- (18) σε παρένθεση χρώματος κίτρινου για προγράμματα ακατάλληλα για άτομα κάτω των δεκαοκτώ ετών.
- (Α) σε παρένθεση για προγράμματα έντονου ερωτικού περιεχομένου.
Κατά την διάρκεια των επεισοδίων της σειράς «Καλημέρα Ζωή» (υπό στοιχεία 6, 13, 20 & 27) που μεταδόθηκαν στις 4, 5, 6 & 10 Μαρτίου 2003 εντός οικογενειακής ζώνης, μεταδόθηκαν βωμολοχίες (πουτάνα, πηδιέται, κωλόγερος, γαμώ το κέρατο μου, κερατώνει), κατά παράβαση του κανονισμού 25(3)(γ) των περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Κανονισμών του 2000 (Κ.Δ.Π. 10/2000) που αναφέρει ότι «Απαγορεύεται – (γ) η μετάδοση βωμολοχιών σε πρόγραμμα εντός οικογενειακής ζώνης.»
Τα επεισόδια της σειράς «Καλημέρα Ζωή» (υπό στοιχεία 7, 14, 21 & 28) που προβλήθηκαν στις 4, 5, 6 & 10 Μαρτίου 2003 εντός οικογενειακής ζώνης, περιείχαν σκηνές βίας όπως χειροδικία εναντίον πνευματικά διαταραγμένου ατόμου, δυνατά χαστουκίσματα, απόπειρα βιασμού πνευματικά διαταραγμένου ατόμου καθώς και σκηνές στις οποίες ακούγονταν βωμολοχίες (πουτάνα, πηδιέται, κερατώνει, γαμώ το κέρατο μου, κωλόγερος), σκηνές που ενδέχεται να βλάψουν σοβαρά την σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων, κατά παράβαση του κανονισμού 32(3)(α) των περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Κανονισμών του 2000 (Κ.Δ.Π. 10/2000) που αναφέρει ότι: «Απαγορεύεται η μετάδοση προγραμμάτων εντός οικογενειακής ζώνης που ενδέχεται να βλάψουν σοβαρά τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων και ιδιαίτερα προγραμμάτων που περιέχουν ερωτικές σκηνές ή σκηνές βίας.»
Σε ότι αφορά τον ισχυρισμό του Προέδρου του Δ.Σ. του σταθμού κ. Παπαφιλίππου ότι η μετάδοση της σειράς «Καλημέρα Ζωή» είναι έννομη βάση της σύμβασης για την Διασυνοριακή Τηλεόραση καθώς και την αμφισβήτηση που εξέφρασε ως προς τον ορισμό της λέξης «αναμετάδοση» που χρησιμοποιείται στο Αρθρο 32(2) του Νόμου σημειώνουμε τα ακόλουθα:
Με βάση το άρθρο 32(2) του περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Νόμου 7(1)/98 (όπως αυτός τροποποιήθηκε μεταγενέστερα) «η Αρχή εξασφαλίζει την ελευθερία λήψεως και δεν εμποδίζει την αναμετάδοση στο έδαφος της Δημοκρατίας των εκπομπών που προέρχονται από κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης ή από κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης που έχουν προσυπογράψει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Διασυνοριακή Τηλεόραση». Η λέξη «αναμετάδοση», σύμφωνα με το άρθρο 2 της Σύμβασης για την Διασυνοριακή Τηλεόραση σημαίνει «το γεγονός της λήψης και ταυτόχρονης εκπομπής ανεξάρτητα από τα χρησιμοποιούμενα τεχνικά μέσα, πλήρων και αναλλοίωτων τηλεοπτικών προγραμμάτων, ή σημαντικών μερών αυτών των προγραμμάτων, τα οποία εκπέμπονται από παραγωγούς (broadcasters) για να ληφθούν από το κοινό».
Οπως προκύπτει από τα πιο πάνω, η μετάδοση της εν λόγω σειράς από τον ΑΝΤΕΝΝΑ Κύπρου δεν εμπίπτει στις πρόνοιες της Σύμβασης για την Διασυνοριακή Τηλεόραση ούτε και μπορούν να εφαρμοστούν οι αρχές αυτές mutatis mutandis όπως ισχυρίστηκε ο κ. Παπαφιλίππου. Η μη εξέταση της σειράς από την εποπτική αρχή (Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης) της χώρας παραγωγής (Ελλάδα) ουδόλως δεσμεύει την Αρχή.
Η Αρχή απορρίπτει επίσης τα όσα ανάφερε ο κ. Λάτσιος και κρίνει με βάση τον Νόμο και τους Κανονισμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο Νομοθέτης είχε υπόψη του την Κυπριακή πραγματικότητα και γι΄ αυτό το λόγο θέσπισε την Νομοθεσία ως έχει και ανάθεσε την Αρχή την ευθύνη εφαρμογής της, ειδικότερα όσον αφορά την οικογενειακή ζώνη.
Η προστασία των ανηλίκων αποτελεί πρωταρχική μέριμνα όλων σήμερα. Τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και το Συμβούλιο της Ευρώπης προωθούν ψηφίσματα, οδηγίες και αποφάσεις με στόχο να προστατευτούν τα παιδιά.
Στην Κυπριακή νομοθεσία, ο νομοθέτης θέλοντας να προστατεύσει τα παιδιά από προγράμματα μη κατάλληλα προς παρακολούθηση, ήτοι προγράμματα που περιέχουν σκηνές βίας, ερωτικές σκηνές, λεκτικό υλικό ή θεματολόγιο ακατάλληλο για ανηλίκους, θέτει περιορισμούς ως προς το περιεχόμενο των προγραμμάτων που μπορούν να μεταδίδονται εντός της οικογενειακής ζώνης.
Η έννοια της οικογενειακής ζώνης στηρίζεται στην αντίληψη ότι η είσοδος της τηλεόρασης στο κάθε σπίτι, επιβάλλει σεβασμό και συμμόρφωση προς τους τρόπους και κανόνες συμπεριφοράς μιας οικογένειας, από τις 05:30 το πρωί μέχρι τις 21:00 ή 22:00 το βράδυ, που ορίζεται σαν οικογενειακή ζώνη. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, το περιεχόμενο κάθε εκπομπής επιβάλλεται να είναι κατάλληλο για όλη την οικογένεια. Η Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου δίδει ιδιαίτερη έμφαση στα πιο πάνω θέματα και στην τήρηση προνοιών της νομοθεσίας.
Η Αρχή, σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 3(2)(ζ), έχει δώσει στο σταθμό το δικαίωμα να ακουσθεί και μπορεί να προχωρήσει στην επιβολή των, κατά την κρίση της, επιβαλλομένων κυρώσεων.
Παρά ταύτα και υπό το φως των περιστάσεων της υποθέσεως, η Αρχή δίνει στο σταθμό την ευκαιρία να ακουσθεί και μετά τη διαπίστωση της παράβασης για σκοπούς επιβολής κυρώσεων.
Η Αρχή καλεί τον σταθμό, εάν επιθυμεί, όπως υποβάλει τις εισηγήσεις και απόψεις του εγγράφως για σκοπούς επιβολής κυρώσεων μέσα σε δεκατέσσερις (14) μέρες από την λήψη της παρούσας. Σε περίπτωση που δεν ληφθεί απάντηση μέσα στην πιο πάνω προθεσμία, η Αρχή θα προχωρήσει στην επιβολή κυρώσεων.»
Η θέση των αιτητών είναι ότι το κατηγορητήριο στη βάση του οποίου ο σταθμός των αιτητών κρίθηκε ένοχος συγκεκριμένων παραβάσεων για τις οποίες επιβλήθηκαν οι προαναφερθείσες κυρώσεις είναι ελαττωματικό λόγω πολλαπλότητας των κατηγοριών. Λέγουν συναφώς ότι η διαδικασία είναι οιονεί ποινική και τυγχάνουν κατ΄ αναλογία εφαρμογής οι κανόνες της ποινικής δικονομίας, που στην προκείμενη περίπτωση έχουν παραβιαστεί εξαιτίας της ελαττωματικότητας του κατηγορητηρίου. Προς ενίσχυση της θέσης τους, επικαλούνται τις πρόνοιες και το λεκτικό του κανονισμού 42 όπου μεταξύ άλλων γίνεται χρήση της λέξης/όρου «κατηγορούμενος» και η προβλεπόμενη στη διάταξη διαδικασία, προσομοιάζει προς την ποινική (διαδικασία).
Εχω την άποψη ότι η πιο πάνω θέση των αιτητών είναι λανθασμένη. Τα προβλεπόμενα μέτρα και οι ποινές συνιστούν διοικητικές κυρώσεις που στοχεύουν στη συμμόρφωση των υποκείμενων προς τις νομοθετικές/κανονιστικές ρυθμίσεις. Βλ. Sigma Radio T.V. Ltd κ.α. ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. αρ. 320/99 κ.α., ημερ. 24.2.2004 και Sigma Radio T.V. v. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. αρ. 1096/01, ημερ. 7.1.2003. Ενόψει τούτου έχω τη γνώμη πως η Αρχή δεν είχε νομική υποχρέωση ανάλογης τήρησης των κανόνων ποινικής δικονομίας στην προκείμενη περίπτωση.
Εδώ είναι φανερό ότι, ξεχωριστοί λόγοι στοιχειοθετούν την κάθε μια από τις παραβάσεις και όχι τα ίδια τα γεγονότα, τα οποία ωστόσο, αποτελούν το πραγματικό υπόβαθρο. Στην Αντέννα Λτδ ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. αρ. 362/03, ημερ. 27.2.04 εξετάστηκε παρόμοιο ζήτημα και κρίθηκε ότι υπάρχει πολλαπλότητα στο κατηγορητήριο «... όταν η ίδια κατηγορία περιέχει πλέον του ενός αδικήματα και δεν έχει σχέση με τη δυνατότητα πρόσαψης πλειόνων κατηγοριών, έστω στηριγμένων στα ίδια γεγονότα. Οσο και αν αυτό, όπως θα δούμε, επιδρά σε σχέση με την επιβλητέα κύρωση. Οπότε, ως θέμα ουσίας πλέον, διακριβώνεται ευθύνη ανάλογα με το αποτέλεσμα της αντιστοίχησης των γεγονότων προς όσα ορίζονται ως ουσιαστικά του παραπτώματος κατά την προσδιοριζόμενη νομοθετική πρόνοια».
Το άρθρο 3(2)(ζ) του νόμου προβλέπει:
«3. –(1) .............................................. .................................................. .....................................
(2) Η Αρχή έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες:
(α) .................................................. .................................................. .................................
(β) .................................................. .................................................. .................................
(γ) .................................................. .................................................. .................................
(δ) .................................................. .................................................. .................................
(ε) .................................................. .................................................. .................................
(στ).............................................. .................................................. ....................................
(ζ) Επιβάλλει κυρώσεις, αφού ακούσει τα ενδιαφερόμενα μέρη για παράβαση –
- Των διατάξεων του παρόντος Νόμου ή των Κανονισμών που εκδίδονται με βάση αυτόν.
- του κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας έπειτα από αίτηση της Επιτροπής Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας.
- των όρων της άδειας.
- εγκυκλίων οδηγιών ή συστάσεων που εκδίδονται βάσει της παραγράφου (β) του παρόντος εδαφίου.
Για τους σκοπούς της παρούσας παραγράφου «κύρωση» περιλαμβάνει σύσταση, προειδοποίηση, προσωρινή αναστολή λειτουργίας σταθμού για περίοδο όχι μεγαλύτερη των τριών μηνών, ανάκληση της άδειας όπως καθορίζεται στο άρθρο 25 του παρόντος Νόμου, καθώς και επιβολή διοικητικού προστίμου για κάθε ημέρα παράβασης από το σταθμό του παρόντος Νόμου ή των όρων της άδειας ως ακολούθως:
- Μέχρι Λ.Κ. 5.000 για παγκύπριο τηλεοπτικό σταθμό,
- μέχρι Λ.Κ. 2.000 για παγκύπριο ραδιοφωνικό σταθμό,
- μέχρι Λ.Κ. 1.000 για τοπικό τηλεοπτικό ή ραδιοφωνικό σταθμό,
- μέχρι Λ.Κ. 500 για μικρό τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό.»
Ο ισχυρισμός ότι η Αρχή παραβίασε την πιο πάνω διάταξη δεν ευσταθεί. Προκύπτει από το λεκτικό της διάταξης ότι η θέληση του νομοθέτη είναι ο περιορισμός της κύρωσης/διοικητικού προστίμου για κάθε παράβαση συγκεκριμένης διάταξης μέχρι £5000 για κάθε μέρα που αυτή γίνεται. Υπάρχει εκ του νόμου ανώτατο όριο κύρωσης που μπορεί να επιβληθεί για κάθε παράβαση. Στην προκείμενη περίπτωση, υπάρχουν έξι διαφορετικές παραβάσεις ισάριθμων διαφορετικών κανονισμών για τις οποίες επιβλήθηκαν αντιστοίχως οι χρηματικές κυρώσεις, το σύνολο των οποίων δεν υπερβαίνει το όριο των £5000 που θέτει ο νόμος για την κάθε μια από τις παραβάσεις για κάθε μέρα που αυτή συνεχίζεται. Η παράβαση στοιχειοθετείται κάθε φορά που παραβιάζεται διαφορετικός κανονισμός, ή διαφορετική διάταξη του νόμου ή διαφορετικός όρος της άδειας λειτουργίας του σταθμού. Στην προκείμενη περίπτωση η Αρχή ενεργώντας εντός των επιτρεπτών ορίων της ευχέρειας της για επιλογή της κατάλληλης κύρωσης αποφάσισε να επιβάλει τις προμνησθείσες κυρώσεις για κάθε διαφορετική παράβαση. Βλ. Sigma Radio T.V. Ltd ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. αρ 1096/01, ημερ. 7.1.03 και Antenna Ltd v. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. αρ. 362/03, ημερ. 27.2.04.
Ο ισχυρισμός ότι οι επίδικες αποφάσεις δεν είναι αιτιολογημένες κρίνεται αβάσιμος. Στην Sigma Radio TV Ltd v. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. αρ. 320/99 κ.α., ημερ. 24.2.04, η Πλήρης Ολομέλεια έκρινε ότι οι αποφάσεις της Αρχής με ανάλογο ή παρόμοιο περιεχόμενο προς αυτό των επίδικων αποφάσεων ήταν επαρκώς αιτιολογημένες.
Ανεδαφικοί κρίνονται και οι ισχυρισμοί ότι οι αιτητές δεν παρέβησαν τον καν. 22(1) και δεν έπρεπε να είχαν κριθεί ένοχοι παράβασης του εν λόγω κανονισμού και ότι δεν υπήρξε εκ μέρους τους παράβαση γενικά των κανονισμών. Η κατάταξη των τηλεοπτικών προγραμμάτων αποτελεί ευθύνη των τηλεοπτικών σταθμών. Αυτό ισχύει για όλες τις εκπομπές και καλύπτει και τις σειρές των τηλεοπτικών ταινιών και προγραμμάτων. Ο καν. 22(1) εφαρμόζεται με αναφορά στο περιεχόμενο των γενικότερων κανόνων και ρυθμίσεων που προβλέπει ο νόμος και οι κανονισμοί. Το δικαστήριο εξετάζει κατά πόσο από το περιεχόμενο του φακέλου και την αιτιολογία της απόφασης εξάγεται συμπέρασμα ότι η επίδικη απόφαση βρίσκεται εντός των επιτρεπτών ορίων της διακριτικής ευχέρειας της Αρχής που χρησιμοποίησε ως κριτήριο για την καταδίκη την κοινή λογική και το επίπεδο ευπρέπειας του μέσου συνετού τηλεθεατή. Ανάλογη είναι και η προσέγγιση του δικαστηρίου το οποίο αποφαίνεται κατά πόσο η κρίση του οργάνου βρίσκεται εντός των ορίων της διακριτικής εξουσίας του ή αν έχει εκφύγει των εν λόγω ορίων. Η ουσιαστική κρίση της Αρχής αναφορικά με το επιλήψιμο του αισχρού λεξιλογίου που χρησιμοποιήθηκε στις επίδικες εκπομπές σε συνάρτηση προς τη συχνότητα των μεταδόσεων τους είναι ανέλεγκτη στα πλαίσια της αναθεωρητικής δικαιοδοσίας. Το δικαστήριο ελέγχει μόνο κατά πόσο εμφιλοχώρησε πλάνη ή κατά πόσο υπήρξε υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της Αρχής χωρίς να υποκαθιστά την κρίση του οργάνου με τη δική του. Οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί ήταν το αποτέλεσμα σωστής ερμηνευτικής προσέγγισης και αξιολόγησης των γεγονότων και υπαγωγής των ουσιωδών στοιχείων στο νόμο. Η Αρχή ορθά σημειώνει στην επίδικη απόφαση ότι η μη εξέταση της σειράς από το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης της Ελλάδος (χώρα παραγωγής) δεν δεσμεύει την Αρχή η οποία έχει την ευθύνη εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας.
Για τους πιο πάνω λόγους η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα. Οι προσβαλλόμενες αποφάσεις επικυρώνονται.
Α. ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.
ΣΦ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο