(2005) 4 ΑΑΔ 1
[*1]5 Ιανουαρίου, 2005
[ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
(Υπόθεση Αρ. 779/2002)
ΚΛΕΟΣ ΚΛΕΑΝΘΟΥΣ,
Αιτητής,
v.
ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ’ ης η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 995/2002)
ΜΑΡΙΚΑ ΚΑΛΛΙΓΕΡΟΥ,
Αιτήτρια,
v.
ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ’ ης η αίτηση.
(Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 779/2002, 995/2002)
[*2]Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου ― Υπάλληλοι ― Διορισμοί ― Παράνομη εκχώρηση των αρμοδιοτήτων της Α.Η.Κ. σε ιδιωτική εταιρεία προς το σκοπό αξιολόγησης των υποψηφίων και ερμηνείας του σχεδίου υπηρεσίας ― Περιστάσεις και συνέπειες.
Με τις συνεκδικασθείσες προσφυγές τους οι αιτητές προσέβαλαν τον διορισμό του ενδιαφερομένου μέρους στη θέση Γραμματέα/Διευθυντή Νομικών Υπηρεσιών. Κατά τη διαδικασία πλήρωσης της επίδικης θέσης είχε αναμειχθεί ιδιωτική εταιρεία συμβούλων, στην οποία ανατέθηκαν ουσιώδεις αρμοδιότητες του διορίζοντος οργάνου.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
Η εμπλοκή της ιδιωτικής εταιρείας υπερέβη τα όρια εντολής της, αφού επεκτάθηκε στην ερμηνεία των προνοιών του σχεδίου υπηρεσίας και στα θέματα του καθορισμού του περιεχομένου των συνεντεύξεων, της διαβάθμισης και αξιολόγησης των προσόντων των υποψηφίων και της διατύπωσης κρίσεων αναφορικά με την καταλληλότητα των υποψηφίων πάνω στη βάση των Προσωπικών Περιγραμμάτων. Τα συγκεκριμένα σχόλια λήφθηκαν σοβαρά υπόψη από την Α.Η.Κ., προσφέροντας ένα αναμφισβήτητο πλεονέκτημα στο ενδιαφερόμενο μέρος. Οι δυσμενείς κρίσεις για τους αιτητές που βασίστηκαν στο ερωτηματολόγιο των Συμβούλων ήταν ένας εξωγενής παράγων που επηρέασε τη λήψη της τελικής απόφασης. Αυτά τα συμπεράσματα έπρεπε να εξαχθούν από τα αρμόδια όργανα της Α.Η.Κ.. Αντίθετα φαίνεται ότι η επίδικη απόφαση βασίστηκε πάνω στις διαπιστώσεις των Συμβούλων για τη ψυχολογική κατάσταση των υποψηφίων σε συνάρτηση με “συγχύσεις, προβλήματα και πιέσεις” που εντοπίστηκαν στην προσωπική τους ανάλυση. Στην παρούσα περίπτωση αποδόθηκε βαρύτητα σε εξωγενή και άσχετα στοιχεία, γεγονός που συνιστά πλημμελή άσκηση της διακριτικής ευχέρειας της Α.Η.Κ. και καθιστά την απόφασή της αντίθετη προς το Νόμο.
Η μελέτη των Συμβούλων η οποία άσκησε ουσιώδη επιρροή στη διαδικασία και την τελική επιλογή, παραβιάζει καθιερωμένες νομολογιακές αρχές του Διοικητικού Δικαίου. Δεν ήταν έργο της ιδιωτικής εταιρείας να αξιολογήσει πρωτογενώς τα απαιτούμενα προσόντα, ή να καθορίσει τη βαρύτητά τους, είτε ακόμα να προβεί σε διαπιστώσεις και ερμηνεία των καθηκόντων του σχεδίου υπηρεσίας, προσδιορίζοντας τη φύση τους (Διοικητική ή Νομική) και αποφασίζοντας ποια έννοια θα έπρεπε να προσδίδετο στον όρο “μεγάλος οργανισμός”. Αυτό αποτελεί έργο του διορίζοντος οργάνου, στην προκείμενη περίπτωση της Α.Η.Κ., ή των επιτροπών στις οποίες η τελευταία, δυνάμει του άρ[*3]θρου 8Α του Κεφ. 171, έχει τη δυνατότητα να μεταβιβάζει οποιεσδήποτε από τις αρμοδιότητες ή τις διοικητικές της εξουσίες, που ήταν τα μόνα σώματα που ήταν επιφορτισμένα με την ερμηνεία και εφαρμογή του σχεδίου υπηρεσίας.
Οι προσφυγές επιτυγχάνουν με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Κουντούρης κ.ά. ν. Α.Η.Κ. (2001) 4 Α.Α.Δ. 366,
Soteriou v. Republic (1966) 3 C.L.R. 83,
Konnaris and Another v. Republic (1974) 3 C.L.R. 377,
Nicolaou v. Republic (1967) 3 C.L.R. 308,
Tzavelas v. Republic (1975) 3 C.L.R. 490,
Kleanthous v. Republic (1978) 3 C.L.R. 303,
Μουρτζής ν. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 543.
Προσφυγές.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τον Αιτητή στην Υπόθεση Αρ. 779/2002.
Η Αιτήτρια στην Υπόθεση Αρ. 995/2002 παρούσα προσωπικά.
Κ. Στιβαρού για Κακογιάννη & Δημητρίου, για την Καθ’ ης η αίτηση.
Ε. Νικολαΐδου, για το Ενδιαφερόμενο Μέρος.
Cur. adv. vult.
ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.: Με τις παρούσες προσφυγές που έχουν συνενωθεί ο Κλέος Κλεάνθους (αιτητής στην προσφυγή 779/2002) και η Μαρίκα Καλλιγέρου (αιτήτρια στην προσφυγή 995/2002) προσβάλλουν την εγκυρότητα του διορισμού της Κρυστάλλως Ζωμενή-Παντελίδου (ενδιαφερόμενου μέρους) στη θέση του Γραμματέα/Διευθυντή Νομικών Υπηρεσιών της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου, Α.Η.Κ., (καθ’ης η αίτηση).
[*4](α) Τα γεγονότα.
Η προκήρυξη της θέσης έγινε με δημοσίευση στον τύπο στις 10/2/2002. Προηγήθηκε απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου ότι δεν θα ακολουθείτο η συνηθισμένη διαδικασία πρόσληψης για Επιστημονικό Προσωπικό, αλλά άλλη καταλληλότερη διαδικασία την οποία θα πρότεινε η Υπηρεσία Προσωπικού της Α.Η.Κ.. Η τελευταία αποτάθηκε στην ιδιωτική εταιρεία Συμβούλων Διοίκησης Aris Petasis and Associates (Management Consultants) Ltd, η οποία σύμφωνα με τη σχετική μελέτη που ετοίμασε εισηγείτο ότι οι γραπτές εξετάσεις δεν ήταν ενδεικνυόμενες. Αντίθετα έγινε εισήγηση για την υποβολή ορισμένων συγκεκριμένων ερωτήσεων και ότι η διαπίστωση της κατοχής των απαιτούμενων προσόντων θα γινόταν με το “Προσωπικό Περίγραμμα” (Personal Profile Analysis – PPA) που περιλάμβανε ένα ιδιόμορφο τύπο ερωτηματολογίου, στο οποίο οι υποψήφιοι θα έπρεπε να επιλέγουν με τη χρήση των συμβόλων “M” και “L” διάφορες περιγραφικές λέξεις, οι οποίες θα αναλύονταν για την εξιχνίαση των διαφόρων πτυχών της προσωπικότητας τους. Το Διοικητικό Συμβούλιο της Α.Η.Κ. αποφάσισε, με βάση το πιο πάνω σχέδιο, όπως καταρτισθεί από την Υπηρεσία Προσωπικού κατάλογος υποψηφίων και το διορισμό Επιτροπής Διεξαγωγής Προσωπικών Συνεντεύξεων για την αξιολόγησή τους. Στους 12 διεκδικητές της θέσης περιλαμβάνονταν ο Κ. Κλεάνθους (αιτητής στην προσφυγή 779/2002), Ασφαλιστικός και Διοικητικός Λειτουργός της Α.Η.Κ., η Μ. Καλλιγέρου (αιτήτρια στην προσφυγή 995/2002), δικηγορίνα και η Κ. Ζωμενή-Παντελίδου (ενδιαφερόμενο μέρος), Εσωτερική Νομική Σύμβουλος σε ιδιωτική ασφαλιστική εταιρεία. Σημειώνεται ότι η θέση ήταν “Πρώτου Διορισμού”. Οι 12 υποψήφιοι κλήθηκαν σε προσωπική συνέντευξη ενώπιον της Μεικτής Επιτροπής Διεξαγωγής Προσωπικών Συνεντεύξεων, η οποία απαρτιζόταν από μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Α.Η.Κ. και υπηρεσιακούς παράγοντες. Υποβλήθηκαν στους υποψηφίους διάφορες ερωτήσεις αναφορικά με τα προσόντα τους, τη μόρφωση και κατάρτισή τους και σχετικά με θέματα των καθηκόντων της θέσης. Μετά την ολοκλήρωση των συνεντεύξεων ετοιμάστηκε έκθεση στην οποία σημειώθηκαν για τους αιτητές και το ενδιαφερόμενο μέρος τα πιο κάτω:
“ΚΑΛΛΙΓΕΡΟΥ ΜΑΡΙΚΑ (37 ετών)
Είναι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1988). Παρακολούθησε μαθήματα Anglo-Cypriot Legal Studies του Πανεπιστημίου του Leicester (1988-1989). Ενεγράφη ως δικηγόρος το 1989. Έκτοτε εργάστηκε σε μεγάλα δικηγορικά γραφεία ενώ από το 2000 είναι αυτοεργοδοτούμενη [*5]δικηγόρος. Εργάστηκε επίσης στην αναθεώρηση νομοθεσίας (μετάφραση νόμων για 3 μήνες) ενώ από το 1991 είναι με συμβόλαιο εκδότρια της σύνοψης των αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Αυτό τη βοήθησε να είναι ενήμερη πλείστων νομικών θεμάτων και δικαστηριακών αποφάσεων.
Κατά τη συνέντευξη διαφάνηκε ότι έχει άριστη γνώση του Διοικητικού Δικαίου. Είναι χαρακτήρας με πρωτοβουλία και δυναμισμό και μπορεί να επιβληθεί. Είναι διερευνητικός, δραστήριος και ομιλητικός τύπος και την διακρίνει η εργατικότητα και η τελειομανία. Φαίνεται έξυπνη, μελετημένη και έχει δική της καθαρή άποψη.
Κρίνεται ως πάρα πολύ καλή υποψήφια.
ΚΛΕΑΝΘΟΥΣ ΚΛΕΟΣ (54 ετών)
Είναι διπλωματούχος νομικών σπουδών του Πανεπιστημίου του Κιέβου (1971) και Bachelor of Laws (LLB) του University of London (1976). Ενεγράφη ως δικηγόρος το 1979. Έκτοτε και μέχρι το 1984 εργάστηκε στη Σαουδική Αραβία ως υπεύθυνος ασφαλειών και αργότερα ως Προσωπάρχης. Από το 1985 μέχρι σήμερα εργάζεται ως Ασφαλιστικός και Διοικητικός Λειτουργός στην Α.Η.Κ. (Κλίμακα Α12).
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης απέδειξε ότι έχει ευφράδεια, αυτοπεποίθηση αλλά και κάποια φιλοσοφική διάθεση. Οι γνώσεις του στο Διοικητικό Δίκαιο είναι περιορισμένες.
Κρίνεται ως αρκετά καλός υποψήφιος.
ΖΩΜΕΝΗ ΠΑΝΤΕΛΙΔΟΥ ΚΡΥΣΤΑΛΛΩ (50 ετών)
Είναι αριστούχος πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1973). Ενεγράφη ως δικηγόρος το 1976. Εργάστηκε αρχικά για ένα χρόνο ως δικηγόρος σε μεγάλο δικηγορικό γραφείο στη Λευκωσία. Στη συνέχεια για 14 χρόνια εργάστηκε ως εσωτερικός νομικός σύμβουλος, Γραμματέας και Διευθυντής σε πλοιοκτήτρια εταιρεία στο Λονδίνο. Από το 1991 μέχρι σήμερα κατέχει διευθυντική θέση και τη θέση Εσωτερικού Νομικού Συμβούλου σε μεγάλη ασφαλιστική εταιρεία στην Κύπρο.
Κατά τη συνέντευξη αποδείχθηκε ότι έχει ωριμότητα, εμπιστο[*6]σύνη στον εαυτό της. Δέχεται τις προκλήσεις και τις ευθύνες και γενικά φαίνεται ότι είναι υπεύθυνο άτομο. Η πείρα της στο Διοικητικό Δίκαιο είναι περιορισμένη αλλά φάνηκε ότι έχει πολύ καλές διοικητικές ικανότητες.
Κρίνεται ως πάρα πολύ καλή υποψήφια.”
Η Επιτροπή Συνεντεύξεων, αφού έλαβε υπόψη τα πιο πάνω σε συνδυασμό με τις αιτήσεις και τα σχετικά πιστοποιητικά κάθε υποψηφίου, όπως και το προσωπικό τους περίγραμμα, αποφάσισε να καλέσει τέσσερις από αυτούς σε νέα συνέντευξη για λήψη τελικής απόφασης. Ο αιτητής Κλεάνθους αποκλείστηκε σε αυτό το στάδιο παρά την άποψη ενός μέλους της Επιτροπής ότι θα έπρεπε να συμπεριληφθεί στον κατάλογο. Η απόφαση της Επιτροπής Συνεντεύξεων επικυρώθηκε στη συνέχεια από το Διοικητικό Συμβούλιο της Α.Η.Κ., το οποίο αποφάσισε να υποβάλει τους τέσσερις προτεινόμενους σε συνέντευξη ενώπιον της Ολομέλειας και του Αρχιμηχανικού και Γενικού Διευθυντή της Α.Η.Κ.. Κατά τη δεύτερη συνέντευξη που έλαβε χώρα στις 15/5/2002 η αιτήτρια Καλλιγέρου και το ενδιαφερόμενο μέρος αξιολογήθηκαν ως ακολούθως:
“ΚΑΛΛΙΓΕΡΟΥ ΜΑΡΙΚΑ (37 ετών)
Είναι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1988). Παρακολούθησε μαθήματα Anglo-Cypriot Legal Studies του Πανεπιστημίου του Leicester (1988-1989). Ενεγράφη ως δικηγόρος το 1989. Έκτοτε εργάστηκε σε μεγάλα δικηγορικά γραφεία ενώ από το 2000 είναι αυτοεργοδοτούμενη δικηγόρος. Εργάστηκε επίσης στην αναθεώρηση νομοθεσίας (μετάφραση νόμων για 3 μήνες) ενώ από το 1991 είναι με συμβόλαιο εκδότρια της σύνοψης των αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Αυτό τη βοήθησε να είναι ενήμερη πλείστων νομικών θεμάτων και δικαστηριακών αποφάσεων.
Κατά τη συνέντευξη διαφάνηκε ότι έχει άριστη γνώση του Διοικητικού Δικαίου αλλά υστερεί σε άλλους τομείς του Νομικού Δικαίου. Είναι χαρακτήρας με πρωτοβουλία και δυναμισμό και μπορεί να επιβληθεί παρόλο που έχει περιορισμένη διοικητική πείρα. Φαίνεται έξυπνη, μελετημένη και έχει δική της καθαρή άποψη.
Κρίνεται ως πολύ καλή υποψήφια.
[*7]ΖΩΜΕΝΗ ΠΑΝΤΕΛΙΔΟΥ ΚΡΥΣΤΑΛΛΩ (50 ετών)
Είναι αριστούχος πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1973). Ενεγράφη ως δικηγόρος το 1976. Εργάστηκε αρχικά για ένα χρόνο ως δικηγόρος σε μεγάλο δικηγορικό γραφείο στη Λευκωσία. Στη συνέχεια για 14 χρόνια εργάστηκε ως εσωτερικός νομικός σύμβουλος, Γραμματέας και Διευθυντής σε πλοιοκτήτρια εταιρεία στο Λονδίνο. Από το 1991 μέχρι σήμερα κατέχει διευθυντική θέση και τη θέση Εσωτερικού Νομικού Συμβούλου σε μεγάλη ασφαλιστική εταιρεία στην Κύπρο.
Κατά τη συνέντευξη αποδείχθηκε ότι έχει ωριμότητα, ανταποκρίθηκε θετικά σε θέματα νομικής φύσεως και φάνηκε ότι έχει πολύ καλές διοικητικές ικανότητες. Έχει προσωπικότητα, μπορεί να επιβληθεί και φαίνεται δυνατός χαρακτήρας.
Κρίνεται ως πάρα πολύ καλή υποψήφια.”
Με βάση τα πιο πάνω η Επιτροπή Συνεντεύξεων εισηγήθηκε για πλήρωση της θέσης το ενδιαφερόμενο μέρος, αποφασίζοντας επίσης να προτείνει την αιτήτρια Καλλιγέρου ως επιλαχούσα σε περίπτωση απόρριψης του διορισμού από το ενδιαφερόμενο μέρος. Το θέμα απασχόλησε στη συνέχεια τη Συμβουλευτική Υπεπιτροπή της Α.Η.Κ. για θέματα Προσωπικού και στη σχετική συνεδρία που επακολούθησε, έγινε γενική αξιολόγηση και σύγκριση των τεσσάρων υποψηφίων που υποβλήθηκαν στη δεύτερη συνέντευξη και αποφασίστηκε να συστηθεί ως καταλληλότερη υποψήφια το ενδιαφερόμενο μέρος. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε λίγο αργότερα κατά την τακτική συνεδρία του Διοικητικού Συμβουλίου της Α.Η.Κ. με την υιοθέτηση της πιο πάνω σύστασης και την επίδικη απόφαση προσφοράς διορισμού στο ενδιαφερόμενο μέρος. Η σχετική αιτιολογία και οι παράγοντες που επηρέασαν την επιλογή αντικατοπτρίζεται στο ακόλουθο απόσπασμα των πρακτικών:
“Επίσης, κατά την παρούσα συνεδρία τους, τα Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Αρχής, μελέτησαν προσεκτικά όλα τα στοιχεία και δεδομένα που αφορούν τους υπό κρίσιν υποψηφίους και τα οποία τέθηκαν ενώπιον τους.
Συγκεκριμένα τα Μέλη αξιολόγησαν και συνεκτίμησαν με τη δέουσα προσοχή τις σχετικές δημοσιεύσεις στον τύπο, το σχέδιο υπηρεσίας, τις αιτήσεις των υποψηφίων με τα επισυνημμένα σ’ αυτές στοιχεία που τους αφορούν, τα ακαδημαϊκά προ[*8]σόντα του κάθε υποψηφίου σε συνάρτηση με τις απαιτήσεις του σχεδίου υπηρεσίας, τα προσωπικά περιγράμματα, τα αποτελέσματα των προσωπικών εξετάσεων/συνεντεύξεων των υποψηφίων με τη Μεικτή Επιτροπή για τη διεξαγωγή των προφορικών εξετάσεων/συνεντεύξεων, την προηγούμενη σχετική πείρα των υποψηφίων, την έκθεση της Επιτροπής του Διοικητικού Συμβουλίου με στοιχεία P1/PC/5.1, καθώς επίσης και όλα τα άλλα στοιχεία που επισυνάπτονται στην έκθεση αυτή.
Τα Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Αρχής μελέτησαν και αξιολόγησαν προσεκτικά όλα τα πιο πάνω με τη δέουσα προσοχή για τον κάθε υποψήφιο ξεχωριστά. Επιπρόσθετα έλαβαν δεόντως υπόψη τους τη σύσταση της Συμβουλευτικής Υπεπιτροπής της Αρχής για Θέματα Προσωπικού, όπως είναι καταγραμμένη στα πρακτικά της συνεδρίας 29 Μαΐου 2002.
Τα Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Αρχής αφού μελέτησαν και αξιολόγησαν προσεκτικά όλα τα εκτεθέντα ενώπιον τους στοιχεία και αφού προέβησαν σε ενδελεχή και δική τους έρευνα για τον κάθε υποψήφιο ξεχωριστά, επέλεξαν ως την καταλληλότερη υποψήφια για να ανταποκριθεί καλύτερα και αποτελεσματικότερα στα καθήκοντα και ευθύνες της θέσης, σε σύγκριση με τους υπόλοιπους υποψηφίους την Ζωμενή Παντελίδου Κρυστάλλω και αποφάσισαν ομόφωνα να της προσφέρουν διορισμό στη θέση του Γραμματέα/Διευθυντή Νομικών Υπηρεσιών, Κλίμακα Α14, στο Τμήμα Γραμματείας/Νομικών Υπηρεσιών, Κεντρικά Γραφεία, από την 1 Σεπτεμβρίου 2002.
Περαιτέρω, τα Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Αρχής αποφάσισαν ομόφωνα όπως η Καλλιγέρου Μαρίκα θεωρηθεί ως επιλαχούσα για την πιο πάνω θέση, για κάλυψη του ενδεχομένου απόρριψης του διορισμού από την υποψήφια που προτείνεται.”
Τόσο ο αιτητής στην προσφυγή 779/2002 όσο και η αιτήτρια στην προσφυγή 995/2002 αμφισβητούν τη νομιμότητα της πιο πάνω απόφασης για διάφορους λόγους που περιλαμβάνουν για τον αιτητή Κ. Κλεάνθους, τον αποκλεισμό του χωρίς τη διεξαγωγή δέουσας έρευνας και για την αιτήτρια Μ. Καλλιγέρου, την αντικανονική υιοθέτηση των εισηγήσεων των εξωτερικών συμβούλων της Α.Η.Κ..
(β) Οι λόγοι της προσφυγής.
Τόσο ο αιτητής όσο και η αιτήτρια ισχυρίζονται ότι η εμπλοκή [*9]της εταιρείας Aris Petasis and Associates (Management Consultants) Ltd στη διαδικασία πλήρωσης της θέσης κατέληξε σε αναρμόδια ερμηνεία του σχεδίου υπηρεσίας και “εκχώρηση” των αποφασιστικών εξουσιών της Α.Η.Κ.. Με την παραγνώριση των γραπτών εξετάσεων η Α.Η.Κ. μεταβίβασε τη διακριτική της εξουσία στο θέμα της διερεύνησης της κατοχής των απαιτούμενων προσόντων από τους υποψηφίους στην πιο πάνω εταιρεία, λαμβάνοντας υπόψη στα διάφορα στάδια επιλογής τις αναλύσεις των Προσωπικών Περιγραμμάτων, τα αποτελέσματα των οποίων στηρίζονταν σε εξωγενή προς το σχέδιο υπηρεσίας κριτήρια.
Η καθ’ης η αίτηση ισχυρίστηκε ότι η διαδικασία που υιοθετήθηκε ήταν νόμιμη αφού δεν προβλέπεται στους περί Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (Όροι Υπηρεσίας) Κανονισμούς του 1986 λεπτομερής διαδικασία πλήρωσης θέσεων Πρώτου Διορισμού. Επιπρόσθετα υποβλήθηκε ότι η Α.Η.Κ. δεν υιοθέτησε την εισήγηση των εξωτερικών συμβούλων στην ολότητά της, αλλά καθόρισε η ίδια τη διαδικασία που θα ακολουθείτο και ότι ο καθορισμός της διαδικασίας ήταν εναρμονισμένος με το σκεπτικό της απόφασης Κουντούρης κ.ά. ν. Α.Η.Κ. (2001) 4 Α.Α.Δ. 366.
Ο Κανονισμός 11 των περί Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (Όροι Υπηρεσίας) Κανονισμών του 1986 (ΚΔΠ 291/86) καθορίζει τις πιο κάτω κατηγορίες για θέσεις διορισμού και προαγωγής:
“11.-(1) Τηρουμένων των προνοιών του Κανονισμού 12, διά τους σκοπούς διορισμού ή προαγωγής αι θέσεις διαιρούνται εις τας ακολούθους κατηγορίας –
(α) θέσεις πρώτου διορισμού, εις τας οποίας δύνανται να διορισθώσι πρόσωπα μη τελούντα εν τη υπηρεσία, ή υπάλληλοι·
(β) θέσεις πρώτου διορισμού και προαγωγής, εις τας οποίας δύνανται να διορισθώσι πρόσωπα μη τελούντα εν τη υπηρεσία ή δύνανται να διορισθώσιν ή προαχθώσιν υπάλληλοι·
(γ) τηρουμένων των διατάξεων των αφορωσών εις συνδεδυασμένας θέσεις, θέσεις προαγωγής αι οποίαι πληρούνται διά της προαγωγής υπαλλήλων υπηρετούντων εις την αμέσως κατωτέραν θέσιν.
(2) Η κατηγορία εκάστης θέσεως ορίζεται υπό της Αρχής κατό[*10]πιν συμφωνίας μετά της συντεχνίας.”
Σύμφωνα δε με το άρθρο 8Α του περί Ανάπτυξης Ηλεκτρισμού Νόμου, Κεφ. 171 (όπως έχει τροποποιηθεί),
“8Α. Η Αρχή μπορεί, υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις που ορίζει, να μεταβιβάσει την άσκηση οποιωνδήποτε από τις αρμοδιότητες ή τις διοικητικές εξουσίες της δυνάμει του παρόντος ή οποιουδήποτε άλλου Νόμου σε οποιοδήποτε από τα μέλη της ή στο Γενικό Διευθυντή ή στον Αναπληρωτή του ή σε επιτροπή από μέλος ή μέλη της και το Γενικό Διευθυντή ή άλλους αξιωματούχους ή υπαλλήλους της Αρχής.”
Στην παρούσα περίπτωση η Α.Η.Κ. ανέθεσε στην Υπηρεσία Προσωπικού την ευθύνη για τον τρόπο διεξαγωγής της διαδικασίας και η τελευταία έδωσε οδηγίες σε ιδιωτική εταιρεία συμβούλων για την υποβολή προτάσεων για τον τρόπο πλήρωσης της θέσης. Οι εισηγήσεις της ιδιωτικής εταιρείας περιλάμβαναν μεταξύ άλλων και τα πιο κάτω:
“(α) Οι γραπτές εξετάσεις δεν ενδείκνυνται για υψηλόβαθμες θέσεις γιατί υποψήφιοι με αξιόλογο έργο στον τομέα τους, θα αποφύγουν να δείξουν ενδιαφέρον για τη θέση γιατί θεωρούν τις εξετάσεις σαν υποβιβασμό του επαγγελματικού τους κύρους.
(β) Προτείνεται όπως μαζί με τη συμπλήρωση του σχετικού εντύπου της αίτησης για πλήρωση, οι αιτητές να δώσουν επιπρόσθετες πληροφορίες που σχετίζονται με το Σχέδιο Υπηρεσίας της θέσης. Επίσης να απαντήσουν σε ερωτηματολόγιο σχετικά με την ανάλυση του Προσωπικού τους Περιγράμματος.
(γ) Γίνεται εισήγηση να αξιολογηθούν οι αιτήσεις από την Υπηρεσία Προσωπικού, να ετοιμαστεί κατάλογος αιτητών μαζί με το Προσωπικό Περίγραμμα κάθε υποψηφίου και το Συμβούλιο να διορίσει Επιτροπή Διεξαγωγής Προσωπικών Συνεντεύξεων για την αξιολόγηση των αιτητών.
(δ) Παρατίθενται κατευθυντήριες γραμμές και υποβοηθητικές ερωτήσεις για τη συνέντευξη.
(ε) Τέλος προτείνεται μέγιστη βαρύτητα για κάθε απαιτούμενο προσόν του Σχεδίου Υπηρεσίας.”
[*11]Η Υπηρεσία Προσωπικού εισηγήθηκε να γίνει “αποδεκτή σε γενικές αρχές” η μελέτη των Συμβούλων και πρότεινε να ακολουθηθεί συγκεκριμένη διαδικασία σύμφωνα με τις υποδείξεις τους. Μέσα σε αυτές περιλαμβάνονταν η υποβολή μαζί με την αίτηση, συμπληρωμένου ερωτηματολογίου σε σχέση με το σχέδιο υπηρεσίας και του λεγόμενου “Προσωπικού Περιγράμματος”, πρόταση για τον τρόπο αξιολόγησης των υποψηφίων στην προφορική συνέντευξη και διαβάθμιση της βαρύτητας των απαιτούμενων στο Σχέδιο Υπηρεσίας προσόντων, με την προσθήκη ανάλογων μονάδων.
Εκτενέστερη εξέταση της μελέτης των Συμβούλων αποκαλύπτει ότι εκτός από την επισύναψη του Προσωπικού Περιγράμματος, μέρος των εισηγήσεων ήταν και η καθοδήγηση της Α.Η.Κ. ως προς το είδος των ερωτήσεων που θα υποβάλλοντο στους υποψηφίους κατά την προφορική συνέντευξη.
Η μελέτη δεν περιορίστηκε όμως μόνο στην καθοδήγηση της Επιτροπής Διεξαγωγής Προσωπικών Συνεντεύξεων και στην υπόδειξη των πιθανών ερωτημάτων για τη διαπίστωση των απαιτούμενων προσόντων, αλλά προχώρησε σε άμεση ερμηνεία του Σχεδίου Υπηρεσίας εκφράζοντας μάλιστα την άποψη πως η επίδικη θέση είναι διοικητικής παρά νομικής φύσης. Όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά στην εισήγηση:
“Το σχέδιο υπηρεσίας που έχει εγκριθεί από το Συμβούλιο καθορίζει, μέσα στα πλαίσια του δυνατού, τα καθήκοντα και τις ευθύνες της θέσης καθώς και τα προσόντα που απαιτούνται ώστε να είναι σε θέση ένας υποψήφιος να τα εκτελέσει αποτελεσματικά. Μελετώντας τα καθήκοντα της θέσης (παράρτημα «Α») ο ειδικός μπορεί να τα υποδιαιρέσει σε δύο ευρύτερες κατηγορίες: α) καθήκοντα διοικητικής φύσης και β) καθήκοντα νομικής φύσης. Το σχέδιο υπηρεσίας στην πραγματικότητα κλίνει περισσότερο προς την πρώτη κατηγορία παρά στη δεύτερη. Η διοικητική φύση των καθηκόντων της θέσης εκφράζεται στο σχέδιο υπηρεσίας με περιγραφές όπως, «είναι υπεύθυνος για όλες τις υπηρεσίες αναφορικά με τη σωστή λειτουργία των κτιρίων των Κεντρικών Γραφείων.» Σε ότι αφορά τα νομικά καθήκοντα της θέσης φαίνεται πως αυτά περιορίζονται περισσότερο σε καθήκοντα εσωτερικού νομικού συμβούλου (internal legal advisor) παρά σε καθήκοντα νομικού με την γενικότερη έννοια της λέξης στην Κύπρο. Η Αρχή κάμνει χρήση εξωτερικών νομικών συμβούλων οι οποίοι χειρίζονται ποικίλα, και πολλές φορές περίπλοκα, νομικά θέματα και παρουσιάζονται εκ μέρους της Αρχής σε σώματα όπως τα δικαστήρια, για παράδειγ[*12]μα.”
Επιπρόσθετα στο “Παράρτημα Α” της μελέτης υπάρχει λεπτομερής αναφορά στα καθήκοντα και στις ευθύνες της θέσης και κατάταξή τους σε Νομικά και Διοικητικά, κατά την κρίση των Συμβούλων. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια σημειώνονται 19 συνολικά καθήκοντα και ευθύνες τα οποία χαρακτηρίζονται με τις λέξεις “Νομική”, “Διοικητική”, “Νομική με Διοικητική”, “Διοικητική με κάποια στοιχεία Νομικής”, κλπ, χωρίς περαιτέρω επεξήγηση.
Στο “Παράρτημα Β” οι Σύμβουλοι εισηγούνται κατάλογο στοιχείων που θα έπρεπε οι υποψήφιοι να επισυνάψουν προς το σκοπό εξακρίβωσης της κατοχής διαφόρων καθοριζόμενων στο σχέδιο υπηρεσίας προσόντων. Για τα απαιτούμενα “πολύ ανεπτυγμένα ηγετικά χαρίσματα” των υποψηφίων υπάρχει εισήγηση να αξιολογηθούν μέσω της συνέντευξης και του “Προσωπικού Περιγράμματος”. Προχωρούν επίσης στον καθορισμό της “μέγιστης βαρύτητας του κάθε απαιτούμενου προσόντος” κατά τον ακόλουθο τρόπο:
“3. Τουλάχιστον πέντε χρόνων Δικηγορία
προηγούμενη πείρα στην Για κάθε έτος (πέραν του
εξάσκηση της δικηγορίας ή μίνιμουμ των 5 ετών)
επτά χρόνων διοικητική προηγούμενης πείρας
πείρα σε υπεύθυνη θέση σε προστίθεται 5 μονάδες
Κεντρική ή Τοπική Αρχή ή σε με ανώτερο αριθμό μονά άλλο μεγάλο οργανισμό δων τις 20
Διοικητική πείρα
Για κάθε έτος (πέραν του
μίνιμουμ των 7 ετών)
προηγούμενης πείρας
προστίθενται 5 μονάδες με
ανώτερο αριθμό μονάδων
τις 20
Οι συνολικές μονάδες του
αιτητή από την δικηγορία
και τη διοικητική πείρα δεν μπορεί να ξεπερνούν τις 20.
4. Πρέπει να είναι αποδεδειγμένης Αποδεδειγμένη ακεραιό- ακεραιότητας και να έχει πολύ τητα
ανεπτυγμένα ηγετικά χαρίσματα Εφόσον ο αιτητής δεν έχει [*13]και ικανότητα και ευρεία πείρα ακεραιότητα τότε η αίτηση
σε: του απορρίπτεται. Γι’ αυ-
τό δεν γεννιέται θέμα
βαρύτητας.
Ανεπτυγμένα ηγετικά
χαρίσματα
Προστίθενται μέχρι 16
μονάδες
Α. Προβλέψεις, κατάρτιση Προστίθενται στη
προϋπολογισμού και βαθμολογία του αιτητή
θέματα προγραμματισμού μέχρι 6 μονάδες
Β. Διοίκηση, καθοδήγηση, έλεγχο Προστίθενται στη
και ανάπτυξη του υφιστάμενου βαθμολογία του αιτητή
προσωπικού μέχρι 12 μονάδες
Γ. Συλλογή και αξιοποίηση Προστίθενται στη
στατιστικών στοιχείων και βαθμολογία του αιτητή
πληροφοριών μέχρι 6 μονάδες
Δ. Σύνταξη αναφορών και Προστίθενται στη
ικανότητα να εκφράζεται με βαθμολογία του σαφή και περιεκτικό τρόπο αιτητή μέχρι 10 μονάδες
5. Επιπρόσθετα από την Ελληνική Εφόσον ο αιτητής και/ή την Τουρκική γλώσσα δεν γνωρίζει τις δύο
πρέπει να έχει πολύ καλή γνώση γλώσσες τότε η αίτηση του
της Αγγλικής γλώσσας απορρίπτεται. Γι’ αυτό δεν γεννιέται θέμα βαρύτη τας
6. Πρέπει η υγεία του να είναι Εφόσον ο αιτητής δεν εί- τέτοια ώστε να του επιτρέπει ναι σε θέση να αντα-
να εκτελεί τα καθήκοντα της ποκριθεί στα καθήκοντα
θέσης του του λόγω υγείας η αίτηση
του απορρίπτεται. Γι’ αυ- τό δεν γεννιέται θέμα βα- ρύτητας
Γενικότερη απόδοση κατά την Μέχρι 22 μονάδες
συνέντευξη.”
[*14]Όπως έχει ήδη σημειωθεί, η Υπηρεσία Προσωπικού είχε εισηγηθεί στην Α.Η.Κ. να αποδεχθεί σε γενικές αρχές τη μελέτη των Συμβούλων. Όπως και έγινε. Η Α.Η.Κ. διεξήγαγε τη διαδικασία στηριζόμενη στις υποδείξεις των Συμβούλων, μία εκ των οποίων ήταν η μέθοδος ανάλυσης του “Προσωπικού Περιγράμματος”, η οποία και λήφθηκε υπόψη κατά την τελική επιλογή. Η μέθοδος αυτή διαδραμάτισε μάλιστα σημαντικό ρόλο στο να αναδειχθεί ως επικρατέστερη υποψήφια το ενδιαφερόμενο μέρος, αφού τα αποτελέσματα που έδωσαν οι Σύμβουλοι, με βάση τα συμπληρωμένα ερωτηματολόγια, ήταν, για τον καθένα από τους διαδίκους σε σχέση με την προοπτική επιτυχούς άσκησης των καθηκόντων της υπό πλήρωση θέσης, τα πιο κάτω:
“Για τον αιτητή Κλεάνθους:
Ο κ. Κλεάνθους δείχνει αυτή τη στιγμή σύγχυση/προβλήματα/ στρες: Οι αρχικές ενδείξεις είναι ότι μάλλον είναι προσωπικής και συναισθηματικής φύσεως παρά ότι έχουν σχέση με την εργασία του. Είναι συνεπώς σημαντικό όταν τον σκεφθεί κανείς για κάποια νέα θέση, να καθορίσει επακριβώς τα προβλήματα αυτά. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα προσωπικά προβλήματα συχνά μας επηρεάζουν τόσο που να αποτυγχάνουμε στους επαγγελματικούς μας σκοπούς.
Για την αιτήτρια Καλλιγέρου:
Η κα Καλλιγέρου δείχνει σαφή σημεία σύγχυσης, προβλημάτων και στρες μέσα στο προφίλ. Οι ενδείξεις είναι ότι τα προβλήματα αυτά έχουν σχέση με τη δουλειά. Συνιστούμε πολύ σαφή συμβούλευση/συνεντεύξεις για να προσδιοριστεί το αίτιο γιατί είναι πιθανό να επηρεάσει αρνητικά την απόδοσή της στη δουλειά. Αν διαπραγματεύεται μια νέα θέση, οι συνέπειες της αλλαγής της δουλειάς μπορεί να μην εξαλείψουν αμέσως το στρες, ακόμα κι αν έχει σχέση με άλλο οργανισμό. Συνεπώς το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι ότι η κα. Καλλιγέρου θα αργήσει να κατασταλάξει στη νέα δουλειά και να αποδόσει επαρκώς, γι’ αυτό είναι σημαντικό να προκαθοριστεί και να αξιολογηθεί η επίδραση των προβλημάτων.
Η πυκνότητα του Διαγράμματος ΙΙΙ δείχνει ότι αυτή τη στιγμή η κα. Καλλιγέρου υφίσταται πίεση στην τωρινή της δουλειά από την ίδια τη δουλειά ή από τον προϊστάμενό της. Αυτό σημαίνει ότι: α. έχει στόχους που δεν έχουν ξεκαθαριστεί με σαφήνεια από τον προϊστάμενο, ή β. έχει ευθύνες χωρίς εξουσία, [*15]ή γ. έχει πολλούς προϊσταμένους, ή δ. έχει πολύ επιθετικό προϊστάμενο με τον οποίο δεν μπορεί να αισθανθεί άνετα, ή ε. δεν καταλαβαίνει τους στόχους άσχετα από το πόσο καλά τους έχει εξηγήσει ο προϊστάμενος, ή στ. αισθάνεται ότι μπορεί να συνεισφέρει περισσότερα από όσο της επιτρέπουν να συνεισφέρει. Είναι πιθανό να επηρεαστεί η απόδοσή της στη δουλειά και το αποτέλεσμα να είναι η ανησυχία. Συνιστούμε τα παραπάνω να εξεταστούν προσεκτικά και να αξιολογηθούν στο φως των συνθηκών που επικρατούν στη δουλειά. Όταν η κα Καλλιγέρου συζητιέται ως υποψήφιος για κάποια δουλειά, πρέπει να δοθεί προσοχή στο προφίλ του προϊσταμένου για να εξασφαλιστεί ότι αυτές οι καταστάσεις δεν επαναλαμβάνονται.
Για το ενδιαφερόμενο μέρος Ζωμενή – Παντελίδου:
Δεν υπάρχουν συγχύσεις/προβλήματα/πιέσεις στο προφίλ της κας Ζωμενή Παντελίδου. Συνεπώς η πρόταση είναι ότι μπορεί να χειριστεί τις απαιτήσεις συμπεριφοράς της δουλειάς, του οργανισμού και του προϊσταμένου.
Η κα. Ζωμενή Παντελίδου παρακινείται από το κατεστημένο, την εκτίμηση για μια δουλειά που έκανε καλά και ένα εργασιακό περιβάλλον που παρέχει ασφάλεια. Οι πρόσθετες απολαβές και ο χρόνος να προσαρμοστεί στις αλλαγές είναι επίσης ισχυρά κίνητρα γι’ αυτήν. Εργάζεται καλύτερα με ένα δημοκρατικό ηγέτη που είναι πρόθυμος να αφιερώσει χρόνο για να της εξηγήσει αυτά που θέλει, που είναι επιμελής σε προσέγγιση και που ανταμείβει το προσωπικό του για τις ευσυνείδητες προσπάθειές του.”
Από τα πιο πάνω διαφαίνεται καθαρά ότι η εμπλοκή της ιδιωτικής εταιρείας υπερέβη τα όρια εντολής της, αφού επεκτάθηκε στην ερμηνεία των προνοιών του σχεδίου υπηρεσίας και στα θέματα του καθορισμού του περιεχομένου των συνεντεύξεων, της διαβάθμισης και αξιολόγησης των προσόντων των υποψηφίων και της διατύπωσης κρίσεων αναφορικά με την καταλληλότητα των υποψηφίων πάνω στη βάση των Προσωπικών Περιγραμμάτων. Τα συγκεκριμένα σχόλια λήφθηκαν σοβαρά υπόψη από την Α.Η.Κ., προσφέροντας ένα αναμφισβήτητο πλεονέκτημα στο ενδιαφερόμενο μέρος. Οι δυσμενείς κρίσεις για τους αιτητές που βασίστηκαν στο ερωτηματολόγιο των Συμβούλων ήταν ένας εξωγενής παράγων που επηρέασε τη λήψη της τελικής απόφασης. Αυτά τα συμπεράσματα έπρεπε να εξαχθούν από τα αρμόδια όργανα της Α.Η.Κ.. Αντίθετα φαίνεται ότι η επίδικη απόφαση βασίστηκε πάνω στις διαπιστώσεις των Συμβούλων για τη ψυχολογική κατάσταση των [*16]υποψηφίων σε συνάρτηση με “συγχύσεις, προβλήματα και πιέσεις” που εντοπίστηκαν στην προσωπική τους ανάλυση. Στην παρούσα περίπτωση αποδόθηκε βαρύτητα σε εξωγενή και άσχετα στοιχεία, γεγονός που συνιστά πλημμελή άσκηση της διακριτικής ευχέρειας της Α.Η.Κ. και καθιστά την απόφασή της αντίθετη προς το Νόμο. (Βλ. Soteriou v. Republic (1966) 3 C.L.R. 83, Konnaris and Another v. Republic (1974) 3 C.L.R. 377, Nicolaou v. Republic (1967) 3 C.L.R. 308, Tzavelas v. Republic (1975) 3 C.L.R. 490 και Kleanthous v. Republic (1978) 3 C.L.R. 303).
Επιπρόσθετα θα πρέπει να λεχθεί ότι η μελέτη των Συμβούλων η οποία άσκησε ουσιώδη επιρροή στη διαδικασία και την τελική επιλογή, παραβιάζει καθιερωμένες νομολογιακές αρχές του Διοικητικού Δικαίου. Δεν ήταν έργο της ιδιωτικής εταιρείας να αξιολογήσει πρωτογενώς τα απαιτούμενα προσόντα, ή να καθορίσει τη βαρύτητά τους, είτε ακόμα να προβεί σε διαπιστώσεις και ερμηνεία των καθηκόντων του σχεδίου υπηρεσίας, προσδιορίζοντας τη φύση τους (Διοικητική ή Νομική) και αποφασίζοντας ποια έννοια θα έπρεπε να προσδίδετο στον όρο “μεγάλος οργανισμός”. Αυτό αποτελεί έργο του διορίζοντος οργάνου, στην προκείμενη περίπτωση της Α.Η.Κ., ή των επιτροπών στις οποίες η τελευταία, δυνάμει του άρθρου 8Α του Κεφ. 171, έχει τη δυνατότητα να μεταβιβάζει οποιεσδήποτε από τις αρμοδιότητες ή τις διοικητικές της εξουσίες, που ήταν τα μόνα σώματα που ήταν επιφορτισμένα με την ερμηνεία και εφαρμογή του σχεδίου υπηρεσίας. (Βλ. Μουρτζής ν. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 543).
Η επίκληση της απόφασης Κουντούρης κ.ά. ν. Α.Η.Κ. (πιο πάνω) δεν υποστηρίζει τις θέσεις της Α.Η.Κ. γιατί σε εκείνη την περίπτωση η διαδικασία βασίστηκε στο Σύστημα Προσλήψεων Επιστημονικού Προσωπικού της Α.Η.Κ., είχαν διεξαχθεί γραπτές και προφορικές εξετάσεις ενώ η αξιολόγηση και καθορισμός της σημασίας των διαφόρων στοιχείων έγινε από την Α.Η.Κ. και τη νομίμως εξουσιοδοτηθείσα για το σκοπό αυτό Μεικτή Επιτροπή.
Οι προσφυγές επιτυγχάνουν. Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται. Η καθ’ης η αίτηση διατάσσεται να καταβάλει τα έξοδα της παρούσας διαδικασίας.
Οι προσφυγές επιτυγχάνουν με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο