(2007) 4 ΑΑΔ 153
[*153]15 Μαρτίου, 2007
[ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΕΙΡΗΝΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ,
Αιτήτρια,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ,
Καθ’ ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 1677/2005)
Δημόσιοι Υπάλληλοι ― Διορισμοί/Προαγωγές ― Προσόντα ― Διαπίστωση της κατοχής των απαιτουμένων προσόντων μέσω της προφορικής εξέτασης ― Όροι νομιμότητας με βάση τη νομολογία ― Δεν επληρούντο στην κριθείσα περίπτωση ― Περιστάσεις και συνέπειες.
Η αιτήτρια αξίωσε την ακύρωση της απόφασης προαγωγής του ενδιαφερομένου μέρους στη θέση Βοηθού Αρχιπρωτοκολλητή, αντί της ίδιας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
Οι γενικές εντυπώσεις της ΕΔΥ, οι οποίες αφορούσαν στην αξιολόγηση της απόδοσης των υποψηφίων, λάμβαναν ως δεδομένο ότι οι υποψήφιοι κατείχαν τα απαιτούμενα προσόντα. Όμως χρειάζονταν γι’ αυτά θετικές διαπιστώσεις, όχι γενικές εντυπώσεις.
Η προφορική εξέταση προσφέρεται κατ’ αρχήν ως τρόπος διερεύνησης των απαιτουμένων προσόντων εφόσον, πάντοτε, το όργανο που τη διεξάγει διαθέτει τις κατά περίπτωση εξειδικευμένες γνώσεις και εφόσον οι όποιες διαπιστώσεις εξηγούνται με τρόπο που να καθιστά εφικτό το δικαστικό έλεγχο.
Τα προσόντα των υποπαραγράφων (2), (3) και (4) της παραγρά[*154]φου 3 του Σχεδίου Υπηρεσίας εν προκειμένω, αφορούν κατά το πλείστον εξειδικευμένα θέματα, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Επομένως χρειάζονταν εξηγήσεις, αναφορικά τόσο με την αυτοτελή δυνατότητα της ΕΔΥ να τα διαπιστώσει μέσω της προφορικής εξέτασης, όσο και με το αποτέλεσμα. Η ΕΔΥ τίποτε δεν κατέγραψε σχετικά.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Δημοκρατία κ.ά. ν. Αντωνίου κ.ά. (2001) 3 Α.Α.Δ. 921,
Καρακόκκινου κ.ά. ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου, Υποθ. Αρ. 956/2001 κ.ά., ημερ. 5.12.2002,
Χατζηχάννας κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2003) 4 Α.Α.Δ. 279,
Παπαϊωάννου ν. Δημοκρατίας (2007) 4 Α.Α.Δ. 32,
Κιττής κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2006) 3 Α.Α.Δ. 734.
Προσφυγή.
Α. Κωνσταντίνου, για την Αιτήτρια.
Ρ. Παπαέτη, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για τους Καθ’ ων η αίτηση.
Γ. Τριανταφυλλίδης, για το Ενδιαφερόμενο Πρόσωπο.
Cur. adv. vult.
NIKOΛAOY, Δ.: Σε διαδικασία για την πλήρωση της θέσης Βοηθού Αρχιπρωτοκολλητή, με βάση το Άρθρο 34 του περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμου του 1990 (Ν. 1/90 όπως τροποποιήθηκε) δεδομένου ότι η θέση είναι πρώτου διορισμού και προαγωγής, η Συμβουλευτική Επιτροπή θεώρησε προσοντούχους μόνο τους ακόλουθους υποψηφίους ήτοι, την αιτήτρια Ειρήνη Χριστοδούλου, το ενδιαφερόμενο πρόσωπο Αρτέμιδα Αντωνίου και τον Σάββα Κυριάκου. Κατείχαν και οι τρεις τη θέση Πρωτοκολλητή Α΄ και την επίδικη θέση τη διεκδικούσαν ως θέση διορισμού, όχι προαγωγής.
Tο Σχέδιο Υπηρεσίας απαιτούσε ως προσόντα και τα ακόλου[*155]θα:
«3. Απαιτούμενα προσόντα:
(1) (α) ……………….
(β) ……………….
(2) Πολύ καλή γνώση της πρακτικής και διαδικασίας των Δικαστηρίων σε Πολιτικές και Ποινικές υποθέσεις, των Διαδικαστικών Κανονισμών, ειδικά όμως των Νόμων εκείνων που αφορούν την εργασία που εκτελείται από τους Πρωτοκολλητές ή με την εποπτεία τους.
(3) Καλή γνώση του διοικητικού μηχανισμού των Δικαστηρίων και γενική διοικητική πείρα.
(4) Καλή γνώση των Δημοσιονομικών Κανονισμών και του Κυβερνητικού συστήματος λογιστικής.
(5) ……………….
(6) ……………….»
Σε σχέση με τα υπό αναφορά προσόντα η Συμβουλευτική Επιτροπή, της οποίας προήδρευε ο Αρχιπρωτοκολλητής, ανέφερε τα εξής:
«Αναφορικά με τα προβλεπόμενα στο Σχέδιο Υπηρεσίας της θέσης προσόντα της πολύ καλής γνώσης της πρακτικής και διαδικασίας των Δικαστηρίων σε Πολιτικές και Ποινικές υποθέσεις, των Διαδικαστικών Κανονισμών, ειδικά όμως των Νόμων εκείνων που αφορούν την εργασία που εκτελείται από τους Πρωτοκολλητές ή με την εποπτεία τους, την καλή γνώση του διοικητικού μηχανισμού των Δικαστηρίων και γενική διοικητική πείρα, την καλή γνώση των Δημοσιονομικών Κανονισμών και του Κυβερνητικού συστήματος λογιστικής, η Συμβουλευτική Επιτροπή διαπίστωσε ότι οι υποψήφιοι κατέχουν τα προσόντα αυτά ως εκ της θέσης Πρωτοκολλητή Α΄, την οποία κατέχουν. Περαιτέρω διερεύνηση της κατοχής των προσόντων αυτών έγινε κατά την προφορική εξέταση των υποψηφίων.»
Σύμφωνα με τα πρακτικά, κατά την προφορική εξέταση ο πρόεδρος και τα μέλη της Συμβουλευτικής υπέβαλαν ερωτήσεις σε σχέση με τα εξής: «(α) Καθήκοντα και ευθύνες της θέσης· (β) Πρακτική και διαδικασία των Δικαστηρίων σε Πολιτικές και Ποινικές [*156]Υποθέσεις· (γ) Διαδικαστικούς Κανονισμούς· (δ) Συνταγματικές διατάξεις· (ε) Ο περί Δημοσίας Υπηρεσίας Νόμος και Κανονιστικές Διοικητικές Πράξεις για δημοσιοϋπαλληλικά θέματα· (στ) Δημοσιονομικές Οδηγίες και Κανονισμοί· (ζ) Γενικές γνώσεις». Διευκρινίστηκε ότι οι ερωτήσεις «…. απέβλεπαν στη διαπίστωση ικανότητας των υποψηφίων για διατύπωση και τεκμηρίωση των εκφραζομένων απόψεων, την επάρκεια και ορθότητα των γνώσεών τους και την εν γένει καταλληλότητά τους για την υπό πλήρωση θέση.»
Η Συμβουλευτική Επιτροπή κατέγραψε «την απόδοση του κάθε υποψηφίου στην προφορική εξέταση» χωρίς να αναφέρει ο,τιδήποτε το συγκεκριμένο σε σχέση με τα προσόντα της παραγράφου 3(2), (3) και (4) του Σχεδίου Υπηρεσίας:
«1. ΑΝΤΩΝΙΟΥ Άρτεμις
Απάντησε στα ερωτήματα που της υποβλήθησαν με άνεση αλλά και με ελλείψεις στην τεκμηρίωση και πειστικότητα. Έδειξε να έχει ικανοποιητικές γνώσεις τις οποίες διατύπωσε με παρρησία, σε κάποιες όμως περιπτώσεις οι απαντήσεις της διέπονταν από γενίκευση που έτεινε να ξεφεύγει από την ουσία των ερωτήσεων.
Αξιολογήθηκε ομόφωνα ως ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ.
……………………………………………………………………..
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Ειρήνη
Απάντησε με άνεση και σιγουριά στα ερωτήματα που της υποβλήθησαν αν και σε μερικά από αυτά οι απαντήσεις της δεν ήταν απόλυτα πλήρεις. Διαθέτει ευχέρεια λόγου και τεκμηριώνει τη γνώμη της αν και έδειξε να τη διακατέχει κάποια νευρικότητα. Έχει ικανοποιητικές γνώσεις σε θέματα που αφορούν την οργάνωση και διοίκηση της Δικαστικής Υπηρεσίας.
Αξιολογήθηκε ομόφωνα ως ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ.»
Στις 18 Οκτωβρίου 2005 η ΕΔΥ αποφάσισε να διερευνήσει και αυτή, με την προφορική εξέταση, τα προσόντα των υποπαραγράφων (2), (3) και (4) της παραγράφου 3 του Σχεδίου Υπηρεσίας:
«Όσον αφορά την απαίτηση 3(2) του Σχεδίου Υπηρεσίας “Πολύ καλή γνώση της πρακτικής και διαδικασία …. με την εποπτεία τους”, την απαίτηση 3(3) του Σχεδίου Υπηρεσίας “Καλή γνώση του διοικητικού μηχανισμού των Δικαστηρίων και γενική διοικητική πείρα”, καθώς και την απαίτηση 3(4) του Σχε[*157]δίου Υπηρεσίας “Καλή γνώση των Δημοσιονομικών Κανονισμών και του Κυβερνητικού συστήματος λογιστικής”, η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας αποφάσισε να διερευνηθούν κατά τη διάρκεια της προφορικής εξέτασης με την υποβολή σχετικών ερωτήσεων.»
Κατά την προφορική εξέταση, την οποία η ΕΔΥ διεξήγαγε στις 2 Δεκεμβρίου 2005,
«…. τόσο ο Αρχιπρωτοκολλητής όσο και η Επιτροπή υπέβαλαν στους υποψηφίους ερωτήσεις, μεταξύ άλλων, πάνω σε θέματα που άπτονται των καθηκόντων της υπό πλήρωση θέσης καθώς και των απαιτήσεων του Σχεδίου Υπηρεσίας, με σκοπό τη διαπίστωση των γνώσεων, της κρίσης, της προσωπικότητας, της πρωτοβουλίας, της διοικητικής και διευθυντικής ικανότητας των υποψηφίων, της ικανότητάς τους να ανταποκριθούν στα καθήκοντα και τις απαιτήσεις της θέσης.
Επίσης, κατά την προφορική εξέταση υποβλήθηκαν στους υποψηφίους ερωτήσεις σχετικές με τις απαιτήσεις που προνοούνται στις παρ. 3(2), 3(3) και 3(4) του Σχεδίου Υπηρεσίας και διαπιστώθηκε ότι και οι τρεις υποψήφιοι ικανοποιούν τις εν λόγω απαιτήσεις του Σχεδίου Υπηρεσίας.»
Μετά το πέρας της προφορικής εξέτασης ο Αρχιπρωτοκολλητής αξιολόγησε την απόδοση της αιτήτριας ως «πάρα πολύ καλή» και του ενδιαφερομένου προσώπου ως «πολύ καλή». Σύστησε την αιτήτρια και απεχώρησε.
Το εδάφιο 10 του Άρθρου 34 του Νόμου ορίζει ότι:
«Η γενική εντύπωση της Συμβουλευτικής Επιτροπής και της Επιτροπής όσο αφορά την απόδοση των υποψηφίων σε προφορική εξέταση καταγράφεται πάντοτε στα πρακτικά της καθεμιάς Επιτροπής και αιτιολογείται.»
Η ΕΔΥ κατέγραψε τις εντυπώσεις της με τον ακόλουθο τρόπο:
«….. η Επιτροπή, υπό το φως και των σχετικών κρίσεων του Αρχιπρωτοκολλητή, προέβη στην αξιολόγηση της απόδοσης των υποψηφίων, η οποία έχει ως εξής:
ΑΝΤΩΝΙΟΥ Άρτεμις: Εξαίρετη. Με σεμνότητα αλλά και αυτοπεποίθηση ικανοποίησε απόλυτα το εξαίρετο επίπεδο των γνώσεων της στο όλο αντικείμενο της προφορικής εξέτασης. Έδωσε ορθές, σαφείς και ολοκληρωμένες απαντήσεις σε όλες τις [*158]ερωτήσεις που της υποβλήθηκαν περιλαμβανομένων ερωτήσεων Νομοθεσίας και Κανονισμών ως αναφέρονται στις απαιτήσεις του Σχεδίου Υπηρεσίας (καθήκοντα και ευθύνες 2(ε)). Χειρίζεται το λόγο με απόλυτη ευχέρεια, προβάλλει δε και στηρίζει τις απόψεις της με πειστικά επιχειρήματα. Μέσα από τις απαντήσεις της διεκρίθη για τις γνώσεις, τις εμπειρίες και το υψηλό επίπεδο κρίσης της. Ουδόλως υστερεί και σε διοικητικές ικανότητες, τούτου διαπιστωθέντος από ειδικές προς τούτο ερωτήσεις. Είναι άτομο σοβαρό, συγκροτημένο, ώριμο και με προσωπικότητα.
……………………………………………………………………
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Ειρήνη: Πάρα πολύ καλή. Πάρα πολύ καλό επίπεδο γνώσεων. Έδωσε ορθές, σαφείς και κατά κανόνα ολοκληρωμένες απαντήσεις σε όλες σχεδόν τις ερωτήσεις που της υποβλήθηκαν, όμως τα ελλείμματα που παρουσίασε αφορούσαν θέματα που άπτονταν απαιτήσεων του Σχεδίου Υπηρεσίας (καθήκοντα και ευθύνες). Χειρίζεται το λόγο με πολλή άνεση, διαθέτει ψυχραιμία και όλες σχεδόν οι απαντήσεις της πέραν από την ορθότητά τους, οσάκις απαιτείτο, συνοδεύονταν και με τα ανάλογα επιχειρήματα. Μέσα από τις απαντήσεις διεφάνη ότι διαθέτει ικανοποιητική κριτική ικανότητα. Κάποια ασάφεια επέδειξε στις εισηγήσεις της σε θέματα οργάνωσης και διοίκησης. Είναι ειλικρινής, ευγενική, συμπαθέστατη.»
Οι γενικές εντυπώσεις της ΕΔΥ, οι οποίες αφορούσαν στην αξιολόγηση της απόδοσης των υποψηφίων, λάμβαναν ως δεδομένο ότι οι υποψήφιοι κατείχαν τα απαιτούμενα προσόντα. Όμως χρειάζονταν γι’ αυτά θετικές διαπιστώσεις, όχι γενικές εντυπώσεις. Η ΕΔΥ είχε δηλώσει πιο πριν ότι από τις υποβληθείσες ερωτήσεις διαπιστώθηκε πως οι υποψήφιοι «ικανοποιούν τις εν λόγω απαιτήσεις του Σχεδίου Υπηρεσίας». Αλλά δεν πρόσθεσε επ’ αυτού ο,τιδήποτε το συγκεκριμένο και το θέμα δεν την απασχόλησε περαιτέρω. Η ΕΔΥ προχώρησε σε σύγκριση των υποψηφίων και επέλεξε για διορισμό το ενδιαφερόμενο πρόσωπο.
Η αιτήτρια θέτει προς εξέταση διάφορα ζητήματα. Προηγείται η εξέταση του ζητήματος των απαιτούμενων προσόντων. Η αιτήτρια προβάλλει ότι δεν διεξήχθη δέουσα έρευνα σε σχέση με τα προσόντα των υποπαραγράφων (2), (3) και (4) της παραγράφου 3 του Σχεδίου Υπηρεσίας. Επικαλείται την απόφαση της Ολομέλειας στη Δημοκρατία κ.ά. ν. Αντωνίου κ.ά. (2001) 3 Α.Α.Δ. 921 – την οποία εξέδωσε ο Κωνσταντινίδης Δ. – και την πρωτόδικη απόφα[*159]ση του Κωνσταντινίδη Δ. στην Καρακόκκινου κ.ά. ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου, Υποθ. Αρ. 956/2001 κ.ά. ημερ. 5 Δεκεμβρίου 2002. Στην πρώτη έγινε δεκτό ότι η προφορική εξέταση μπορεί, ανάλογα με την περίπτωση, να αποτελέσει μέθοδο για τη διαπίστωση της κατοχής απαιτούμενου προσόντος, όμως συνάμα υποδείχθηκε ότι όπου πρόκειται περί εξειδικευμένου γνωστικού τομέα, το διοικητικό όργανο οφείλει να παράσχει εξηγήσεις αναφορικά με τις δυνατότητες του, μέσω της προφορικής εξέτασης, βάσιμα να καταλήξει:
«Εφόσον απαιτείται έρευνα για διαπίστωση της κατοχής προσόντος, το είδος της συναρτάται προς το κατά περίπτωση θέμα. Το επιλέγει η διοίκηση αλλά ελέγχεται η επιλογή με γνώμονα το κατά πόσο εύλογα αυτή προσφέρεται ως μέθοδος διαπίστωσης του ζητουμένου.
Διαπιστώνουμε αιτία ακυρότητας αφού, ενόψει της εντελώς γενικής διατύπωσης στο πρακτικό της ΕΔΥ, με δοσμένο το γεγονός ότι ο τομέας της πολιτικής αεροπορίας είναι εξόχως εξειδικευμένος, ελλείπει οποιαδήποτε εξήγηση αναφορικά με τον τρόπο κατά τον οποίο η ΕΔΥ, διά μέσου της προφορικής εξέτασης, κατέληξε σε δικά της συμπεράσματα αναφορικά με την απαιτούμενη γνώση. Θεωρούμε ότι, κάτω από αυτές τις συνθήκες, εγείρεται βασίμως ζήτημα ως προς την έρευνα που διεξάχθηκε και, συναφώς, ενδεχόμενο πλάνης.»
Στην Καρακόκκινου (ανωτέρω) ο Κωνσταντινίδης Δ., επεξήγησε ότι:
«….. αφού αναφερόμαστε όχι στις υποκειμενικές εκτιμήσεις των μελών του συλλογικού οργάνου σε σχέση με την απόδοση κάποιου υποψηφίου στην προφορική συνέντευξη αλλά σε συγκεκριμένες ουσιώδεις διαπιστώσεις στο πλαίσιο του σχεδίου υπηρεσίας, αυτές πρέπει να συνοδεύονται απαραίτητα με εξήγηση που να επιτρέπει δικαστικό έλεγχο.»
Ακολούθησα αυτές τις αποφάσεις στη Χατζηχάννας κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2003) 4 Α.Α.Δ. 279 και στην Παπαϊωάννου ν. Δημοκρατίας (2007) 4 Α.Α.Δ. 32, όπου εξέθεσα το νομικό πλαίσιο με ακριβώς τον ίδιο τρόπο, αποδεχόμενος ότι η προφορική εξέταση προσφέρεται κατ’ αρχήν ως τρόπος διερεύνησης των απαιτουμένων προσόντων εφόσον, πάντοτε, το όργανο που τη διεξάγει διαθέτει τις κατά περίπτωση εξειδικευμένες γνώσεις και εφόσον οι όποιες διαπιστώσεις εξηγούνται με τρόπο που να καθιστά εφικτό [*160]το δικαστικό έλεγχο.
Τα προσόντα των υποπαραγράφων (2), (3) και (4) της παραγράφου 3 του Σχεδίου Υπηρεσίας αφορούν κατά το πλείστον εξειδικευμένα θέματα, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Επομένως χρειάζονταν εξηγήσεις αναφορικά τόσο με την αυτοτελή δυνατότητα της ΕΔΥ να τα διαπιστώσει μέσω της προφορικής εξέτασης όσο και με το αποτέλεσμα. Η ΕΔΥ τίποτε δεν κατέγραψε σχετικά.
Η συνήγορος της Δημοκρατίας όπως και ο συνήγορος του ενδιαφερομένου προσώπου υπογράμμισαν την άποψη της Συμβουλευτικής Επιτροπής ότι οι εν λόγω υποψήφιοι κατείχαν τα υπό αναφορά προσόντα «ως εκ της θέσης Πρωτοκολλητή Α΄ την οποία κατέχουν». Αν πράγματι απαιτούντο και για εκείνη τη θέση τα ίδια αυτά προσόντα, δεν θα υπήρχε λόγος για περαιτέρω διερεύνηση είτε από τη Συμβουλευτική Επιτροπή, είτε εξάλλου αργότερα από την ΕΔΥ. Απλή όμως σύγκριση των αντίστοιχων απαιτούμενων προσόντων των δύο θέσεων στους υπό αναφορά τομείς αποκαλύπτει σαφώς, χωρίς να αφήνει χώρο για συζήτηση, ότι δεν υπήρχε μεταξύ τους ουσιαστική ταυτοσημία.
Η κατάληξη στο ζήτημα των προσόντων αφαιρεί την προϋπόθεση για εξέταση των άλλων τεθέντων ζητημάτων, τα οποία αφορούν στη σύγκριση μεταξύ των υποψηφίων ενώ, σε σχέση με την τελική επιλογή, το τεθέν ζήτημα συνταγματικότητας του Ν. 87(Ι)/2004 έχει ήδη επιλυθεί με την απόφαση της Πλήρους Ολομέλειας στην Κιττής κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2006) 3 Α.Α.Δ. 734.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται βάσει του Άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο