ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
&n bsp; Υπóθεση Αρ. 1571/2006
6 Φεβρουαρίου, 2008
[Μ. ΦΩΤΙΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡ0 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
LELLA KENTONIS INVESTMENT CO LTD
Αιτήτρια
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
- ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΑΜΥΝΑΣ
- ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΦΡΟΥΡΑΣ (ΓΕΕΦ)
Καθών η αίτηση
.............................
Μ.Καλλιγέρου (κα),για την αιτήτρια
Μ. Θεοκλήτου (κα) Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθών η αίτηση Καμιά εμφάνιση, για το ενδιαφερόμενο μέρος Antonis Bourdakos Paramedics Ltd.
…………………..
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Μ. ΦΩΤΙΟΥ, Δ: Με την παρούσα προσφυγή η αιτήτρια ζητά δήλωση και/ή απόφαση του δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση των καθών η αίτηση, η οποία της κοινοποιήθηκε με επιστολή ημερ. 1/8/06, σύμφωνα με την οποία η προσφορά αρ. 23/06 για την προμήθεια εξαρτήσεων τύπου γιλέκων και σακιδίων πλάτης για τις ανάγκες της Εθνικής Φρουράς, ανατέθηκε στην εταιρεία Antonis Bourdakos Paramedics Ltd., αντί στην αιτήτρια, είναι άκυρη και χωρίς κανένα νόμιμο αποτέλεσμα.
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Στις 23.2.2006 το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ) με επιστολή του διαβίβασε στο Υπουργείο Άμυνας του όρους του υπ' αρ. 23/2006 ανοικτού διαγωνισμού «Προσφορά για την προμήθεια εξαρτήσεων τύπου γιλέκων και σακίδια πλάτης», για την προμήθεια 800 εξαρτήσεων τύπου γιλέκου και 350 σακιδίων πλάτης, για την κάλυψη επιχειρησιακών και αμυντικών σχεδιασμών της Εθνικής Φρουράς. Στη συνέχεια το Υπουργείο Άμυνας με επιστολή ημερομηνίας 10.3.2006, ανακοίνωσε στο ΓΕΕΦ τον διορισμό των μελών της Επιτροπής Αξιολόγησης, των μελών της Επιτροπής Παραλαβής, και του συντονιστή παρακολούθησης της σύμβασης.
Η προκήρυξη του διαγωνισμού δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 27.3.06. Ως τελευταία ημερομηνία υποβολής προσφορών καθορίστηκε η 12.5.06. Υπέβαλαν προσφορά πέντε εταιρείες μεταξύ των οποίων η αιτήτρια και το Ενδιαφερόμενο μέρος (στο εξής ε.μ). Οι προσφορές αξιολογήθηκαν από την Επιτροπή Αξιολόγησης, η οποία ετοίμασε σχετική Έκθεση Αξιολόγησης. Η Έκθεση Αξιολόγησης διαβιβάστηκε στο Υπουργείο Άμυνας με επιστολή ημερομηνίας 29.5.06. Η Επιτροπή Αξιολόγησης εισηγήθηκε την κατακύρωση της προσφοράς στον φθηνότερο, εντός προδιαγραφών, προσφοροδότη που ήταν το ε.μ., για το ποσό των ΛΚ44.535 συν ΦΠΑ. Η τιμή προσφοράς της αιτήτριας ήταν Λ.Κ.94.448 συν ΦΠΑ. Το κριτήριο ανάθεσης σύμφωνα με τον όρο 17.1.1 του διαγωνισμού ήταν «η χαμηλότερη τιμή, συνολικά, νοουμένου ότι πληροί τους όρους και τις προδιαγραφές των εγγράφων του διαγωνισμού».
Το Συμβούλιο Προσφορών του Υπουργείου Άμυνας συνεδρίασε στις 5.7.06 και αποφάσισε ομόφωνα την κατακύρωση της προσφοράς στο ε.μ., νοουμένου ότι η Επιτροπή Αξιολόγησης θα ετοίμαζε και προσκόμιζε στο Συμβούλιο Προσφορών για έγκριση, συγκριτικό πίνακα προδιαγραφών. Η αιτήτρια ενημερώθηκε σχετικά με επιστολή ημερομηνίας 1.8.06.
Τέλος στις 18.8.06 το Συμβούλιο Προσφορών του Υπουργείου Άμυνας πραγματοποίησε συνεδρία κατά την οποία αποφασίστηκε, μεταξύ άλλων, όπως γίνει οριστική κατακύρωση της προσφοράς στο ε.μ., δεδομένου ότι το Συμβούλιο Προσφορών έμεινε ικανοποιημένο από το συγκριτικό πίνακα προδιαγραφών που ετοίμασε η Επιτροπή Αξιολόγησης.
ΝΟΜΙΚΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ
Από πλευράς της αιτήτριας προβάλλονται διάφοροι λόγοι ακυρώσεως όπως (α) ότι βασίστηκε σε πάσχουσα προπαρασκευαστική πράξη, (β) έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας, (γ) πλάνη περί το νόμο και τα πράγματα και παράβαση αρχών χρηστής διοίκησης και των προνοιών του Ν. 158(1)/99 και (δ) ότι λήφθηκε από αναρμόδιο όργανο.
Η συνήγορος των καθ’ ων η αίτηση προβάλλει τον ισχυρισμό ότι η προσβαλλόμενη απόφαση ημερ.5.7.06, δεν είναι εκτελεστή διοικητική πράξη αλλά προπαρασκευαστική πράξη και ως εκ τούτου η προσβαλλόμενη απόφαση θα πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη. Αναφορικά με την ουσία της προσφυγής, η πλευρά των καθών η αίτηση ισχυρίζεται ότι η απόφαση κατακύρωσης της προσφοράς στο ε.μ. είναι καθόλα νóμιμη και ορθή.
Με την απαντητική της αγόρευση η αιτήτρια εξηγεί ότι η κακή σύνθεση οφείλεται στο ότι υπήρξε αλλαγή στην συγκρότηση χωρίς να υπάρξει επανάληψη της διαδικασίας από την αρχή. Περαιτέρω ισχυρίζεται ότι μέλος απουσίαζε χωρίς να προκύπτει εάν προσκλήθηκε νομότυπα.
EΞΕΤΑΣΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΙΣΧΥΡΙΣΜΩΝ
Ήδη ανάφερα ότι από τη συνήγορο των καθών η αίτηση προβάλλεται ισχυρισμός ότι δεν έχουμε εκτελεστή διοικητική πράξη ο οποίος χρήζει εξέτασης κατά προτεραιότητα. Είναι η θέση της δικηγόρου των καθών η αίτηση ότι η προσβαλλόμενη απόφαση ημερ. 5.7.06, δεν είναι εκτελεστή διοικητική πράξη αλλά προπαρασκευαστική και ως εκ τούτου η προσφυγή θα πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη. Εξέτασα την απόφαση της 5.7.06 και μπορώ να πω χωρίς δυσκολία ότι η προδικαστική ένσταση δεν ευσταθεί αφού, όπως προκύπτει μέσα από τα γεγονότα, η πράξη η οποία ουσιαστικά προσβάλλεται είναι αυτή της κατακύρωσης της προσφοράς υπέρ του ε.μ.. Η αιτήτρια προσβάλλει την απόφαση όπως της κοινοποιήθηκε με επιστολή ημερ. 1/8/06 στην οποία της εξηγούνται και τα δικαιωματα της που μεταξύ άλλων είναι η άσκηση προσφυγής στο Ανώτατο Δικαστήριο.
Η προβολή ζητήματος σύνθεσης του αποφασίζοντας οργάνου επιβάλλει την εξέταση του κατά σειρά προτεραιότητας σε σχέση με τους υπόλοιπους, επί της ουσίας, λόγους ακυρώσεως. Η συνήγορος της αιτήτριας προβάλλει ότι η προσβαλλόμενη απόφαση πάσχει λόγω κακής σύνθεσης αφού, όπως ισχυρίζεται, υπήρξε αλλαγή στην συγκρότηση χωρίς να υπάρξει επανάληψη της διαδικασίας από την αρχή. Περαιτέρω προς τούτο ισχυρίζεται ότι μέλος απουσίαζε χωρίς να προκύπτει εάν προσκλήθηκε νομότυπα.
Με βάση τα πραγματικά περιστατικά κατά την επίδικη συνεδρία, ημερομηνίας 18/8/2006, όπου λήφθηκε και η προσβαλλόμενη απόφαση, το μέλος Μιχαλάκης Χαραλαμπίδης απουσίαζε χωρίς να αναφέρεται και να προκύπτει, μέσα από τους φακέλους της υπόθεσης, εάν κλήθηκε νομότυπα.
Στην υπόθεση Sigma Radiio T.V. Ltd. v. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. Αρ. 320/03, ημερ. 28.12.06, επισήμανα τα εξής:
«Με το θέμα αυτό της σύνθεσης ενός διοικητικού οργάνου είχα την ευκαιρία να ασχοληθώ σε προηγούμενες μου αποφάσεις, βασιζόμενος βέβαια και σε ήδη υπάρχουσα νομολογία επί του θέματος (βλ. Ιφιγένεια Χριστοφή Μαυρίδου κα ν. Δημοκρατίας υποθ. 13/04 ημερ. 16/1/06, Μιχάλης Μιχαηλίδης ν. Κυπριακός Οργανισμός Αθλητισμού υποθ. 21/05 ημερ. 5/9/06 και Ελένη Ιωάννου κ.α. ν. Οργανισμού Γεωργικής Ασφαλισης συνεκ. Υποθέσεις 538/05, 613/05 ημερ. 3/10/06).
Παραθέτω εδώ αυτούσια τα όσα είχα αναφέρει στην προαναφερθείσα υπόθεση Ελένη Ιωάννου ν. Οργανισμός Γεωργικής Ασφάλισης σελ. 6 και επέκεινα:
«Στο θέμα αυτό υπάρχει αρκετή νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου που στηρίζεται και σε ελληνικά συγγράμματα (βλ. μεταξύ άλλων A.J. Pericleous (Services) Ltd. v. Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών, προσ. 57/00 ημερ. 27/3/00 (Καλλής, Δ.), Anko Telecom Ltd. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας υποθ. 30/00 ημερ. 6/6/02 (Γαβριηλίδης, Δ.) Ανθή Ησαϊα Χρίστου ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου υποθ. αρ. 409/02 ημερ. 28/11/03, (Αρέστης, Δ.), Αναστασίου ν. Ε.Τ.Ε.Κ. (2003) 3 Α.Α.Δ. 616, Κυπριανού Βασίλειος ν. Συμβουλίου Γεωπόνων Κύπρου, υποθ. 927/03 ημερ. 14/10/04 (Κωνσταντινίδης, Δ.), Sigma Radio T..V. Ltd. v. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υποθ. αρ. 120/03, ημερ. 3/2/05 (δική μου απόφαση), Yoopies Trading Ltd. V. Δήμου Παραλιμνίου, υποθ. αρ. 937/03 ημερ. 10/3/05 (Παπαδοπούλου, Δ.), Νικολέττα Χριστοφόρου ν. Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου υποθ. αρ. 853/03 ημερ. 8/9/05 (Νικολάου, Δ.) και Sigma Radio T.V. Ltd. V. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υποθ. αρ. 1140/03 ημερ. 17/10/05 (Κωνσταντινίδης, Δ).
Παραθέτω σχετικό απόσπασμα από την προαναφερθείσα υπόθεση Αναστασίου ν. Ε.Τ.Ε.Κ. σελ. 620-621 στην οποία αναφέρονται τα ακόλουθα:
«Οι σχετικές αρχές είναι σαφείς. Χρειάζεται η εμπρόθεσμη και νομότυπη κλήση στη συνεδρία κάθε μέλους του συλλογικού οργάνου ώστε αυτό να θεωρείται ότι συνεδριάζει νομότυπα. Στην υπόθεση A.J. Pericleous (Services) Ltd. v. Δημοκρατίας, προσφ. 57/99, ημερ. 27/3/00 υιοθετήθηκαν τα πιο κάτω από το σύγγραμμα του Η. Γ. Κυριακόπουλου «Ελληνικόν Διοικητικόν Δίκαιον» Β΄Γενικό Μέρος, 4η έκδοση, σελ. 23:
«Όπως νομίμως συνεδριάση το συλλογικόν όργανον, δέον ν’ απευθυνθή νομοτύπως και εμπροθέσμως κλήσις προς πάντα τα μέλη αυτού, κατά τα ειδικώτερον εν τη ειδική νομοθεσία οριζόμενα ..........................................
Παράλειψις της νομοτύπου κλήσεως συνεπάγεται το ανίσχυρον της ληφθείσης αποφάσεως και αν έτι ετέλει το συλλογικόν όργανον εν απαρτία. Σ.Ε. 346/1933, 810/1936.»
Εξάλλου με όμοιο τρόπο τίθεται το θέμα στα Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας 1929-59 σελ. 110-111. Σχετικό απόσπασμα ακολουθεί που είχε επίσης υιοθετηθεί στην υπόθεση A.J. Pericleous (ανωτέρω).
«Δεν αρκεί η παρουσία των συγκροτούντων νόμιμον απαρτίαν μελών, ίνα θεωρηθή το συλλογικόν όργανον ως συντεθειμένον νομίμως, αλλά δέον να προκύπτη συνάμα ότι η Διοίκησις κατέστησε δυνατήν την παρουσίαν απάντων των μελών του οργάνου δι’ εγκαίρου προσκλήσεως των, όπως παραστώσιν εις την συνεδρίασιν ......... Η πρόσκλησις των μελών του συλλογικού οργάνου δέον να προκύπτη είτε εξ αποδεικτικού επιδόσεως της σχετικής προσκλήσεως, είτε εκ βεβαιώσεως του μέλους: 1845(53), 658(57), 2208(58), είτε εξ ετέρων εγγράφων: 913(59), ουχί πάντως μεταγενεστέρων της συνεδριάσεως του οργάνου: 1845(53), 558(57), 913(59: Πράξις συλλογικού οργάνου εκδοθείσα κατά παράβασιν των ως άνω αρχών είναι ακυρωτέα ένεκα κακής συνθέσεως αυτού.
Η ίδια πιο πάνω απόφαση καταλήγει:
«Στην κρινόμενη περίπτωση δεν υπάρχει οτιδήποτε ενώπιον του δικαστηρίου από το οποίο να προκύπτει η πρόσκληση των μελών του Κεντρικού Συμβουλίου όπως απαιτείται από το Νόμο και από τις πιο πάνω αρχές του διοικητικού δικαίου. Έπεται πως η προσβαλλόμενη απόφαση είναι ανίσχυρη και ακυρώνεται.»
Η υπόθεση A.J. Pericleous Ltd. (ανωτέρω) ακολουθήθηκε στις συνεκδικασθείσες υποθέσεις Marketway & Άλλος ν K.O.T., προσφ. Αρ. 1583/99, Gremona Advertising Ltd. & Άλλος ν. Κ.Ο.Τ. προσφ. αρ. 1610/99 και Pandora Advertising Ltd.& Άλλος ν. Κ.Ο.Τ. προσφ. αρ. 1623/99, ημερ. 31/12/01. Το Δικαστήριο και εδώ ακύρωσε την επίδικη απόφαση εφόσον δεν υπήρχε τίποτε ενώπιον του από το οποίο να προκύπτει ότι το απουσιάζον μέλος του συλλογικού οργάνου είχε προσκληθεί στις σχετικές συνεδρίες του.
Με τα πιο πάνω βρίσκεται σε απόλυτη αρμονία το άρθρο 21(3) του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου αρ. 158(1)/99 όπου αναφέρεται ότι:
«Για να συνεδριάσει νόμιμα ένα συλλογικό όργανο πρέπει να κληθούν νομότυπα και εμπρόθεσμα όλα τα μέλη του στη συνεδρία, εξαιρουμένων των περιπτώσεων που το συλλογικό όργανο συνεδριάζει σε τακτές ημέρες και ώρες.
Στη δική μας περίπτωση, δεν υπάρχει σαφής μαρτυρία ότι η πρόσκληση έφθασε και στα απουσιάζοντα από τη συνεδρία μέλη της Αρχής. Η μαρτυρία της κας Χαραλάμπους ουσιαστικά αποσκοπεί στη διόρθωση του πρακτικού εκ των υστέρων, κάτι που δεν είναι δυνατό. Όπως αναφέρθηκε από τον αδελφό δικαστή Νικολάου στην υπόθεση Νικολέτα Χριστοφόρου ν. Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου, προσφ. αρ. 853/02 ημερ. 8/9/05, η αποστολή της πρόσκλησης πρέπει «να βεβαιώνεται από σαφή γραπτά στοιχεία, καταχωρισθέντα κατά το χρόνο της πρόσκλησης και μάλιστα ως μέρος διαδικασίας την οποία μπορεί κανείς αυτόματα να εμπιστευθεί».
Στην παρούσα υπόθεση είναι κοινό έδαφος ότι ο κ. Μιχαλάκης Χαραλαμπίδης, Ανώτερος Διοικητικός Λειτουργός ΥΠΑΜ – μέλος του Συμβουλίου Προσφορών, ήταν απών κατά τη συνεδρία της 18/8/06 που λήφθηκε η σχετική απόφαση. Για να υποστηρίξει τη θέση των καθών η αίτηση ότι προσκλήθηκε, η ευπαίδευτη δικηγόρος τους παρουσίασε επιστολή ημερ. 17/8/06 (τεκμ. 4) από την οποία φαίνεται ότι αυτό έγινε, αφού η εν λόγω επιστολή απευθύνεται τόσο στο μέλος αυτό όσο και στα άλλα μέλη. Δε φαίνεται όμως πώς έχει σταλεί. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνεδρία ήταν στις 18/8/06 στις 9.00 π.μ. δε φαίνεται να ήταν εμπρόθεσμη η κλήση του εν λόγω μέλους. Δεν μπορεί να τύχει εδώ εφαρμογής ο κανόνας ότι νοουμένου ότι ταχυδρομήθηκε η πρόσκληση, τεκμαίρεται ότι σε εύλογο χρόνο έφθασε στον προορισμό της αφού (α) δεν υπάρχει μαρτυρία ως προς τον τρόπο που έχει σταλεί και (β) και αν ακόμα ήταν με ταχυδρομείο, ο χρόνος που μεσολαβούσε ήταν τέτοιος που λογικά δεν μπορούσε να φθάσει η πρόσκληση στον προορισμό της.
Τα πιο πάνω κρίνω ότι είναι αρκετά για αποδοχή της προσφυγής λόγω κακής σύνθεσης χωρίς την ανάγκη εξέτασης των υπόλοιπων λόγων ακυρώσεως.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με €1000 έξοδα υπέρ της αιτήτριας και εναντίον των καθών η αίτηση. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται σύμφωνα με το άρθρο 146.4(β) του Συντάγματος.
Μ. Φωτίου, Δ.
/ΚΑΣ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο