ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 792/2009)
14 Δεκεμβρίου, 2012
[Ε. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 23, 25, 26, 28 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. ΣΑΒΒΑΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ,
2. ΑΝΔΡΟΥΛΛΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
Καθ’ ων η Αίτηση.
________________________
Ανδρέας Σ. Αγγελίδης, για τους Αιτητές.
Ελίτα Γαβριήλ (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ’ ων η Αίτηση.
________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Αίτηση για χορήγηση πολεοδομικής άδειας, κατά παρέκκλιση των προνοιών του Τοπικού Σχεδίου Πάφου, για τη μετατροπή υπόστεγου χώρου κατοικίας σε διαμέρισμα, στην Κισσόνεργα, απορρίφθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 31/3/2009. Αποτέλεσμα ήταν η καταχώριση της παρούσας προσφυγής.
Σύμφωνα με τα γεγονότα, όπως αυτά δίδονται με την ένσταση των καθ’ ων η αίτηση και δεν αμφισβητούνται, οι αιτητές, ιδιοκτήτες του τεμαχίου με Αρ. 791, Φύλλο/Σχέδιο XLV.42, στην Κισσόνεργα, στις 24/5/2006, υπέβαλαν στο Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως Πάφου, (η «Πολεοδομική Αρχή»), αίτηση για τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας κατά παρέκκλιση ως ανωτέρω. Η Πολεοδομική Αρχή, με σχετική ΄Εκθεσή της, κατά τα προβλεπόμενα στον Κ. 13(8) των περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Παρεκκλίσεις) Κανονισμών του 1999, (Κ.Δ.Π. 309/99), (οι «Κανονισμοί»), προς το Συμβούλιο Μελέτης Παρεκκλίσεων, εισηγήθηκε απόρριψη της αίτησης. Ανάλογες ήταν και οι απόψεις του Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως και του Επάρχου Πάφου, ενώ θετική ήταν η στάση του Κοινοτικού Συμβουλίου Κισσόνεργας.
Το Συμβούλιο Μελέτης Παρεκκλίσεων, σε συνεδρία του, αφού μελέτησε το σχετικό Σημείωμα της Υπηρεσίας Υποστήριξής του και έλαβε υπόψη του ότι:-
(α) Η αιτούμενη ανάπτυξη δεν προοριζόταν να καλύψει άμεσες στεγαστικές ανάγκες των αιτητών, οι οποίοι είχαν τη δυνατότητα να κατοικήσουν σε μια από τις εγκεκριμένες μονάδες κατοικίας στην ίδια οικοδομή, που, κατά το χρόνο εξέτασης της αίτησης, ενοικιαζόταν σε τρίτα πρόσωπα· και
(β) Η μετατροπή του εγκεκριμένου υπόστεγου χώρου στάθμευσης σε διαμέρισμα δημιουργούσε προβλήματα ορθολογικής χωροθέτησης και λειτουργικότητας των χώρων στάθμευσης, που έπρεπε να εξυπηρετούν το σύνολο της ανάπτυξης.
αποφάσισε ομόφωνα να εισηγηθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο την απόρριψη της αίτησης, ως μη εμπίπτουσας σε οποιοδήποτε από τα κριτήρια του Κ. 19(1)(α)-(ιβ) των Κανονισμών.
Το Υπουργικό Συμβούλιο, μετά από σχετική πρόταση του Υπουργείου Εσωτερικών, εξέτασε το όλο ζήτημα κατά τη συνεδρία του ημερομηνίας 31/3/2009 και αποφάσισε να απορρίψει την αίτηση, σύμφωνα με την εισήγηση του Συμβουλίου Μελέτης Παρεκκλίσεων. Η απόφασή του δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 27/4/2009 και κοινοποιήθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων, στην Πολεοδομική Αρχή και στους αιτητές, μέσω του Υπουργείου Εσωτερικών.
Οι αιτητές, για ακύρωση της πιο πάνω απόφασης, προβάλλουν διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων πάσχουσα διαδικασία και εισήγηση του Συμβουλίου Μελέτης Παρεκκλίσεων, παραβίαση των Κ. 6(4), 15(3) και 17(1) των Κανονισμών, στέρηση του δικαιώματος ακρόασής τους, έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας και πάσχουσα σύνθεση του Υπουργικού Συμβουλίου.
Ως θέμα δημοσίας τάξεως, προέχει η εξέταση του ζητήματος της σύνθεσης του Υπουργικού Συμβουλίου. Στα πρακτικά της συνεδρίας του της 31/3/2009, κατά την οποία λήφθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση, καταγράφονται, σε ό,τι εδώ ενδιαφέρει, τα εξής:-
«Πρακτικά της Συνεδρίας του Υπουργικού
Συμβουλίου, που συγκροτήθηκε την Τρίτη,
31 Μαρτίου, 2009 και ώρα 9.00 π.μ.
Παρόντες:
............................................................................................................
Απόντες:
............................................................................................................
Παρακαθήμενοι:
Κος Στέφανος Στεφάνου, Κυβερνητικός Εκπρόσωπος,
Κος Τίτος Χριστοφίδης, Υφυπουργός παρά τω Προέδρω.
Γραμματέας:
Δρ Ανδρέας Μολέσκης.
Στενογράφος:
Κα Μαρία Παπανικολάου-Παναγή.»
Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι η παρουσία των παρακαθημένων στην πιο πάνω συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου, που δεν είναι μέλη του και δεν αποχώρησαν πριν από τη διαβούλευση για τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης, επιδρά στο νομότυπο της σύνθεσής του. Ισχυρίζονται ότι, με τη συμμετοχή τους, παραβιάστηκε το ΄Αρθρο 21(1) του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(Ι)99). Παραπέμπουν δε, προς υποστήριξη της θέσης τους, στη Χρίστου ν. Αρχής Βιομηχανικής Κατάρτισης (2002) 3 Α.Α.Δ. 166, όπου υποδείχθηκε η πάγια νομολογιακή αρχή ότι η παρουσία προσώπου μη μέλους συλλογικού οργάνου κατά τη συζήτηση και λήψη απόφασης από αυτό καθιστά τη σύνθεσή του παράνομη, εκτός αν η παρουσία προβλέπεται από το νόμο, και στη Μιχάλης Ανδρέου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπόθεση Αρ. 570/09, 15/3/12, όπου εξετάστηκε ακριβώς το ίδιο ζήτημα και αναφέρθηκαν τα ακόλουθα:-
«Σύμφωνα με το άρθρο 2 των περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμων 1999 (158(Ι)/99), ‘διοικητικό όργανο’ σημαίνει το μονομελές ή συλλογικό διοικητικό όργανο της Κεντρικής Διοίκησης της τοπικής αυτοδιοίκησης και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου που είναι διοικητική αρχή. Το Υπουργικό Συμβούλιο αποτελεί όργανο της Κεντρικής Διοίκησης. Επί τούτου παραπέμπω στο σύγγραμμα ‘Διοικητικό Δίκαιο’ του Δ. Κόρσου, Τρίτη ΄Εκδοση, σελ. 257, όπου κάτω από την παράγραφο ‘ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ’, διαβάζουμε: ‘Η κυβέρνηση είναι το σπουδαιότερο (και πολιτικώς ισχυρότερο) συλλογικό όργανο της Κεντρικής Διοικήσεως. Την κυβέρνηση αποτελεί το Υπουργικό Συμβούλιο συγκείμενο εκ ........ και εκ των Υπουργών’, όπως και στο σύγγραμμα ‘Ελληνικό Διοικητικό Δίκαιο’ του Α.Ι. Τάχου, ΄Ενατη ΄Εκδοση, σελ. 502-503, όπου διαβάζουμε: ‘Το Υπουργικό Συμβούλιο ως το ύπατο άμεσο συλλογικό όργανο της εκτελεστικής λειτουργίας (αρ. 26(2) Συντ) αποτελείται από τον Πρωθυπουργό, τους Αντιπροέδρους και τους Υπουργούς .....’. Σχετικό με το θέμα που εξετάζουμε είναι και το πιο κάτω απόσπασμα από τα Πορίσματα του Συμβουλίου Επικρατείας 1929-1959, σελ. 100:
‘Διοικητικά όργανα είναι ο Βασιλεύς, οι Υπουργοί και τα μετ’ αυτών συνδεόμενα δι’ ιεραρχικής σχέσεως όργανα της Διοικήσεως μονομελή ή συλλογικά κεντρικά ή περιφερειακά.’
Είναι φανερό από όλα τα πιο πάνω ότι το Υπουργικό Συμβούλιο είναι συλλογικό διοικητικό όργανο και συνεπώς η νόμιμη συγκρότηση του αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την έννομη λειτουργία του. Η συμμετοχή στη συνεδρία ενός τέτοιου οργάνου, προσώπου, έστω και ενός, ξένου προς τη νόμιμη συγκρότησή του, επηρεάζει άμεσα το νόμιμο της συγκρότησης του και καθιστά τις αποφάσεις του άκυρες λόγω έλλειψης αρμοδιότητας (Medcon Construction Ltd. κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2002) 3 Α.Α.Δ. 441). Ακόμα και απλή παρουσία τρίτων στη λήψη απόφασης, επενεργεί καταλυτικά στην εγκυρότητά της. (Ανδρέας Χ" Βασιλείου ν. Κυπριακού Οργανισμού Αθλητισμού (1991) 1 Α.Α.Δ. 1005 και Πανεπιστήμιο Κύπρου ν. Κωνσταντίνου κ.ά. (1994) 3 Α.Α.Δ. 145).
Στην υπό κρίση περίπτωση η παρουσία, στη μεν συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 29/10/2008 κατά την οποία λήφθηκε η απόφαση για αναπομπή της αίτησης του Υφυπουργού παρά τω Προέδρω, στη δε συνεδρίαση της 31/3/2009 κατά την οποία συζητήθηκε η αίτηση του αιτητή και κατόπιν ψηφοφορίας λήφθηκε η επίδικη απορριπτική απόφαση του εν λόγω Υφυπουργού, όπως και του Κυβερνητικού Εκπροσώπου - κανένας από τους δύο δεν αποτελεί μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου - συνιστούσε παραβίαση των αρχών λειτουργίας του συλλογικού οργάνου, στην περίπτωση μας του Υπουργικού Συμβουλίου, όπως οι εν λόγω αρχές έχουν κωδικοποιηθεί (βλ. άρθρο 21 του Ν. 158(Ι)/99) και προδιαγραφεί από τη νομολογία μας. Συνεπώς, η επίδικη απόφαση πάσχει λόγω έλλειψης αρμοδιότητας. ...»
Συμφωνώ με τα πιο πάνω, τα οποία θεωρώ ότι εφαρμόζονται και στην παρούσα περίπτωση. Η παρουσία του Κυβερνητικού Εκπροσώπου και του Υφυπουργού παρά τω Προέδρω, ως παρακαθημένων, στη συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 31/3/2009, χωρίς οποιαδήποτε επεξήγηση του σκοπού της συμμετοχής τους ή του ρόλου που αυτοί διαδραμάτισαν κατά τη συνεδρία και χωρίς οποιαδήποτε ένδειξη ότι αποχώρησαν πριν από τη διαβούλευση για τη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης, παραβιάζει το ΄Αρθρο 21(1) και (2) του Ν. 158(Ι)/99, σύμφωνα με το οποίο:-
«21. - (1) Το συλλογικό διοικητικό όργανο πρέπει να συνεδριάζει με νόμιμη σύνθεση. Δεν είναι νόμιμα συντεθειμένο, αν στη συνεδρίασή του παρίσταται πρόσωπο που δεν είναι εξουσιοδοτημένο από το νόμο, έστω και αν δεν έλαβε μέρος στην ψηφοφορία, εκτός αν πρόκειται για υπάλληλο που είναι αρμόδιος για την τήρηση των πρακτικών.
(2) Δε συνιστά κακή σύνθεση του οργάνου η παρουσία στη συνεδρία του συλλογικού διοικητικού οργάνου αρμόδιων υπηρεσιακών ή άλλων προσώπων με σκοπό την παροχή κατατοπιστικών πληροφοριών ή την προσαγωγή στοιχείων, εφόσον αυτά αποχωρήσουν πριν από τη διαβούλευση για λήψη της απόφασης.»
Ενόψει της πιο πάνω κατάληξης, δε χρειάζεται να ασχοληθώ με άλλο θέμα.
Η προσφυγή επιτυγχάνει, με έξοδα υπέρ των αιτητών, όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή.
Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται, σύμφωνα με το ΄Αρθρο 146.4(β) του Συντάγματος.
Ε. Παπαδοπούλου,
Δ.
/ΜΠ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο