ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Συνεκδικ αζόμενες Υποθέσεις Αρ. 442/2003, 443/2003, 444/2003,
478/2003,479/2003, 480/2003,
622/2003, 623/2003, 624/2003,
625/2003)
31 Ιανουαρίου, 2005
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΜΑΡΙΑ ΚΩΛΕΤΤΗ, ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΜΥΝΑΣ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
- - - - - -
Σ. Οικονομίδης, για τους Αιτητές στις 442-444/2003 και 478-480/2003.
Α. Κουντουρή, για τους Αιτητές στις 622-625/2003.
Μ. Σπηλιωτοπούλου, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Οι προσφυγές συνεκδικάστηκαν επειδή παρουσιάζουν κοινά νομικά και πραγματικά σημεία.
Τα γεγονότα που αφορούν στις προσφυγές αρ. 442/03, 443/03 και 444/03:
Οι αιτήτριες στις προσφυγές 442/03, 443/03 και 444/03 καθώς και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη των πιο πάνω προσφυγών είναι γυναίκες μόνιμοι υπαξιωματικοί των διαφόρων όπλων του Στρατού της Δημοκρατίας και υπηρετούν στην Εθνική Φρουρά.
Το έτος 2002, οι αιτήτριες και τα ενδιαφερόμενα μέρη κατείχαν το βαθμό λοχία. Επειδή πληρούσαν τις προβλεπόμενες από τους κανονισμούς (Κ.Δ.Π. 311/93) προϋποθέσεις κρίσης, συμπεριλήφθηκαν στη σχετική διαταγή του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς με την οποία γνωστοποιήθηκαν τα ονόματα των μελών του Στρατού της Δημοκρατίας που δικαιούνταν να κριθούν από το αρμόδιο για την περίπτωσή τους Συμβούλιο Κρίσεων το οποίο κατά την τακτική σύνοδό του για το έτος 2002, έκρινε τις αιτήτριες και τα ενδιαφερόμενα μέρη ως προακτέες κατ΄ αρχαιότητα.
Με βάση τις αποφάσεις του Συμβουλίου Κρίσεων και τις διατάξεις του Κανονισμού 32(1) των περί Γυναικών Υπαξιωματικών του Στρατού της Δημοκρατίας (Διορισμοί, Ιεραρχία, Προαγωγές και Αφυπηρετήσεις) Κανονισμών του 1993 (ΚΔΠ 311/93), τα ονόματα των αιτητριών και των ενδιαφερομένων μερών αναγράφηκαν στους αντίστοιχους πίνακες των Λοχιών Γυναικών Υπαξιωματικών που κρίθηκαν ως προακτέες κατ΄ αρχαιότητα. Συγκεκριμένα, οι αιτήτριες στην προσφυγή 442/03 συμπεριλήφθηκαν στον πίνακα προακτέων γυναικών λοχιών Οπλων του Στρατού Ξηράς και είχαν σειρά αρχαιότητας κάτω από αύξοντα αριθμό 78. Η αιτήτρια στην 443/03 συμπεριλαμβανόταν στον πίνακα προακτέων γυναικών λοχιών Σωμάτων του Στρατού Ξηράς με σειρά αρχαιότητας 20 και η αιτήτρια στην 444/03 στον πίνακα προακτέων γυναικών Σμηνιών Αεροπορίας με σειρά αρχαιότητας 4.
Ο Υπουργός Αμυνας, κύρωσε τους πιο πάνω πίνακες κρίσεως των γυναικών υπαξιωματικών χωρίς οποιαδήποτε μεταβολή.
Οι κριθείσες ως προακτέες γυναίκες (λοχίες/κελευστές/σμηνίες) ήταν περισσότερες από τις υπάρχουσες για το 2002 κενές θέσεις επιλοχία/ /επικελευστή/επισμηνία. Ενόψει τούτου, ο Υπουργός Αμυνας, ενασκώντας τις εξουσίες που του παρέχει ο Κανονισμός 35(2) των Κανονισμών (Κ.Δ.Π. 311/93), προέβη, κατόπιν πρότασης του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς, στον καταμερισμό των υπαρχουσών για το 2002 κενών θέσεων Γυναίκας επιλοχία/επικελευστή/επισμηνία, που ήταν 100 ως εξής: Εδωσε 78 θέσεις στα Οπλα του Στρατού Ξηράς, 18 θέσεις στα Σώματα του Στρατού Ξηράς, μία θέση στο Ναυτικό και 3 θέσεις στην Αεροπορία. Με βάση την εν λόγω κατανομή προάχθηκαν στο βαθμό της γυναίκας επιλοχία οι πρώτες 78 κριθείσες ως προακτέες του Στρατού Ξηράς και οι πρώτες 18 του οριστικού Πίνακα των κριθεισών ως προακτέων γυναικών Λοχιών Σωμάτων του Στρατού Ξηράς, στο βαθμό της γυναίκας Επικελευστή η μια του οριστικού Πίνακα των κριθεισών ως προακτέων Γυναικών Κελευστών Ναυτικού και στο βαθμό της Γυναίκας Επισμηνία, οι πρώτες 3 του οριστικού Πίνακα των κριθεισών ως προακτέων Γυναικών Σμηνιών Αεροπορίας.
Οι αιτήτριες λόγω της σειράς αρχαιότητας τους στους πίνακες προακτέων και ανάλογα με τις κενές θέσεις που υπήρχαν σε κάθε κλάδο, αναπόφευκτα δεν προάχθηκαν στον επόμενο βαθμό της Γυναίκας Επιλοχία.
Γεγονότα που αφορούν στις προσφυγές αρ. 478/03, 479/03, 480/03, 622/03, 623/03, 624/03 και 625/03
:Οι προσβαλλόμενες πράξεις λήφθηκαν στα πλαίσια της προαγωγικής διαδικασίας μετά από τις ετήσιες τακτικές κρίσεις υπαξιωματικών του Στρατού της Δημοκρατίας για το έτος 2002. Τα γεγονότα αναφορικά με τα διάφορα στάδια των κρίσεων και επιμέρους αποφάσεων που κατέληξαν στην προαγωγή των ενδιαφερομένων μερών είναι ίδια με τα γεγονότα που εκτέθηκαν ανωτέρω για τις γυναίκες υπαξιωματικούς, με τις εξής επισημάνσεις:
Οι αιτητές στις προσφυγές 478/03, 479/03 και 480/03 είναι μόνιμοι Υπαξιωματικοί του Στρατού της Δημοκρατίας. Πιο συγκεκριμένα οι αιτητές στην 478/03 κατέχουν το βαθμό του Κελευστή, στην 479/03 το βαθμό του Σμηνία και στην 480/03 το βαθμό του Λοχία. Τα ενδιαφερόμενα μέρη και στις τρεις προσφυγές αναγράφονται συγκεντρωτικά στον πίνακα ενδιαφερόμενων προσώπων που επισυνάπτεται στην αίτηση της προσφυγής 479/03. Τα ενδιαφερόμενα μέρη με α/α από 1 μέχρι και 9 είναι Υπαξιωματικοί Οπλων του Στρατού Ξηράς ενώ τα ενδιαφερόμενα μέρη με α/α 10 και 11 είναι Υπαξιωματικοί των Σωμάτων του Στρατού Ξηράς. Από αυτούς τα ενδιαφερόμενα μέρη με α/α 2 έως και 10 είναι και τα ενδιαφερόμενα μέρη στην προσφυγή 478/03 ενώ τα ενδιαφερόμενα. μέρη με α/α 5 έως και 9 είναι τα ενδιαφερόμενα μέρη στην προσφυγή 480/03. Οι αιτητές στην 478/03 αναγράφηκαν στον Πίνακα Κελευστών του Ναυτικού, οι αιτητές στην 479/03 στον αντίστοιχο Πίνακα των Σμηνιών Αεροπορίας ενώ οι αιτητές στην 480/03 στον Πίνακα των Λοχιών Σωμάτων του Στρατού Ξηράς, που κρίθηκαν προακτέοι κατ’ αρχαιότητα. Τα ενδιαφερόμενα μέρη με α/α από 1 μέχρι και 9 συμπεριλαμβάνοντο στον Πίνακα των Λοχιών Όπλων του Στρατού Ξηράς προακτέων κατ’ αρχαιότητα και τα ενδιαφερόμενα μέρη με α/α 10 και 11 στον πίνακα των Λοχιών Σωμάτων του Στρατού Ξηράς που κρίθηκαν προακτέοι κατ’ αρχαιότητα. Ο Υπουργός Άμυνας ενασκώντας τις εξουσίες του δυνάμει του κανονισμού 32 των περί Υπαξιωματικών του Στρατού της Δημοκρατίας Κανονισμών του 1990 μέχρι 2002 και των σχετικών νομοθετικών διατάξεων, αποφάσισε (7.5.03) όπως οι 111 θέσεις που δύνανται να πληρωθούν στο βαθμό του Επιλοχία στο Στρατό της Δημοκρατίας κατά το έτος 2002 θα πρέπει να καταληφθούν από ένδεκα (11) λοχίες άνδρες και εκατό (100) λοχίες γυναίκες. Επίσης όλες οι κενές θέσεις κατανεμήθηκαν στο Στρατό Ξηράς.
Ανάλογα με τη σειρά αρχαιότητάς τους, προάχθηκαν 11 λοχίες (9 των Οπλων και 2 των Σωμάτων). Οι 11 λοχίες που προάχθηκαν είναι τα ενδιαφερόμενα μέρη. Οι αιτητές άνκαι συμπεριλήφθηκαν στους υποψήφιους για προαγωγή ως προακτέοι κατ’ αρχαιότητα, δεν προάχθηκαν επειδή αφενός οι υπό πλήρωση 11 θέσεις στο βαθμό του Επιλοχία, κατανεμήθηκαν όλες στο Στρατό Ξηράς και αφετέρου αναφορικά με τους αιτητές στην 480/03 επειδή είχαν σειρά αρχαιότητας 6 και 7 αντίστοιχα ενώ οι θέσεις που δόθηκαν στα Σώματα του Στρατού Ξηράς ήταν μόνο 2.
Οι αιτητές στις προσφυγές αρ. 622/03, 623/03, 624/03 και 625/03 ήταν υπαξιωματικοί/λοχίες, Οι αιτητές στην προσφυγή αρ. 622/03 ήταν ενταγμένοι στην Επετηρίδα Σωμάτων του Στρατού Ξηράς, οι αιτητές στην προσφυγή 623/03 στην Επετηρίδα Οπλων του Στρατού Ξηράς, ο αιτητής στην προσφυγή 624/03 στην Επετηρίδα Ναυτικού και οι αιτητές στην 625/03 στην Επετηρίδα Αεροπορίας.
Μετά την ίδρυση νέων θέσεων (60) Υπαξιωματικών στο Στρατό της Δημοκρατίας με τον περί Συμπληρωματικού Προϋπολογισμού Νόμο (αρ.4) του 2003 [Ν.25(ΙΙ)/03] και τον περί Προϋπολογισμού του 2002 (τροποποιητικό) Νόμο του 2003 [Ν.27(ΙΙ)/03] και κατόπιν πρότασης του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς για τη κατανομή των θέσεων που μπορούσαν να πληρωθούν στους διάφορους βαθμούς των Υπαξιωματικών, ο Υπουργός κατένειμε με κριτήριο την αρχαιότητα των υποψηφίων για προαγωγή, ανεξαρτήτως φύλου, τις συνολικά κενές θέσεις στο βαθμό του Επιλοχία παραχωρώντας 11 θέσεις στους Άνδρες Υπαξιωματικούς και 100 στις Γυναίκες.
Μετά τον καθορισμό/κατανομή των θέσεων που θα πληρούντο στο βαθμό Επιλοχία στο Στρατό της Δημοκρατίας, ο Υπουργός Αμυνας με δύο ξεχωριστές αποφάσεις του με ημερομηνία 8.5.2003 (η μια αφορούσε τους άνδρες υπαξιωματικούς και η άλλη τις γυναίκες υπαξιωματικούς), προήγαγε αριθμό ανδρών υπαξιωματικών που κρίθηκαν προακτέοι και αριθμό γυναικών υπαξιωματικών που κρίθηκαν προακτέες, στον επόμενο βαθμό από 1.10.2002, ανάλογα με τον αριθμό των θέσεων που θα πληρούντο κατά βαθμό και κλάδο και τη σειρά αρχαιότητας των υποψηφίων για προαγωγή. Οι γυναίκες Υπαξιωματικοί που προάχθηκαν είναι τα ενδιαφερόμενα μέρη. Πιο συγκεκριμένα τα ενδιαφερόμενα μέρη στην προσφυγή 622/03 (βλ. κατάλογο ενδιαφερόμενων προσώπων που επισυνάπτεται ως παράρτημα Β στην Αίτηση) προάχθηκαν στο βαθμό του Επιλοχία (Σώματα του Στρατού Ξηράς), τα ενδιαφερόμενα μέρη στην 623/03 (βλ. παράρτημα Β στην αίτηση) προάχθηκαν στο βαθμό Επιλοχία (Οπλα του Στρατού Ξηράς), το ενδιαφερόμενο μέρος στην 624/03 Χρίστου Καρίτσα προάχθηκε στο βαθμό του Επικελευστή ενώ τα ενδιαφερόμενα μέρη στην 625/03 Ηλία Ελένη, Αργυρού Χρυστάλλα και Κυριακίδου Φρόσω προάχθηκαν στο βαθμό του Επισμηνία.
Οι δύο αποφάσεις του Υπουργού Αμυνας για τις προαγωγές των ανδρών και των γυναικών Υπαξιωματικών που αναφέρονται πιο πάνω, γνωστοποιήθηκαν στους/στις ενδιαφερόμενους/νες Υπαξιωματικούς με επιστολή ημερομηνίας 9.5.03.
Οι αποφάσεις για τις προαγωγές των ενδιαφερομένων μερών που κοινοποιήθηκαν στους αιτητές και στις αιτήτριες με την εν λόγω επιστολή είναι η πράξη που προσβάλλεται στις παρούσες προσφυγές.
Λόγοι Ακυρώσεως
Οι αιτητές στις προσφυγές αρ. 622/03, 623/03, 624/03 και 625/03 ισχυρίζονται ότι ο περί Συμπληρωματικού Προϋπολογισμού Νόμος (ν. 25(ΙΙ)/03) προνοούσε ρητά για την ίδρυση θέσεων ανδρών υπαξιωματικών και συνεπώς η απόφαση του Υπουργού Αμυνας να διαθέσει 49 από τις 60 νέες θέσεις που δημιουργήθηκαν προς πλήρωση σε Γυναίκες Υπαξιωματικούς με βάση το νόμο είναι παράνομη.
Ισχυρίζονται επίσης ότι οι καθ’ ων η αίτηση παραβίασαν τις πρόνοιες της Κ.Δ.Π. 91/90 αφού δεν ερεύνησαν τις ανάγκες της υπηρεσίας για να προχωρήσουν στην κατανομή των κενών θέσεων κατά κλάδο και για την ακολουθία του πίνακα προακτέων, ισοπεδώνοντας όλες τις επετηρίδες (τόσο των Γυναικών όσο και των Ανδρών Υπαξιωματικών). Οι επίδικες προαγωγές έγιναν παράνομα, όπως υποστηρίζουν, με μοναδικό κριτήριο την αρχαιότητα.
Τα επιχειρήματα των αιτητών δεν ευσταθούν. Ο σκοπός διάθεσης των πρόσθετων πιστώσεων με το Νόμο ήταν η δημιουργία νέων θέσεων και η καταβολή αναδρομικής μισθοδοσίας στους επηρεαζόμενους Αξιωματικούς και Υπαξιωματικούς. Οι Πίνακες των νέων θέσεων στις οποίες αναφέρεται ο Νόμος δεν διαχωρίζουν ανάμεσα σε Ανδρες και Γυναίκες. Εξάλλου η συνταγματική ερμηνεία του Νόμου δεν θα επέτρεπε μια τέτοια διάκριση, αφού θα παραβίαζε ρητά τη συνταγματική επιταγή της ισότητας των δυο φύλων.
Το ίδιο ισχύει και για τις πρόνοιες των Κανονιστικών Διοικητικών Πράξεων που διέπουν τις προαγωγές Ανδρών και Γυναικών στο Στρατό της Δημοκρατίας. Το ότι το νομικό τους υπόβαθρο είναι διαφορετικό (Κ.Δ.Π. 311/93 για τις γυναίκες και Κ.Δ.Π. 91/90 για τους άνδρες) ουδόλως υποστηρίζει τις θέσεις των αιτητών. Δεν είναι νοητή η διαφορετική ερμηνεία των ορισμών που εμπεριέχονται στους Κανονισμούς κατά τρόπο που να θεμελιώνεται διάκριση υπέρ οποιουδήποτε φύλου. Η έννοια του «οπλίτη» αναφέρεται τόσο σε Ανδρες όσο και σε Γυναίκες και αυτό προκύπτει τόσο από την ερμηνεία του όρου και στα δυο πιο πάνω κανονιστικά πλαίσια όσο και από την χρήση του όρου στους πίνακες του Νόμου.
Το κριτήριο που χρησιμοποίησε ο Αρχηγός Εθνικής Φρουράς και ο Υπουργός Άμυνας, για σκοπούς διαχωρισμού των θέσεων ανάμεσα στα δυο φύλα και μόνο, ήταν η αρχαιότητα και δεν κρίνεται ως εξωγενές. Η κατανομή των θέσεων κατά κλάδο, έγινε με αποκλειστικό γνώμονα τις ανάγκες της υπηρεσίας και δεν φαίνεται ότι παρεισέφρησε σε αυτήν την απόφαση το κριτήριο της αρχαιότητας. Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα από την απόφαση του Υπουργού:
«Κρίνω ότι για τον καθορισμό/κατανομή των θέσεων που θα πληρωθούν στο βαθμό Επιλοχία στο Στρατό της Δημοκρατίας κατά το έτος 2002, από άνδρες ή/και γυναίκες Λοχίες, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ένα ενιαίο και αντικειμενικό μέτρο για όλους τους δικαιούμενους σε προαγωγή, ανεξάρτητα του φύλου τους και ως τέτοιο μέτρο θεωρώ ότι είναι η ημερομηνία διορισμού τους στο Στρατό της Δημοκρατίας ως μονίμων Υπαξιωματικών με το βαθμό του Λοχία.
Με βάση το πιο πάνω μέτρο οι εκατό ένδεκα (111) θέσεις που δύνανται να πληρωθούν στο βαθμό Επιλοχία στο Στρατό της Δημοκρατίας κατά το έτος 2002, θα πρέπει να καταληφθούν από ένδεκα (11) Λοχίες άνδρες και εκατό (100) Λοχίες γυναίκες.
Αφού έλαβα υπόψη τις υπηρεσιακές ανάγκες, όπως παρατίθενται στην πιο πάνω αναφερόμενη επιστολή του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς κατανέμω τις εκατό ένδεκα (111) θέσεις που δύνανται να πληρωθούν στο βαθμό Επιλοχία στο Στρατό της Δημοκρατίας κατά το έτος 2002, ως ακολούθως: ..........................»
Ο Υπουργός Άμυνας άσκησε σύννομα τη διακριτική του ευχέρεια λαμβάνοντας τις πιο πάνω αποφάσεις. Καταλήγω ότι οι αιτητές στις προσφυγές 622/03, 623/03, 624/04 και 625/03 δεν μπορούν να πετύχουν στις προσφυγές τους για δυο λόγους:
(α) προϋπόθεση για την προαγωγή τους ήταν η ύπαρξη κενών θέσεων στο βαθμό του Επιλοχία σύμφωνα με τις πρόνοιες του Κανονισμού 32(1) της Κ.Δ.Π. 91/90. Εφόσον οι θέσεις που δόθηκαν στους άνδρες Υπαξιωματικούς ήταν 11 και λόγω του ότι υστερούσαν σε αρχαιότητα ήταν αναπόφευκτο να μην προαχθούν.
(β) ως άνδρες υπαξιωματικοί δεν νομιμοποιούνται να προσφύγουν εναντίον των προαγωγών γυναικών υπαξιωματικών γιατί αν και κρίθηκαν και αυτοί προακτέοι κατ’ αρχαιότητα όπως και τα ενδιαφερόμενα μέρη, εντούτοις ήταν τοποθετημένοι σε διαφορετικές επετηρίδες και πίνακες προακτέων*. Οι προαγωγές των ενδιαφερομένων μερών έγιναν από άλλους πίνακες προακτέων και η πλήρωση των θέσεων αφορούσε θέσεις εξαρχής προορισμένες για Γυναίκες. Τα ενδιαφερόμενα μέρη δεν κατέλαβαν, ούτε θα μπορούσαν εξάλλου να καταλάβουν τις θέσεις που διατέθηκαν στα πλαίσια της προαγωγικής διαδικασίας των ανδρών υπαξιωματικών.
Ο βασικός κοινός λόγος ακύρωσης που υπέβαλαν οι ευπαίδευτοι συνήγοροι των αιτητών και αιτητριών σε όλες τις προσφυγές είναι ότι οι προσβαλλόμενες αποφάσεις είναι άκυρες γιατί τόσο η πρόταση του Αρχηγού Εθνικής Φρουράς με την οποία έγινε η κατανομή των κενών θέσεων, όσο και η απόφαση του Υπουργού που την υιοθέτησε, στερούνται δέουσας έρευνας και αιτιολογίας. Στην περίπτωση, όπως είπε ο συνήγορος των αιτητριών στις προσφυγές 442/03, 443/03 και 444/03 που οι θέσεις (από τις συνολικά 100 που αντιστοιχούσαν στις Γυναίκες Υπαξιωματικούς) οι οποίες δόθηκαν στα όπλα του Στρατού Ξηράς ήταν 19 επιπλέον των 78 που εδόθησαν, οι θέσεις για τα Σώματα του Στρατού Ξηράς ήταν 20 αντί 18 και δινόταν μια θέση περισσότερη για την αεροπορία, τότε οι προαγωγές των αιτητριών θα ήταν βέβαιες. Ενώ στα πλαίσια των προσφυγών αρ. 478/03, 479/93 και 480/03 ισχυρίζεται πως αν ο Υπουργός κατένειμε διαφορετικά τις κενές θέσεις (από τις 11 συνολικά που προορίζονταν για τους Ανδρες Υπαξιωματικούς), κατά κλάδο, δίνοντας 8 θέσεις στο Ναυτικό, 7 αντί 2 που έδωσε για τα Σώματα του Στρατού Ξηράς και 10 θέσεις για την Αεροπορία, τότε οι αιτητές θα προάγονταν σίγουρα στο Βαθμό του Επιλοχία/Επικελευστή/ Επισμηνία.
Ο Κανονισμός 35 (ΚΔ.Π. 311/93) όπως και ο Κανονισμός 32 (Κ.Δ.Π. 90/91) καθορίζουν το νομικό πλαίσιο για τις προαγωγές των γυναικών υπαξιωματικών και υπαξιωματικών αντίστοιχα. Προϋπόθεση αποτελεί η ύπαρξη κενών θέσεων. Παραθέτω τις σχετικές διατάξεις:
«35(2) Οι υπάρχουσες κενές θέσεις Γυναικών Υπαξιωματικών κατανέμονται με απόφαση του Υπουργού, που εκδίδεται μετά από πρόταση του Αρχηγού, με βάση τις ανάγκες της Υπηρεσίας, κατά Κλάδο:
Νοείται ότι οι κενές θέσεις Γυναικών Υπαξιωματικών που θα δοθούν για το Στρατό Ξηράς θα διαχωριστούν σε θέσεις Γυναικών Υπαξιωματικών Οπλων και σε θέσεις Γυναικών Υπαξιωματικών Σωμάτων.»
«32(2) Οι υπάρχουσες κενές θέσεις Υπαξιωματικών κατανέμονται με απόφαση του Υπουργού που εκδίδεται μετά από πρόταση του Αρχηγού, με βάση τις ανάγκες της Υπηρεσίας, κατά Κλάδο:
Νοείται ότι οι κενές θέσεις Υπαξιωματικών που θα δοθούν για το Στρατό Ξηράς θα διαχωριστούν σε θέσεις Υπαξιωματικών Οπλων και σε θέσεις Υπαξιωματικών Σωμάτων.»
Προέχει η εξέταση της νομικής φύσης της απόφασης του Υπουργού Άμυνας αναφορικά με την κατανομή των κενών θέσεων. Η αμφισβήτηση της νομιμότητας της απόφασης αυτής στα πλαίσια των υπό εξέταση προσφυγών στηρίζεται στην άποψη ότι αυτή δεν είναι πράξη αυτοτελής. Ο δικηγόρος των αιτητριών υπέβαλε την εισήγηση ότι με τις επίδικες πράξεις (προαγωγές) τελειώθηκαν οι σύνθετες διοικητικές ενέργειες των προαγωγών και συνεπώς ότι αυτές είναι οι μόνες προσβλητές παραδεκτώς. Μόνο σε αυτό το πλαίσιο θα μπορούσε να ασκηθεί παρεμπίμπτων έλεγχος του κύρους της απόφασης κατανομής. Συνεπώς πρέπει να εξεταστεί κατά πόσο η απόφαση κατανομής αποτελεί πράγματι προπαρασκευαστική ή ενδιάμεση πράξη της προαγωγικής διαδικασίας.
Η απόφαση κατανομής είναι ανεξάρτητη της διαδικασίας προαγωγών των ενδιαφερομένων προσώπων. Οι κενές θέσεις που προβλέπονται κάθε χρόνο στον προϋπολογισμό κατανέμονται στις διάφορες ειδικότητες σε χρόνο ανύποπτο, που δεν συνδέεται άμεσα ως αναπόσπαστο μέρος των προαγωγικών διαδικασιών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Υπουργός Άμυνας προέβη σε κατανομή για όλους τους βαθμούς στο στρατό της Δημοκρατίας για το έτος 2002. Η κατανομή των θέσεων είναι απόφαση που αφορά όχι μόνο στις συζητούμενες υποθέσεις αλλά γενικότερα όλες τις βαθμίδες του Στρατού και δεν ταυτίζεται σε τέτοιο σημείο με τις συγκεκριμένες προαγωγές ώστε να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος τους. Επηρεάζει φυσικά άμεσα τα συμφέροντα των αιτητριών και αιτητών και θα μπορούσε να προσβληθεί με αίτηση ακυρώσεως ως εκτελεστή διοικητική πράξη που παράγει από μόνη της έννομα αποτελέσματα.
Κάτω από αυτό το πρίσμα εξέτασα την ένσταση που υπέβαλε προδικαστικά η δικηγόρος των καθ’ ων η αίτηση. Συγκεκριμένα ισχυρίζεται ότι οι αιτητές και οι αιτήτριες στερούνται έννομου συμφέροντος να προωθήσουν τις προσφυγές τους εναντίον των ενδιαφερομένων μερών που ανήκουν σε διαφορετικό όπλο ή σε διαφορετική επετηρίδα ή σε διαφορετικό σώμα. Επικαλείται την απόφαση στην Ζαβρός κ.α. ν. Δημοκρατίας (1994) 3 ΑΑΔ 349. Τα όσα λέχθηκαν σε εκείνη την υπόθεση και επιδοκιμάστηκαν στις Αριστείδης Βασιλείου ν. Δημοκρατίας, υπόθεση αρ. 646/02, ημερ. 20.5.04, Αντώνης Βρυωνή ν. Δημοκρατίας, Υπόθεση αρ.105/99, 24.4.01 είναι απολύτως σχετικά. Στη Ζαβρός, το επίδικο θέμα ήταν η εγκυρότητα των αποφάσεων του Συμβουλίου Κρίσεων Αξιωματικών και του Συμβουλίου Επανακρίσεων αναφορικά με την διαβάθμιση κρίσης των αιτητών ως «προακτέοι κατ’ αρχαιότητα» ή ως «παραμένοντες στον ίδιο βαθμό» σε αντίθεση με τα ενδιαφερόμενα μέρη που κρίθηκαν ως «προακτέοι κατ’ εκλογήν». Μολονότι τα γεγονότα διαφοροποιούνται εντούτοις ότι έχει ειπωθεί στη Ζαβρός (ανωτέρω) αναφορικά με το προδικαστικό σημείο τυγχάνουν εφαρμογής και εδώ. Το σχετικό απόσπασμα από τη Ζαβρός παρατίθεται:
«Μια ακόμη εισήγηση, που αφορά στην έλλειψη εννόμου συμφέροντος του δικηγόρου της Δημοκρατίας, είναι πως ορισμένοι από τους αιτητές, ως αξιωματικοί όπλων, δεν μπορούν να προσβάλουν την προαγωγή αξιωματικών σωμάτων. Η πρόταση αυτή βασίζεται στον Καν. 45(2), σύμφωνα με τον οποίο οι υπάρχουσες κενές θέσεις αξιωματικών κατανέμονται με βάση τις ανάγκες της υπηρεσίας κατά κλάδο. Σύμφωνα δε με την επιφύλαξη του εδαφίου 2, οι κενές θέσεις αξιωματικών που δίδονται στο στρατό ξηράς διαχωρίζονται σε θέσεις αξιωματικών όπλων και θέσεις αξιωματικών σωμάτων. Ο διαχωρισμός των κενών θέσεων, κατά τον ισχυρισμό του δικηγόρου της Δημοκρατίας, επηρεάζει και το έννομο συμφέρον, με αποτέλεσμα αξιωματικοί όπλου να μην δικαιούνται να προσβάλουν την προαγωγή αξιωματικών σώματος και αντίστροφα.
Εχουμε τη γνώμη πως και η εισήγηση αυτή είναι ορθή. Ο διαχωρισμός σε αξιωματικούς όπλων και αξιωματικούς σωμάτων είναι εμφανής στους σχετικούς κανονισμούς και εκτός από τον Καν. 45(2), αναφορά μπορεί να γίνει και στον Καν. 11(2) που προβλέπει πως αμέσως μετά την κατανομή τους κατά κλάδο αυτοί χωρίζονται ανάλογα με την εκπαίδευση τους, τις ειδικές γνώσεις, τα προσόντα και την πείρα που διαθέτουν. Σύμφωνα δε με τον Καν. 15(3) καταρτίζονται ξεχωριστές Επετηρίδες και βάσει του Καν. 42 (1) (δεύτερη επιφύλαξη) ξεχωριστοί πίνακες προακτέων. Ο Καν. 12 προνοεί ειδικά για την εναλλαξιμότητα από όπλο σε όπλο, από σώμα σε σώμα ή από όπλο σε σώμα κ.λ.π.»
Οι προσφυγές κατά συνέπεια είναι απορριπτέες γιατί οι αιτήτριες και οι αιτητές, που ανήκουν σε διαφορετικούς κλάδους, δεν έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλλουν τις προαγωγές των ενδιαφερομένων μερών που ανήκουν σε άλλους κλάδους και σώμα. (βλ. σελ. 2, 3, 5, 6, 7 και 8 των γεγονότων ). Επίσης οι προσφυγές δεν μπορούν να πετύχουν και για ένα επιπρόσθετο λόγο. Στρέφονται κυρίως κατά της απόφασης κατανομής των κενών θέσεων προαγωγών τόσο μεταξύ ανδρών και γυναικών όσο και κατά κλάδο. Ωστόσο αυτές οι αποφάσεις για τους λόγους που εξέθεσα πιο πάνω είναι ανεξάρτητες αποφάσεις που παράγουν από μόνες τους έννομα αποτελέσματα για τους αιτητές και το δικαστήριο δεν μπορεί να υπεισέλθει στον έλεγχο νομιμότητας τους στα πλαίσια των παρούσων προσφυγών.
Για όλους αυτούς τους λόγους οι προσφυγές απορρίπτονται ως απαράδεκτες. Οι προσβαλλόμενες αποφάσεις επικυρώνονται. Επιδικάζονται έξοδα εναντίον των αιτητών και αιτητριών.
B>Α. ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.
ΣΦ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο