(2007) 4 ΑΑΔ 586
[*586]21 Αυγούστου, 2007
[ΦΩΤΙΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 28 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ,
Αιτητής,
v.
ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΕΝΟΥ,
Καθ’ ου η αίτηση.
(Υπόθεση Aρ. 610/2006)
Διοικητική Πράξη ― Εκτελεστή, σε αντιδιαστολή προς εσωτερικό μέτρο της διοίκησης, στερούμενο εκτελεστότητας.
Διοικητική Πράξη ― Εκτελεστή, σε αντιδιαστολή προς πράξη που απώλεσε την εκτελεστότητά της, με την ενσωμάτωσή της σε επιγενόμενη απόφαση.
Έννομο Συμφέρον ― Το ηθικό έννομο συμφέρον παυθέντος από δημοτική επιτροπή, της οποίας η θητεία έχει λήξει, κατά την εκδίκαση της προσφυγής κατά της απόφασης παύσης του ― Συνεχίζει να υφίσταται.
Διοικητικό Δίκαιο ― Γενικές Αρχές ― Δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης ― Άρθρο 43 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν.158(Ι)/99) και σχετικά νομολογιακά πορίσματα.
Ο αιτητής προσέφυγε κατά της απόφασης παύσης του από μέλος της Δημοτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος και Καθαριότητας του καθ’ ου η αίτηση Δήμου.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
1. Στην παρούσα υπόθεση η παύση του αιτητή θίγει τον πυρήνα της σχέσης του, αφού εκδιώκεται από την Επιτροπή Περιβάλλοντος [*587]υπό συνθήκες τιμωρητικές, λόγω της ενέργειας που του έχει αποδοθεί από τον καθ’ ου η αίτηση. Κατά συνέπεια αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη.
2. Τέθηκε προδικαστική ένσταση, ότι η προσβαλλόμενη απόφαση ημερομηνίας 19.1.06 απώλεσε την εκτελεστότητά της, αφού υποκαταστάθηκε με νέα απόφαση ημερομηνίας 1.3.06. Όμως αν ο αιτητής δεν προσέβαλλε την απόφαση της 19.1.06 αλλά αυτή της 1.3.06, τότε δυνατόν να εγειρόταν θέμα κατά πόσο αυτή της 1.3.06 ήταν βεβαιωτική της πρώτης. Μεταξύ της απόφασης ημερομηνίας 19.1.06 και αυτής της 1.3.06 δεν είχαν τεθεί νέα στοιχεία από τον αιτητή, πέραν της απλής διαμαρτυρίας του. Μόνο με την παράθεση και εξέταση νέων στοιχείων, θα ήταν η δεύτερη απόφαση ξεχωριστή διοικητική πράξη και όχι βεβαιωτική της πρώτης.
3. Το έννομο συμφέρον του αιτητή στην παρούσα υπόθεση είναι μάλλον ηθικής φύσης και όχι χρηματικής. Ενόψει του γεγονότος ότι η ουσία της παύσης του βασίζεται στην απόδοση σ’ αυτόν πειθαρχικού παραπτώματος, το γεγονός ότι έληξε η θητεία της Επιτροπής στην οποία υπηρετούσε, δεν αποστερεί τον αιτητή από το δικαίωμα να επιμένει στην προσφυγή του.
4. Ο λόγος για τον οποίο παύθηκε ο αιτητής ήταν τέτοιος, που όφειλαν οι καθ’ ων η αίτηση να του δώσουν το δικαίωμα να ακουστεί, πριν καταλήξουν στην απόφαση παύσης του.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Νικοδήμου ν. Δημοκρατίας (2001) 3 (Α) Α.Α.Δ. 571,
Δημοκρατία ν. Sun Oil Bunkering Ltd (1994) 3 Α.Α.Δ. 26,
Θεοδοσίου ν. Δημοκρατίας (1999) 3 Α.Α.Δ. 689,
Γεωργιάδης ν. Δημοκρατίας (2001) 3(Α) Α.Α.Δ. 9,
Παναγίδης κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2001) 3(Α) Α.Α.Δ. 191,
Μαραθεύτη ν. Δήμου Λεμεσού (2003) 3 Α.Α.Δ. 228,
Zavos v. District Officer Paphos (1986) 3 C.L.R. 44,
[*588]Δημοκρατία ν. Χανιάν (1998) 3 Α.Α.Δ. 690,
Σωκράτους ν. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 574/2006, ημερ. 21.2.2007.
Προσφυγή.
Μ. Κυπριανού με Π. Κυπριανού, για τον Aιτητή.
Χ. Κυριακίδης, για τον Kαθ’ ου η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΦΩΤΙΟΥ, Δ.: Με την παρούσα προσφυγή ο αιτητής ζητά την ακύρωση της απόφασης του καθού η αίτηση να τον παύσει από μέλος της Δημοτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος και Καθαριότητας όπως η απόφαση αυτή του γνωστοποιήθηκε με επιστολή ημερ. 19/1/06.
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Κατά πάντα ουσιώδη χρόνο ο αιτητής ήταν μέλος της Δημοτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος και Καθαριότητας του Δήμου Αθηαίνου.
Στις 13/1/06, οι καθ’ ων η αίτηση συζήτησαν στα πλαίσια συνεδρίας του Δημοτικού Συμβουλίου θέμα παύσης του αιτητή από την πιο πάνω θέση που κατείχε, αφού διαπίστωσαν ότι ο αιτητής είχε αποστείλει επιστολή στο Υπουργείο Εσωτερικών στην οποία επισύναψε έγγραφα που ανήκαν στο αρχείο του Δήμου Αθηαίνου χωρίς την εκ του νόμου προβλεπόμενη έγκριση του Δημοτικού Συμβουλίου. Μετά από συζήτηση και επακολουθήσασα ψηφοφορία, οι καθών η αίτηση αποφάσισαν, κατά πλειοψηφία, όπως προχωρήσουν σε παύση του αιτητή από την ιδιότητα του ως μέλος της Δημοτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος και Καθαριότητας του Δήμου Αθηαίνου για λόγους που ανάγονται σε κατοχή και κυκλοφορία εμπιστευτικών εγγράφων του αρχείου του Δήμου χωρίς να έχει ακολουθηθεί από μέρους του η ορθή, κατά τους καθών η αίτηση, διαδικασία, δηλ. η υποβολή σχετικού αιτήματος στο Δημοτικό Συμβούλιο του οποίου αρμοδιότητα είναι η απόφαση για την κοινοποίηση ή μη ζητούμενων εγγράφων.
Οι καθών η αίτηση κοινοποίησαν την απόφαση τους προς τον αιτητή με επιστολή ημερ. 19.1.06.
[*589]Ο αιτητής με επιστολές του ημερ. 23.1.06 και 23.2.06 προς τους καθών η αίτηση εξέφρασε τη διαφωνία του με την επίδικη απόφαση, παρέθεσε τις θέσεις του και ζήτησε επανεξέταση της απόφασης. Ακολούθησε επανεξέταση του θέματος σε συνεδρία των καθών η αίτηση και αφού μελετήθηκαν και λήφθηκαν υπόψη το περιεχόμενο των επιστολών του αιτητή και τα όσα αυτός παρέθεσε προς υποστήριξη της θέσης του, οι καθ’ ων η αίτηση αποφάσισαν ότι η εν λόγω απόφαση ήταν ορθή, κοινοποίησαν δε τη νέα απόφασή τους στον αιτητή με επιστολή τους ημερ. 1/3/06.
ΝΟΜΙΚΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ
Με τη γραπτή του αγόρευση ο αιτητής, αφού πρώτα απαντά σε σχετική προδικαστική ένσταση των καθών η αίτηση, επί της ουσίας της προσφυγής εισηγείται ότι η προσβαλλόμενη απόφαση πρέπει να ακυρωθεί γιατί παραβιάζει τις αρχές της φυσικής δικαιοσύνης που ενσωματώθηκαν και στο Άρθρο 43 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(1)/99). Παρέλειψαν δηλαδή οι καθών η αίτηση να του δώσουν το δικαίωμα να ακουστεί.
ΕΞΕΤΑΣΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΙΣΧΥΡΙΣΜΩΝ
Το κρίνω ορθό όπως εξετάσω πρώτα τις προδικαστικές ενστάσεις. Η πρώτη είναι ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη αλλά εσωτερικό μέτρο της διοίκησης. Παραθέτει η πλευρά των καθών η αίτηση νομολογία, μεταξύ άλλων την υπόθεση Νικοδήμου ν. Δημοκρατίας (2001) 3 (Α) Α.Α.Δ. 571.
Μελέτησα τις υποθέσεις στις οποίες παρέπεμψαν οι καθών η αίτηση. Η Νικοδήμου ν. Δημοκρατίας (πιο πάνω), στην οποία έδωσε έμφαση ο ευπαίδευτος συνήγορος των καθών η αίτηση, ήταν περίπτωση στην οποία η εφεσείουσα, που ήταν φαρμακοποιός και υπηρετούσε στις Αποθήκες Φαρμάκων, με απόφαση του Διευθυντή Φαρμακευτικών Υπηρεσιών μετακινήθηκε στα εξωτερικά ιατρεία Καϊμακλίου. Προσέβαλε την απόφαση αυτή και η προσφυγή της απορρίφθηκε γιατί κρίθηκε ότι η μετακίνησή της ήταν θέμα εσωτερικής ρύθμισης της διοίκησης, μη υποκείμενη σε ακυρωτικό έλεγχο. Σχετικά με τη διάκριση μεταξύ εκτελεστής διοικητικής πράξης και μέτρων εσωτερικής τάξης, στη σελ. 574 λέχθηκαν τα ακόλουθα:
«Η χρήση του όρου εκτελεστή διοικητική πράξη δηλώνει το αντίστροφο των μέτρων εσωτερικής τάξης τα οποία στερούνται εκτελεστού χαρακτήρα και δεν προσβάλλονται παραδε[*590]κτώς με αίτηση ακύρωσης (Π.Δ. Δαγτόγλου, Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο, 2η έκδοση, παραγρ. 516 και ΣτΕ 1821/89 (Ολ.)). Μια διοικητική πράξη έχει εξ ορισμού εξωτερικές έννομες συνέπειες. Η διάκριση μεταξύ διοικητικής πράξης και μέτρων εσωτερικής τάξης, όπως παρατηρεί ο Δαγτόγλου ανωτέρω, δεν είναι σαφής και εύκολη στο πλαίσιο των ειδικών, κυριαρχικών ή εξουσιαστικών σχέσεων, όπως είναι για παράδειγμα η υπαλληλική ή μαθητική σχέση. Πειθαρχικές ποινές στο πλαίσιο των σχέσεων αυτών έχουν εξωτερικές έννομες συνέπειες μόνο όταν θίγουν τον πυρήνα της σχέσης, δηλαδή τη σύσταση, ύπαρξη και περιεχόμενό της. Μόνο τότε αποτελούν διοικητικές πράξεις που προσβάλλονται παραδεκτώς με αίτηση ακύρωσης. Το αντίθετο ισχύει για τα μέτρα εσωτερικής τάξης (βλέπε επίσης ΣτΕ 97/1980).
Στην ελληνική νομολογία η απλή μετακίνηση υπάλληλου που δεν επάγεται μεταβολή της οικογενειακής του κατάστασης δεν φέρει χαρακτήρα εκτελεστής διοικητικής πράξης, γι’ αυτό και κρίθηκε ότι είναι απαράδεκτη η αίτηση για ακύρωσή της (ΣτΕ 298/54).»
Στην παρούσα υπόθεση κρίνω ότι η παύση του αιτητή θίγει τον πυρήνα της σχέσης του αφού εκδιώκεται από την Επιτροπή Περιβάλλοντος υπό συνθήκες τιμωρητικές λόγω της ενέργειας που του έχει αποδοθεί από τους καθών η αίτηση. Κρίνω λοιπόν ότι είναι εκτελεστή διοικητική πράξη. Στην απόφασή μου αυτή κατάληξα αφού έλαβα υπόψη και τα όσα λέχθηκαν στην υπόθεση Δημοκρατία ν. Sun Oil Bunkering Ltd (1994) 3 Α.Α.Δ. 26, 31.
Η άλλη προδικαστική ένσταση είναι ότι η προσβαλλόμενη απόφαση ημερομηνίας 19.1.06 απώλεσε την εκτελεστότητά της αφού υποκαταστάθηκε με νέα απόφαση ημερομηνίας 1.3.06. Εξέτασα τους λόγους για τους οποίους προβάλλεται ο ισχυρισμός αυτός αλλά δεν μπορώ να συμφωνήσω. Αντίθετα είμαι της γνώμης ότι αν ο αιτητής δεν προσέβαλλε την απόφαση της 19.1.06 αλλά αυτή της 1.3.06, τότε δυνατόν να εγειρόταν θέμα κατά πόσο αυτή της 1.3.06 ήταν βεβαιωτική της πρώτης. Μεταξύ της απόφασης ημερομηνίας 19.1.06 και αυτής της 1.3.06 δεν είχαν τεθεί νέα στοιχεία από τον αιτητή, πέραν της απλής διαμαρτυρίας του. Μόνο με την παράθεση και εξέταση νέων στοιχείων θα ήταν η δεύτερη απόφαση ξεχωριστή διοικητική πράξη και όχι βεβαιωτική της πρώτης. (Βλ. Θεοδοσίου ν. Δημοκρατίας (1999) 3 Α.Α.Δ. 689, Γεωργιάδης ν. Δημοκρατίας (2001) 3(Α) Α.Α.Δ. 9 και Παναγίδης κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2001) 3(Α) Α.Α.Δ. [*591]191.)
Η τρίτη προδικαστική ένσταση είναι ότι ο αιτητής έπαυσε να έχει έννομο συμφέρον για το λόγο ότι η θητεία της Επιτροπής από την οποία έχει παυθεί έχει τώρα λήξει. Το ότι έληξε η θητεία, φαίνεται να είναι δεκτό και από την πλευρά του αιτητή.
Είναι σαφώς νομολογημένο ότι το έννομο συμφέρον πρέπει να υπάρχει τόσο κατά την καταχώρηση της προσφυγής όσο και κατά το χρόνο εκδίκασής της. (Βλ. μεταξύ άλλων Μαραθεύτη ν. Δήμου Λεμεσού (2003) 3 Α.Α.Δ. 228). Το έννομο συμφέρον μπορεί να είναι χρηματικό ή και ηθικό. Εδώ το έννομο συμφέρον του αιτητή είναι μάλλον ηθικής φύσης και όχι χρηματικής. Ενόψει όμως του γεγονότος ότι η ουσία της παύσης του βασίζεται στην απόδοση σ’ αυτόν πειθαρχικού παραπτώματος, το γεγονός ότι έληξε η θητεία της Επιτροπής στην οποία υπηρετούσε, δεν αποστερεί τον αιτητή από το δικαίωμα να επιμένει στην προσφυγή του. Έτσι απορρίπτεται και αυτή η ένσταση.
Αναφορικά τώρα με την ουσία της προσφυγής, δεν έχω καμιά δυσκολία να καταλήξω ότι ο λόγος για τον οποίο παύθηκε ο αιτητής ήταν τέτοιος που όφειλαν οι καθ’ ων η αίτηση να του δώσουν το δικαίωμα να ακουστεί πριν καταλήξουν στην απόφαση παύσης του. Τούτο προκύπτει από τη νομολογία (βλ. μεταξύ άλλων Zavos v. District Officer Paphos (1986) 3 C.L.R. 44 και Δημοκρατία ν. Χανιάν (1998) 3 Α.Α.Δ. 690 σελ. 694 και τη δική μου απόφαση στην υπόθεση Σωκράτης Σωκράτους ν. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 574/2006, ημερ. 21.2.07) αλλά και το Άρθρο 43 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(1)/99).
Με βάση τα πιο πάνω η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα υπέρ του αιτητή.
Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται με βάση το Άρθρο 146.4(β) του Συντάγματος.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο