ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 445/2008)
6 Νοεμβρίου, 2009
[ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ/στης]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 28, 31, 35, 146 ΚΑΙ 150 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΡΥΦΩΝΟΣ,
Αιτητής,
ΚΑΙ
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
2. ΕΠΑΡΧΟΥ ΠΑΦΟΥ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
____________________
Α.Σ. Αγγελίδης, για τον Αιτητή.
Ρ. Παπαέτη (κα.), Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ ων
η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ.: Με την προσφυγή του ο αιτητής ζητά δήλωση του δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση, που στάληκε στον αιτητή με επιστολή του καθ΄ ου η αίτηση 2, ημερ. 16.1.08, και με την οποία πληροφορήθηκε ότι παύθηκε από Κοινοτάρχης και/ή ότι δεν μπορεί να διατελεί και/ή να συνεχίσει να είναι ο Κοινοτάρχης Δρυνιάς, είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη εννόμου αποτελέσματος.
Με την επιστολή του προς τον αιτητή, ημερ. 16.1.08, ο δεύτερος καθ΄ ου η αίτηση τον πληροφορεί ότι μετά την απόφαση του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης για διαγραφή του από τον Εκλογικό Κατάλογο Δρυνιάς και την εγγραφή του στον Εκλογικό Κατάλογο Πάφου, όπου έχει τη συνήθη διαμονή του, γεγονός το οποίο του γνωστοποιήθηκε με επιστολή ημερ. 12.12.07, αυτός (ο αιτητής) δεν μπορεί να διατελεί Κοινοτάρχης Δρυνιάς σύμφωνα με το άρθρο 16(2) του περί Κοινοτήτων Νόμου 86(Ι)/99. Ενόψει του προαναφερομένου γεγονότος η θέση του Κοινοτάρχη θεωρείται ως κενωθείσα και θα πληρωθεί σύμφωνα με το Νόμο. Προηγήθηκε απόφαση του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, ημερ. 12.12.07, σύμφωνα με την οποία ο αιτητής και άλλα άτομα, τα οποία ήταν εγγεγραμμένα στον Εκλογικό Κατάλογο Δρυνιάς, άλλαξαν διεύθυνση κατοικίας και ως εκ τούτου το προαναφερόμενο Τμήμα αποφάσισε τη διαγραφή τους από τον Εκλογικό Κατάλογο Δρυνιάς και την εγγραφή τους στον Εκλογικό Κατάλογο της νέας διεύθυνσης της κατοικίας τους.
Η αίτηση βασίζεται, μεταξύ άλλων, στο ότι η προσβαλλόμενη απόφαση, συνιστά αντισυνταγματική και παράνομη επέμβαση της Διοίκησης στη λαϊκή βούληση των εκλογέων της Δρυνιάς, δεν είναι δεόντως αιτιολογημένη, λήφθηκε υπό καθεστώς πλάνης περί τα πράγματα και το νόμο, με αλλότρια κίνητρα και καθ΄ υπέρβαση εξουσίας.
Στην ένσταση των καθ΄ ων η αίτηση προβάλλεται προδικαστική ένσταση σύμφωνα με την οποία η προσβαλλόμενη πράξη δεν είναι εκτελεστή διοικητική πράξη αλλά πράξη εκτελέσεως και/ή πράξη πληροφοριακού χαρακτήρα και ως εκ τούτου δεν υπόκειται στον αναθεωρητικό έλεγχο του παρόντος δικαστηρίου. Κατά τα άλλα στην ένσταση γίνονται ισχυρισμοί ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι καθόλα νόμιμη, ορθή, σύμφωνη με το Σύνταγμα και δεόντως αιτιολογημένη.
Κατά την εκτίμηση μου η προσβαλλόμενη απόφαση είναι το τελευταίο, εκτελεστό μέρος, σύνθετης διοικητικής ενέργειας και επομένως υπόκειται στον αναθεωρητικό έλεγχο του δικαστηρίου. Είναι θεμελιωμένο ότι μετά την έκδοση της διοικητικής πράξης που αποτελεί το τέρμα της σύνθετης διοικητικής ενέργειας, μόνον η τελική πράξη μπορεί να προσβληθεί καθότι οι προηγουμένες ενδιάμεσες πράξεις έχουν χάσει την εκτελεστότητα τους και συγχωνεύτηκαν με την τελική πράξη (Δέστε: Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, 1929-59, σελ. 244 και Π.Δ. Δαγτόγλου, Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, 3η έκδοση, σελ. 253. Δέστε, επίσης, Ν. Χρ. Χαραλάμπους, Η Δράση και ο Έλεγχος της Δημόσιας Διοίκησης, 2η έκδοση, σελ. 133, 134 και την απόφαση του παρόντος δικαστηρίου στην Υπόθεση 1342/08, Ιεζεκιήλ ν. Δημοκρατίας, ημερ. 18.9.08).
Στην υπόθεση Λουκά ν. Δημοκρατίας κ.α. (1996) 3 Α.Α.Δ., 413 επιβεβαιώθηκε η προαναφερόμενη αρχή, ότι δηλαδή στις σύνθετες διοικητικές ενέργειες μόνον η τελική διοικητική πράξη μπορεί να προσβληθεί.
Ενόψει των προαναφερομένων θεωρώ την προδικαστική ένσταση ως αβάσιμη εφόσον, κατά την κρίση μου, η απόφαση ημερ. 12.12.07 του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης ήταν απλά μια ενδιάμεση πράξη μιας σύνθετης διοικητικής ενέργειας η οποία συμπληρώθηκε και συγχωνεύθηκε στην προσβαλλόμενη απόφαση του Επάρχου Πάφου ημερ. 16.1.08. Κατά συνέπεια είναι η απόφαση της 16.1.08 που είναι η εκτελεστή διοικητική πράξη και υπόκειται στον αναθεωρητικό έλεγχο του ακυρωτικού δικαστηρίου, έστω και αν η απόφαση εκείνη ήταν ουσιαστικά αναπόφευκτη μετά την απόφαση της 12.12.07.
Αναφορικά με την ουσία της προσφυγής χρήσιμη αναφορά μπορεί να γίνει στην απόφαση Σαββίδης ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 124/06, ημερ. 12.1.09, στην οποίαν γίνεται ανάλυση του όρου συνήθης διαμονή, ο οποίος απαντάται στον περί Εγγραφής Εκλογέων και Εκλογικού Καταλόγου Νόμου του 1980. Στην προαναφερόμενη απόφαση γίνεται αναφορά και στην προηγούμενη σημαντική απόφαση στην Κόρακα ν. Γεωργίου κ.α. (Αρ. 2) (2004) 1(Γ) ΑΑΔ 1935 στην οποίαν τονίστηκε ότι η συνήθης διαμονή, που είναι ζήτημα πραγματικό, αποφασίζεται μετά από συνυπολογισμό ποιοτικών χαρακτηριστικών ή δεδομένων και εν γένει με αναφορά στον τρόπο και τις συνήθειες της ζωής. Το θέμα είναι πραγματικό σε κάθε περίπτωση και για να αποφασιστεί συνυπολογίζονται μεταξύ άλλων η επαγγελματική απασχόληση, η συμμετοχή σε πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις και όποια άλλη δραστηριότητα σε σχέση με τα κοινά. Όπως επεσήμανε και η μειοψηφία στην απόφαση Κόρακα (ανωτέρω), σε περίπτωση διαμονής σε πέραν του ενός τόπου, για να κριθεί ποια είναι η συνήθης διαμονή θα πρέπει να συνεκτιμούνται και να συνυπολογίζονται θέματα που αφορούν την επαγγελματική απασχόληση, τη συμμετοχή σε κοινωνικές εκδηλώσεις και άλλες δραστηριότητες που έχουν σχέση με τα κοινά, όπως επισημάνθηκε και στην απόφαση της πλειοψηφίας.
Στην προκείμενη περίπτωση είναι προφανές ότι ο αιτητής είχε διαμονή σε δύο τόπους, στην πόλη της Πάφου και στο χωριό Δρυνιά. Αυτό είναι προφανές και από την επιστολή ημερ. 19.10.07 του Επάρχου Πάφου προς τη Διευθύντρια Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, η οποία βρίσκεται στον Υπηρεσιακό Φάκελο που κατατέθηκε ως τεκμήριο 1 (με αρ. 49). Στην προαναφερόμενη επιστολή αναγράφεται ότι ο αιτητής είναι ο Κοινοτάρχης Δρυνιάς, εργάζεται ως Επιστάτης στο Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων Πάφου, η σύζυγος του επίσης εργάζεται στην Πάφο και έχουν δύο θυγατέρες εκ των οποίων η μια είναι φοιτήτρια και η δεύτερη μαθήτρια σε Γυμνάσιο της Πάφου. Διαθέτουν κατοικία στην Πάφο. Ο ισχυρισμός του ίδιου του αιτητή, σύμφωνα με την επιστολή ημερ. 19.10.07, είναι ότι διαμένει μερικές μέρες στην κατοικία του στην Πάφο ενώ τις υπόλοιπες μέρες διαμένει στο σπίτι της συζύγου του στη Δρυνιά. Ο αιτητής είναι μέλος της Εκκλησιαστικής Επιτροπής του χωριού του και ασκεί τα καθήκοντα του ταμία. Από πληροφορίες που είχε ο Έπαρχος Πάφου ο αιτητής είχε εγκατασταθεί στην Πάφο πριν 2½ περίπου χρόνια και το χωριό Δρυνιά το επισκεπτόταν κυρίως κατά τα Σαββατοκυρίακα.
Καθοδηγούμενος από τις αποφάσεις Κόρακα και Σαββίδη (ανωτέρω) εκτιμώ ότι η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε μετά από ανεπαρκή έρευνα και στάθμιση των ουσιωδών γεγονότων της παρούσας υπόθεσης. Κατά την κρίση μου θα έπρεπε να είχε δοθεί ιδιαίτερη σημασία στο γεγονός ότι ο αιτητής ήταν ο εκλελεγμένος Κοινοτάρχης του χωριού Δρυνιά και ότι με τη διαγραφή του από τον Εκλογικό Κατάλογο θα έχανε και το αξίωμα του Κοινοτάρχη. Θα έπρεπε, κατά την κρίση μου, οι καθ΄ ων η αίτηση να είχαν εξετάσει ειδικά το κατά πόσο, με αυτό τον (έμμεσο) τρόπο, είναι νόμιμο ένας εκλελεγμένος Κοινοτάρχης να εκπέσει από το αξίωμά του, χωρίς να προηγηθεί σχετική αίτηση στο αρμόδιο δικαστήριο ώστε το θέμα να αποφασιστεί από το δικαστήριο. Θα έπρεπε ακόμα να είχε δοθεί βαρύτητα στην ανάμειξη του αιτητή στα κοινά του χωριού Δρυνιά, τόσο ως Κοινοτάρχης όσο και ως ταμίας της Εκκλησιαστικής Επιτροπής του χωριού. Αυτοί οι ουσιαστικοί παράγοντες θα έπρεπε να είχαν συνυπολογιστεί μαζί και με το γεγονός ότι, κατά τον ισχυρισμό του ίδιου του αιτητή, αυτός διέμενε μερικές μέρες στην Πάφο και άλλες στη Δρυνιά καθώς και το ότι τα Σαββατοκυρίακα βρισκόταν κυρίως στο χωριό.
Για τους λόγους που προσπάθησα να εξηγήσω θεωρώ ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι αποτέλεσμα ανεπαρκούς έρευνας αλλά και πλάνης περί τα πράγματα και το νόμο, εφόσον φαίνεται ότι δεν συνυπολογίστηκαν όλοι οι ουσιώδεις παράγοντες και δεν αποδόθηκε σ΄ αυτούς η ορθή βαρύτητα, με αποτέλεσμα η απόφαση του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, ως προς τη συνήθη διαμονή του αιτητή κατά τον ουσιώδη χρόνο, και κατ΄ επέκταση και η προσβαλλόμενη απόφαση του καθ΄ ου η αίτηση 2 για παύση του αιτητή από το αξίωμα του εκλελεγμένου Κοινοτάρχη, να είναι νομικά τρωτή και υποκείμενη σε ακύρωση.
Ενόψει των προαναφερομένων η προσφυγή πετυχαίνει και εκδίδεται δηλωτική απόφαση του δικαστηρίου ως η παράγραφος Α του αιτητικού. Έξοδα €1.200, πλέον Φ.Π.Α., υπέρ του αιτητή.
Μ.Μ. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ,
Δ.
/ΕΑΠ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο