(2008) 4 ΑΑΔ 475
[*475]20 Ιουνίου, 2008
[ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. LELLA KENTONIS INVESTMENT CO. LTD.,
2. IZAR CONSTRUCCIONES NAVALES S.A.
SYSTEMS DIVISION SYSTEMS FABA,
Αιτήτριες,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ
ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ,
2. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΑΣΩΝ ΤΟΥ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ
ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ,
3. ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ
ΔΑΣΩΝ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ
ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΕΔΡΙΑ
ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗ,
Καθ’ ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 618/2004)
Προσφορές ― Όροι ― Παράβαση ουσιωδών όρων από τον επιτυχόντα προσφοροδότη ― Περιστάσεις και συνέπειες.
Οι αιτήτριες εταιρείες αμφισβήτησαν την νομιμότητα της κατακύρωσης των επιδίκων προσφορών στο ενδιαφερόμενο μέρος.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
Δεν αμφισβητείται ότι η προσφορά του ενδιαφερόμενου μέρους περιέχει διαφοροποιήσεις από τις τεχνικές προδιαγραφές. Η έκθεση της Επιτροπής Αξιολόγησης δεν περιέχει οποιαδήποτε κρίση ή σχόλιο αναφορικά με τις αποκλίσεις της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους και έτσι παραμένει άγνωστο αν οι συγκεκριμένες [*476]αποκλίσεις εντοπίστηκαν και αν κρίθηκαν ως μη ουσιώδεις.
Το κριτήριο για τον καθορισμό ενός όρου ως ουσιώδους ή επουσιώδους, είναι αντικειμενικό και εξαρτάται από τη σημασία που κατέχει στην όλη εικόνα της προσφοράς. Ουσιώδης είναι ο όρος, η τήρηση του οποίου είναι αποφασιστικής σημασίας για τη λήψη και το περιεχόμενο της απόφασης στην κατακύρωση μιας προσφοράς.
Στην παρούσα περίπτωση, οι αποκλίσεις της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους θα έπρεπε να εξεταστούν μέσα στα πλαίσια της πρόνοιας του όρου 1.2 του μέρους Α, το οποίο απαιτεί πλήρη συμμόρφωση με τις καθορισμένες τεχνικές προδιαγραφές. Συνεπώς προκύπτει ότι υπήρξε αναιτιολόγητη κατακύρωση προσφοράς σε μη ανταποκρινόμενο προσφοροδότη, οι δε ισχυρισμοί των καθ’ ων η αίτηση, κυρίως για τεχνικά ζητήματα κατά τη διαδικασία των αγορεύσεων, δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη και δεν αναπληρούν την αιτιολογία που όφειλε να δώσει το αρμόδιο όργανο. Οι τεχνικές προδιαγραφές που τίθενται με την προκήρυξη είναι αναπόσπαστο μέρος των όρων του διαγωνισμού και μόνο η πιστή τήρηση των θεμελιακών αυτών κανόνων μπορεί να διασφαλίσει το δημόσιο συμφέρον.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
General Constructions Ltd. v. Δήμου Λεμεσού (1998) 3 Α.Α.Δ. 584,
Δημοκρατία ν. Δ. Αυλωνίτης & Υιοί Λτδ. (2000) 3 Α.Α.Δ. 137,
Papaetis Medical Co. Ltd. ν. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 97.
Προσφυγή.
Ρ. Καλλιγέρου, για τις Αιτήτριες.
Ι. Τσιντίδου, Νομικός Λειτουργός, για τους Καθ’ ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.: Οι Lella Kentonis Investment Co. Ltd. και Izar Construcciones Navales S.A. Systems Division Systems Faba (αιτήτριες) προσβάλλουν την απόφαση του Διευθυντή του Τμήματος Δασών, του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλ[*477]λοντος, σύμφωνα με την οποία η προσφορά τους για προμήθεια και εγκατάσταση ενός αυτόματου συστήματος ανίχνευσης πυρκαγιών στο δάσος του Ακάμα, δεν έγινε αποδεκτή αφού ο διαγωνισμός κατακυρώθηκε στην Project Automation S.p.A. (ενδιαφερόμενο μέρος).
(α) Τα γεγονότα.
Με ταυτόχρονη ανακοίνωση που δημοσιεύθηκε στις Επίσημες Εφημερίδες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Κυπριακής Δημοκρατίας προκηρύχθηκαν προσφορές για την προμήθεια εξοπλισμού για το σχέδιο διαχείρισης του δάσους του Ακάμα (Management of the Akamas Forest) του Τμήματος Δασών, το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα στα πλαίσια του Προενταξιακού Εθνικού Προγράμματος 2001 για την Κύπρο. Η προσφορά που αφορούσε ένα αυτόματο σύστημα ανίχνευσης πυρκαγιών στο δάσος του Ακάμα, σύμφωνα με την προκήρυξη, θα περιλάμβανε δύο συμβόλαια. Το πρώτο θα κάλυπτε το σχεδιασμό, παράδοση, εγκατάσταση, εκπαίδευση στη χρήση και συντήρηση του συστήματος κατά την περίοδο της εγγύησης, το οποίο θα εχρηματοδοτείτο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το δεύτερο θα κάλυπτε υπηρεσίες μετά την πώληση και συντήρηση μετά το πέρας της εγγύησης, με χρηματοδότηση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Υποβλήθηκαν δύο προσφορές. Η προσφορά των συνεργαζόμενων αιτητριών για το συνολικό ποσό των €1.228.000 και η προσφορά του ενδιαφερόμενου μέρους σε συνεργασία με την εταιρεία Teletron Electronics S.R.L. για το συνολικό ποσό των €465.000. Η αξιολόγηση των προσφορών έγινε από πενταμελή Επιτροπή Αξιολόγησης σύμφωνα με τις σχετικές διαδικασίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως προβλέπονται στο σχετικό οδηγό “Practical Guide to contact procedures financed from the General Budget of the European Communities in the context of external actions”, με βάση συμφωνία μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Financing Memorandum, Title III, article 6).
Σημειώνεται ότι το Άρθρο 3(2) του περί Προσφορών του Δημοσίου Νόμου του 1997 (όπως ίσχυε κατά τον ουσιώδη χρόνο) εξαιρούσε από το πεδίο εφαρμογής των διατάξεών του τις Συμβάσεις Δημοσίου για τη σύναψη των οποίων επιβάλλεται να ακολουθηθεί ειδική διαδικασία κατακύρωσης δυνάμει διεθνών συμβάσεων ή διακρατικών συμφωνιών στις οποίες μετέχει η Δημοκρατία, στο βαθμό κατά τον οποίο θα κρινόταν αναγκαίο για τη συμμόρφωση της Δημοκρατίας προς τις εν λόγω διεθνείς συμβάσεις ή δια[*478]κρατικές συμφωνίες.
Ως αποτέλεσμα της αξιολόγησης διαπιστώθηκε ότι και οι δύο προσφορές πληρούσαν τους γενικούς όρους και ήταν τεχνικά αποδεκτές. Κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης παρίστατο και εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η έκθεση αξιολόγησης διαβιβάστηκε στους αρμόδιους λειτουργούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης για έγκριση.
Η Επιτροπή Αξιολόγησης εισηγήθηκε την κατακύρωση της προσφοράς στο χαμηλότερο προσφοροδότη, που ήταν το ενδιαφερόμενο μέρος. Η προσφορά του ενδιαφερόμενου μέρους ήταν €390.000 για το συμβόλαιο της εγκατάστασης του συστήματος και συντήρηση για ένα χρόνο (περίοδος εγγύησης) και €74.250 για το συμβόλαιο της συντήρησης του συστήματος για περίοδο πέντε χρόνων από τη λήξη της εγγύησης. Η εισήγηση εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ακολούθησε η υπογραφή των σχετικών συμβολαίων.
Με την παρούσα προσφυγή η ευπαίδευτη συνήγορος των αιτητριών εταιρειών εισηγήθηκε ότι η επίδικη απόφαση είναι άκυρη, γιατί η προσφορά του ενδιαφερόμενου μέρους ήταν εκτός τεχνικών προδιαγραφών και δεν πληρούσε ουσιώδεις όρους των τεχνικών προδιαγραφών.
(β) Η προδικαστική ένσταση.
Έχει υποβληθεί από την ευπαίδευτη συνήγορο των καθ’ων η αίτηση προδικαστική ένσταση ότι το θέμα της σύμβασης μεταξύ του ενδιαφερόμενου μέρους και της αναθέτουσας αρχής εμπίπτει στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου και το Δικαστήριο δεν έχει αρμοδιότητα να εξετάσει τη νομιμότητα της εκτέλεσης της σύμβασης.
Η εισήγηση είναι ανεδαφική. Οι αιτήτριες δεν προσέβαλαν την εκτέλεση της σύμβασης μεταξύ των καθ’ων η αίτηση και του ενδιαφερόμενου μέρους, αλλά την κατακύρωση της προσφοράς, η εγκυρότητα της οποίας αποτελεί επίδικο θέμα της παρούσας διαδικασίας. Η εισήγηση απορρίπτεται.
(γ) Η προσφορά του ενδιαφερόμενου μέρους δεν πληρούσε τους όρους των τεχνικών προδιαγραφών.
Σύμφωνα με την παράγραφο 1.2 του μέρους Α (Instructions to tenderers) της προσφοράς:
[*479]“The supplies must comply fully with the technical specifications set out in the tender dossier (technical annex) and conform in all respects with the drawings, quantities, models, samples, measurements and other instructions.”
Σε μετάφραση,
“Οι προσφορές πρέπει να ανταποκρίνονται πλήρως στις τεχνικές προδιαγραφές που καθορίζονται στο φάκελο της προσφοράς (τεχνικό παράρτημα) και να συμμορφώνονται σε όλες τις παραμέτρους με τα σχέδια, ποσότητες, πρότυπα, δείγματα, διαστάσεις και άλλες οδηγίες.”
Έχει υποβληθεί από την ευπαίδευτη συνήγορο των αιτητριών ότι η χρήση του πιο πάνω αυστηρού λεκτικού καθορίζει ότι οι τεχνικοί όροι αποτελούν ουσιώδεις όρους της προσφοράς, οι οποίοι δεν τηρήθηκαν από το ενδιαφερόμενο μέρος. Πιο συγκεκριμένα, η προσφορά του ενδιαφερόμενου μέρους δεν πληρούσε τις τεχνικές προδιαγραφές του Δεύτερου Πίνακα (Table 2) του Τεχνικού Παραρτήματος σε σχέση με τις Θερμικές Κάμερες (1.3 Thermal Cameras), τις Κάμερες Τηλεοράσεως (1.4 TV Cameras), τους Μηχανισμούς Τοποθέτησης Καμερών (Observatories), το Σταθμό Επιτήρησης (Surveillance Station), τις Κονσόλες Επιτήρησης (2.2 Supervision Console), τους Σαρωτές (Scanners), τον Κύριο ελεγκτή της κονσόλας επιτήρησης (2.4 Main monitor of the supervision console) και τη Συσκευή Βιντεογράφησης (2.5 Videotape Recorder), την Οθόνη Δεδομένων (Data Monitor) και το Σύστημα Ενέργειας (Energy System). Αντίθετα η ευπαίδευτη συνήγορος των καθ’ων η αίτηση παραδέχεται ότι υπήρξαν διαφοροποιήσεις ανάμεσα στα ζητούμενα της προκήρυξης και στην προσφορά του ενδιαφερόμενου μέρους, που δεν μπορούσαν όμως να επηρεάσουν την εγκυρότητα της επίδικης απόφασης, αφενός γιατί οι διαφορές που σημειώθηκαν σε κάποιες τεχνικές προδιαγραφές ήταν επουσιώδεις και προς όφελος της αναθέτουσας αρχής και αφετέρου γιατί αφορούσαν τεχνικά θέματα ειδικών γνώσεων, ανεπίδεκτα δικαστικής επέμβασης.
Χωρίς να επεκταθώ στις διαφοροποιήσεις που έχουν σημειωθεί, θα ήθελα να σημειώσω ότι η παράγραφος 1.2 του μέρους Α (Instructions for tenderers) του διαγωνισμού επέβαλλε την πλήρη συμμόρφωση των προσφορών (the supplies must comply fully ...) με τις καθοριζόμενες τεχνικές προδιαγραφές, χωρίς περιθώρια αποκλίσεων. Δεν αμφισβητείται ότι η προσφορά του ενδιαφερόμενου μέρους περιέχει διαφοροποιήσεις από τις τεχνικές προδιαγραφές. Στην έκθεση αξιολόγησης της πενταμελούς επιτροπής (ΑΝΝΕΧ ΙΙΙ Techni[*480]cal Evaluation Grid) υπάρχει κάτω από τη στήλη “Compliance with technical specifications” σε σχέση με την προσφορά του ενδιαφερόμενου μέρους, η ένδειξη “OK” μαζί με τη σημείωση ότι έγινε αποδεκτή δήλωση του ενδιαφερόμενου μέρους ότι “το προτεινόμενο σύστημα ανταποκρίνεται πλήρως σε όλες τις ελάχιστες προδιαγραφές και ότι μερικά από τα προτεινόμενα εξαρτήματα δυνατό να αλλάξουν κατά την εγκατάσταση με προσφορά άλλων συσκευών, ανάλογων ή καλύτερων αποδόσεων και υπηρεσιών”. Όμως η έκθεση της Επιτροπής Αξιολόγησης δεν περιέχει οποιαδήποτε κρίση ή σχόλιο αναφορικά με τις αποκλίσεις της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους και έτσι παραμένει άγνωστο αν οι συγκεκριμένες αποκλίσεις εντοπίστηκαν και αν κρίθηκαν ως μη ουσιώδεις.
Το κριτήριο για τον καθορισμό ενός όρου ως ουσιώδους ή επουσιώδους είναι αντικειμενικό και εξαρτάται από τη σημασία που κατέχει στην όλη εικόνα της προσφοράς (General Constructions Ltd. v. Δήμου Λεμεσού (1998) 3 Α.Α.Δ. 584). Μπορεί να λεχθεί ότι ουσιώδης είναι ο όρος, η τήρηση του οποίου είναι αποφασιστικής σημασίας για τη λήψη και το περιεχόμενο της απόφασης στην κατακύρωσης μιας προσφοράς (Δημοκρατία ν. Δ. Αυλωνίτης & Υιοί Λτδ. (2000) 3 Α.Α.Δ. 137).
Στην παρούσα περίπτωση οι αποκλίσεις της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους θα έπρεπε να εξεταστούν μέσα στα πλαίσια της πρόνοιας του όρου 1.2 του μέρους Α, το οποίο απαιτεί πλήρη συμμόρφωση με τις καθορισμένες τεχνικές προδιαγραφές. Συνεπώς προκύπτει ότι υπήρξε αναιτιολόγητη κατακύρωση προσφοράς σε μη ανταποκρινόμενο προσφοροδότη, οι δε ισχυρισμοί των καθ’ ων η αίτηση κυρίως για τεχνικά ζητήματα κατά τη διαδικασία των αγορεύσεων, δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη και δεν αναπληρούν την αιτιολογία που όφειλε να δώσει το αρμόδιο όργανο. Όπως τονίστηκε στην Papaetis Medical Co. Ltd. ν. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 97, οι τεχνικές προδιαγραφές που τίθενται με την προκήρυξη είναι αναπόσπαστο μέρος των όρων του διαγωνισμού και μόνο η πιστή τήρηση των θεμελιακών αυτών κανόνων μπορεί να διασφαλίσει το δημόσιο συμφέρον στο νευραλγικό αυτό τομέα των προμηθειών για ικανοποίηση κρατικών αναγκών.
Η προσφυγή επιτυγχάνει. Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται με €1.200 έξοδα σε βάρος των καθ’ ων η αίτηση.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο