ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 449/2003)
30 Νοεμβρίου, 2005
[Ε. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 28 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ,
Καθ’ ων η Αίτηση.
________________________
Α.Σ. Αγγελίδης, για τον Αιτητή.
Ρ. Παπαέτη (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ’ ων η Αίτηση.
Α. Κωνσταντίνου, για το Ενδιαφερόμενο Μέρος.
________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Με την παρούσα προσφυγή, αμφισβητείται η νομιμότητα απόφασης των καθ’ ων η αίτηση, η οποία δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 24/4/2003 και με την οποία ο Χαράλαμπος Κωνσταντίνου προήχθη στη θέση Επιθεωρητή Α (Τεχνική Εκπαίδευση) για τη Μηχανολογία, από 15/1/2003.
Σύμφωνα με τα γεγονότα της υπόθεσης, τα οποία δεν αμφισβητούνται, στις 9/9/2002, η Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, (οι «καθ’ ων η αίτηση»), αποφάσισαν την προκήρυξη, με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, μίας θέσης Επιθεωρητή Α΄ στη Μέση Τεχνική Εκπαίδευση για τη Μηχανολογία. Ημερομηνία συνδρομής των προσόντων καθορίστηκε η 7η Οκτωβρίου, 2002. Οι διεκδικητές της θέσης ήταν δύο - ο αιτητής και το ενδιαφερόμενο πρόσωπο.
Οι αιτήσεις και οι φάκελοι των υπηρεσιακών εκθέσεων των αιτητών διαβιβάστηκαν, σύμφωνα με το ΄Αρθρο 35(Β)(1) των περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμων του 1969 έως (Αρ. 2) του 2002, (ο «Νόμος»), στο Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, Πρόεδρο της Συμβουλευτικής Επιτροπής, η οποία, σε συνεδρίασή της και αφού μελέτησε όλα τα δεδομένα, διαπίστωσε ότι και οι δύο υποψήφιοι κατέχουν τα απαιτούμενα από το Σχέδιο Υπηρεσίας της θέσης προσόντα. Περαιτέρω, αποφάσισε να μην καλέσει τους υποψηφίους σε προφορική συνέντευξη, συνεκτιμώντας, όμως, όλα τα νόμιμα κριτήρια, τούς σύστησε για προαγωγή, κατ’ αλφαβητική σειρά, τους δύο υποψήφιους.
Στις 18/12/2002, οι καθ’ ων η αίτηση, με βάση το εδάφιο (8) του ΄Αρθρου 35Β του Νόμου, εξέτασαν ένσταση που υπέβαλε ο αιτητής για αναθεώρηση του καταλόγου και αποφάσισαν τη διόρθωσή του, λόγω λάθους σε σχέση με την ημερομηνία διορισμού του στη θέση Βοηθού Διευθυντή Α΄ - (15/4/2002). Τον ισχυρισμό του όμως ότι, από 1η Σεπτεμβρίου, 2002, του είχε ανατεθεί η θέση Διευθυντή Σχολείων Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης, τον απέρριψαν:-
«... για τους ίδιους λόγους που αναφέρονται στην προς αυτόν επιστολή της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας με αριθμό φακέλου ΠΜΠ.6459, ημερομηνίας 7.1.2003. Με την εν λόγω επιστολή διευκρινίστηκε πως το άρθρο 35 παρ. 3 προνοεί ότι όταν εκπαιδευτικός λειτουργός προαχθεί σε θέση στην οποία υπηρετούσε αναπληρωματικά, η προαγωγή του μπορεί να γίνει από την ημερομηνία που κενώθηκε η θέση ή από την ημερομηνία που διορίστηκε να υπηρετεί αναπληρωματικά, οποιαδήποτε από τις ημερομηνίες αυτές είναι μεταγενέστερη. Αυτός πριν από την προαγωγή του δεν υπηρετούσε με αναπληρωματικό διορισμό στη θέση στην οποία έχει προαχθεί. ...»
Στη συνέχεια, οι καθ’ ων η αίτηση εξέτασαν τη νομιμότητα του καταλόγου που καταρτίστηκε από τη Συμβουλευτική Επιτροπή, έκριναν δε ότι και οι δύο υποψήφιοι:-
«6.1. Πληρούν την πρόνοια 3(1) του οικείου Σχεδίου Υπηρεσίας της θέσης - ‘πανεπιστημιακό δίπλωμα ή τίτλος ή ισότιμο προσόν στο θέμα της ειδικότητάς του, που να δίνει σ’ αυτόν δικαίωμα διορισμού/κατάταξης στη θέση καθηγητή/εκπαιδευτή στις κλίμακες Α8-Α10’ - με βάση το πιο κάτω σκεπτικό (βλέπε και Παράρτημα ‘Β’, στο οποίο φαίνονται αναλυτικά τα βασικά προσόντα των υποψηφίων).
Αντωνιάδης Αντώνης: M.Sc., Μηχανολογική Μηχανική
Πανεπιστημίου Φιλίας των Λαών,
U.S.S.R. (1974)
Κωνσταντίνου
Χαράλαμπος: M.Sc., Μηχανολογική Μηχανική
Πανεπιστημίου Φιλίας των Λαών,
U.S.S.R. (1977)
6.2. Πληρούν την πρόνοια 3(2) του οικείου Σχεδίου Υπηρεσίας της θέσης ‘μεταπτυχιακή εκπαίδευση στα παιδαγωγικά ή σε θέμα συναφές με τα καθήκοντα της θέσης διάρκειας ενός τουλάχιστον ακαδημαϊκού έτους’. Αναφέρεται επίσης ότι οι αιτητές πληρούν και τη Σημ.2(β)(ii) του οικείου Σχεδίου Υπηρεσίας της θέσης, σύμφωνα με την οποία για τις θέσεις Επιθεωρητή Α σ’ όλες τις ειδικότητες της Τεχνικής Εκπαίδευσης δικαίωμα υποψηφιότητας έχουν και ‘οι Τεχνολόγοι που έχουν 15ετή τουλάχιστον συνολική υπηρεσία στην Τεχνική Εκπαίδευση από την οποία υπηρεσία τα τρία χρόνια σε θέση Τεχνολόγου’. ΄Οπως προκύπτει από το Παράρτημα ‘Γ’ και την παράγραφο 6.3 παρακάτω, και οι δυο υποψήφιοι έχουν 15ετή τουλάχιστον συνολική υπηρεσία στην Τεχνική Εκπαίδευση από την οποία υπηρεσία τα τρία χρόνια σε θέση Τεχνολόγου.
6.3. Πληρούν την πρόνοια 3(3) του οικείου Σχεδίου Υπηρεσίας της θέσης - ‘εκπαιδευτική υπηρεσία δεκαπέντε τουλάχιστον ετών από τα οποία τα δύο έτη σε θέση όχι κατώτερη από εκείνη του Βοηθού Διευθυντή Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης και τα πέντε τουλάχιστον στη Μέση Εκπαίδευση’. Στον παρακάτω πίνακα φαίνεται αναλυτικά η αρχαιότητα των υποψηφίων.
|
Υποψήφιος |
Ημερομηνία διορισμού στη θέση εκπαιδευτή (Α8-Α10) |
Ημερομηνία προαγωγής στη θέση Τεχνολόγου |
Ημερομηνία προαγωγής στη θέση βοηθού διευθυντή σχολείων μέσης τεχνικής εκπαίδευσης
|
Συμπληρωμένη υπηρεσία κατά την ημερομηνία συνδρομής προσόντων 7.10.2002 ________________________ Συμπληρωμένη υπηρεσία στη θέση Βοηθού Διευθυντή
|
|
Αντωνιάδης Αντώνης |
6.10.1977 |
1.3.1993 |
1.9.1993 |
25χρόνια-0μήνες-2ημέρες ------------------------------------ 9χρόνια-1μήνες-7ημέρες
|
|
Κωνσταντίνου Χαράλαμπος |
1.5.1982 |
1.3.1993 |
1.11.1996 |
20χρόνια-5μήνες-7ημέρες ------------------------------------ 5χρόνια-11μήνες-7ημέρες
|
6.4. Πληρούν την πρόνοια 3(6) του οικείου Σχεδίου Υπηρεσίας της θέσης. ΄Ολοι οι υποψήφιοι έχουν πολύ καλή γνώση μιας των επικρατέστερων ευρωπαϊκών γλωσσών γιατί πραγματοποίησαν πτυχιακές ή/και μεταπτυχιακές σπουδές σε ξενόγλωσσα πανεπιστήμια της Ρωσίας ως ακολούθως:
Αντωνιάδης Αντώνης : M.Sc., Μηχανολογική Μηχανική
από Πανεπιστήμιο Ρωσίας.
Κωνσταντίνου Χαράλαμπος : M.Sc., Μηχανολογική Μηχανική
από το Πανεπιστήμιο Ρωσίας.
6.5. Πληρούν την πρόνοια 3(4) του οικείου Σχεδίου Υπηρεσίας της θέσης, αφού υπηρέτησαν το εκπαιδευτικό σύστημα από διάφορες θέσεις και απέδειξαν έμπρακτα ακεραιότητα χαρακτήρα, οργανωτική και διοικητική ικανότητα, καθώς και υπευθυνότητα και ευθυκρισία.
6.6. Πληρούν την πρόνοια 3(5) του οικείου Σχεδίου Υπηρεσίας της θέσης. Είναι ενημερωμένοι στις σύγχρονες εξελίξεις στο θέμα της ειδικότητάς τους και στις τάσεις και τα προβλήματα της μέσης εκπαίδευσης γενικά. Αυτό προκύπτει από τις βασικές και τις μεταπτυχιακές τους σπουδές.»
Αποφάσισαν, επίσης, να καλέσουν τους υποψηφίους σε προσωπική συνέντευξη, καθορίζοντας και τα κριτήρια για την αξιολόγηση της απόδοσής τους σ’ αυτή ως εξής:-
«10.1. Ενημέρωση σε παιδαγωγικά και μεθοδολογικά θέματα.
10.2. Κατανόηση του ρόλου και των ευθυνών της θέσης επιθεωρητή Α (Τεχνική Εκπαίδευση) για τη Μηχανολογία.
10.3. Κριτική ανάλυση διοικητικών και οργανωτικών προβλημάτων σχετικών με τα καθήκοντα και τις ευθύνες της θέσης.
10.4. Αποτελεσματικότητα επικοινωνίας και επάρκεια τεκμηρίωσης απόψεων και θέσεων.
10.5. Προσωπικότητα (άνετη παρουσία, προσαρμοστικότητα, ευελιξία).
10.6. Γλωσσική επάρκεια (λεξιλόγιο, σύνταξη, ορθοφωνία, ορθοέπεια).»
Στη συνέχεια:-
«11. Η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη ότι η υπό πλήρωση θέση είναι η τρίτη στην ιεραρχία της Μέσης Τεχνικής εκπαίδευσης. Ο υποψήφιος που θα επιλεγεί πρέπει να είναι σε θέση να ασκήσει ηγετικό ρόλο στο εκπαιδευτικό σύστημα. Αυτό συνεπάγεται τη συμβολή του στη λύση οργανωτικών και διοικητικών προβλημάτων των σχολείων της περιφέρειάς του ειδικά και του εκπαιδευτικού συστήματος γενικά, την ανάληψη συμβουλευτικού και καθοδηγητικού έργου με στόχο την ποιοτική βελτίωση της διδασκαλίας στα μαθήματα της ειδικότητας, την εμπλοκή του στην επιμόρφωση των καθηγητών της ειδικότητας και την ανάληψη εκ μέρους του καινοτομικών προσπαθειών. Για το λόγο αυτό η Επιτροπή θεωρεί εξίσου σημαντικά και τα έξι κριτήρια που ορίζονται στην παράγραφο 10 και θα προσδώσει σ’ αυτά ίση βαρύτητα κατά την αξιολόγηση της απόδοσης των υποψηφίων στη συνέντευξη.
12. Για την αξιολόγηση της επίδοσης των υποψηφίων στη συνέντευξη θα χρησιμοποιηθούν παράλληλες ερωτήσεις στους ακόλουθους τομείς:
12.1. Σύγχρονες εξελίξεις σε παιδαγωγικά και εκπαιδευτικά θέματα (σχετικά άρθρα και βιβλία που μελέτησαν, ανάλυση βασικών ιδεών που αναφέρονται στα εν λόγω άρθρα και βιβλία και των προεκτάσεών τους στην εκπαίδευση).
12.2. Ευθύνες και καθήκοντα του επιθεωρητή μηχανολογίας στη Μέση Τεχνική Εκπαίδευση (ενέργειες και αποφάσεις σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, δραστηριότητες προγραμματισμού και αξιολόγησης εκπαιδευτικών λειτουργών/σχολικής μονάδας).
12.3. Οργανωτικά και διοικητικά θέματα της Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης (ανάλυση οργανωτικών και διοικητικών προβλημάτων και εναλλακτικές σκέψεις για τη λύση τους).»
Ακολούθησαν, στις 9/1/2003, οι προσωπικές συνεντεύξεις, παρουσία του Διευθυντή Τεχνικής Εκπαίδευσης, ο οποίος και αξιολόγησε τους υποψηφίους ως ακολούθως:-
«Αντωνιάδης Αντώνης Πολύ Καλά
Κωνσταντίνου Χαράλαμπος Εξαιρετικά»
Τέλος, οι καθ’ ων η αίτηση, αφού αξιολόγησαν οι ίδιοι την απόδοση των υποψηφίων στις συνεντεύξεις, με βάση τα κριτήρια που καθόρισαν, χαρακτήρισαν τον αιτητή και το ενδιαφερόμενο μέρος με το γενικό χαρακτηρισμό «Πολύ καλά» και «Εξαιρετικά», αντίστοιχα. Στη συνέχεια και αφού έλαβαν υπόψη τα κριτήρια «αξία», «προσόντα», «αρχαιότητα», αποφάσισαν να προσφέρουν προαγωγή στο ενδιαφερόμενο μέρος.
Ο αιτητής, για ακύρωση της εν λόγω προαγωγής, προβάλλει διάφορους νομικούς ισχυρισμούς, με πρώτον εκείνον της δημοσίευσης της θέσης. Η δημοσίευση, υποστηρίζει, είναι ενέργεια αντίθετη με την αρχή της χρηστής διοίκησης. Διερωτάται ο αιτητής εάν σκοπός της δημοσίευσης ήταν η διαφοροποίηση του ουσιώδους χρόνου κατοχής των προσόντων, αφού αυτά μόνο ευρισκόμενοι στην Υπηρεσία θα μπορούσε να πληρούν.
Ο ισχυρισμός αυτός του αιτητή δεν ευσταθεί. Το ΄Αρθρο 26(1) του Νόμου - (όπως έχει τροποποιηθεί με το Ν. 44(Ι)/99) - προβλέπει ότι:-
«26. - (1) Επιφυλασσομένων των διατάξεων του παρόντος Νόμου, κάθε κενή θέση δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Η δημοσίευση παρέχει πλήρη στοιχεία του σχεδίου υπηρεσίας και καθορίζει τον τρόπο και την προθεσμία υποβολής αιτήσεων.»
Ανεξάρτητα, όμως, από τη ρητή πρόβλεψη του Νόμου, ούτε ο προβληματισμός του αιτητή για διαφοροποίηση του χρόνου κατοχής των προσόντων έχει έρεισμα. Αιτητής και ενδιαφερόμενο πρόσωπο κατείχαν τα απαιτούμενα από το Σχέδιο Υπηρεσίας προσόντα, τόσο στις 23/8/2002, ημερομηνία παραλαβής της έγκρισης πλήρωσης της θέσης, όσο και στις 7/10/2002, τελευταία ημερομηνία υποβολής των αιτήσεων.
΄Αλλος ισχυρισμός του αιτητή είναι ότι οι καθ’ ων η αίτηση, εσφαλμένα, αυθαίρετα και υπό πλάνη, διέγραψαν το στοιχείο κρίσης της διευθυντικής υπηρεσίας του αιτητή με ανάθεση καθηκόντων.
Προκύπτει από το Παράρτημα Ε ότι η ένσταση του αιτητή σε σχέση με τη διευθυντική του υπηρεσία απορρίφθηκε, για το λόγο που έχω ήδη παραθέσει. Δεν αμφισβητήθηκε από τον αιτητή ότι η ανάθεση σ’ αυτόν της διεύθυνσης της Τεχνικής Σχολής Παραλιμνίου έγινε ως προσωρινή ανάθεση καθηκόντων και, συνεπώς, οι λόγοι που εδόθησαν από τους καθ’ ων η αίτηση συνάδουν με τις πρόνοιες του ΄Αρθρου 35(3) του Νόμου. Η ανάθεση, άλλωστε, αυτή των καθηκόντων και η πείρα, έστω, του ενός μηνός και μερικών ημερών - (ημερομηνία συνδρομής των προσόντων ήταν η 7/10/2002) - περιείχετο στον προσωπικό του φάκελο, ο οποίος, καθώς προκύπτει από την παράγραφο 6 του Παραρτήματος Η της ένστασης, λήφθηκε υπόψη:-
«6. Στη συνέχεια, η Επιτροπή αφού έλαβε υπόψη I) την έκθεση της Συμβουλευτικής Επιτροπής που φαίνεται στα πρακτικά με ημερ. 18.12.2002, ΙΙ) το περιεχόμενο του προσωπικού φακέλου και του φακέλου υπηρεσιακών εκθέσεων των υποψηφίων ...»
Ο ισχυρισμός - ότι οι καθ’ ων η αίτηση διέγραψαν αυθαίρετα και υπό πλάνη την πείρα του αιτητή και/ή δεν ερεύνησαν την πτυχή αυτή - δεν ευσταθεί.
Ισχυρίζεται, επίσης, ο αιτητής ότι τα κριτήρια, τα οποία καθόρισαν οι καθ’ ων η αίτηση, για σκοπούς αξιολόγησης της απόδοσης των υποψηφίων στις προφορικές συνεντεύξεις, είναι εξωγενή και αυθαίρετα, είναι επινόηση των καθ’ ων η αίτηση, πέρα από τα υπό του Νόμου αντικειμενικά κριτήρια, στη βάση των οποίων γίνονται οι αξιολογήσεις, οι οποίες υπάρχουν στους φακέλους.
Η επιφύλαξη του ΄Αρθρου 35Β(10)(β) του Νόμου - (όπως έχει τροποποιηθεί με το ΄Αρθρο 5(ε) του Νόμου 44(Ι)/99) - σε σχέση με τα κριτήρια, προβλέπει τα εξής:-
«Νοείται ότι η Επιτροπή, για την αξιολόγηση της απόδοσης κάθε υποψηφίου στην προσωπική συνέντευξη, θα λαμβάνει υπόψη τα ακόλουθα κριτήρια για το κάθε ένα από τα οποία προκαθορίζει τη βαρύτητά του σε μονάδες:
- Ενημέρωση σε θέματα της ειδικότητάς του ή, σε περίπτωση πλήρωσης διοικητικής θέσης, σε παιδαγωγικά και μεθοδολογικά θέματα.
- κατανόηση του ρόλου και των ευθυνών της θέσης.
- κριτική ανάλυση διοικητικών και οργανωτικών προβλημάτων σχετικών με τα καθήκοντα και τις ευθύνες της θέσης, σε περίπτωση πλήρωσης διοικητικής θέσης.
- αποτελεσματικότητα επικοινωνίας και επάρκεια τεκμηρίωσης απόψεων και θέσεων.
- προσωπικότητα (άνετη παρουσία, προσαρμοστικότητα, ευελιξία).
- γλωσσική επάρκεια (λεξιλόγιο, σύνταξη, ορθοφωνία, ορθοέπεια).»
Τα καθήκοντα και οι ευθύνες της θέσης, όπως καθορίζονται στο Σχέδιο Υπηρεσίας, έχουν ως εξής:-
«2. Καθήκοντα & Ευθύνες
Σύμφωνα με σχετικές οδηγίες ή/και με βάση το οικείο πρόγραμμα:
(1) (α) Αναλαμβάνει την επιθεώρηση σχολείων μέσης εκπαίδευσης και την επιθεώρηση, καθοδήγηση και αξιολόγηση του διδακτικού προσωπικού της ειδικότητάς του.
(β) μετέχει ενεργά στην οργάνωση και διεξαγωγή εκπαιδευτικών συνεδρίων και επιμορφωτικών μαθημάτων για το διδακτικό προσωπικό.
(2) Αναλαμβάνει διοικητικά ή/και άλλα ειδικά καθήκοντα, π.χ. συντονισμό, προγραμματισμό, ανάπτυξη προγραμμάτων, εκπαιδευτικές μελέτες, έρευνες, εξετάσεις, καθοδήγηση και επαγγελματικό προσανατολισμό κτλ.
(3) Εκτελεί οποιαδήποτε άλλα καθήκοντα του ανατεθούν.»
Από τα πιο πάνω, προκύπτει ότι πρόκειται για θέση ψηλά στην ιεραρχία - (τρίτη στην ιεραρχία της Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης). Τα κριτήρια που αποφάσισαν οι καθ’ ων η αίτηση και τα οποία έχω ήδη παραθέσει, έχοντας υπόψη τις ευθύνες της θέσης και τα κριτήρια της επιφύλαξης του ΄Αρθρου 35Β(10)(β) του Νόμου, δεν είναι έξω από το Νόμο, όπως εισηγείται ο αιτητής. Η χρησιμοποίηση και μόνο σ’ αυτά λέξεων, οι οποίες, όπως εισηγείται ο αιτητής, δεν είναι καθημερινής χρήσης - (ορθοφωνία - ορθοέπεια) - δεν επηρεάζει, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, τη νομιμότητά τους. ΄Αλλωστε, να μην παραβλέπεται ότι πρόκειται για υψηλόβαθμη θέση στην εκπαίδευση.
Η νομιμότητα πανομοιότυπων κριτηρίων εξετάστηκε από την Ολομέλεια στην υπόθεση Γρηγοριάδης ν. Δημοκρατίας (2004) 3 Α.Α.Δ. 735, όπου αναφέρονται τα εξής:- (σελ. 737-738)
«Από τα συζητηθέντα και κριθέντα ο εφεσείοντας, με τον πρώτο λόγο έφεσης, επαναφέρει το ζήτημα των κριτηρίων στη βάση των οποίων αξιολογήθηκε η απόδοση των υποψηφίων στις συνεντεύξεις. Διαφοροποιημένο, όμως κατά τρόπο ανεπίτρεπτο και, πάντως αβασίμως.
Πρωτοδίκως, όπως συνοψίζεται ο ισχυρισμός στην πρωτόδικη απόφαση, υποστηρίχθηκε πως η ΕΕΥ, ‘κατά τρόπο εξωνομικό και χωρίς να έχει τέτοια εξουσία από το νόμο, καθόρισε κριτήρια ή στοιχεία κρίσης για την προσωπική συνέντευξη των υποψηφίων’. Αυτά, ιδιαίτερα σε σχέση με την ‘προσωπικότητα’, τη ‘γλωσσική επάρκεια’ και την ‘αποτελεσματικότητα επικοινωνίας’. ΄Ομως, όπως επισήμανε ο συνάδελφός μας, ανεξάρτητα από το ότι και κατά τη νομολογία μας τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν δεν θα ήταν εξωγενή, με την επελθούσα στο μεταξύ τροποποίηση του άρθρου 35Β(10)(β) του περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμου του 1967 (Ν. 10/67 όπως τροποποιήθηκε ειδικά από το Ν. 44(Ι)/99) προβλέπονται και ρητά. Και ενώ, όπως και κατά την ακρόαση διευκρινίστηκε, δεν αμφισβητείται ενώπιόν μας η, πρόδηλη άλλωστε, ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης επί του σημείου, επιχειρείται εισαγωγή ως θέματος του κατά πόσο ήταν επιτρεπτή η χρήση του τρίτου κριτηρίου* στην περίπτωση.»
(Βλ., επίσης, Στυλιανού ν. Δημοκρατίας, Υπόθεση Αρ. 928/99, 26/10/00. Χριστοδούλου ν. Ε.Ε.Υ., Υπόθεση Αρ. 280/99, 31/7/00. Ιωάννου ν. Δημοκρατίας, Υπόθεση Αρ. 900/99, 16/3/01.)
΄Αλλος λόγος, ο οποίος προβάλλεται, είναι το αναιτιολόγητο της κρίσης του Διευθυντή Τεχνικής Εκπαίδευσης. Η ανάγκη αιτιολόγησης, υπέβαλε ο αιτητής, προκύπτει από το γεγονός ότι ο Διευθυντής, σε αρκετές περιπτώσεις, ήταν ένας από τους αξιολογούντες λειτουργούς. Ιδιαίτερα τα έτη 1999 - 2002, όταν ο αιτητής υπηρετούσε στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, τον αξιολόγησε «Εξαίρετο».
Ο πιο πάνω λόγος δε βρίσκει έρεισμα στο Νόμο. Το ΄Αρθρο 35Β(9) του Νόμου δεν προβλέπει αιτιολογία. Στη Γρηγοριάδης ν. Δημοκρατίας, (πιο πάνω), σε σχέση με το ζήτημα αυτό, αναφέρθηκαν τα εξής:- (σελ. 738)
«Το εγερθέν θέμα αφορούσε στην κατ’ ισχυρισμόν ανάγκη αιτιολόγησης της κρίσης της εκπροσώπου. Ορθά υποδεικνύει ο συνάδελφός μας πως το άρθρο 35Β(9) του Νόμου που αναφέρεται ακριβώς στη δυνατότητα διατύπωσης τέτοιων κρίσεων, δεν απαιτεί αιτιολόγησή τους. Σε αντίθεση προς την περίπτωση των εντυπώσεων της ίδια της ΕΕΥ η οποία, κατά το άρθρο 35Β(10), απαιτείται να είναι αιτιολογημένη.»
Τέλος, ισχυρίζεται ο αιτητής, ότι το μόνο στοιχείο που οριακά, κατά την υποκειμενική κρίση των καθ’ ων η αίτηση, υστερεί ήταν η προφορική συνέντευξη, στην οποία βαθμολογήθηκε «Πολύ Καλά» έναντι του ενδιαφερομένου μέρους, που βαθμολογήθηκε «Εξαιρετικά». Το αποτέλεσμα της ολιγόλεπτης προφορικής εξέτασης, ανέφερε, δεν μπορεί, έστω και σε υψηλόβαθμες θέσεις, όταν διαχρονικά ο υποψήφιος χαρακτηρίζεται «εξαίρετος» και υπερέχει σε αρχαιότητα κατά τρία και πλέον χρόνια και δεν υστερεί σε προσόντα, να λειτουργεί καταλυτικά στην αξία του. Η βαθμολογία του, υπέβαλε, κατά την προφορική συνέντευξη ενώπιον των καθ’ ων η αίτηση, είναι αναιτιολόγητη και έρχεται σε αντίθεση με τις υπηρεσιακές εκθέσεις. Επεσήμανε, σε σχέση με τα στοιχεία της επαγγελματικής κατάρτισης και εμπλουτισμού γνώσεων, ότι αυτά είναι στοιχεία που ετήσια αξιολογούνται και σ’ αυτά βαθμολογήθηκε «Εξαίρετα». Λογικά, κατέληξε, τα στοιχεία αυτά βελτιώνονται και δεν είναι δυνατό να μεταβάλλονται προς το χειρότερο στα πλαίσια μιας ολιγόλεπτης συνέντευξης.
Επί του σημείου, η συνήγορος των καθ’ ων η αίτηση χαρακτήρισε την εντύπωση από την προφορική συνέντευξη ξεχωριστό στοιχείο κρίσης, το οποίο δεν έχει σχέση με την ετήσια βαθμολογία, τα προσόντα και την αρχαιότητα.
Προτού ασχοληθώ με το λόγο αυτό, θα αναφερθώ σε διαπιστώσεις των καθ’ ων η αίτηση, αναφορικά με την αξία, τα προσόντα και την αρχαιότητα, όπως αυτά καταγράφονται στα πρακτικά:-
«6.1. Αξία: Για την επιμέτρηση της αξίας η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη το περιεχόμενο του προσωπικού φακέλου και του φακέλου υπηρεσιακών εκθέσεων, το σύνολο των υπηρεσιακών εκθέσεων των υποψηφίων και, ως συμπληρωματικό στοιχείο κρίσης για την αξία τους, την εντύπωση που αποκόμισε κατά τις προσωπικές συνεντεύξεις.
.......................................................................................................
Συμπερασματικά, το περιεχόμενο του προσωπικού φακέλου* όπως εκτίθεται στην παράγραφο 13 των πρακτικών με ημερομηνία 18.12.2002, δεν διαφοροποιεί από μόνο του τους δύο υποψηφίους σε βαθμό ο οποίος δίνει προβάδισμα σε οποιονδήποτε από τους δύο*.
6.1.2. ......................................................................................................
Από μελέτη των υπηρεσιακών εκθέσεων των υποψηφίων προκύπτει ότι και οι δύο μπορούν να χαρακτηριστούν εξαίρετοι με βάση όχι μόνο τις δύο τελευταίες βαθμολογίες αλλά και το σύνολο των βαθμολογιών τους*. Χαμηλότερη βαθμολογία είναι το 38/40 και υψηλότερη το 39/40. Υπολογίζοντας το μέσο όρο των επιμέρους βαθμολογιών, προκύπτει ότι οι υποψήφιοι κατατάσσονται, κατά σειρά ως ακολούθως: (βλέπε και ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α).
α) Αντωνιάδης Αντώνης: Μέσος όρος - 38.80
β) Κωνσταντίνου Χαράλαμπος: Μέσος όρος - 38.60
Σημειώνεται ότι η διαφορά στο μέσο όρο βαθμολογίας είναι μόνο 0.20 υπέρ του υποψηφίου Αντωνιάδη Αντώνη, γεγονός που δεν αποτελεί έκδηλη υπεροχή στο θέμα της αξίας. ...
.......................................................................................................
Η Επιτροπή συμψηφίζει τα ευρήματά της για το κριτήριο ‘αξία’ και διαπιστώνει ότι στο κριτήριο της αξίας προηγείται ο υποψήφιος Κωνσταντίνου Χαράλαμπος. Ενώ δεν υστερεί του συνυποψηφίου του τόσο στο περιεχόμενο φακέλου και στις υπηρεσιακές εκθέσεις, απέδωσε καλύτερα στη συνέντευξη. Μάλιστα, η διαφορά της απόδοσης στη συνέντευξη ήταν ουσιαστική αφού ο μεν ένας αξιολογήθηκε ‘πολύ καλά’ ο δε άλλος ‘εξαιρετικά’.
6.2 .......................................................................................................
Αναφορικά με τα προσόντα, πέρα από τα απαιτούμενα από το σχέδιο υπηρεσίας προσόντα - ...., προκύπτει ότι και οι δύο υποψήφιοι έχουν επιπρόσθετο προσόν ως ακολούθως:
Αντωνιάδης Αντώνης
- Certificate in Cutting Tools Dynamic Properties από το Πανεπιστήμιο Φιλίας των Λαών (1 έτος - 1975)
Κωνσταντίνου Χαράλαμπος
- M.A. Επιστήμες της Αγωγής Πανεπιστημίου Κύπρου (2002)
Είναι σαφές ότι στο κριτήριο ‘προσόντα’ υπερέχει ελαφρώς ο υποψήφιος Κωνσταντίνου Χαράλαμπος. Το επιπρόσθετο προσόν που διαθέτει ο εν λόγω υποψήφιος υπερέχει ποιοτικά εκείνου που κατέχει ο συνυποψήφιός του Αντωνιάδης Αντώνης. Κατέχει πτυχίο επιπέδου Masters, ενώ ο συνυποψήφιός του κατέχει πιστοποιητικό παρακολούθησης μαθημάτων διάρκειας ενός έτους.
Σημειώνεται ωστόσο ότι το οικείο σχέδιο υπηρεσίας δεν προνοεί ότι επιπρόσθετα προσόντα συνιστούν πλεονέκτημα και, συνεπώς, με βάση την υφιστάμενη νομολογία, τα προσόντα αυτά δεν δίνουν προβάδισμα στον υποψήφιο που τα κατέχει πλην όμως έχουν οριακή σημασία. Παρά την οριακή σημασία που έχουν τα πιο πάνω προσόντα, η Επιτροπή θα τα λάβει υπόψη όταν θα γίνει η συνεκτίμηση των τριών κριτηρίων.
6.3 Αρχαιότητα: ....
.......................................................................................................
... προκύπτει ότι στο κριτήριο ‘αρχαιότητα’ υπερέχει ο υποψήφιος Αντωνιάδης Αντώνης. Συγκεκριμένα ο Αντωνιάδης Αντώνης κατέχει τη θέση Βοηθού Διευθυντή Α ενώ ο συνυποψήφιός του Κωνσταντίνου Χαράλαμπος κατέχει τη θέση Βοηθού Διευθυντή. Η υπεροχή του Αντωνιάδη Αντώνη στο κριτήριο της αρχαιότητας είναι εμφανής και όταν η σύγκριση γίνει για τη θέση Βοηθού Διευθυντή. Συγκεκριμένα ο Αντωνιάδης Αντώνης έχει συνολικά 9 χρόνια, 1 μήνα και 7 ημέρες ως Βοηθός Διευθυντής ενώ ο συνυποψήφιός του Κωνσταντίνου Χαράλαμπος έχει συνολική υπηρεσία στην ίδια θέση 5 χρόνια, 11 μήνες και 7 ημέρες. Η διαφορά στην αρχαιότητα συνεπώς των δύο υποψηφίων στη θέση βοηθού διευθυντή είναι 3 χρόνια, 2 μήνες και 1 ημέρα υπέρ του Αντωνιάδη Αντώνη.
..................................................................................................................
7.1. Στο κριτήριο ‘αξία’, όπως αυτό εκφράζεται μέσα από συνεκτίμηση τριών επί μέρους κριτηρίων (περιεχόμενο του προσωπικού φακέλου, υπηρεσιακές εκθέσεις, απόδοση στη συνέντευξη) υπερέχει ελαφρώς ο υποψήφιος Κωνσταντίνου Χαράλαμπος.
......................................................................................................
7.2. Στο κριτήριο ‘αρχαιότητα’ υπερέχει ο υποψήφιος Αντωνιάδης Αντώνης. Συγκεκριμένα ο υποψήφιος αυτός κατέχει υψηλότερη θέση απ’ αυτήν που κατέχει ο συνυποψήφιός του. Περαιτέρω όταν οι δύο υποψήφιοι κριθούν στην προηγούμενη θέση υπερέχει και πάλι ο Αντωνιάδης Αντώνιος 3 χρόνια, 2 μήνες και 1 ημέρα. ... Στην προκειμένη περίπτωση η υπεροχή σε αρχαιότητα δεν υπερσκελίζει την υπεροχή του Κωνσταντίνου Χαράλαμπου σε αξία και προσόντα.
7.3. Στο κριτήριο ‘προσόντα’ υπερέχει ελαφρώς ο Κωνσταντίνου Χαράλαμπος.
7.4. ... Η Επιτροπή συνεκτιμά τα τρία κριτήρια προκειμένου να επιλέξει τον καταλληλότερο υποψήφιο θεωρώντας ότι πρέπει να δώσει τη δέουσα βαρύτητα στο κριτήριο της αξίας γιατί αυτό κρίθηκε με όρους οι οποίοι είναι ιδιαιτέρως σχετικοί με τα επιθυμητά γνωρίσματα που πρέπει να έχει εκείνος ο οποίος θα καταλάβει τη θέση. Περαιτέρω, δεν πρέπει να παραγνωριστεί το κριτήριο της αρχαιότητας γιατί αυτό συνδέεται με άσκηση καθηκόντων, γεγονός το οποίο επαυξάνει την πείρα του υποψηφίου. Δεν πρέπει επίσης να αγνοηθεί η σημασία των προσόντων και η εμπειρογνωμοσύνη που προκύπτει από αυτά. Από τη συνεκτίμηση των τριών κριτηρίων η Επιτροπή καταλήγει ότι επικρατέστερος υποψήφιος είναι ο κος Κωνσταντίνου Χαράλαμπος. Ο υποψήφιος αυτός από τη μια υπερέχει σε αξία και, από την άλλη, υπερέχει ελαφρώς σε προσόντα.»
Στην παρούσα περίπτωση, είναι φανερό ότι η προσωπική συνέντευξη διαδραμάτισε πρωταρχικό ρόλο στη λήψη της επίδικης απόφασης. Δε διαφωνώ με τη θέση των καθ’ ων η αίτηση ότι η συνέντευξη συνιστά στοιχείο κρίσης ξεχωριστό, αφού με αυτή, μάλιστα, σκοπείται η διακρίβωση του καταλληλότερου υποψηφίου για διορισμό στη θέση. Δεν μπορεί, όμως, έστω και σε υψηλόβαθμες θέσεις, όταν η αξία των υποψηφίων τα τελευταία χρόνια είναι «εξαίρετη», να μη συνεκτιμηθεί με αυτή η αρχαιότητα και τα άλλα στοιχεία κρίσης, όταν μάλιστα η αρχαιότητα, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις εξαίρετων υπαλλήλων, όπως, άλλωστε, και οι ίδιοι οι καθ’ ων η αίτηση κατέγραψαν στα πρακτικά, συνεπάγεται και μεγαλύτερη πείρα, η οποία επαυξάνει την αξία του αρχαιότερου. Στη Δημοκρατία ν. Πετρίδη (1991) 3 Α.Α.Δ. 731, σε σχέση με την πείρα, αναφέρεται ότι:- (σελ. 740)
«Το ενδιαφερόμενο μέρος έχει πολύ μεγαλύτερη πείρα από τον αιτητή, καθότι στην αμέσως προηγούμενη θέση είχε αρχαιότητα τεσσάρων χρόνων.»
Επίσης στη Μουρτζή ν. Δημοκρατίας, Υπόθεση Αρ. 788/97, 30/11/98:-
«Οι εμπιστευτικές εκθέσεις όλων των υποψηφίων αποκαλύπτουν ότι ήταν όλοι εξαίρετοι υπάλληλοι. Επομένως τα αποτελέσματα της εργασίας τους πρέπει να ήταν τα ίδια. Εύλογα, όμως μπορεί να υποτεθεί πως προκειμένου περί δύο άριστων υπαλλήλων εκείνος ο οποίος έχει περισσότερη υπηρεσία έχει και μεγαλύτερη πείρα. Εφόσον, σύμφωνα με την νομολογία, η πείρα προσμετρά στην αξία, νόμιμα η ΕΔΥ έδωσε βαρύτητα στο στοιχείο του εύρους της υπηρεσίας του ΕΜ.»
Στην παρούσα υπόθεση, λαμβάνοντας υπόψη ότι η προφορική συνέντευξη διαδραμάτισε αποφασιστική σημασία, ο αιτητής κατείχε ψηλότερη θέση από αυτή του ενδιαφερομένου μέρους και στην προηγούμενη θέση είναι αρχαιότερος κατά τρία και πλέον χρόνια, με σταθερά εξαίρετη απόδοση στις υπηρεσιακές εκθέσεις των τελευταίων πέντε χρόνων και δεν υστερεί σε προσόντα, καταλήγω, και για τους λόγους που θα αναφέρω πιο κάτω, ότι η απόφαση των καθ’ ων η αίτηση λήφθηκε καθ’ υπέρβαση και κατάχρηση εξουσίας.
Οι καθ’ ων η αίτηση κατέληξαν ότι το ενδιαφερόμενο μέρος υπερέχει σε προσόντα του αιτητή, γιατί θεώρησαν ότι το επιπρόσθετο προσόν, το οποίο κατέχει το ενδιαφερόμενο μέρος, υπερέχει ποιοτικά εκείνου του αιτητή. Η διαπίστωση αυτή των καθ’ ων η αίτηση πάσχει. Δεν μπορεί να εξετάζεται προσόν το οποίο δεν προβλέπεται από τα Σχέδια Υπηρεσίας γενικά και χωρίς συσχετισμό του με τα καθήκοντα της θέσης, όπως συνέβη εδώ. Οι καθ’ ων η αίτηση, στην κατάληξή τους ότι το ενδιαφερόμενο μέρος υπερέχει σε προσόντα, τελούσαν υπό πλάνη, η οποία, ανεξάρτητα του πόσο ουσιώδης είναι, επηρέασε την απόφαση για προαγωγή του ενδιαφερομένου μέρους. Εάν δεν υπήρχε η διαπίστωση ότι ποιοτικά το επιπρόσθετο προσόν του ενδιαφερομένου μέρους είναι καλύτερο και, συνεπώς, αυτό υπερέχει σε προσόντα, θα μπορούσε να είχε επιλεγεί για προαγωγή ο αιτητής αντί το ενδιαφερόμενο μέρος.
Για τους λόγους που έχω ήδη αναφέρει, η απόφαση ακυρώνεται, με έξοδα υπέρ του αιτητή.
Ε. Παπαδοπούλου,
Δ.
/ΜΠ
* «Κριτική Ανάλυση Διοικητικών και Οργανωτικών Προβλημάτων σχετικών με τα καθήκοντα και τις ευθύνες της θέσης, σε περίπτωση πλήρωσης διοικητικής θέσης.»
* Υπογραμμίσεις δικές μου.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο