ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 57/2004)
23 Οκτωβρίου, 2006
[Ε. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ Ν. 102(1)/97 ΩΣ ΕΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗ
P.P. CYPRUS PHARMACEUTICAL ORGANIZATION LTD,
Αιτητές,
ν.
1. ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ/Ή
2. ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΤΜΗΜΑΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ &
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ,
Καθ’ ων η Αίτηση.
________________________
Κ. Χατζηϊωάννου, για τους Αιτητές.
΄Ελ. Ζαχαριάδου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ’ ων η Αίτηση.
________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Με την παρούσα προσφυγή, προσβάλλεται η εγκυρότητα της απόφασης του Τμηματικού Συμβουλίου Προσφορών του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, (το «Συμβούλιο»), η οποία κοινοποιήθηκε στους αιτητές στις 15/12/2003 και με την οποία η προσφορά για την προμήθεια, εγκατάσταση και συντήρηση ενός συστήματος ατομικής απορρόφησης, εφοδιασμένου με εξαχνωτή θερμαινόμενου γραφίτη, κατακυρώθηκε στην εταιρεία Medisell Co Ltd. - (το «ενδιαφερόμενο μέρος») - αντί στους αιτητές.
Με δημοσίευση του Συμβουλίου στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, ζητήθηκαν προσφορές για την αγορά και εγκατάσταση μιας εργαστηριακής συσκευής ατομικής απορρόφησης, εφοδιασμένης με εξαχνωτή θερμαινόμενου γραφίτη και ενός εργαστηριακού αποτεφρωτήρα. Υποβλήθηκαν εμπρόθεσμα προσφορές, μεταξύ των οποίων και οι προσφορές των αιτητών και του ενδιαφερομένου μέρους. Οι αιτητές δεν υπέβαλαν προσφορά για τον εργαστηριακό αποτεφρωτήρα.
Οι προσφορές αξιολογήθηκαν από τριμελή Επιτροπή Αξιολόγησης του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών, της οποίας η εισήγηση ήταν όπως η προσφορά κατακυρωθεί στο ενδιαφερόμενο μέρος, γιατί η προσφορά του έχει τα χαμηλότερα όρια ανίχνευσης μεταξύ των δύο φθηνότερων συσκευών που πληρούσαν τους τεχνικούς όρους και το πλεονέκτημα της οπτικής παρακολούθησης (κάμερας) στον εξαχνωτή θερμαινόμενου γραφίτη.
Στη συνέχεια, η Ελεγκτική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, με επιστολή της ημερομηνίας 15/9/2003, προέβη σε παρατηρήσεις για αποκλίσεις από τους Γενικούς ΄Ορους της Προσφοράς, τους κανονισμούς, ως και για εκ των υστέρων αλλαγές σε τεχνικές προδιαγραφές στον εργαστηριακό αποτεφρωτήρα. Σ’ αυτές απάντησε και έδωσε εξήγηση, με επιστολή του ημερομηνίας 17/10/2003, ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών.
Στη συνέχεια, η Τεχνική Επιτροπή Προσφορών του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών, (η «Τεχνική Επιτροπή»), σε συνεδρία της στις 3/12/2003, εξέτασε την ΄Εκθεση Αξιολόγησης που ετοίμασε η τριμελής Επιτροπή Αξιολόγησης του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών, (η «΄Εκθεση Αξιολόγησης»), και, σε επιστολή της ημερομηνίας 4/12/2003 προς τον Πρόεδρο του Συμβουλίου Προσφορών του Υπουργείου Γεωργίας Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, ανέφερε τα εξής:-
«α) Σύστημα Ατομικής Απορρόφησης: Οι προσφορές των εταιρειών C.P.O. και Medissel ικανοποιούν τις προδιαγραφές. Οριακά χαμηλότερη είναι η προσφορά της εταιρείας C.P.Ο. αν όμως το Συμβούλιο αποφασίσει ότι μπορούν να αφαιρεθούν τα τιμολογημένα βοηθητικά είδη που αναφέρονται στην έκθεση αξιολόγησης τότε η προσφορά της εταιρείας Medissel γίνεται φθηνότερη.
‘Η Ελεγκτική Υπηρεσία παρατηρεί ότι η προσφορά όπως ζητήθηκε δεν είναι σύμφωνα με τους κανονισμούς προσφορών. Πέραν του πιο πάνω, έχει γίνει αλλαγή εκ των υστέρων σε Τεχνικές προδιαγραφές που εγκρίθηκαν από την Τεχνική Επιτροπή (Η επιστολή μας αρ. φακ. 3.1.2.7 ημερ. 15/9/03 είναι σχετική). Με βάση τα πιο πάνω η Ελεγκτική Υπηρεσία έχει την άποψη ότι οι προσφορές θα πρέπει να ακυρωθούν.’»
Το Συμβούλιο, στις 5/12/2003, υιοθέτησε την εισήγηση της τριμελούς Επιτροπής Αξιολόγησης του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών και αποφάσισε ως εξής:-
«Η εισήγηση του Γεν. Ελεγκτή για ακύρωση δεν έγινε αποδεκτή από το Συμβούλιο λόγω του ότι η εκ των υστέρων αλλαγή στις Τεχν. Προδ. για το είδος 2 δεν επηρέασε τους προσφοροδότες. ...
Για το είδος 1, το Συμβούλιο έλαβε υπόψη την αγορά του προαιρετικού, το οποίο κατά τον εκπρόσωπο του Τμήματος θεωρείται απαραίτητο και εκ παραδρομής δεν περιλήφθηκε στον κατάλογο των απαραίτητων.»
Αποτέλεσμα της συγκεκριμένης απόφασης ήταν η καταχώριση της παρούσας προσφυγής.
Οι καθ’ ων η αίτηση, με προδικαστική ένσταση, ισχυρίζονται ότι οι αιτητές στερούνται εννόμου συμφέροντος να παραπονούνται για την αλλαγή των προδιαγραφών όσον αφορά τον εργαστηριακό αποτεφρωτήρα, αφού οι ίδιοι δεν υπέβαλαν προσφορά για το συγκεκριμένο είδος.
΄Εχει επανειλημμένα κριθεί νομολογιακά ότι προσφοροδότης που δεν έχει υποβάλει έγκυρη προσφορά στερείται εννόμου συμφέροντος να προσβάλει την απόφαση κατακύρωσής της - (βλ. Ατλάντικ Ινσιούαρ. Λτδ ν. Συμβ. Εμπορ. Κυπρ. Πατατών κ.ά. (1990) 3 Α.Α.Δ. 173, 179) - και εδώ οι αιτητές δεν έχουν καν υποβάλει προσφορά.
Απόλυτα σχετικά είναι και τα όσα αναφέρονται στη Medochemie Ltd ν. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 567 και ειδικότερα το απόσπασμα από τις σελ. 572-573:-
«Το συμφέρον των αιτητών, όπως προσδιορίζεται από τους ίδιους, συναρτάται με τις μελλοντικές προοπτικές της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας. Το ενδεχόμενο να προβούν στην κατασκευή φαρμάκων, τα οποία καλύπτονται από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, πιθανολογείται ως προοπτική του μέλλοντος. Απολήγει το συμφέρον, το οποίο επικαλούνται, να είναι μελλοντικό και σε μεγάλο βαθμό θεωρητικό. Ελλείπει ολοσχερώς το στοιχείο του άμεσου επηρεασμού υφιστάμενου συμφέροντος, υλικού ή ηθικού, από την απόφαση η οποία προσβάλλεται. Και πρόσφατα είχαμε την ευκαιρία, στη Γεωργίου κ.ά. ν. Παναγή κ.ά. Α.Ε. 2166 - 28.2.1997, να εξετάσουμε τη φύση του συμφέροντος το οποίο απαιτείται από το ΄Αρθρο 146.2 για τη νομιμοποίηση προσώπου να προσβάλει πράξη ή απόφαση διοικητικής αρχής ή οργάνου.
Το ακόλουθο απόσπασμα είναι αποκαλυπτικό ως προς τη φύση του συμφέροντος το οποίο απαιτείται:
‘Ο δυσμενής επηρεασμός του νομιμοποιητικού, για την άσκηση προσφυγής συμφέροντος, πρέπει να προκαλείται κατά το χρόνο έκδοσης της πράξης ή απόφασης. Συνεπώς, το συμφέρον πρέπει να είναι ‘ενεστώς’. Πιθανός μελλοντικός επηρεασμός δεν επενεργεί στο παρόν. Για το λόγο αυτό, η ματαίωση προσδοκίας του μέλλοντος δεν καθιστά την προσφυγή παραδεχτή. ΄Ομως, όπου πλήττεται συμφέρον, δεν παύει να υφίσταται το δικαίωμα για προσφυγή, για το λόγο ότι ο επηρεασμός θα εκδηλωθεί στο μέλλον, εφόσον καταφαίνεται ότι θα επέλθει με βεβαιότητα. (Βλ. Χαραλάμπους ν. Δημοκρατίας Α.Ε. 1425 - 29.2.1996. Π.Δ. Δαγτόγλου Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο, Δεύτερη έκδοση αναθεωρημένη και συμπληρωμένη 1994, παρα. 537-545.)’»
Από τα ενώπιόν μου στοιχεία, προκύπτει ότι, όντως, η Τεχνική Επιτροπή είχε εγκρίνει ως μέγιστη θερμοκρασία του αποτεφρωτήρα τους 1100°C και όχι τους 1200°C, που τελικά καταγράφηκε στους όρους της προσφοράς. Η συγκεκριμένη αλλαγή, όπως εξηγείται στην επιστολή του Διευθυντή του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών, ημερομηνίας 17/10/2003, ήταν αποτέλεσμα αβλεψίας. Το κείμενο που εστάλη για έγκριση στην Τεχνική Επιτροπή δεν είχε διορθωθεί.
Στην παρούσα υπόθεση, δεδομένου ότι οι αιτητές δεν υπέβαλαν προσφορά για τον εν λόγω αποτεφρωτήρα, η αλλαγή που έγινε, με κανένα τρόπο, δεν επηρέασε τα συμφέροντά τους. Ο ισχυρισμός τους ότι πιθανόν να είχαν αποτεφρωτήρες με χαμηλότερες τιμές, αν η απαιτούμενη μέγιστη θερμοκρασία ήταν αυτή που εγκρίθηκε από την Τεχνική Επιτροπή, δεν έχει δυνατότητα επιτυχίας.
Η προδικαστική ένσταση των καθ’ ων η αίτηση θα ευσταθούσε, εάν οι αιτητές προσέβαλλαν, με την προσφυγή τους, την κατακύρωση της προσφοράς σε σχέση με τον αποτεφρωτήρα, πράγμα, όμως, το οποίο εδώ δε συμβαίνει.
Για ακύρωση της επίδικης απόφασης, προβάλλονται, με τη γραπτή αγόρευση των αιτητών, οι πιο κάτω λόγοι:-
1. Ασυμφωνία μεταξύ ελληνικών και αγγλικών όρων στις προδιαγραφές.
Ο συγκεκριμένος λόγος ακύρωσης δε βρίσκω να ευσταθεί. Από τα ενώπιόν μου στοιχεία, προκύπτει ότι όλοι οι προσφοροδότες συμπλήρωσαν, χωρίς να εκφράσουν οποιαδήποτε διαμαρτυρία ή αναφορά ότι η ελληνική μετάφραση δεν είναι ορθή, το αγγλικό έντυπο της δήλωσης συμμόρφωσης στις τεχνικές προδιαγραφές. Συνεπώς, ο προβαλλόμενος λόγος ακύρωσης προσκρούει στο δόγμα της επιδοκιμασίας και αποδοκιμασίας - (doctrine of approbation and reprobation) - (βλ. Δημοκρατία ν. China Wanbao Engin. Corporation (2000) 3 Α.Α.Δ. 406. Ιωαννίδης ν. A.TH.K. (1998) 3 Α.Α.Δ. 275 και Global Communications Ltd v. Aρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου, Υπόθεση Αρ. 1077/02, 3/9/04).
2. Παράλειψη των καθ’ ων η αίτηση να περιλάβουν τα προαιρετικώς προσφερθέντα βοηθητικά είδη εγκατάστασης στα απαραίτητα, με αποτέλεσμα να επηρεαστούν έκδηλα οι προσφοροδότες.
Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι η ενέργεια των καθ’ ων η αίτηση να περιλάβουν, μετά το άνοιγμα των προσφορών, στα αναγκαία τα προαιρετικά συνιστά αλλοίωση των όρων του διαγωνισμού και διαφοροποίηση των τιμών των προσφοροδοτών. Ο λόγος αυτός αφορά στη γεννήτρια υδριδίων, η οποία προσφέρθηκε ως προαιρετικό από το ενδιαφερόμενο μέρος, και η οποία αποτέλεσε και τον κύριο λόγο κατακύρωσης της επίδικης προσφοράς σ’ αυτό.
Στα πιο πάνω, οι καθ’ ων η αίτηση αντιτείνουν ότι, επειδή τόσο οι αιτητές όσο και το ενδιαφερόμενο μέρος περιέλαβαν στην προσφορά τους προαιρετικά είδη, χωρίς αυτά να ζητηθούν, οι αιτητές εμποδίζονται τώρα να παραπονούνται, ενόψει, μάλιστα, του γεγονότος ότι οι καθ’ ων η αίτηση δεν ήταν υποχρεωμένοι να αποδεχτούν τη χαμηλότερη προσφορά.
Προκύπτει, από την ΄Εκθεση Αξιολόγησης και την προσβαλλόμενη απόφαση, ότι η συγκεκριμένη γεννήτρια ήταν απαραίτητη και η αγορά της αναγκαία, εκ παραδρομής, όμως, δεν περιλήφθηκε στον κατάλογο των απαραίτητων.
Οι καθ’ ων η αίτηση, κατά τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης, τελούσαν υπό πλάνη. Ενώ, από τη μια, επισημαίνουν την από μέρους τους παράλειψη να περιλάβουν τη γεννήτρια υδριδίων στα απαραίτητα, από την άλλη λαμβάνουν υπόψη την τιμή αγοράς της. Εκ των υστέρων και μετά το άνοιγμα των προσφορών, την θεωρούν αναγκαία, προσθέτοντας την τιμή της στις τιμές των όσων προβλέπονταν και προσφέρθηκαν από το ενδιαφερόμενο μέρος ως απαραίτητα, με αποτέλεσμα η προσφορά του να καθίσταται φθηνότερη. Ουσιαστικά, προαιρετικό είδος το κατέστησαν απαραίτητο, σε αντίθεση με τους όρους της προσφοράς. Το γεγονός ότι αιτητές και ενδιαφερόμενο μέρος περιέλαβαν στις προσφορές τους προαιρετικά δεν μεταβάλλει τους όρους του διαγωνισμού.
Η προσφυγή επιτυγχάνει.
Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται, με έξοδα εναντίον των καθ’ ων η αίτηση.
Ε. Παπαδοπούλου,
Δ.
/ΜΠ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο