ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση αρ. 120/2003
3 Φεβρουαρίου, 2005
[Μ. ΦΩΤΙΟΥ, Δ/στης]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 12, 19, 24, 25, 26, 28, 35 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
SIGMA RADIO T.V. LTD.
Αιτητές,
- ν. -
ΑΡΧΗΣ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
Καθής η αίτηση.
------------------
Α. Σ. Αγγελίδης, για τους αιτητές
Μ. Καλλιγέρου (κα) για την καθής η αίτηση
-----------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Μ. ΦΩΤΙΟΥ, Δ: Με την παρούσα προσφυγή τους οι αιτητές ζητούν δήλωση του δικαστηρίου ότι η απόφαση της καθής η αίτηση (η οποία τους γνωστοποιήθηκε με επιστολή ημερ. 8/1/03) με την οποία έκρινε ότι υπήρξε παράβαση εκ μέρους του σταθμού των αιτητών, του καν. 24(2)(δ) των περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Κανονισμών του 2000 (Κ.Δ.Π. 10/00) και τους επέβαλαν πρόστιμο £500 είναι παράνομη και άκυρη.
Γεγονότα
Η Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου (Καθής η αίτηση) με επιστολή ημερ. 11/4/02 έθεσε ενώπιον των αιτητών διερευνώμενη παράβαση του προαναφερθέντος κανονισμού πράγμα που έπραξε αυτεπάγγελτα όπως είχε δικαίωμα με βάση το σχετικό νόμο. Ταυτόχρονα επισύναψε συνοπτική έκθεση της παράβασης που έχει ως ακολούθως:
«Στις 13/2/02 κατά τη διάρκεια του κεντρικού δελτίου ειδήσεων του σταθμού που μεταδόθηκε εντός οικογενειακής ζώνης μεταξύ των ωρών 20:20 και 21:00, προβλήθηκαν, στα πλαίσια ρεπορτάζ, σκηνές από καμπαρέ ακατάλληλες για ανηλίκους χωρίς οποιαδήποτε λεκτική ή οπτική προειδοποίηση κατά παράβαση του κανονισμού 24(2)(δ) των περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Κανονισμών του 2000 (Κ.Δ.Π. 10/00), ο οποίος αναφέρει ότι στα δελτία ειδήσεων η «μετάδοση τυχόν σκηνών ακατάλληλων για ανηλίκους ή που πιθανό θίγουν τις ευαισθησίες των τηλεαθεατών είναι σύντομες, και υπάρχει οπτική ή ηχητική προειδοποίηση.». Συγκεκριμένα, προβλήθηκαν κατ’ επανάληψη ημίγυμνες και γυμνές νεαρές γυναίκες να χορεύουν προκλητικά κυρίως κρατώντας πάνω σε σωλήνες ενώ σε μια σκηνή προβάλλονται σε κοντινό πλάνο τα οπίσθια γυναίκας η οποία φορά καυτό μίνι φόρεμα. Σε μια άλλη σκηνή προβάλλεται σε κοντινό πλάνο, στήθος γυναίκας η οποία φορά κολλητό μπλουζάκι.»
Στις 27/11/02 η καθής η αίτηση σε σχετική συνεδρίαση της έκρινε ότι υπάρχει παράβαση του πιο πάνω κανονισμού με το εξής σκεπτικό:
«Είναι γεγονός ότι έχει γεμίσει η Κύπρος από εισαγώμενες πόρνες και το συγκεκριμένο ρεπορτάζ ήθελε να θίξει ακριβώς αυτό το γεγονός. Πιστεύω ότι για τους πιο πάνω λόγους έπρεπε να αποδώσουμε το θέμα με κάθε λεπτομέρεια. Θεωρούμε ότι το γεγονός αυτό είναι κάτι το αισχρό και θέλαμε να το παρουσιάσουμε έτσι. Οι ανήλικοι πρέπει να ξέρουν τι συμβαίνει για να αποφεύγουν τέτοιες καταστάσεις.
Δεν πιστέψαμε ότι θα μπορούσε να θίξει τους τηλεθεατές και ο τρόπος που το προβάλαμε δημιουργεί μια αρνητική εικόνα γιαυτή την κατάσταση η οποία μαστίζει την κοινωνία. Δεν έχουμε σκοπό να επαναλάβουμε τέτοιες σκηνές αν αυτές ενοχλούν.
Έχουμε μελετήσει με μεγάλη προσοχή όλα τα ενώπιον μας στοιχεία και περιστατικά, συμπεριλαμβανομένης και της βιντεοταινίας με το εν λόγω ρεπορταζ καθώς και των προφορικών εξηγήσεων του σταθμού και κρίνουμε ότι:
Οι σκηνές από καμπαρέ που μεταδόθηκαν στο εν λόγω ρεπορταζ του δελτίου ειδήσεων του σταθμού εντός της οικογενειακής ζώνης κατα την ημερομ. 13/2/02 (υπό στοιχείο 1) ήταν σκηνές ακατάλληλες για ανηλίκους και πιθανό να έθιξαν τις ευαισθησίες των τηλεθεατών ενώ δεν έπονταν οπτικής ή ηχητικής (λεκτικής) προειδοποίησης κατά παράβαση του Καν. 24(2)(δ) των περί ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών κανονισμών του 2000 (Κ.Δ.Π. 10/00) ο οποίος αναφέρει ότι «μετάδοση τυχόν σκηνών ακατάλληλων για ανηλίκους ή που πιθανό θίγουν τις ευαισθησίες των τηλεθεατών είναι σύντομες και υπάρχει οπτική ή ηχητική προειδοποίηση (λεκτική)».
Νομικοί Ισχυρισμοί
Οι αιτητές με την αίτηση τους προβάλλουν διάφορους λόγους ακύρωσης οι οποίοι όμως με τη γραπτή τους αγόρευση διατυπώθηκαν ως ακολούθως: (α) παραβίαση των κανόνων δίκαιης δίκης, φυσικής δικαιοσύνης και επιβολή χρηματικής ποινής από μάρτυρα-ανακριτή-δικαστή που ο ίδιος εισέπραξε την ποινή για το δικό του ταμείο. (β) Παραβίαση της ελευθερίας μετάδοσης πληροφοριών και ειδήσεων με αποτέλεσμα την αποστέρηση του δικαιώματος έκφρασης των αιτητών και (γ) παρανομία στη σύνθεση και λειτουργία της Αρχής. Ο λόγος αυτός δεν συμπεριλαμβάνεται στην αίτηση.
Αναφορικά με τον πρώτο λόγο, σύμφωνα με τον ισχυρισμό των αιτητών, υπήρξε παραβίαση των κανόνων δίκαιης δίκης και φυσικής δικαιοσύνης αφού η Αρχή ενεργεί ως μάρτυρας, ανακριτής και δικαστής στη δική της υπόθεση, στο ταμείο της οποίας και καταλήγει το πρόστιμο που επιβάλλει. Η Αρχή δίκασε άδικα και μεροληπτικά, ενώ θα μπορούσε να κατηγορήσει τους αιτητές ενώπιον ποινικού δικαστηρίου ούτως ώστε να διασφαλιστεί η κρίση της υπόθεσης από ανεξάρτητο δικαστήριο.
Από πλευράς των καθών η αίτηση η ευπαίδευτος συνήγορος απέρριψε τους πιο πάνω ισχυρισμούς και υποστήριξε τη νομιμότητα της υπόθεσης παραπέμποντας στην πρόσφατη απόφαση της Πλήρους Ολομέλειας (απόφαση πλειοψηφίας 11 δικαστών) που δόθηκε από το Νικολάου Δ στις υποθέσεις αρ. 320/99 κ.α. Sigma Radio T.V. Ltd. v. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπου ημερ. 24/2/04.
Δε χρειάζεται να επαναλάβω τα όσα έχουν λεχθεί στην εν λόγω υπόθεση. Κρίνω ότι απαντάται πλήρως ο πιο πάνω νομικός ισχυρισμός των αιτητών με αποτέλεσμα αυτός να μην ευσταθεί. Σχετική είναι και η υπόθεση 1096/01 Sigma Radio T.V. Ltd. V. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου ημε.ρ 7/1/03, στην οποία παρέπεμψε η δικηγόρος της καθής η αίτηση.
Με το δεύτερο ισχυρισμό προβάλλεται η θέση ότι η επίδικη απόφαση αποτελεί παραβίαση του Άρθρου 19 του Συντάγματος δηλαδή του δικαιώματος έκφρασης των αιτητών. Τα ίδια θέματα είχαν εγερθεί και στην προαναφερθείσα υπόθεση της Ολομέλειας (320/99 κ.α.) και απαντήθηκαν με τρόπο που και αυτός ο λόγος θα πρέπει να απορριφθεί.
Αναφορικά με τον ισχυρισμό ότι έπρεπε να υπάρχει προσαγωγή μαρτυρίας τρίτου-ειδικού, αρκούμαι να αναφέρω ότι πουθενά στους εν λόγω κανονισμούς υπάρχει τέτοια πρόνοια όπως για παράδειγμα υπάρχει στον περί Δημοσιεύσεως Αισχρών Θεμάτων Νόμο του 1963 (Ν. 35/63 ως έχει τροποποιηθεί) άρθρο 4 όπου διαλαμβάνεται ότι η γνώμη εμπειρογνωμόνων «περί την λογοτεχνικήν, καλλιτεχνικήν, επιστημονικήν ή άλλην αξίαν θέματος τινός, γίνεται δεκτή ως αποδεικτικόν στοιχείον, εις οιανδήποτε διαδικασίαν διεξαγομένην δυνάμει του παρόντος Νόμου, είτε προς απόδειξιν είτε προς απόκρουσιν του εν λόγω ισχυρισμού», δηλαδή ότι η δημοσίευση έγινε «προς το δημόσιον καλόν ήτοι επι τω συμφέροντι της επιστήμης, λογοτεχνίας, τέχνης ή μαθήσεως ή ετέρων ζητημάτων γενικού ενδιαφέροντος». Ακόμα και εκεί η μαρτυρία εμπειρογνωμόνων είναι δυνατή και όχι επιτακτική. Περαιτέρω σημειώνω ότι σύμφωνα με την απόφαση της Ολομέλειας που επικαλέστηκε η δικηγόρος των καθών η αίτηση Α.Ε. 3251 Αρχη Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου ν. Αντέννα Τ.V. Λτδ. ημερ. 24/3/04 η υποχρέωση ταξινόμησης των τηλεταινιών στις διάφορες κατηγορίες που προβλέπουν οι κανονισμοί είναι υποχρέωση που βαρύνει τους τηλεοπτικούς σταθμούς. Καταλήγω λοιπόν ότι και ο λόγος αυτός δεν ευσταθεί.
Στρέφομαι τώρα στον ισχυρισμό περί παράνομης σύνθεσης της Αρχής κατά τη λήψη της απόφασης. Ισχυρίζονται οι αιτητές ότι ενώ στη συνεδρία της 10/4/02 παρευρισκόταν η κα Μαίρη Κουτσελίνη, δε φαίνεται να συμβαίνει το ίδιο στις 27/11/02 χωρίς οποιαδήποτε εξήγηση γιατί δεν ήταν παρούσα και χωρίς να γνωρίζει κανείς αν έχει κληθεί να παραστεί, με αποτέλεσμα να τυγχάνουν εφαρμογής τα νομολογηθέντα στην υπόθεση 671/03 Αντέννα Λτδ. ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης ημερ. 29/4/04 και στην Α.Ε. 3237 Αναστασίου ν. Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου ημερ. 19/12/03. Σχετικά με το θέμα αυτό στο στάδιο των διευκρινίσεων κατατέθηκε και πρακτικο ημερ. 21/10/98 με το οποίο είχε αποφασιστεί ότι «από 1/11/98 τα γραφεία της Αρχής λειτουργούν κάθε Τετάρτη απόγευμα αντί του απογεύματος Πέμπτης για να εξυπηρετείται αποτελεσματικότερα η Αρχή κατά τις συνεδριάσεις της, οι οποίες θα διεξάγονται κατά κανόνα ημέρα Τετάρτη.»
Αναφορικά με τον ισχυρισμό της κακής σύνθεσης της Αρχής, σημειώνω ξανά ότι ο λόγος αυτός δεν συμπεριλαμβάνεται στους λόγους ακύρωσης. Όμως λαμβάνω υπόψη ότι το θέμα αυτό είναι τέτοιας φύσης, δηλαδή δημόσιας πολιτικής, που μπορεί να εξεταστεί και αυτεπάγγελτα, εφόσον βέβαια βρίσκονται ενώπιον του δικαστηρίου τα αναγκαία στοιχεία (βλ. Sigma Radio T.V. v. Aρχής Ραδιοτηλεόρασης πιο πάνω, με αναφορά και στην υπόθεση Σύνδεσμος Ασφαλιστικών Εταιρειών ν. Επιτροπής Προστασίας Ανταγωνισμού, Α.Ε. 2728 ημερ. 5/6/02 και Γιάννης Αναστασίου ν. Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου, πιο πάνω). Προχωρώ λοιπόν να εξετάσω το θέμα.
Εξετάζοντας τα γεγονότα της δικής μας περίπτωσης φαίνεται ότι στη συνεδρία της 10/4/02 η κα Μαίρη Κουτσελίνη, Αντιπρόεδρος της Αρχής ήταν παρούσα, ενώ κατά τη συνεδρία της 27/11/02 φαίνεται από το πρακτικό ότι ήταν απούσα Κατά την εν λόγω συνεδρία (27/11/02) λήφθηκε η απόφαση ότι οι αιτητές παρέβησαν τις πρόνοιες του κανονισμού 24(2)(δ) των Κανονισμών του 2000 και κάλεσαν τους αιτητές όπως, αν επιθυμούσαν, να υποβάλουν εντός 10 ημερών τις απόψεις τους για σκοπούς επιβολής κυρώσεων. Στην επόμενη συνεδρία της 8/1/03 κατά την οποία λήφθηκε η τελική απόφαση (επιβολή διοικητικού προστίμου £500) η κα Κουτσελίνη δεν ήταν παρούσα κατά τη λήψη της απόφασης. Όμως ο ισχυρισμός ότι δεν υπήρχε εξήγηση γιατί ήταν απούσα ή αν είχε κληθεί, δεν ευσταθεί. Στο ίδιο το πρακτικό διατυπώνεται ότι για να τηρηθεί η ίδια σύνθεση με τη συνεδρία της 27/11/02 κατά την οποία έγινε η ακροαματική διαδικασία της υπόθεσης αρ. 34/2002(3) (δηλαδή της παρούσας), η Αντιπρόεδρος κα Μαίρη Κουτσελίνη και το Μέλος Αγάπιος Κακογιάννης αποχώρησαν κατά την εξέταση της υπόθεσης για να τηρηθεί η ίδια σύνθεση της Αρχής με αυτή της 27/11/02. Αυτό φανερώνει ότι είχε κληθεί για τη συνεδρία της 8/1/03 αλλά δεν έλαβε μέρος στη λήψη της επίδικης απόφασης για το λόγο που εξηγούν. Επομένως δεν ευσταθεί ο ισχυρισμός ότι δε φαίνεται να είχε κληθεί. Σημειώνω επίσης ότι στο πρακτικό της συνεδρίας ημερ. 10/4/02, που ήταν παρούσα η κα Κουτσελίνη, αναφορικά με την επίδικη απόφαση δεν αναφέρθηκε ή αποφασίστηκε οτιδήποτε το ουσιώδες ούτως ώστε να επιβάλλετο η παρουσία της κας Κουτσελίνη και στις 27/11/02 για να ικανοποιούνται οι πρόνοιες του άρθρου 22 των περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(1)/99) ότι δηλαδή η διαδικασία συζήτησης και λήψης απόφασης αναφορικά με ορισμένο θέμα πρέπει να διεξάγεται από την αρχή μέχρι το τέλος από τα ίδια μέλη του συλλογικού οργάνου εκτός αν η απουσία σε συγκεκριμένη συνεδρία αφορούσε προκαταρκτικά θέματα. Πιο συγκεκριμένα κατά τη συνεδρία της 10/4/02 δε φαίνεται να συζητήθηκε καθόλου η επίδικη απόφαση.
Ενόψει των πιο πάνω η παρούσα υπόθεση διαφοροποιείται από την υπόθεση 671/03. Στην εν λόγω υπόθεση ο Καλλής Δ., ακύρωσε την προσβαλλόμενη απόφαση για το λόγο ότι ένα από τα μέλη, ενώ θα μπορούσε να συμμετάσχει κατά τη συνεδρία λήψης της απόφασης, δεν το έπραξε, επειδή απουσίαζε σε προηγούμενη συνεδρία που εξετάζετο το ίδιο θέμα. Όμως η πρώτη απουσία του αφορούσε συνεδρία που δεν ασχολήθηκε με ουσιώδη θέματα, οπότε με βάση το άρθρο 22 των περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμο του 1999 (Ν. 158(1)/99) είχε δικαίωμα να είναι παρών κατά τη δεύτερη συνεδρία.
Το ίδιο διαφοροποιείται η παρούσα και από την υπόθεση Γιαννή Αναστασίου ν. Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου (πιο πάνω) καθότι εκεί ήταν κοινό έδαφος (υπήρξε παραδοχή από την καθής η αίτηση) ότι δεν είχαν κληθεί νομότυπα όλα τα μέλη σε συνεδρία η οποία αφορούσε πειθαρχική διαδικασία που διήρκεσε σε διάφορες συνεδρίες, με αποτέλεσμα δυο μέλη (ο Πρόεδρος και 1 Μέλος) να μη λάβουν μέρος στην όλη διαδικασία.
Αναφορικά με τον ισχυρισμό ότι υπάρχει παράβαση του άρθρου 21(3) του προαναφερθέντος νόμου αρ. 158(1)/99, ότι δηλαδή δε φαίνεται να έχουν κληθεί νομότυπα και εμπρόθεσμα όλα τα μέλη του οργάνου (της καθής η αίτηση Αρχής) στις συνεδρίες, είναι η άποψη μου ότι ούτε αυτός ευσταθεί. Στο ίδιο άρθρο διαλαμβάνεται ότι τούτο δεν είναι αναγκαίο αν το συλλογικό όργανο συνεδριάζει σε τακτές ημέρες και ώρες. Εδώ με βάση σχετική απόφαση (βλ. πρακτικό ημερ. 21/10/98, τεκμ. 2) φαίνεται ότι υπήρξε απόφαση όπως από 1/11/98 τα γραφεία της Αρχής λειτουργούν κάθε Τετάρτη απόγευμα αντί του απογεύματος της Πέμπτης, για να εξυπηρετείται αποτελεσματικότερα η Αρχή, οι συνεδρίες της οποίας διεξάγονται «κατά κανόνα ημέρα Τετάρτη». Τόσο η συνεδρία της 10/4/02 όσο και αυτές της 27/11/02 και 10/1/03 ήσαν όλες ημέρα Τετάρτη. Τεκμαίρεται λοιπόν ότι όλα τα μέλη της Αρχής είχαν δεόντως ειδοποιηθεί για όλες τις σχετικές συνεδρίες. Δέχθηκα και έλαβα υπόψη το περιεχόμενο του τεκμ. 2 αφού τούτο σχετίζετο με το θέμα της σύνθεσης της καθής η αίτηση το οποίο θέμα εξέτασα μέσα στο πλαίσιο δημόσιας πολιτικής έστω και αν δεν εγειρόταν με την αίτηση. Περαιτέρω σημειώνω ότι η παρούσα υπόθεση διαφοροποιείται και από την υπόθεση αρ. 313/03 Sigma Radio T.V. v. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, ημερ. 27/10/04, καθότι εκεί δε φαίνεται να εξετάστηκε το θέμα με βάση την επιφύλαξη του άρθρου 21(3) του Ν. 158(1)/99.
Κατά την εξέταση της παρούσας υπόθεσης δεν αγνόησα το γεγονός ότι σε προηγούμενο στάδιο, εξετάζοντας άλλη προσφυγή των αιτητών, δέχθηκα την αίτηση και ακύρωσα την επιβολή διοικητικού προστίμου (βλ. Sigma Radio T.V. v. Aρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, αρ. 1158/02, ημερ. 30/6/04). Όμως εκεί η κατάληξη ήταν ότι η απόφαση στερείτο της δέουσας αιτιολογίας κάτι που εδώ δε συμβαίνει.
Ως αποτέλεσμα όλων των πιο πάνω, η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα εναντίον των αιτητών, όπως αυτά θα υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή.
Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται στην ολότητα της με βάση το Άρθρο 146.4(α) του Συντάγματος.
Μ. Φωτίου, Δ.
/ΚΑς
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο