ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις
Αρ 223/08, 224/08, 225/08, 241/08)
12 Νοεμβρίου, 2009
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
(Υπόθεση Αρ. 223/08)
ΑΝΤΡΟΥΛΛΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΜΑΥΡΕΛΛΗ,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 224/08)
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΜΑΥΡΕΛΛΗ,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 225/08)
ΜΑΡΟΥΛΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΟΙΖΟΥ,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 241/08)
ΚΩΣΤΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΤΖΙΑΝΑΒΑΡΟΣ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
- - - - - -
Γ. Καραπατάκης,, για τους Αιτητές.
Θ. Πιπερή, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Με τις προσφυγές οι οποίες συνεκδικάστηκαν λόγω ταυτότητας νομικού και πραγματικού υποβάθρου, οι αιτητές ζητούν την ακύρωση της απόφασης των καθ’ ων η αίτηση Α.Δ.Π.1285, η οποία δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα ημερομηνίας 14.12.07. Η απόφαση αφορούσε στην αναθεώρηση πολεοδομικών ζωνών, μεταξύ άλλων, της κοινότητας Φύτης της Επαρχίας Πάφου με βάση την οποία, τα εκεί ευρισκόμενα τεμάχια 685, 911, 910 (ή 683/1), 909 (ή 672/1) όλα του Φ/Σχ. 35/55, ιδιοκτησίας των αιτητών, ως αντιστοίχως καθορίζεται στις προσφυγές δεν εντάχθηκαν στην οικιστική ζώνη. Όλα τα πιο πάνω ακίνητα βρίσκονται στη γεωργική ζώνη Γ3 και εφάπτονται της οικιστικής ζώνης.
Στις 23.5.03 δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα σύμφωνα με το άρθρο 34 Α (εδ. 6) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, η γνωστοποίηση αρ. 490 για την αναθεώρηση των πολεοδομικών ζωνών/ορίων ανάπτυξης της κοινότητας Φύτης. Εντός της οκτάμηνης προθεσμίας που τάσσει ο νόμος, οι αιτητές υπέβαλαν ενστάσεις εναντίον των προνοιών των πολεοδομικών ζωνών. Η εισήγηση τους ήταν ότι η περιοχή που βρίσκονται τα τεμάχια μπορεί να συνδεθεί με το δίκτυο υδατοπρομήθειας λόγω κατασκευής νέας υδατοδεξαμένης σε πιο ψηλό σημείο.
Το Υπουργείο Εσωτερικών απέστειλε όλες τις υποβληθείσες ενστάσεις (9 για την περιοχή Φύτης) στο Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως προκειμένου να ετοιμασθούν τα έντυπα μελέτης ενστάσεων, κατά τη διαδικασία μελέτης των ενστάσεων όπως αυτή καθορίστηκε σε σχετική εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών. Ακολούθως οι ενστάσεις μελετήθηκαν από την Επιτροπή Μελέτης Ενστάσεων (στις εξής ΕΜΕ), στην οποία μετείχαν ο Διευθυντής του Τμήματος Πολεοδομίας, ο οικείος Έπαρχος και ο Πρόεδρος της Ένωσης Κοινοτήτων. Η κοινή εισήγηση της ΕΜΕ για τις ενστάσεις των αιτητών στις προσφυγές 223/06, 224/06 και 225/06 ήταν η ακόλουθη:
«Ομόφωνη εισήγηση για απόρριψη της ένστασης στην παρούσα φάση. Το τεμάχιο αν και εμπίπτει σε περιοχή όπου κρίνεται κατάλληλη από Πολεοδομικής άποψης για οικιστική ανάπτυξη, ωστόσο η κεραία/σταθμός τηλεοπτικής αναμετάδοσης και η κεραία κινητής τηλεφωνίας που βρίσκονται στο κέντρο περίπου της περιοχής θεωρούνται αποτρεπτικοί παράγοντες για ένταξη του τεμαχίου σε ζώνη ανάπτυξης.
Η επιτροπή εισηγείται όπως διεξαχθεί έρευνα/μελέτη για τις εκπομπές ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων και αν αποδειχθεί ότι η περιοχή είναι ασφαλής για την ανθρώπινη υγεία, τότε το αίτημα να επαναξιολογηθεί κατά την επόμενη αναθεώρηση των Πολεοδομικών Ζωνών.»
Στην ένσταση του αιτητή στην προσφυγή αρ. 241/2008, η ΕΜΕ εισηγήθηκε στο έντυπο μελέτης ενστάσεων τα εξής:
«Ομόφωνη εισήγηση για απόρριψη της ένστασης. Το τεμάχιο βρίσκεται σε ζώνη Υπαίθρου Γ3 όπου ο συντελεστής δόμησης 10% κρίνεται ικανοποιητικός για την περιοχή. Τυχόν ένταξη του τεμαχίου σε περιοχή ανάπτυξης θα συμπαρασύρει αναπόφευκτα πρόσθετη έκταση γης κάτι το οποίο δεν κρίνεται σκόπιμο στο στάδιο αυτό. Εξάλλου μέσα στις καθορισμένες περιοχές ανάπτυξης υπάρχει μεγάλο οικιστικό απόθεμα το οποίο μπορεί να ικανοποιήσει τις σημερινές και μεσοπρόθεσμες στεγαστικές ανάγκες της κοινότητας.»
Αφού έγιναν και επισκέψεις στην περιοχή και πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες συζητήσεις και διαβουλεύσεις με άλλες αρχές, οι εισηγήσεις της ΕΜΕ υποβλήθηκαν στον Υπουργό Εσωτερικών στις 24.1.07. Βάσει της θεσμοθετημένης διαδικασίας ο Υπουργός υιοθέτησε τις εισηγήσεις της ΕΜΕ και υπέβαλε την πρόταση 1457/2007 (παράρτημα 8 στην ένσταση) προς το Υπουργικό Συμβούλιο προτείνοντας «απόρριψη». Το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε στις 5.1.207 να εγκρίνει τα Σχέδια Πολεοδομικών Ζωνών των χωροταξικών περιφερειών ανάμεσα στις οποίες ήταν και η Περιφέρεια VII της Επαρχίας Πάφου, στην οποία εμπίπτει και η Κοινότητα Φύτης, υιοθετώντας τις συστάσεις του Υπουργού Εσωτερικών. Κατόπιν δημοσιεύτηκε η επίδικη Γνωστοποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας.
Οι καθ’ ων η αίτηση εισηγούνται προδικαστικά ότι οι αιτητές στερούνται εννόμου συμφέροντος να προσβάλλουν τις πολεοδομικές Ζώνες αφού με την τροποποίηση του 2007 όπως και πριν το 2003 (προηγούμενη γνωστοποίηση) τα ακίνητα τους παρέμειναν στο ίδιο πολεοδομικό καθεστώς, σε Γεωργική Ζώνη. Οι αιτητές έχουν το δικαίωμα ένστασης εκ του Νόμου σε κάθε νέα Γνωστοποίηση για Αναθεώρηση και τροποποίηση της Δήλωσης Πολιτικής (άρθρο 34 Α). Συνεπώς οι αιτητές νομιμοποιούνται στην καταχώρηση προσφυγής ως παρεπόμενο μέσο της απόρριψης της ένστασης τους στη βάση του Νόμου. (Βλ. Κωνσταντίνου κ.α. ν. Δημοκρατίας (2005)3 ΑΑΔ 146, 149). Εξάλλου, με την προσβαλλόμενη απόφαση διαμορφώθηκε νέα κατάσταση αφού, υπό το φώς της νέας κρίσης, δόθηκε ως αιτιολογία η παρουσία κεραιών, η λειτουργία των οποίων ενδεχομένως να αποδειχθεί επισφαλής για την ανθρώπινη υγεία.
Υποβλήθηκε και δεύτερη προδικαστική ένσταση, βάσει της οποίας η προσφυγή 225/08 είναι απαράδεκτη στο μέτρο που στο ίδιο δικόγραφο σωρεύονται περισσότερες της μιας διοικητικές πράξεις. Θεωρώ ότι η συγκεκριμένη ένσταση ετέθη εκ παραδρομής διότι τα γεγονότα στα οποία στηρίχθηκε δεν συντρέχουν στην παρούσα υπόθεση. Η προσβαλλόμενη πράξη είναι ακριβώς ή ίδια με τις άλλες προσφυγές και αφορά στο ακίνητο 910 στην κοινότητα Φύτη της Επαρχίας Πάφου. Πουθενά δεν αναφέρονται τα τεμάχια 218 και 68 για τα οποία κάνουν λόγο οι καθ’ ων η αίτηση στα πλαίσια της δεύτερης προδικαστικής ένστασης.
Προβλήθηκαν κοινοί λόγοι ακύρωσης που αφορούσαν κυρίως στο ότι η διαδικασία εξέτασης των ενστάσεων παραβίασε τον Νόμο και τη σχετική εγκύκλιο, διότι δεν προκύπτει από τα έγγραφα της ένστασης και από τους διοικητικούς φακέλους έρευνα και αιτιολογημένη απόφαση του Υπουργού, ο οποίος αρμοδίως θα υπέβαλλε τις δικές του παρατηρήσεις για το περιεχόμενο των ενστάσεων.
Σε ό,τι αφορά την επιχειρηματολογία των αιτητών για αποχή από άσκηση αρμοδιότητας, αυτή δεν ευσταθεί. Θεωρώ ότι το αρμόδιο διοικητικό όργανο διατηρούσε τη δυνατότητα να διερευνήσει την περίπτωση μέσω άλλου οργάνου ή προσώπου, όπως άλλωστε προβλέπεται στο άρθρο 45(2) του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(Ι)/99) και στη βάση εγκυκλίου του Υπουργού Εσωτερικών, με την οποία ρυθμιζόταν η σύσταση και η λειτουργία της ΕΜΕ. Τίποτε δεν εμπόδιζε να ανατεθεί στην ΕΜΕ η διερεύνηση των ενστάσεων και της υποβολής εισηγήσεων, προς διευκόλυνση του έργου του Υπουργού στην κατάρτιση Πρότασης προς το Υπουργικό Συμβούλιο, με τελικό σκοπό την υποβοήθηση του ιδίου του Υπουργικού Συμβουλίου στη λήψη απόφασης. Σε ό,τι αφορά τη συμπλήρωση του Εντύπου Μελέτης με τις συστάσεις και τις παρατηρήσεις του ίδιου του Υπουργού, ενώ θα ήταν επιθυμητή η συμπερίληψη λεπτομερειών, μου φαίνεται πως περιέχει τα τυπικώς απαραίτητα.
Στη συνέχεια οι αιτητές θέτουν από κοινού θέμα ελλιπούς έρευνας και αιτιολογίας.
Προσφυγές 223/08, 224/08 και 225/08
Η αιτιολογία της απόρριψης του αιτήματος των αιτητών δεν άπτεται των τυπικών πολεοδομικών κριτηρίων, αντιθέτως υπάρχει παραδοχή ότι η περιοχή από πολεοδομικής άποψης, κρίνεται κατάλληλη για οικιστική ανάπτυξη. Επίσης φαίνεται να εξέλιπαν οι λόγοι απόρριψης των ενστάσεων τόσο του Κοινοτικού Συμβουλίου Φύτης όσο και των ιδιοκτητών, επί παλαιότερων αναθεωρήσεων ζωνών, όπως «η ιδιομορφία της περιοχής» ή «το ότι τα ακίνητα βρίσκονταν στο ίδιο υψόμετρο με την υδατοδεξαμενή που εδρεύει στην κοινότητα Φύτη».
Η παρουσία κεραιών στην περιοχή προτάθηκε για πρώτη φορά ως αποτρεπτικός παράγοντας ένταξης στην οικιστική ζώνη και επειδή άπτετο της δημόσιας υγείας, έχρηζε περαιτέρω και άμεσης διερεύνησης. Τοσούτω μάλλον αφού τα ακίνητα των αιτητών εφάπτοντο οικιστικής ζώνης. Χωρίς μελέτη (περιβαλλοντική) που θα καταδείκνυε επιστημονικά τις πιθανές επιπτώσεις από τις εκπομπές ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων στην ανθρώπινη υγεία, η εισήγηση της ΕΜΕ απολήγει μετέωρη.
Το Δικαστήριο δεν μπορεί βεβαίως να σχηματίσει πρωτογενή κρίση, αλλά για να είναι εφικτός ο δικαστικός έλεγχος απαιτούνται περισσότερα. Λόγω της σοβαρότητας του συγκεκριμένου λόγου, αυτός έπρεπε να είχε διερευνηθεί και να τεκμηριωθεί ανάλογα. Αντ’ αυτού παρέμεινε μια υποθετική διαπίστωση η οποία δεν διερευνήθηκε εντός των 3 περίπου χρόνων που διήρκησε η διαδικασία εξέτασης των ενστάσεων (από τις 26.2.04 μέχρι τις 24.1.07 που υποβλήθηκαν οι εισηγήσεις της ΕΜΕ στον Υπουργό Εσωτερικών) αλλά αναβλήθηκε για την επόμενη αναθεώρηση δηλαδή, μετά από 5 τουλάχιστον χρόνια. Θεωρώ, ότι εφόσον δεν διεξήχθη η κατάλληλη έρευνα στο εύλογο πιο πάνω χρονικό διάστημα και παρά τη συνδρομή ευνοϊκών πολεοδομικών κριτηρίων που κατά την παραδοχή των καθ’ ων συνηγορούσαν υπέρ της ένστασης των αιτητών, η απόφαση παρέμεινε αναιτιολόγητη. Οι καθ’ ων ενήργησαν παρελκυστικά/αναβλητικά και κατά παράβαση της αρχής της χρηστής διοίκησης στην προκειμένη περίπτωση.
Προσφυγή 241/2008
Εδώ διαφοροποιούνται τα πράγματα διότι η αιτιολογία που δόθηκε ως υποστηρικτική της εισήγησης της ΕΜΕ, αφορούσε σε τεχνικής φύσεως κρίσεις της διοίκησης και αυστηρά πολεοδομικά κριτήρια. Η εισήγηση της ΕΜΕ κρίνεται εύλογη. Εξάλλου λόγοι ακύρωσης που καταλήγουν να αμφισβητούν την τεχνική κρίσης της διοίκησης, θεωρούνται απαράδεκτοι.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, οι προσφυγές 223/08, 224/08 και 225/08 επιτυγχάνουν και οι προσβαλλόμενη απόφαση σε ό,τι αντιστοίχως αφορά στις ιδιοκτησίες των αιτητριών ακυρώνεται. Επιδικάζονται €2700 έξοδα πλέον ΦΠΑ υπέρ των αιτητριών.
Η προσφυγή 241/2008 αποτυγχάνει και απορρίπτεται. Η προσβαλλόμενη απόφαση σε ό,τι αφορά την ακίνητη ιδιοκτησία του αιτητή επικυρώνεται. Επιδικάζονται €900 έξοδα υπέρ των καθ΄ ων η αίτηση.
Α. ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.
ΣΦ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο