(2004) 4 ΑΑΔ 158
19 Μαρτίου, 2004
[ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
RADA MOTOFEI,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
2. ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ,
Καθ’ ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 289/2003)
Αλλοδαποί ― Πολιτογράφηση ― Προϋποθέσεις διενέργειάς της με βάση του Ν.43/67 ― Η άρνηση πολιτογράφησης της αιτήτριας στην κριθείσα περίπτωση κρίθηκε αναιτιολόγητη ― Περιστάσεις.
Η αιτήτρια προσέφυγε κατά της απόρριψης του αιτήματός της για πολιτογράφηση.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
Το Άρθρο 6 του περί Πολίτου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νόμου του 1967 παρέχει στον Υπουργό Εσωτερικών την εξουσία έκδοσης πιστοποιητικού πολιτογράφησης σε ένα αλλοδαπό, όταν αυτός πληροί τις απαιτούμενες προϋποθέσεις.
Τα προσόντα για την πολιτογράφηση δυνάμει της πιο πάνω πρόνοιας καθορίζονται στο “Δεύτερο Πίνακα” του Ν. 43/67.
Το συμπέρασμα ότι οι γάμοι της αιτήτριας ήταν εικονικοί δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένο. Βασίζεται σε αόριστες και άγνωστης προέλευσης πληροφορίες της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μετανάστευσης ότι διατηρούσε εξωσυζυγικές σχέσεις. Η αιτήτρια κατείχε τα τυπικά προσόντα για πολιτογράφηση. Είχε μάλιστα δεσμούς με τον τόπο, αφού διέμενε στην Κύπρο από το 1991 όταν πρωτοαφίχθηκε. Απέκτησε ακίνητη ιδιοκτησία και όπως παραδέχονται οι αρμόδιοι, μιλά, γράφει και διαβάζει την ελληνική γλώσσα. Η οικονομική της κατάσταση βάσει των διαπιστώσεων της Αστυνομίας ήταν καλή, οπότε αποδεικνύεται αντιφατική η αστυνομική εισήγηση πως η εδώ παρουσία της αποτελούσε βάρος για την Κυπριακή οικονομία.
Αναφορικά με τον ισχυρισμό ότι η αιτήτρια είχε επιδείξει ανάρμοστη και αξιόποινη συμπεριφορά θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή βασίστηκε στην επιμονή των Αστυνομικών Αρχών να αμφισβητήσουν τη συμπεριφορά της αιτήτριας σε θέματα που αφορούσαν την ιδιωτική της ζωή.
Από τα στοιχεία που έχουν παρουσιασθεί φαίνεται ότι οι απόψεις της Αστυνομίας ως προς την εικονικότητα των γάμων της αιτήτριας παρέμειναν ατεκμηρίωτες και ότι η θέση ότι η συμπεριφορά “δεν ήταν η πρέπουσα” παρέμεινε μια υποκειμενική άποψη. Η επίδικη απόφαση της 9/3/2003 που αναφέρεται απλά στα κυριαρχικά δικαιώματα της Δημοκρατίας και τη γενικότερη άποψη ότι “δεν συντρέχει κανένας ουσιαστικός λόγος που να δικαιολογεί την πολιτογράφηση”, στερείται της απαραίτητης αιτιολογίας.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενη υπόθεση:
Kωνσταντίνου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 16/2002, ημερ. 5.6.2003.
Προσφυγή.
Αρ. Βρυωνίδης, για την Αιτήτρια.
Ρ. Μαππουρίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για τους Καθ’ ων η αίτηση.
�
Cur. adv. vult.
ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.: Με την παρούσα προσφυγή η Rada Motofei (αιτήτρια) προσβάλλει την εγκυρότητα της απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών και Λειτουργού Μετανάστευσης (καθ’ων η αίτηση) με την οποία απορρίφθηκε αίτηση της για την απόκτηση Κυπριακής υπηκοότητας με τη διαδικασία της πολιτογράφησης.
(α) Τα γεγονότα.
Η αιτήτρια, που γεννήθηκε στη Ρουμανία στις 15/9/1972 και από τότε ήταν κάτοικος Ρουμανίας, ήλθε για πρώτη φορά στην Κύπρο στις 17/4/1991 και εργάστηκε σαν καλλιτέχνιδα στο καμπαρέ “Love Boat” στην Πάφο. Στις 13/7/1991 επέστρεψε στην πατρίδα της και στις 14/8/1991 συνήψε πολιτικό γάμο στη Ρουμανία με τον Κύπριο Άγγελο Νικολάου που είχε μεταβεί προς τούτο στο Βουκουρέστι. Το ζευγάρι επέστρεψε στις 24/8/1991 στην Κύπρο. Αρχικά χορηγήθηκε στην αιτήτρια άδεια παραμονής ως επισκέπτριας και ακολούθως άδεια εργασίας ως καθαρίστριας πιάτων στη Δημοτική παραλία στην Κάτω Πάφο. Ως αποτέλεσμα ισχυρισμών του συζύγου της ότι διατηρούσε σχέσεις με τρίτο πρόσωπο και ότι ετύγχανε εκμετάλλευσης, ο γάμος διαλύθηκε στις 10/5/1993. Η αιτήτρια επέστρεψε στη Ρουμανία όπου στις 23/7/1993 συνήψε νέο πολιτικό γάμο με τον Κύπριο Σάββα Χαραλάμπους, που είχε μεταβεί προς τούτο στη Ρουμανία. Το ζευγάρι επέστρεψε στην Κύπρο και στην αιτήτρια χορηγήθηκε άδεια παραμονής ως επισκέπτριας με τον όρο ότι θα διαμένει και θα συντηρείται από το σύζυγο της. Στις 9/8/1994 η αιτήτρια υπέβαλε αίτηση για να εγγραφεί ως πολίτιδα της Δημοκρατίας ως σύζυγος Κυπρίου, σύμφωνα με τις πρόνοιες του Άρθρου 5(2) του περί Πολίτου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νόμου (αρ. 43/67). Η αίτηση συνοδευόταν με δήλωση του συζύγου της ότι υφίστατο αρμονική συμβίωση, άνκαι η Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης διατηρούσε την άποψη ότι ο γάμος ήταν εικονικός, ότι η αιτήτρια διακινόταν συνεχώς με τρίτο πρόσωπο και ότι απώτερος σκοπός της ήταν η εξεύρεση Ρουμάνων καλλιτέχνιδων για εργοδότηση σε συγκεκριμένο καμπαρέ. Τελικά η αίτηση της απορρίφθηκε με μεγάλη καθυστέρηση στις 21/4/1997. Με νέα αίτηση μέσω δικηγόρου απευθύνθηκε στο Λειτουργό Μετανάστευσης με βεβαίωση ότι συζούσε αρμονικά με το σύζυγο της, ότι κατέβαλλε προσπάθειες για τεκνοποίηση οι οποίες παρέμεναν άκαρπες λόγω γυναικολογικών προβλημάτων και ότι στις 13/4/1998 απέκτησε την ιδιοκτησία ενός οικοπέδου στην Πάφο. Η Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης με σημείωμα προς το Λειτουργό Μετανάστευσης, τον πληροφορούσε ότι η αιτήτρια εργαζόταν ως διαχειρίστρια σε καμπαρέ και προωθούσε καλλιτέχνιδες στην πορνεία. Ενώ εκκρεμούσε η εξέταση της αίτησης, καταχωρήθηκε εναντίον της μαζί με άλλους τρεις συγκατηγορουμένους, η υπ’ αρ. 9341/98 ποινική υπόθεση για μαστροπεία και αποζείν από κέρδη πορνείας. Η αιτήτρια απαλλάχθηκε από τις σχετικές κατηγορίες στις 31/8/1999. Στις 12/9/2000 πληροφορήθηκε από το Λειτουργό Μετανάστευσης ότι η αίτηση της είχε απορριφθεί. Ακολούθησε η διάλυση του γάμου της με το Σάββα Χαραλάμπους στις 10/2/2002.
Στις 5/4/2002 υπέβαλε αίτηση για τη χορήγηση πιστοποιητικού πολιτογράφησης σύμφωνα με τις πρόνοιες του Άρθρου 6 του Νόμου 43/67, δηλώνοντας μεταξύ άλλων ότι ήταν οικοκυρά και διαζευγμένη από τις 10/2/2002. Κρίνω σκόπιμο να παραθέσω την εισήγηση του Λειτουργού Μετανάστευσης της 18/2/2002 προς τον Υπουργό Εσωτερικών, το περιεχόμενο της οποίας συνδέεται άμεσα με την επίδικη απόφαση.
“Υπουργό Εσωτερικών
(Μέσω Γεν. Δ/ντή)
Η κα Rada Motofei που μένει στην Πάφο υπόβαλεν αίτηση στο έντυπο Μ127 (Ερ. 235-232) για απόκτηση της Κυπριακής υπηκοότητας με πολιτογράφηση.
.............................................................................................................
4. Ο Αρχηγός της Αστυνομίας αναφέρει ότι οι γάμοι της αλλοδαπής με τους δύο Ε/Κύπριους ήταν εικονικοί και η αλλοδαπή διατηρεί ερωτικές σχέσεις με τον ιδιοκτήτη του καμπαρέ “Patriot” Κωνσταντή Ηλία, ο οποίος μέχρι πρόσφατα ήταν εργοδότης της. Αρκετές καλλιτέχνιδες που εργάσθηκαν κατά καιρούς στο πιο πάνω καμπαρέ σε καταθέσεις τους αναφέρουν ότι η εν λόγω αλλοδαπή επανειλημμένα τις απειλούσε και τις εκβίαζε με σκοπό την εκπόρνευση τους. Η Motofei Rada το 1998 κατηγορήθηκε για μαστροπεία και αποζείν από κέρδη πορνείας. Η υπόθεση εκδικάσθηκε στις 31.8.02 από το Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου και αυτή αθωώθηκε. Περαιτέρω η Αστυνομία αναφέρει ότι η αλλοδαπή είναι ιδιοκτήτρια κατοικίας στην Κ. Πάφο και διατηρεί τραπεζικό λογαριασμό £20,000 και ότι μιλά, γράφει και διαβάζει την Ελληνική γλώσσα. Δεν συστήνει την αίτηση της, γιατί οι γάμοι της με τους δύο Κυπρίους ήταν εικονικοί και η όλη συμπεριφορά της δεν ήταν η πρέπουσα. (Τα Σημ. (89)-(90) και (94)-(95) αντίστοιχα είναι σχετικά)
5. Ο Διοικητής της ΚΥΠ μας πληροφορεί ότι δεν εντοπίστηκε τίποτε σε βάρος της αιτήτριας από πλευράς ασφάλειας του Κράτους (Σημ. (97)).
6. Η αιτήτρια κατέχει τα τυπικά προσόντα που απαιτούνται από το Νόμο για πολιτογράφηση (Ερ. 240-237).
7. Πρόκειται για Ρουμάνα που διαμένει στην Κύπρο από το 1993 σε ιδιόκτητη οικία στην Πάφο και καλής οικονομικής κατάστασης, που μιλά, γράφει και διαβάζει την Ελληνική γλώσσα. Τέλεσε δύο γάμους με Κυπρίους, οι οποίοι πιστεύεται ότι είναι εικονικοί και η όλη συμπεριφορά της δεν ήταν η πρέπουσα.
8. Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω, το Τμήμα αυτό εισηγείται απόρριψη της αίτησης της.”
Η επίδικη απόφαση των καθ’ων η αίτηση που κοινοποιήθηκε τελικά στην αιτήτρια στις 9/3/2003 ήταν η ακόλουθη:
“Έχω οδηγίες να αναφερθώ στην αίτηση σας για απόκτηση της Κυπριακής υπηκοότητας, με πολιτογράφηση και λυπούμαι να σας πληροφορήσω ότι το αίτημα σας εξετάστηκε με προσοχή αλλά δεν κατέστη δυνατό να εγκριθεί.
2. Η Κυπριακή Δημοκρατία, ασκώντας τα κυριαρχικά δικαιώματα της, θεωρεί ότι δεν συντρέχει κανένας ουσιαστικός λόγος, που να δικαιολογεί την πολιτογράφηση σας ως Κυπρία πολίτιδα.”
(β) Η προσφυγή.
Η αιτήτρια προσβάλλει την εγκυρότητα της επίδικης απόφασης για ένα μόνο λόγο, ισχυριζόμενη ότι το αίτημα της απορρίφθηκε χωρίς αιτιολογία. Όπως υποβλήθηκε από τον ευπαίδευτο συνήγορο της η απόρριψη οφειλόταν σε δύο αυθαίρετα συμπεράσματα. Το πρώτο είναι ότι οι γάμοι της ήταν εικονικοί (ισχυρισμός που δεν έχει αποδειχθεί) και το δεύτερο η ανάρμοστη και αξιόπιστη διαγωγή της που βασιζόταν σε απειλές και εκβιασμούς άλλων καλλιτέχνιδων για να τις εξωθήσει στην πορνεία (ισχυρισμός που ανατρέπεται με τη δικαστική απόφαση της απαλλαγής της από τις σχετικές κατηγορίες που αντιμετώπιζε).
Οι καθ’ων η αίτηση ισχυρίζονται ότι το στοιχείο του “καλού χαρακτήρα” που αποτελεί μια από τις προϋποθέσεις για την πολιτογράφηση συμπεριλαμβάνει, σύμφωνα με την ετυμολογική του ερμηνεία, “τον ιδιαίτερο τρόπο συμπεριφοράς, ενεργείας, σκέψης κάθε ατόμου ή ιδιοσυγκρασία” και ότι με βάση τα στοιχεία που περιέχονται στο φάκελο της υπόθεσης, η απόφαση που εκδόθηκε ήταν ορθή.
(γ) Η νομική πλευρά.
Το Άρθρο 6 του περί Πολίτου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νόμου του 1967 παρέχει στον Υπουργό Εσωτερικών την εξουσία έκδοσης πιστοποιητικού πολιτογράφησης σε ένα αλλοδαπό, όταν αυτός πληροί τις απαιτούμενες προϋποθέσεις.
Τα προσόντα για την πολιτογράφηση δυνάμει της πιο πάνω πρόνοιας καθορίζονται στο “Δεύτερο Πίνακα” του Ν. 43/67 και είναι στο μέτρο που ενδιαφέρει την παρούσα υπόθεση τα ακόλουθα:
“ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΙΝΑΞ
(Άρθρον 6)
ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΠΡΟΣ ΠΟΛΙΤΟΓΡΑΦΗΣΙΝ
1. Τηρουμένων των διατάξεων της αμέσως προηγουμένης παραγράφου τα προς πολιτογράφησιν προσόντα αλλοδαπού αιτουμένου τοιαύτην πολιτογράφησιν είναι τα εξής:
(α) ότι είτε διέμενεν εν τη Δημοκρατία είτε διετέλεσεν εν τη δημοσία υπηρεσία της Δημοκρατίας, είτε εν μέρει το εν και εν μέρει το έτερον, καθ’ όλον το χρονικόν διάστημα των αμέσως προηγουμένων της ημερομηνίας της αιτήσεως του δώδεκα μηνών· και
(β) ότι διαρκούντων των αμέσως προηγουμένων του ρηθέντος δωδεκαμήνου χρονικού διαστήματος επτά ετών είτε διέμενεν εν τη Δημοκρατία είτε διετέλεσεν εν τη δημοσία υπηρεσία της Δημοκρατίας, είτε εν μέρει το εν και εν μέρει το έτερον, δια χρονικά διαστήματα ανερχόμενα εν συνόλω εις ουχί ολιγώτερα των τεσσάρων ετών:
Νοείται ότι οι φοιτητές .........................................................
..................................................................................... · και
(γ) είναι καλού χαρακτήρος· και
(δ) προτίθεται εν περιπτώσει χορηγήσεως πιστοποιητικού εις αυτόν
�(i) όπως διαμένη εν τη Δημοκρατία· ή
(ii) όπως εισέλθη ή εξακολουθήση διατελών εν τη δημοσία υπηρεσία της Δημοκρατίας ή υπηρεσία υπό διεθνή οργανισμόν του οποίου η Δημοκρατία είναι μέλος ή υπηρεσία παρά τω συνδέσμω, εταιρεία ή σώματι ιδρυθέντι εν τη Δημοκρατία.”
Από τα στοιχεία που έχουν παρουσιασθεί φαίνεται ότι το συμπέρασμα ότι οι γάμοι της αιτήτριας ήταν εικονικοί δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένο. Βασίζεται σε αόριστες και άγνωστης προέλευσης πληροφορίες της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μετανάστευσης ότι διατηρούσε εξωσυζυγικές σχέσεις. Ο Λειτουργός Μετανάστευσης φαίνεται ότι υιοθέτησε αβασάνιστα τις ατεκμηρίωτες αστυνομικές απόψεις, συσχετίζοντας το θέμα της ιδιωτικής ζωής της αιτήτριας με το αίτημά της. Η αιτήτρια κατείχε τα τυπικά προσόντα για πολιτογράφηση. Είχε μάλιστα δεσμούς με τον τόπο, αφού διέμενε στην Κύπρο από το 1991 όταν πρωτοαφίχθηκε. Απέκτησε ακίνητη ιδιοκτησία και όπως παραδέχονται οι αρμόδιοι, μιλά, γράφει και διαβάζει την ελληνική γλώσσα. Η οικονομική της κατάσταση βάσει των διαπιστώσεων της Αστυνομίας ήταν καλή, οπότε αποδεικνύεται αντιφατική η αστυνομική εισήγηση πως η εδώ παρουσία της αποτελούσε βάρος για την Κυπριακή οικονομία.
Αναφορικά με τον ισχυρισμό ότι η αιτήτρια είχε επιδείξει ανάρμοστη και αξιόποινη συμπεριφορά θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή βασίστηκε στην επιμονή των Αστυνομικών Αρχών να αμφισβητήσουν τη συμπεριφορά της αιτήτριας σε θέματα που αφορούσαν την ιδιωτική της ζωή. Οι καταγγελίες τρίτων ότι διατηρούσε σχέσεις με κάποια πρόσωπα οδηγούσαν στο συμπέρασμα ότι η συμπεριφορά της ήταν “ηθικά αμφισβητήσιμη” και “μη πρέπουσα” και η αρνητική στάση της Αστυνομίας στη μη ικανοποίηση του αιτήματος της βασιζόταν σε υπόνοιες που δεν αποδείχθηκαν, περί εμπλοκής της σε ποινικά αδικήματα που σχετίζονταν με την εξώθηση καλλιτέχνιδων στην πορνεία. Όμως όπως ορθά υποδείχθηκε από τον ευπαίδευτο συνήγορο της αιτήτριας, οι πιο πάνω κατηγορίες απορρίφθηκαν από το Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου.
Το θέμα της απόρριψης αίτησης πολιτογράφησης αλλοδαπής, λόγω βασικά των αντιρρήσεων των Αστυνομικών Αρχών που θεωρούσαν εικονικό το γάμο της και του καταλογισμού μεμπτής συμπεριφοράς, εξετάστηκε στην υπόθεση Galina Kolena Kωνσταντίνου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (Προσφυγή Αρ. 16/2002, ημερ. 5/6/2003), στην οποία ο Δικαστής Γ. Νικολάου τόνισε τα πιο κάτω:
“Σε ό,τι αφορά την κρίση της διοίκησης επί της ουσίας του θέματος, συμπεριλαμβανομένου και του τρόπου αντίκρυσης των διαφόρων περιστάσεων το Δικαστήριο δεν παρεμβαίνει παρά μόνο όπου διαπιστώνει ανεπάρκεια στη διερεύνηση ή σφάλμα που καθιστά ανέφικτη την κατάληξη. Στην προκείμενη περίπτωση θα ανέμενα κατ’ αρχάς κάποια εξήγηση για το ότι η κατάθεση στην οποία περιεχόταν η καταγγελία ήταν ανυπόγραφη. Δεν θα έλεγα βέβαια πως στον υπό αναφορά τομέα ως θέμα αρχής πληροφορία προς τη διοίκηση για μεμπτή συμπεριφορά δεν λαμβάνεται υπόψη εκτός εάν μεταφέρεται με ενυπόγραφη κατάθεση. Εκείνο πάντως που έχει σε κάθε περίπτωση σημασία είναι να πληροφορείται ο διοικούμενος για ό,τι μεμπτό του καταλογίζεται και να του δίνεται η ευκαιρία να ακουστεί. Δεν χρειάζονται γι’ αυτό το σκοπό προδιαγεγραμμένοι όροι. Δεν έχει σημασία το τυπικό. Σημασία έχει να μπορεί ο διοικούμενος να παρουσιάσει και αυτός τη δική του θέση ή άποψη. Η νομολογία έχει γενικά αναγνωρίσει ότι για αποφάσεις που στηρίζονται σε δυσμενείς κρίσεις αναφορικά με το άτομο του διοικουμένου, όπως η υπό εξέταση, επιβάλλεται να δίνεται σ’ αυτόν η ευκαιρία για άσκηση του δικαιώματος ακρόασης. Σημειώνω ωστόσο ότι και ο περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμος, Ν. 158(Ι)/99 Άρθρο 43(2), το οποίο παραθέτω, ρητώς παρέχει αυτό το δικαίωμα:
«43(2) Διοικητικό όργανο που προτίθεται να στηρίξει την απόφασή του σε ισχυρισμούς εναντίον ενός προσώπου οφείλει να παράσχει την ευκαιρία στο πρόσωπο αυτό να υποβάλει τις απόψεις του για τους ισχυρισμούς αυτούς.»
Στην προκείμενη περίπτωση δεν υπάρχει οποιαδήποτε ένδειξη στο διοικητικό φάκελο ότι έγινε καν γνωστή στην αιτήτρια η εναντίον της καταγγελία. Γι’ αυτό το λόγο η προσβαλλόμενη απόφαση δεν μπορεί να υποστηριχθεί.”
Από τα στοιχεία που έχουν παρουσιασθεί φαίνεται ότι οι απόψεις της Αστυνομίας ως προς την εικονικότητα των γάμων της αιτήτριας παρέμειναν ατεκμηρίωτες και ότι η θέση ότι η συμπεριφορά “δεν ήταν η πρέπουσα” παρέμεινε μια υποκειμενική άποψη. Η επίδικη απόφαση της 9/3/2003 που αναφέρεται απλά στα κυριαρχικά δικαιώματα της Δημοκρατίας και τη γενικότερη άποψη ότι “δεν συντρέχει κανένας ουσιαστικός λόγος που να δικαιολογεί την πολιτογράφηση”, στερείται της απαραίτητης αιτιολογίας.
Η προσφυγή επιτυγχάνει. Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται με έξοδα σε βάρος των καθ’ ων η αίτηση.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο