ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 1475/2008)
18 Μαρτίου, 2011
[K. ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤO ΑΡΘΡO 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΣΤΡΑΤΟΥΡΑΣ ΛΤΔ,
Αιτήτρια,
-ν-
ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΦΡΕΝΑΡΟΥΣ,
Καθ΄ ου η Aίτηση.
- - - - - -
Μ. Καλλιγέρου, για την Αιτήτρια.
Α. Σωτηρίου, για το Καθ΄ου η Αίτηση.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ.: Το Κοινοτικό Συμβούλιο Φρενάρους κατά τον Απρίλιο του 2008 είχε προκηρύξει προσφορές για την τοποθέτηση συστήματος άρδευσης και για τη φύτευση του βοηθητικού γηπέδου στο Κοινοτικό Γήπεδο Φρενάρους. Ο διαγωνισμός κατακυρώθηκε στην εταιρεία Greentech Trading Ltd αντί στην αιτήτρια, η οποία είχε επίσης υποβάλει την προσφορά της, οπότε η αιτήτρια προσέβαλε τη νομιμότητα της απόφασης εκείνης, καταχωρώντας την Υπόθεση αρ. 1150/2008, στις 10.7.2008. Λίγο όμως αργότερα, οι καθ΄ων η αίτηση – Κοινοτικό Συμβούλιο Φρενάρους, με επιστολή τους ημερομηνίας 4.8.2008, πληροφόρησε την αιτήτρια ότι ακύρωσε τον εν λόγω διαγωνισμό και ότι θα εξέταζε το ενδεχόμενο επαναπροκήρυξής του. Εναντίον της απόφασης για ακύρωση του διαγωνισμού η αιτήτρια καταχώρησε στις 16.9.2008 την παρούσα προσφυγή.
Σημειώνεται ότι, σε κάποιο στάδιο της διαδικασίας, είχε υποβληθεί αίτηση για συνεκδίκαση της παρούσας προσφυγής με την προαναφερθείσα προσφυγή αρ. 115/2008 και, εκ συμφώνου, διατάχθηκε η συνεκδίκαση. Όμως, στις 10.6.2010 ζητήθηκε η αποσύνδεση των δύο προσφυγών, κατόπιν κοινού αιτήματος των δικηγόρων των δύο πλευρών, μετά από δήλωση του συνηγόρου των καθ΄ων η αίτηση ότι στην προσφυγή αρ. 1150/2008 αποδεχόταν την ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης, με την οποία κατακυρώθηκε ο διαγωνισμός στο ενδιαφερόμενο μέρος Greentech, επειδή διαπιστώθηκε ότι, κατά παράβαση ουσιώδους όρου, το ενδιαφερόμενο μέρος δεν τύγχανε εγγεγραμμένος εργολήπτης τάξεως Δ΄. Το Δικαστήριο, συνακόλουθα, εξέδωσε εκ συμφώνου διάταγμα, με το οποίο ακυρώθηκε η απόφαση των καθ΄ων η αίτηση για κατακύρωση της προσφοράς στο ενδιαφερόμενο μέρος, με συμφωνηθέντα έξοδα υπέρ της αιτήτριας.
Ένα βασικό θέμα το οποίο απασχόλησε στο πλαίσιο της παρούσας προσφυγής, ήταν η θέση των καθ΄ων η αίτηση σύμφωνα με την οποία η αιτήτρια στερείται και εστερείτο εννόμου συμφέροντος όταν καταχωρούσε την παρούσα προσφυγή, να προσβάλουν την απόφαση της ακύρωσης του διαγωνισμού. Θα εξετάσω αυτό το θέμα κατά προτεραιότητα.
Το θέμα της ύπαρξης ή μη εννόμου συμφέροντος της αιτήτριας.
Όπως υποστηρίζουν οι καθ΄ων η αίτηση στην αγόρευσή τους, η απόφαση κατακύρωσης του διαγωνισμού στην εταιρεία Greentech το μόνο κατάλοιπο που άφησε είναι το δικαίωμα της αιτήτριας να προσφύγει στο Δικαστήριο για την ακύρωσή της. Η δε μετέπειτα ακύρωση του διαγωνισμού, για λόγους που αφορούν τους καθ΄ων η αίτηση, ουδόλως επηρεάζει καθ΄ οιονδήποτε τρόπο το έννομο συμφέρον των καθ΄ων η αίτηση (προφανώς εννοούν της αιτήτριας). Όπως υποστηρίζουν οι καθ΄ων η αίτηση, από το αποτέλεσμα για ακύρωση του διαγωνισμού και γενικά της μη κατασκευής του έργου, οι μόνοι που επηρεάζονται και θίγεται το συμφέρον τους, είναι η εταιρεία Greentech, στην οποία είχε ανατεθεί το έργο. Προσθέτουν δε οι καθ΄ων η αίτηση ότι η απόφαση ακύρωσης του διαγωνισμού μετά από την κατακύρωσή του σε προσφοροδότη, αποτελεί αυτοτελή διοικητική πράξη και μετά τον αποκλεισμό της προσφοράς της αιτήτριας από τους καθ΄ων η αίτηση, η αιτήτρια δεν νομιμοποιείται να προσβάλλει την ακύρωση, εφόσον απώλεσε το συμφέρον της για την κατακύρωση της προσφοράς υπέρ της. Οι δε προϋποθέσεις για επιδίωξη της επανεξέτασης της απόφασης για ακύρωση μόνο τότε θα ικανοποιούνταν εάν η αιτήτρια επετύγχανε την ακύρωση του αποκλεισμού της. Παρέπεμψαν προς υποστήριξη της θέσης τους οι καθ΄ων η αίτηση στην απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Tamassos Tobacco Suppliers and Co. v. Δημοκρατίας (1992) 3 ΑΑΔ 60.
Αντίθετα με αυτή τη θέση, η αιτήτρια στη δική της αγόρευση προβάλλει ότι εσφαλμένα οι καθ΄ων η αίτηση αναφέρουν ότι η προσφορά της είχε αποκλειστεί. Η προσφορά της αιτήτριας ήταν καθόλα έγκυρη και τηρούσε όλες τις προδιαγραφές, πλην όμως επιλέγηκε η προσφορά της Greentech, η οποία δεν τηρούσε τους όρους του διαγωνισμού. Η ακύρωση του διαγωνισμού έγινε μετά την καταχώριση της προσφυγής της αιτήτριας κατά της παράνομης κατακύρωσης στην Greentech και η αυτοτελής διοικητική πράξη της ακύρωσης του διαγωνισμού επέφερε βλάβη στην αιτήτρια, η οποία στη συνέχεια, προσδοκούσε στην κατακύρωση στην ίδια της προσφοράς, ως της μόνης έγκυρης προσφοροδότριας. Η δε τυχόν απόσυρση της παρούσας προσφυγής από την αιτήτρια θα δημιουργούσε ζητήματα ως προς την έλλειψη εννόμου συμφέροντος για αποκατάσταση της νομιμότητας και διεκδίκησης αποζημιώσεων.
Ως μια πρώτη παρατήρηση, θα πρέπει να επισημάνω, σε συμφωνία με την πλευρά της αιτήτριας, ότι πράγματι η προσφορά της αιτήτριας δεν είχε αποκλεισθεί, παρά μόνο αντ΄ αυτής προτιμήθηκε από τους καθ΄ων η αίτηση και επιλέγηκε η προσφορά της Greentech. Όμως, η προσφορά της αιτήτριας και έγκυρη φαίνεται ότι ήταν και κανένα όρο του διαγωνισμού δεν παραβίαζε έτσι ώστε να αποκλειόταν. Εξάλλου, ο μόνος λόγος ο οποίος δόθηκε από τους καθ΄ων η αίτηση στην επιστολή τους ημερομηνίας 2.7.2008 προς την αιτήτρια ήταν ότι “… η δική σας προσφορά δεν έχει επιλεγεί, λόγω του ότι η προσφερθείσα τιμή ήταν ψηλότερη από την τιμή της προσφοράς που κατακυρώθηκε.”
Επομένως, η απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση Tamassos Tobacco (ανωτέρω) δεν τυγχάνει εφαρμογής αφού, εν αντιθέσει με την πιο πάνω διαπίστωση, η προσφορά των αιτητών στην Tamassos είχε αποκλεισθεί επειδή δεν τηρούσε ουσιώδη όρο του διαγωνισμού και ήταν άκυρη.
Θα πρέπει να διαφωνήσω με τη θέση των καθ΄ων η αίτηση σύμφωνα με την οποία από την ακύρωση του διαγωνισμού των μόνων των οποίων επηρεάστηκαν τα συμφέροντα ήταν της εταιρείας Greentech που είχε κατακυρωθεί σ΄ αυτήν ο διαγωνισμός. Σίγουρα είχαν επηρεαστεί από την ακύρωση και τα συμφέροντα της αιτήτριας η οποία, όπως αποδείχθηκε, ήταν τελικά ο μόνος προσφοροδότης που ικανοποιούσε τις προϋποθέσεις συμμετοχής στο διαγωνισμό. Το ζήτημα που τίθεται είναι εάν τα συμφέροντα αυτά της αιτήτριας, συνιστούν ικανοποιητικό “έννομο συμφέρον” έτσι ώστε να νομιμοποιείται η αιτήτρια να προσβάλλει την απόφαση της ακύρωσης του διαγωνισμού η οποία έλαβε χώρα μετά την κατακύρωση της προσφοράς στην Greentech.
Η απόφαση για “ακύρωση” του διεξαχθέντα διαγωνισμού, συνιστούσε ουσιαστικά απόφαση για ανάκληση εκτελεστής διοικητικής πράξης. Η ανάκληση εκείνη φαίνεται να επέφερε βλάβη στην αιτήτρια, η οποία προσδοκούσε στην κατακύρωση του διαγωνισμού υπέρ της ως του μόνου προσφοροδότη ο οποίος ικανοποιούσε τους όρους του διαγωνισμού.
Στην απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Δικωμίτης ν. Ρ.Ι.Κ. (1992) 4Α ΑΑΔ 402, μετά την προκήρυξη πλήρωσης δύο κενών θέσεων στο Ρ.Ι.Κ. και την έναρξη της διαδικασίας για πλήρωσή τους, αναφύηκαν προβλήματα στην ερμηνεία του Σχεδίου Υπηρεσίας και κρίθηκε απαραίτητη η τροποποίησή του, οπότε, κατόπιν νομικής συμβουλής, ανακλήθηκε η προκήρυξη πλήρωσης των θέσεων. Για τούτο, επανατονίστηκε ότι η πράξη ή απόφαση της αρμόδιας Αρχής να αποσύρει ή να τροποποιήσει Σχέδια Υπηρεσίας, δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αιτήσεως ακυρώσεως δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος, γιατί αυτή δε θίγει το έννομο συμφέρον υποψηφίου, εκτός εάν η διαδικασία επιλογής βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο και κριθεί από ασφαλή συμπεράσματα ότι η απόσυρση ή η τροποποίηση αποσκοπούσε στην παρεμπόδιση του διορισμού συγκεκριμένου υποψηφίου. (Matsoukari v. Republic (1986) 3 CLR 1469). Με την απόφαση στην προσφυγή που ασκήθηκε από τινές των υποψηφίων, κρίθηκε ότι οι αιτητές είχαν έννομο συμφέρον να προσβάλουν την ανάκληση της προκήρυξης “για το λόγο ότι η όλη διαδικασία ματαιώθηκε σε πολύ αρχικό στάδιο πριν συντελεστεί η τελική πράξη επιλογής και δε δημιουργήθηκε για τους αιτητές κεκτημένο δικαίωμα για προαγωγή. Η ανάκληση δεν έπληξε ειδικά, συγκεκριμένα και μεθοδευμένα τους αιτητές. Η προσβαλλόμενη πράξη δεν αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη γιατί δεν παρήγαγε οποιαδήποτε άμεσα έννομα αποτελέσματα για τους αιτητές και δεν μπορεί να αποδοθεί στην αρμόδια Αρχή οποιαδήποτε πρόθεση καταστρατήγησης του διορισμού οποιουδήποτε υποψηφίου.” (σελ. 409 του τόμου Αποφάσεων).
Στην υπό εξέταση όμως περίπτωση, η όλη διαδικασία του διαγωνισμού άρχισε, εξελίχθηκε και περατώθηκε με κατακύρωση. Παρήγαγε έτσι άμεσα έννομα αποτελέσματα για την αιτήτρια η οποία, με δεδομένο ότι ο έτερος προσφοροδότης δεν πληρούσε ουσιώδη όρο του διαγωνισμού, εύλογα προσδοκούσε στην κατακύρωση του διαγωνισμού υπέρ της. Επομένως, είχε και έχει έννομο συμφέρον να προσβάλλει την επίδικη απόφαση και η προσφυγή θα πρέπει να εξετασθεί στην ουσία της.
Διαπιστώνεται ότι οι καθ΄ων η αίτηση, πέραν της ένστασής τους περί μη ύπαρξης εννόμου συμφέροντος, δεν έχουν αντιπροβάλει καμιά επιχειρηματολογία εναντίον των λόγων ακύρωσης που έχουν προβληθεί από την αιτήτρια.
Με την Αίτηση και τη γραπτή αγόρευσή της, η αιτήτρια εγείρει ως λόγους ακύρωσης την ανυπαρξία οποιουδήποτε πρακτικού που έχει τηρηθεί αναφορικά με τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης, καθώς επίσης και την ανυπαρξία οποιασδήποτε αιτιολογίας για την απόφαση.
Και οι δύο αυτοί λόγοι ακύρωσης ευσταθούν. Παρόλον ότι σχετικά έγγραφα ζητήθηκαν από τη δικηγόρο της αιτήτριας όπως παρασχεθούν από τους καθ΄ων η αίτηση, αν υπήρχαν, τίποτε δεν παρουσιάστηκε υπό τη μορφή τηρηθέντος πρακτικού ή έγγραφης αιτιολογίας.
Το μόνο σχετικό με την απόφαση ανάκλησης έγγραφο, είναι η επιστολή των καθ΄ων η αίτηση ημερομηνίας 4.8.2008 προς την αιτήτρια με την οποία πληροφορείτο τα ακόλουθα:
“Αναφορικά με το ανωτέρω θέμα σας πληροφορούμε ότι ο ανωτέρω διαγωνισμός έχει ακυρωθεί.
Το Κοινοτικό Συμβούλιο Φρενάρου θα εξετάσει το ενδεχόμενο επαναπροκήρυξης του διαγωνισμού.”
Η πιο πάνω εντοπισθείσα παράλειψη τήρησης και/ή παρουσίασης οποιουδήποτε πρακτικού λήψης της απόφασης, συνιστά έκδηλη παραβίαση της σχετικής αρχής της νομολογίας και επίσης του άρθρου 24(1) του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου αρ. 158(Ι)/1999.
Περαιτέρω, η παντελής ανυπαρξία οποιασδήποτε αιτιολογίας για τη ληφθείσα απόφαση είτε στην κοινοποίηση προς την αιτήτρια, είτε με αναφορά σε οποιοδήποτε φάκελο, καθιστά την απόφαση τρωτή και άκυρη.
Η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρούται με βάση το Άρθρο 146 του Συντάγματος. Επιδικάζονται υπέρ της αιτήτριας τα έξοδα της προσφυγής, πλέον ΦΠΑ, αν υπάρχει, όπως αυτά θα υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
K. Κληρίδης,
Δ.
/ΧΤΘ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο