ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 1283/2007)
17 Δεκεμβρίου, 2008
[ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤO AΡΘΡO 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΧΑΠΕΡΗ,
Αιτήτρια,
ΚΑΙ
1. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
2. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ,
Καθ΄ων η Αίτηση.
- - - - - - -
Α. Λάντος, για την Αιτήτρια.
Ε. Παπαγεωργίου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ων η Αίτηση.
- - - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ.: Η αιτήτρια είναι ιδιοκτήτρια του τεμαχίου με αρ. 1020, Φ/Σχ33/63W1, τοποθεσία “Πατιά του Αη Γιώρκη”, στο Δήμο Παραλιμνίου, της Επαρχίας Αμμοχώστου. Στις 23.2.2006 υπέβαλε την πολεοδομική αίτηση ΑΜΧ/00120/2006 για τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας με σκοπό την ανέγερση κατοικίας. Όμως, με απόφασή της, ημερομηνίας 24.5.2006, η Πολεοδομική Αρχή απέρριψε την αίτηση. Οι λόγοι της απόρριψης ήσαν ότι: “Tο τεμάχιο δεν διαθέτει ικανοποιητική προσπέλαση όπως απαιτείται με βάση τις πρόνοιες της υποπαραγράφου 2.1 της Εντολής 1/94 με αποτέλεσμα να μην τηρούνται οι πρόνοιες της υποπαραγράφου 1(γ) της Πολιτικής 3 (Α) της Δήλωσης Πολιτικής. Συγκεκριμένα ο δρόμος στον οποίο εφάπτεται το τεμάχιο είναι πολύ μικρού πλάτους (2,00-2,40 μέτρων) και δεν παρέχει τη δυνατότητα άνετης και απρόσκοπτης διακίνησης οχημάτων.”
Στις 29.6.3006 η αιτήτρια άσκησε Ιεραρχική Προσφυγή. Το Υπουργείο Εσωτερικών, με σημείωμά του προς την αρμόδια Υπουργική Επιτροπή, εισηγήθηκε, στις 23.5.2007, την απόρριψη της Ιεραρχικής Προσφυγής (σημείωμα με αρ. 64/38). Η Υπουργική Επιτροπή, σε συνεδρία της ημερομηνίας 21.6.2007, αφού έλαβε υπόψη της το σημείωμα του Υπουργείου Εσωτερικών, και αφού επανεξέτασε τα πραγματικά γεγονότα και νομικά χαρακτηριστικά σχετικά με την αίτηση, απέρριψε την Ιεραρχική Προσφυγή. Έκρινε ότι η απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής να αρνηθεί τη χορήγηση της αιτουμένης πολεοδομικής άδειας ήταν ορθή. Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών πληροφόρησε τον δικηγόρο της αιτήτριας για την απόρριψη της Ιεραρχικής Προσφυγής με επιστολή του ημερομηνίας 20.7.2007.
Με την παρούσα προσφυγή η αιτήτρια επιδιώκει ακύρωση της απόφασης της Υπουργικής Επιτροπής.
Προβάλλεται ως λόγος ακυρώσεως ότι η ερμηνεία η οποία δόθηκε στον όρο «ικανοποιητική προσπέλαση» είναι εσφαλμένη γιατί δόθηκε νομική ερμηνεία στην λέξη ενώ η ερμηνεία που έπρεπε να δοθεί είναι πραγματική. Ο λόγος αυτός είναι αβάσιμος. Στην παράγραφο 3(Α)(1)(γ) της Δήλωσης Πολιτικής αναφέρεται ότι ανάπτυξη θα επιτρέπεται εφόσον το ακίνητο διαθέτει «κατάλληλη, ικανοποιητική, άνετη και ασφαλή δημόσια (όπου απαιτείται) προσπέλαση». Σε υποσημείωση διευκρινίζεται ότι ο όρος «ικανοποιητική προσπέλαση» ερμηνεύεται με βάση σχετική Εντολή του Υπουργού Εσωτερικών. Στην Εντολή αρ. 1/94 του Υπουργού Εσωτερικών αναφέρεται ότι ικανοποιητική προσπέλαση θεωρείται δημόσιος δρόμος, εγγεγραμμένος στα βιβλία του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, ο όποιος χρησιμοποιείται απρόσκοπτα και άνετα από οχήματα. Το ακίνητο της αιτήτριας εφάπτετο δρόμου πλάτους 2.00-2.40 μέτρων, ο όποιος κρίθηκε ότι δεν ικανοποιούσε τον όρο «ικανοποιητική προσπέλαση» σύμφωνα με την Εντολή 1/94 του Υπουργού Εσωτερικών, εφόσον δεν είχε τη δυνατότητα άνετης και απρόσκοπτης διακίνησης οχημάτων. Επί του θέματος της ερμηνείας από τον Υπουργό Εσωτερικών του όρου «ικανοποιητική προσπέλαση» έχει εκδοθεί από τον Κραμβή, Δ., απόφαση στην Στεφανία Αδάμου κ.ά ν. Υπουργείου Εσωτερικών, Προσφυγή Αρ.1737/2006, 26.3.2008, την οποία υιοθετώ και εγώ στην Παπαλουκά κ.ά ν. Υπουργείου Εσωτερικών κ.ά, Προσφυγή Αρ. 1738/2006, 18.6.2008. Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα από την Αδάμου:
“Υποβάλλεται ότι η ερμηνεία που έδωσε ο Υπουργός με την εντολή του 1/94 στον όρο «ικανοποιητική προσπέλαση», του άρθρου 3Α(1) της Δήλωσης Πολιτικής είναι λανθασμένη. Το λάθος, σύμφωνα με την εισήγηση, εντοπίζεται στο γεγονός ότι η ερμηνεία που δόθηκε είναι νομική ενώ ο όρος «ικανοποιητική προσπέλαση» κατά την ορθή προσέγγιση, πρέπει να ερμηνεύεται σύμφωνα με τις πραγματικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή για την οποία ζητείται η πολεοδομική άδεια.
Το πολεοδομικό καθεστώς που ίσχυε κατά τον ουσιώδη χρόνο στην περιοχή καθορίζεται στη Δήλωση Πολιτικής. Το Κεφάλαιο 3 της Δήλωσης Πολιτικής διαλαμβάνει «Γενικές Πρόνοιες Πολιτικής» που θα εφαρμόζονται σε όλες τις περιπτώσεις ανάπτυξης σε συσχετισμό με τις Ειδικές Πρόνοιες Πολιτικής που διαλαμβάνει η Δήλωση Πολιτικής.
Στην παράγραφο 3Α(1)(γ) της Δήλωση Πολιτικής αναφέρεται ότι η ανάπτυξη επιτρέπεται μόνο εφόσον το ακίνητο διαθέτει «ικανοποιητική προσπέλαση». Με σχετική υποσημείωση διευκρινίζεται ότι ο όρος «ικανοποιητική προσπέλαση». ερμηνεύεται με εντολή του Υπουργού. Η εντολή του Υπουργού δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας δυνάμει του άρθρου 6 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου του 1972 Ν. 90/1972. Στην προκείμενη περίπτωση, το υπό ανάπτυξη ακίνητο εφάπτεται εγγεγραμμένου δημόσιου δρόμου πλάτους 2 μέτρων. Το πολύ μικρό πλάτος του δρόμου κρίθηκε ως μη παρέχον ικανοποιητική προσπέλαση, ως απαραίτητη προϋπόθεση, για να επιτραπεί αρμοδίως η ανάπτυξη του συγκεκριμένου ακινήτου. Ο υφιστάμενος δημόσιος δρόμος δεν ικανοποιούσε τις πρόνοιες της παραγράφου 2.1. της εντολής εφόσον δεν προσφερόταν για απρόσκοπτη και άνετη χρήση με οχήματα.
Η ερμηνεία του όρου «ικανοποιητική προσπέλαση» που δίδεται στην Εντολή του Υπουργού, είναι ενδεικτική. Καθώς προκύπτει από το κείμενο, η ερμηνεία γίνεται υπό μορφή κατευθυντηρίων γραμμών πάνω στις οποίες κινείται και αποφασίζει το αρμόδιο διοικητικό όργανο. Στην προκείμενη περίπτωση, οι καθ΄ ων η αίτηση είχαν υποχρέωση να εξετάσουν το θέμα της προσπέλασης του ακινήτου και με βάση την επί τόπου πραγματική κατάσταση, να αποφασίσουν κατά πόσο η προσπέλαση στο ακίνητο είναι ικανοποιητική δηλαδή, κατά πόσο πληρούται ή όχι η συγκεκριμένη προϋπόθεση για τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας. Δεν διαπιστώνω οποιαδήποτε πλημμέλεια στη λήψη της απόφασης κατά την έκταση που αυτή αφορά στη συγκεκριμένη αυτή πτυχή του θέματος. Και στις δυο περιπτώσεις, οι καθ΄ ων η αίτηση ενήργησαν σύννομα και σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής διοίκησης και της καλής πίστης.”
Προβάλλεται επίσης ως λόγος ακυρώσεως ότι η επίδικη απόφαση παραβιάζει το Άρθρο 28 του Συντάγματος, καθότι για άλλα τεμάχια, με παρόμοιες συνθήκες, έχουν δοθεί άδειες ανάπτυξης. Και αυτός ο λόγος είναι αβάσιμος. Όπως αναφέρεται στο σημείωμα του Υπουργείου Εσωτερικών, οι πολεοδομικές άδειες στις οποίες αναφερόταν η αιτήτρια είχαν εκδοθεί πριν τεθεί σε ισχύ η πολεοδομική νομοθεσία στον Δήμο Παραλιμνίου και δεν έχει χορηγηθεί οποιοδήποτε άδεια σε γειτονικά τεμάχια τα οποία εφάπτονται του ίδιου δρόμου. Αντιθέτως αναφέρεται η απόρριψη αίτησης γειτονικού, με αυτού της αιτήτριας, τεμαχίου (τεμάχιο αρ. 1040) με το ίδιο αιτιολογικό. Ως προς το τεμάχιο 486, στο οποίο γίνεται ειδική αναφορά, σημειώνω ότι η περίπτωση διαφέρει από την παρούσα καθότι εκεί το τεμάχιο διέθετε δικαίωμα διαβάσεως το οποίο κατέληγε σε εγγεγραμμένο δημόσιο δρόμο ο οποίος έχει επί τόπου διευρυνθεί. Επί αυτού του θέματος παραπέμπω και πάλι στην Αδάμου (πιο πάνω) όπου αναφέρεται:
“Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι σε άλλες περιπτώσεις είχαν χορηγηθεί άδειες ανάπτυξης υπό παρόμοιες συνθήκες. Ο εν λόγω ισχυρισμός προβλήθηκε με την ιεραρχική τους προσφυγή και έτυχε διερεύνησης. Στο σημείωμα που υποβλήθηκε στην Υπουργική Επιτροπή γίνεται λεπτομερής αναφορά στις περιπτώσεις που αναφέρθηκαν οι αιτητές και δίδονται εξηγήσεις. Αναφέρεται συναφώς ότι επρόκειτο για άδειες οικοδομής που είχαν εκδοθεί από το Δήμο Παραλιμνίου, ως τότε αρμόδια αρχή κατά την ημερομηνία χορήγησης των αδειών, με βάση τον περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμο Κεφ. 96. Διαπιστώνεται ότι οι καθ΄ ων η αίτηση, ως η αρμόδια πολεοδομική αρχή κατά τον κρίσιμο χρόνο, δεν ενέκρινε καμιά τέτοια ανάπτυξη στο συγκεκριμένο δρόμο. Το γεγονός ότι εκδόθηκαν άδειες οικοδομής από το Δήμο Παραλιμνίου με βάση το προηγούμενο νομικό καθεστώς, δεν αποτελεί λόγο για παρέκκλιση από τις αρχές οι οποίες διέπουν την ανάπτυξη στην περιοχή όπως αυτές καθορίζονται με βάση τις σχετικές πρόνοιες της Δήλωσης Πολιτικής η οποία τέθηκε σε εφαρμογή στο Δήμο Παραλιμνίου το Μάιο 2003.
Το παράπονο των αιτητών περί διαφορετικής δυσμενούς μεταχείρισης που έτυχαν οι δικές τους περιπτώσεις έναντι άλλων στην ίδια περιοχή κάτω από παρόμοιες συνθήκες δεν συνιστά βάσιμο νομικό λόγο ακύρωσης της προσβαλλόμενης απόφασης. Με βάση τα στοιχεία που έχω ενώπιόν μου φαίνεται ότι οι άδειες που είχαν χορηγηθεί δεν ήταν πολεοδομικές άδειες αλλά άδειες οικοδομής που εκδόθηκαν πριν από την έγκριση και εφαρμογή του νόμου περί Πολεοδομίας. Το Τμήμα Πολεοδομίας απέρριψε αιτήσεις λόγω μη ικανοποιητικής προσπέλασης αναφορικά με τα τεμάχια 351, 991 και 992 στον ίδιο χωματόδρομο ενώ η περίπτωση αναφορικά με το τεμάχιο αρ. 486 του Φ/Σχ. ΧΧΧΙΙΙ 63.Ε2 & XL11.7E1 στο Παραλίμνι διακρίνεται από την παρούσα εφόσον το εν λόγω τεμάχιο βρίσκεται σε άλλη περιοχή και διέθετε διάβαση πλάτους 3.66 μ. καταλήγουσα σε εγγεγραμμένο δημόσιο δρόμο πλάτους 2 μέτρων ο οποίος έχει επί τόπου διαπλατυνθεί στα 42 πόδια και επιστρωθεί με χαβάρα από το δήμο Παραλιμνίου κατά μήκος του οποίου έχουν ανεγερθεί κατοικίες. Για τη σύνδεση του υφιστάμενου δρόμου με το οδικό δίκτυο της περιοχής έγινε απαλλοτρίωση και τέθηκαν όροι αναφορικά με το θέμα της ικανοποιητικής προσπέλασης του προαναφερόμενου υπό ανάπτυξη τεμαχίου προκειμένου να εκδοθεί η πολεοδομική άδεια. Επομένως η περίπτωση των αιτητών διακρίνεται από την προαναφερθείσα και συνεπώς δεν υπάρχει σταθερό μέτρο σύγκρισης.”
Προβάλλεται επίσης ως λόγος ακυρώσεως η έλλειψη δέουσας έρευνας και η έλλειψη αιτιολογίας. Ούτε αυτός ο λόγος ευσταθεί. Η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε κατόπιν δέουσας έρευνας και είναι επαρκώς αιτιολογημένη αφού καταγράφει το λόγο της απόρριψης της Ιεραρχικής Προσφυγής. Η Υπουργική Επιτροπή είχε ενώπιόν της το σημείωμα του Υπουργείου Εσωτερικών στο οποίο παρατίθεντο όλα τα γεγονότα της υπόθεσης. Ήταν ευλόγα επιτρεπτό και εντός των ορίων της διακριτικής εξουσίας της να απορρίψει την αίτηση της αιτήτριας λόγω του ότι το τεμάχιό της δεν διέθετε ικανοποιητική προσπέλαση.
Προβάλλεται, τέλος, στην απαντητική αγόρευση του δικηγόρου της αιτήτριας, ο ισχυρισμός ότι πάσχει η σύνθεση της Υπουργικής Επιτροπής, καθότι δεν φαίνεται στο σχετικό πρακτικό εάν συμμετείχε ο Υπουργός Εσωτερικών. Εάν όντως συμμετείχε, τότε η επίδικη απόφαση πάσχει λόγω έλλειψης αντικειμενικότητας της Υπουργικής Επιτροπής. Ούτε και αυτός ο ισχυρισμός ευσταθεί. Σύμφωνα με το άρθρο 4 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου του 1972 (Ν. 90/72, όπως τροποποιήθηκε) “η Πολεοδομική Αρχή είναι, αναλόγως της περιπτώσεως, ο Υπουργός ή οιαδήποτε αρχή εις την οποίαν έχουσι μεταβιβασθή αρμοδιότητες”. Η εκχώρηση αρμοδιοτήτων θεσμοθετήθηκε με το περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Εκχώρηση Εξουσιών) Διάταγμα του 1996 (Κ.Δ.Π. 53/96) από το οποίο προκύπτει με σαφήνεια ότι, στις περιοχές οι οποίες δεν εμπίπτουν στα δημοτικά όρια των Δήμων, οι οποίοι κατονομάζονται στη διάταξη, μεταξύ των οποίων και ο Δήμος Παραλιμνίου, οι εξουσίες του Υπουργού Εσωτερικών για πολεοδομικό έλεγχο, στο υπό συζήτηση ζήτημα, εκχωρήθηκαν στους “κατά τόπο αρμόδιους Επαρχιακούς Λειτουργούς”. Πολεοδομική Αρχή, στην περίπτωση της αιτήτριας, ήταν ο Επαρχιακός Λειτουργός του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως Αμμοχώστου. Όχι ο Υπουργός Εσωτερικών. Το ότι ο Υπουργός Εσωτερικών είναι η προϊσταμένη αρχή δεν επηρεάζει την αποκλειστική αρμοδιότητα της Πολεοδομικής Αρχής. Την επίδικη απόφαση εξέδωσε αρμόδια, ως Πολεοδομική Αρχή, ο Επαρχιακός Λειτουργός του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως Αμμοχώστου, χωρίς οποιαδήποτε ανάμειξη του Υπουργού Εσωτερικών. Δεν στοιχειοθετείται, επομένως, ο ισχυρισμός ότι η συμμέτοχη του Υπουργού Εσωτερικών στην Υπουργική Επιτροπή συνέβαλε στη δημιουργία δυσμενών αποτελεσμάτων για την αιτήτρια, ότι, δηλαδή, ο Υπουργός Εσωτερικών εστερείτο των εχέγγυων αμεροληψίας. (Βλ. Προκατασκευασμένα Υλικά Σκυροδέματος Ύψωνας Λτδ ν. Δημοκρατίας (1999) 4 ΑΑΔ).
Η προσφυγή απορρίπτεται με €1.200 έξοδα εις βάρος της αιτήτριας.
Ρ. Γαβριηλίδης,
Δ.
/ΧΤΘ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο