ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ANAΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 1257/2005 και 1258/2005)
4 Δεκεμβρίου, 2007
[Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ/στης]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΑGF TRADING & ENGINEERING LTD
Aιτήτρια
v.
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ,
ΔΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΤΩΝ
ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ
Καθ' ων η αίτηση
Α. Μαρκίδης με Π. Παναγιώτου για τους αιτητές.
Ε. Συμεωνίδου, Νομικός Λειτουργός για τους καθ’ ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Προκηρύχθηκε διαγωνισμός για την προμήθεια εγκατάσταση και συντήρηση Ακτινολογικού Εξοπλισμού για τα νέα Γενικά Νοσοκομεία Λευκωσίας και Αμμοχώστου και, για τα δεκατρία πακέτα του, υποβλήθηκαν ξεχωριστές προσφορές. Με τις παρούσες προσφυγές, που συνεκδικάστηκαν, προσβάλλεται η κατακύρωση στους ενδιαφερόμενους Μedvision Ltd των πακέτων Ι (General Ultrasound Units) και J (Cardiology Ultrasounds).
Σε σχέση με την κατακύρωση άλλων πακέτων ασκήθηκαν διαφορετικές προσφυγές, τα μέρη συζήτησαν τις αποφάσεις των συναδέλφων μου και αντλώ από αυτές όσα συνθέτουν το κοινό ιστορικό του ζητήματος που προέκυψε.
Μετά από παρατάσεις της προθεσμίας υποβολής των προσφορών και συνακολούθως ανανέωσης της απαιτούμενης εγγύησης, το Συμβούλιο Προσφορών, αποφάσισε την ακύρωση του διαγωνισμού. Αυτό επειδή έκρινε, σύμφωνα και με γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας, πως μεγάλος αριθμός προσφορών δεν ανταποκρινόταν στους όρους του διαγωνισμού. Εκείνες της ενδιαφερόμενης, για τα δυο πακέτα που εδώ ενδιαφέρουν, επειδή «…είναι εκτός των όρων της προσφοράς γιατί με την ανανέωση της εγγύησης συμμετοχής του έδωσε μικρότερη χρονική περίοδο (δυο μέρες λιγότερες) από αυτή που εζητείτο».
Ασκήθηκαν ιεραρχικές προσφυγές κατά της απόφασης του Συμβουλίου Προσφορών για ακύρωση του διαγωνισμού. Αυτές προέρχονταν από τους αιτητές στην παρούσα προσφυγή, οι προσφορές των οποίων, όπως κρίθηκε από το Συμβούλιο Προσφορών, πληρούσαν όλους τους όρους. Επίσης από τους ενδιαφερόμενους στην κάθε περίπτωση, εν προκειμένω τη Medvision Ltd. Οι ιεραρχικές προσφυγές πέτυχαν όλες και η ακύρωση του διαγωνισμού παραμερίστηκε. Επομένως, το θέμα επανήλθε στο Συμβούλιο Προσφορών και έχουμε συναφώς την τελική του απόφαση, ημερομηνίας 20.7.05, που συνιστά και την κατάληξη της καθόλου διοικητικής ενέργειας.
Το Συμβούλιο Προσφορών δεν ασχολήθηκε πλέον με το ζήτημα της ανταπόκρισης ορισμένων προσφορών, μεταξύ των οποίων και εκείνης της Medvision Ltd για τα πακέτα Ι και J. Χωρίς οτιδήποτε επ' αυτού ιδίως ενόψει της προηγούμενης κρίσης του πως ορισμένες δεν ανταποκρίνονταν στους όρους, αφού πρώτα αποφάσισε το άνοιγμα των οικονομικών φακέλων, στη συνέχεια, αποφάσισε την κατακύρωση αναλόγως, εν προκειμένω στη Medvision Ltd.
Απασχόλησε ερώτημα ως προς την εμβέλεια των αποφάσεων της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών. Ειδικά αν εξ αυτών συναγόταν ανατροπή και της κρίσης του Συμβουλίου Προσφορών σε σχέση με τη μη ανταπόκριση ορισμένων από τις προσφορές προς τον όρο αναφορικά με τη διάρκεια της εγγύησης και είναι σε σχέση με αυτή την πτυχή που κυρίως συζητήθηκαν οι προαναφερθείσες αποφάσεις των συναδέλφων μου. Στην AGF Trading & Engineering Ltd v. Υπουργείου Υγείας, Προσφυγή 1253/2005, ημερομηνίας 7.3.07 ο αδελφός δικαστής Χατζηχαμπής έκρινε πως ενυπήρχε στην απόφαση της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών, σε εκείνη την περίπτωση, τέτοια ανατροπή. Εκ του περιεχομένου της απόφασης στην Αναθεωρητική Προσφυγή που άσκησε ο εκεί ενδιαφερόμενος αλλά και εκ του γεγονότος ότι θα έπρεπε να μην είχε εξεταστεί καν η ιεραρχική του προσφυγή, για έλλειψη εννόμου συμφέροντος, αν ήταν η θέση της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών πως η προσφορά του δεν ανταποκρινόταν. Αφού δε, όπως εξηγήθηκε, η απόφαση της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών συνιστούσε δεδικασμένο που δέσμευε το Συμβούλιο Προσφορών, προφανώς στο πλαίσιο των ισχυρισμών των μερών όπως εκεί προωθήθηκαν, έκρινε πως ορθά το Συμβούλιο Προσφορών «δεσμευόμενο από την απόφαση της ΑΑΠ, έλαβε υπ' όψη του και την προσφορά του ΕΜ ως έγκυρη».
Στην AGF Trading & Engineering Ltd ν. Υπουργείου Υγείας, Προσφυγή 1255/05, ημερομηνίας 27.7.07, ο αδελφός δικαστής Νικολάτος και στην AGF Trading & Engineering Ltd ν. Υπουργείου Υγείας, Προσφυγή 1252/05, ημερομηνίας 17.9.07, ο αδελφός δικαστής Γαβριηλίδης, που την ακολούθησε, έκριναν πως το δεσμευτικό μέρος της απόφασης της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών αφορούσε μόνο στο ζήτημα της ακύρωσης του διαγωνισμού. Που θεωρούσε πως δεν θα έπρεπε να είχε γίνει αφού ορισμένες προσφορές δεν παρουσίαζαν οποιαδήποτε παρατυπία ή ακυρότητα. Ενώ τα άλλα από την απόφασή της, τα αναφερόμενα δηλαδή στο κατά πόσο η προσφορά του εκεί ενδιαφερομένου ήταν αντικανονική εξ αιτίας του ελλείμματος της εγγύησης ή έστω ότι τέτοιο έλλειμμα συνιστούσε ουσιώδη παράβαση των όρων ήταν απλές, μη δεσμευτικές, παρατηρήσεις. Οπότε, το Συμβούλιο Προσφορών, στο οποίο επανήλθε το θέμα μετά την επιτυχία των ιεραρχικών προσφυγών, θα έπρεπε να συνεχίσει τη διαδικασία από το σημείο του αποκλεισμού της προσφοράς του ενδιαφερομένου και άλλων, στο οποίο είχε μείνει. Συνεπώς, η προσφορά του ενδιαφερομένου θα έπρεπε να μην είχε εξεταστεί περαιτέρω αφού, ως προς αυτή, είχε ήδη κρίνει πως δεν ήταν έγκυρη.
Τα μέρη συμφώνησαν ενώπιόν μου πως, τελικά, και να είχε η Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών επεκταθεί και στο ζήτημα της ανταπόκρισης της προσφοράς του ενδιαφερομένου ενόψει του ελλείμματος της εγγύησης, εξακολουθεί η όποια επ' αυτού κρίση της να τελεί υπό αναθεωρητικό έλεγχο. Συναφώς πως και να εμπεριείχε η απόφαση της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών κρίση πως η προσφορά του ενδιαφερομένου ανταποκρινόταν προς τους όρους ή ότι η μη ανταπόκρισή της δεν ήταν ουσιώδης, η συνακόλουθη δέσμευση του Συμβουλίου Προσφορών από αυτή, δεν θα σήμαινε ανυπερθέτως και αποτυχία της προσφυγής αφού και η τέτοια κρίση της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών, ως στοιχείο που θα συνέθετε την εν τέλει εκτελεστή πράξη της κατακύρωσης, υπόκειται σε αναθεωρητικό έλεγχο.
Κάτω από αυτό το ορθό, όπως κρίνω, πρίσμα, ο τρόπος με τον οποίο η Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών προσέγγισε το ζήτημα, προσλαμβάνει σημασία μόνο στο βαθμό που παρέχει την εξήγηση για τη μετέπειτα ενέργεια του Συμβουλίου Προσφορών. Τα αρμόδια διοικητικά όργανα δεν παραμένουν εσαεί δεσμευμένα προς όποια προηγούμενη κρίση τους. Είναι παγίως νομολογημένο πως μπορούν να διαφοροποιήσουν αρχικές κρίσεις, νοουμένου ότι βασίμως αιτιολογούν ειδικά τη μεταστροφή.
Από την απόφαση της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών στις ιεραρχικές προσφυγές που ασκήθηκαν από τους αιτητές και τους ενδιαφερόμενους στην παρούσα, αλλά και στις άλλες περιπτώσεις, προκύπτει σαφώς η στάση της στο ζήτημα του ελλείμματος στη διάρκεια των εγγυήσεων. Δεν θεωρούσε πως για τέτοιο λόγο θα έπρεπε να αποκλειστεί οποιαδήποτε προσφορά και είναι προφανές πως ήταν σ' αυτή τη βάση που το Συμβούλιο Προσφορών προχώρησε στη συνέχεια χωρίς το ίδιο να δώσει οποιαδήποτε δική του αιτιολογία. Αυτή, όμως, η στάση της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών δεν ήταν συναρτημένη προς οποιαδήποτε δική της κρίση επί της ουσίας ώστε να γνωρίζουμε και την αιτιολογία τέτοιας εκτίμησης, διαφορετικής από εκείνη του Συμβουλίου Προσφορών. Αντικείμενο των ιεραρχικών προσφυγών ήταν η ακύρωση του διαγωνισμού και αφού η Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών, στις όμοιες αποφάσεις της, ημερομηνίας 1.6.05 και 2.6.05 αντιστοίχως, καταγράφει τα δεδομένα και ορισμένες επί μέρους κρίσεις, καταλήγει πως «έστω και αν οι απόψεις του Συμβουλίου για ακυρότητα αριθμού προσφορών, λόγω……… ελλιπούς εγγύησης είναι πραγματικοί……… και πάλιν παρέμειναν 3-4 προσφορές», οι οποίες δεν παρουσίαζαν πρόβλημα ώστε να δικαιολογείται η ακύρωση του διαγωνισμού. Ό,τι προστίθεται στη συνέχεια επί του θέματος είναι η γνώμη της για το τι η χρηστή διοίκηση επιβάλλει ενόψει του ιστορικού των ανανεώσεων της ισχύος των προσφορών και των εγγυήσεων. Όπως και η διαφωνία του εκπροσώπου της Αναθέτουσας Αρχής προς την απόφαση του Συμβουλίου Προσφορών. Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα:
«Εξάλλου, έστω και αν οι απόψεις του Συμβουλίου για ακυρότητα αριθμού προσφορών λόγω εκπρόθεσμης ανανέωσης ή ελλιπούς εγγύησης είναι πραγματικοί, γεγονός το οποίο ο εκπρόσωπος της Αναθέτουσας Αρχής αρνήθηκε κατηγορηματικά κατά την ενώπιόν μας διαδικασία, και πάλιν παρέμειναν 3-4 προσφορές οι οποίες κατά την κρίση του ιδίου του Συμβουλίου Προσφορών δεν παρουσίαζαν οποιαδήποτε παρατυπία ή ακυρότητα, τούτο και μόνο ήταν επαρκής λόγος για να συνεχιστεί ο διαγωνισμός.
Πιστεύουμε ότι η προσβαλλόμενη απόφαση παραγνώρισε πλήρως το δημόσιο συμφέρον λόγω και της φύσης του έργου, όπως εκτίθεται πιο πάνω στην απόφασή μας, δεν βρίσκει κανένα έρεισμα στο Νόμο και στερείται αιτιολογίας. Πλήττει, επίσης, την έννοια της χρηστής διοίκησης γιατί είναι απαράδεκτο να ζητείται από τους προσφοροδότες να ανανεώνουν τρεις φορές την ισχύ της προσφοράς τους και την εγγύηση συμμετοχής και στο τέλος, και αφού αξιολογήθηκε η προσφορά τους τεχνικά, να απορρίπτονται γιατί η πρώτη ή δεύτερη ανανέωση της προσφοράς ή της εγγύησης τους ήταν άκυρη.
Θεωρούμε και πάλι σκόπιμο να τονίσουμε ότι ο εκπρόσωπος της Αναθέτουσας Αρχής, κατά την ενώπιόν μας διαδικασία, ευθαρσώς τόνισε τη διαφωνία του με την απόφαση του Συμβουλίου Προσφορών και επέμεινε στην ορθότητα της απόφασης της Επιτροπής Αξιολόγησης και συνακόλουθα στην εισήγηση για άνοιγμα των οικονομικών φακέλων.
Ως εκ τούτου, θεωρούμε ότι η προσβαλλόμενη απόφαση παραβιάζει το ισχύον δίκαιο για τους λόγους που αναφέρουμε πιο πάνω και σαν συνέπεια τούτου η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται».
Οι όροι απαιτούσαν εγγύηση διάρκειας 30 ημερών και είναι παραδεκτό πως εκείνη των ενδιαφερομένων ήταν διάρκειας 28 ημερών. Η απόκλιση από τους όρους είναι δεδομένη και είδαμε ότι ακριβώς, εξαιτίας της, μετά από συμβουλή της Νομικής Υπηρεσίας, το Συμβούλιο Προσφορών έκρινε πως η προσφορά της ενδιαφερόμενης δεν ανταποκρινόταν σε ουσιώδη όρο του διαγωνισμού. Η μετέπειτα αλλαγή, έστω υπαγορευθείσα από τη στάση της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών επί του θέματος, δεν περιλαμβάνει οποιαδήποτε αιτιολογία ενώ και η απόφαση της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών δεν περιλαμβάνει είτε κατ' ευθείαν κρίση επί της ουσίας του θέματος είτε, πολύ λιγότερο, οποιαδήποτε αιτιολογία πέραν από τη γενική παραπομπή στη χρηστή διοίκηση ή έστω και στο δημόσιο συμφέρον, αναφορικά με το γιατί τέτοια απόκλιση θα έπρεπε να αγνοηθεί.
Ενώπιόν μου οι καθ’ ων η αίτηση διατύπωσαν ορισμένες σκέψεις αναφορικά με το ουσιώδες της διάρκειας της εγγύησης αλλά, βεβαίως, δεν είναι οι αγορεύσεις παραδεκτό μέσο για πλήρωση τέτοιου κενού. Εν πάση περιπτώσει, αυτοί κυρίως παραπέμπουν σε καλόπιστο λάθος ενόψει της παρεμβολής του μηνός Φεβρουαρίου, που είχε δυο λιγότερες μέρες και, πάντως, δεν συναρτώνται προς τους ρητούς σκοπούς της εγγύησης όπως αυτοί προκύπτουν από τις προβλέψεις αναφορικά με το πότε κατάσχεται.
Στοιχειοθετείται κατά τα ανωτέρω λόγος ακυρότητας και οι προσφυγές επιτυγχάνουν, με £600 έξοδα η κάθε μια. Οι προσβαλλόμενες αποφάσεις ακυρώνονται.
Γ. Κωνσταντινίδης, Δ.
ΜΣι.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο