ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 1039/2006)
14 Μαΐου, 2010
[K. ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤA ΑΡΘΡA 28 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ELLINAS (INSURANCE AGENCIES) LTD,
Αιτήτρια,
- ν -
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ
ΕΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
Καθ΄ου η αίτηση.
- - - - - -
Γ. Τριανταφυλλίδης με Ν. Παρτασίδου, για την Αιτήτρια.
Λ. Χριστοδουλίδου, Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για το Καθ΄ου η Αίτηση.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ.: Η αιτήτρια εταιρεία, η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα αντιπροσωπειών ασφαλειών, προσέβαλε με Ιεραρχική Προσφυγή ενώπιον του Εφοριακού Συμβουλίου την απόφαση του Διευθυντή του Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων με την οποία είχε επιβληθεί σ΄ αυτήν φορολογία εισοδήματος, έκτακτης εισφοράς και εισφοράς για την Άμυνα για φορολογικά έτη μεταξύ 1991-1996. Κατόπιν ακρόασης, το Εφοριακό Συμβούλιο εξέδωσε την απόφασή του στις 23.5.2006, με την οποία απέρριψε την ιεραρχική προσφυγή και η απορριπτική εκείνη απόφαση αποτελεί αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.
Προβάλλονται από πλευράς αιτητών πολυάριθμοι λόγοι οι οποίοι καθάπτονται της νομιμότητας και/ή ορθότητας της προσβαλλόμενης απόφασης των καθ΄ων η αίτηση. Με αυτούς εγείρονται προς εξέταση θέματα ουσίας αλλά και θέματα τύπου. Ένα από τα δεύτερα, αναφέρεται σε θέμα νόμιμης συγκρότησης του καθ΄ου η αίτηση Συμβουλίου. Λόγω της φύσης του θέματος τούτου και των ενδεχόμενων επιπτώσεων τις οποίες μπορεί να συνεπάγεται στην όλη διαδικασία η απόφανση επ΄ αυτού, θα του επιληφθώ κατά προτεραιότητα.
Το θέμα της νόμιμης συγκρότησης του Εφοριακού Συμβουλίου.
Αιχμή του δόρατος για έγερση και προώθηση από τους αιτητές θέματος νόμιμης συγκρότησης του Εφοριακού Συμβουλίου απετέλεσε η συμμετοχή σ΄ αυτό ενός εκ των διορισθέντων μελών του, του κ. Ανδρέα Φιλίππου. Πιο συγκεκριμένα, αμφισβητείται ότι το μέλος τούτο κατείχε τις γνώσεις και την πείρα η οποία απαιτείται από τον Κανονισμό 5 των περί Βεβαιώσεως και Εισπράξεως Φόρων (Καθίδρυση Εφοριακού Συμβουλίου) Κανονισμών του 1999 (ΚΔΠ 139/1999). Ο Κανονισμός 5 προβλέπει ότι:
“Ο Πρόεδρος και τα μέλη του Εφοριακού Συμβουλίου είναι Κύπριοι Πολίτες υψηλού επαγγελματικού και ηθικού επιπέδου με γνώσεις και πείρα στα νομικά, τα φορολογικά, τα οικονομικά, ή τα λογιστικά για τέσσερα τουλάχιστο χρόνια.”
Οι καθ΄ων η αίτηση υποβάλλουν ότι οι αιτητές κατ΄ εφαρμογή του δόγματος της “επιδοκιμασίας και αποδοκιμασίας” εμποδίζονται κάθετα και απόλυτα από του να προβάλλουν ένα τέτοιο θέμα. Ενώ δηλαδή, όπως εισηγούνται, οι αιτητές είχαν όλη τη δυνατότητα και υποχρέωση να προσέβαλλαν απευθείας την απόφαση του Διευθυντή του Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων με προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο, αντ΄ αυτού επέλεξαν τη διαδικασία ενώπιον του Εφοριακού Συμβουλίου, όπου μάλιστα δεν ήγειραν καν θέμα εξαίρεσης του κ. Φιλίππου κατά την εμφάνισή τους στη διαδικασία. Περαιτέρω, οι καθ΄ων η αίτηση υποβάλλουν ότι δεν είναι, εν πάση περιπτώσει, επιτρεπτή η κρίση ως προς τη νομιμότητα διοικητικής πράξης σε διαδικασία παρεμπίπτοντος ελέγχου. Ότι ακόμα, η απόφαση του διορισμού του προαναφερθέντος μέλους του Εφοριακού Συμβουλίου κατέστη αμετάκλητα και τελεσίδικα απρόσβλητη, ως “κυβερνητική πράξη” και ως μη προσβληθείσα εμπρόθεσμα διοικητική πράξη. Ως προς δε την ουσία του θέματος, οι καθ΄ων η αίτηση εισηγούνται, για τους λόγους που λεπτομερώς εκθέτουν στην αγόρευσή τους, ότι τα προαπαιτούμενα προσόντα με βάση τον Κανονισμό 5 ικανοποιούντο πλήρως στην περίπτωση του κ. Φιλίππου.
Όπως διαπιστώνεται, το θέμα τούτο, της νομιμότητας δηλαδή της συγκρότησης του Εφοριακού Συμβουλίου, λόγω της συμμετοχής σ΄ αυτό του μέλους κ. Φιλίππου, δεν είναι η πρώτη φορά που ηγέρθηκε και απασχόλησε το Ανώτατο Δικαστήριο. Με τον ίδιο τρόπο όπως και εδώ, ηγέρθηκε και εξετάστηκε σε δύο προηγηθείσες προσφυγές ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου με μονομελή σύνθεση. Πρόκειται για τις υποθέσεις Λάμπρος Παναγιωτίδης κ.ά. ν. Δημοκρατίας, Υποθέσεις αρ. 36/2005 κ.ά., ημερομηνίας 16.1.2006 και Hawaii Hotels Co. Ltd v. Δημοκρατίας, Υπόθεση αρ. 112/2005, ημερομηνίας 20.8.2006.
Στην πρώτη απόφαση, το Δικαστήριο, συμφωνώντας με τη σχετική εισήγηση των καθ΄ων η αίτηση, έκρινε ότι εφαρμοζόταν στην περίπτωση των εκεί αιτητών το δόγμα της παράλληλης επιδοκιμασίας και αποδοκιμασίας και, επίσης, έκρινε ότι δεν υπήρχε δυνατότητα άσκησης παρεμπίπτοντος ελέγχου της νομιμότητας του διορισμού του κ. Φιλίππου.
Γι΄ αυτούς δε τους λόγους, έκρινε σκόπιμο όπως μη υπεισέλθει στην ουσία του ζητήματος κατά πόσο το μέλος τούτο του Συμβουλίου κατείχε τα απαιτούμενα από τον Κανονισμό προσόντα για διορισμό.
Με μια διαφορετική προσέγγιση, το Ανώτατο Δικαστήριο, με διαφορετική σύνθεση, στην υπόθεση Hawaii (ανωτέρω), έκρινε ότι:
α. Δεν εφαρμοζόταν στην περίπτωση το δόγμα της παράλληλης επιδοκιμασίας – αποδοκιμασίας, καθότι ο διοικούμενος έχει κάθε δικαίωμα να προσφεύγει στα όποια διοικητικά όργανα προσφέρονται από το νόμο και να επιζητεί αργότερα το δικαστικό έλεγχο σε σχέση με τη νομιμότητα της συγκρότησής τους. Επιπλέον, δεν συνιστούσε κώλυμα το ότι θέμα νομιμότητας συγκρότησης δεν τέθηκε ενώπιον του ίδιου του Εφοριακού Συμβουλίου, εφόσον πρόκειται για ζήτημα δημόσιας τάξης το οποίο μπορεί να εγερθεί οποτεδήποτε, ακόμα και να εξετασθεί αυτεπάγγελτα από το Δικαστήριο. (Σύνδεσμος Ασφαλιστικών Εταιρειών Κύπρου ν. Ε.Π.Α. (2002) 3 ΑΑΔ 314).
β. Η εισήγηση ότι η πράξη διορισμού μέλους διοικητικού οργάνου είναι πράξη κυβερνητική και επομένως ανεξέλεγκτη, δεν ευσταθούσε. (Ελευθέριος Χατζηανδρέου ν. Δημοκρατίας (2001) 3(Α) ΑΑΔ 352). Ο διοικούμενος δεν έχει τη δυνατότητα δικαστικού ελέγχου της πράξης, παρά μόνο στο πλαίσιο της λειτουργίας του Εφοριακού Συμβουλίου με την έκδοση εκτελεστής διοικητικής απόφασης σε ιεραρχική προσφυγή και μόνο τότε αποκτά το αναγκαίο έννομο συμφέρον να αποταθεί στο Ανώτατο Δικαστήριο για έλεγχο νομιμότητας, περιλαμβανομένου και θέματος συγκρότησης του αποφασίζοντος οργάνου.
γ. Ως προς τη νομιμότητα του διορισμού του κ. Φιλίππου ως μέλους του Εφοριακού Συμβουλίου, διαπιστώθηκε προφανές κενό με βάση τα μόνα διαθέσιμα επί του ζητήματος έγγραφα που ήταν η Πρόταση του Υπουργού Οικονομικών Αρ. 37/2006 προς το Υπουργικό Συμβούλιο και η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ίδιας ημερομηνίας με αρ. 59.241, με την οποία διορίστηκαν ο Πρόεδρος και τα Μέλη του Συμβουλίου. Η μεν Πρόταση αναφερόταν μόνο στις πρόνοιες των Κανονισμών ως προς τα απαιτούμενα προσόντα και τους όρους υπηρεσίας, αλλ΄ όχι στα διορισθησόμενα πρόσωπα, ιδιότητες και προσόντα τους, η δε απόφαση διορισμού δεν εκτεινόταν πέραν των ονομάτων των διοριζομένων και των βασικών όρων υπηρεσίας. Δεδομένου δε ότι δεν έγινε καμιά απολύτως έρευνα από το Υπουργικό Συμβούλιο και δεν δόθηκε καμιά απολύτως αιτιολογία για το διορισμό του κ. Φιλίππου, έπεται ότι ο διορισμός δεν ήταν νόμιμος, και συνακόλουθα, ούτε και η συγκρότηση του Εφοριακού Συμβουλίου ήταν νόμιμη.
Το πιο πάνω σκεπτικό στην απόφαση στην υπόθεση Hawaii, όπως επίσης και η κατάληξη επί του θέματος της νομιμότητας της συγκρότησης του Εφοριακού Συμβουλίου, με βρίσκει πλήρως σύμφωνο και την υιοθετώ.
Θα μπορούσε εδώ επίσης να προστεθεί ως επιπρόσθετο στοιχείο υπέρ των αιτητών κατά την εξέταση του θέματος της εφαρμογής του δόγματος παράλληλης επιδοκιμασίας – αποδοκιμασίας, ότι στην παρούσα υπό εξέταση περίπτωση, οι αιτητές κατά την εμφάνισή τους ενώπιον του Εφοριακού Συμβουλίου ήγειραν το θέμα της νομιμότητας συγκρότησης του Συμβουλίου λόγω της συμμετοχής σ΄ αυτό του μέλους κ. Φιλίππου. Επιφύλαξαν δε τα δικαιώματά τους σχετικά με το θέμα χωρίς να το προωθήσουν περαιτέρω, επειδή, κατά τον ουσιώδη εκείνο χρόνο, είχε μόνο εκδοθεί η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Παναγιωτίδης (ανωτέρω), με την οποία είχε κριθεί η νομιμότητα συγκρότησης του Συμβουλίου.
Για τους πιο πάνω λόγους, η ένσταση ως προς τη νομιμότητα της συγκρότησης του Εφοριακού Συμβουλίου επιτυγχάνει και καθίσταται ανεπίτρεπτη η εξέταση άλλων λόγων ουσίας που εγείρονται στο πλαίσιο της παρούσας προσφυγής.
Η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρούται με €1.500 συν ΦΠΑ έξοδα υπέρ των αιτητών.
Κ. Kληρίδης,
Δ.
/ΧΤΘ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο