ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 509/2010)
8 Ιουλίου 2013
[ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δικαστής]
Αναφορικά με το αρθρο 146 του Συντάγματος
ΦΕΡΑΙΟΣ ΛΤΔ
Αιτήτρια
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΕΛΩΝΕΙΩΝ
Καθ΄Ης η Αίτηση.
_________
Α. Ευαγγέλου, για την Αιτήτρια.
Ε. Γαβριήλ (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ΄ων η Αίτηση.
_________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ: Η Αιτήτρια ασχολείτο, μεταξύ άλλων, με την εισαγωγή και διανομή των πούρων ΗΑΒΑΝΟS από την Κούβα. Οι εισαγωγές εγίνοντο μέσω της εταιρείας Meditra, στο Βέλγιο, θυγατρικής της κατασκευάστριας εταιρείας. Η Αιτήτρια διέθετε ιδιωτική αποθήκη αποταμίευσης των αποθεμάτων της την περίοδο που ενδιαφέρει στην προσφυγή, μεταξύ 1997 και 2004. Με την προσχώρηση της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ίσχυσε από 1.5.2004 ο προτιμησιακός συντελεστής εισαγωγικού δασμού 9.1% για εισαγωγές από την Κούβα αντί του γενικού συντελεστή 26%. Όρος ισχύος του προτιμησιακού συντελεστή, ώστε τα ήδη εισαχθέντα εμπορεύματα να μπορούσαν να ετίθεντο σε κυκλοφορία, ήταν η προσκόμιση πιστοποιητικού «Form A» και η παροχή τραπεζικής εγγυητικής επιστολής για διασφάλιση της διαφοράς μεταξύ του προτιμησιακού συντελεστή του 9.1% και του γενικού συντελεστή 26% σε περίπτωση που δεν προσκομίζετο η εν λόγω Form A εντός τεσσάρων μηνών. Προς τούτο, η Αιτήτρια, αφού έδωσε την εγγυητική, ήρθε σε επαφή με την Meditra η οποία και την προμήθευσε με δύο «Form A» τα οποία συνόδευαν αναλυτικές καταστάσεις με αναφορά στις ημερομηνίες εξαγωγής. Τούτο έγινε μετά που η Meditra πληροφορήθηκε, όπως η ίδια είχε ζητήσει, την ακριβή ποσότητα των τότε αποταμιευμένων πούρων όπως αυτή διαπιστώθηκε από έλεγχο που διενήργησε το Τμήμα Τελωνείων. Τα δύο «Form A» έγιναν δεκτά από το Τμήμα και παρεχωρήθη η προτιμησιακή μεταχείριση στα εν λόγω αποταμιευμένα πούρα, τιθέμενα σε καθεστώς ελεύθερης κυκλοφορίας και ανάλωσης, ενώ επεστράφη στην Αιτήτρια και η εγγυητική της. Τα πούρα εκτελωνίσθησαν τότε με τον προτιμησιακό συντελεστή στη βάση διασαφήσεων.
Στα πλαίσια όμως εκ των υστέρων ελέγχου, διαπιστώθηκε ότι, αν και οι ποσότητες που ανεφέροντο στα «Form A» αντιστοιχούσαν προς τις ποσότητες των αποθεμάτων κατά την 1.5.2004, εν τούτοις είχαν προσκομισθεί αντίγραφα αντί τα πρωτότυπα «Form A» και υπήρχαν διαφορές μεταξύ των ημερομηνιών αποστολής και παραλαβής των αναγραφομένων στα πιστοποιητικά εμπορευμάτων. Συγκεκριμένα, οι αναγραφόμενες ημερομηνίες αποστολής κάλυπταν 31 αποστολές τα έτη 2002-2004, ενώ οι φάκελοι αποταμίευσης έδειχναν ότι τα πούρα που ήσαν στην αποθήκη είχαν αποταμιευθεί τα έτη 1997, 1999 και 2000-2004. Το Τμήμα Τελωνείων συνεργάσθηκε τότε με την Αιτήτρια ώστε αυτή να μπορέσει να εξασφαλίσει από τη Meditra πιστοποίηση καταστάσεων οι οποίες να το ικανοποιούσαν. Αυτό δεν κατέστη δυνατό αφού, όπως πληροφορήθηκε η Αιτήτρια, οι εργασίες της Meditra είχαν τερματισθεί. Το Τμήμα Τελωνείων ερεύνησε τότε τις διασαφήσεις που είχαν γίνει, διαπιστώνοντας ότι οι 262 από τις συνολικά 897 αφορούσαν αποθέματα που δεν εκαλύπτοντο από τα δύο «Form A». Ως προς αυτά λοιπόν, απέστειλε Βεβαίωση Τελωνειακής Οφειλής, όπως απέστειλε και για άλλες τρεις διασαφήσεις. Στη Βεβαίωση αναφέροντο τα εξής:
«Με βάση στοιχεία που έχω στην κατοχή μου, και σε εκ των υστέρων έλεγχο που διενεργήθηκε στην εταιρεία σας για την εγκυρότητα και αποδοχή δύο πιστοποιητικών καταγωγής FORM A Ε113734/5 τα οποία κατατέθηκαν ως πιστοποιητικά αντικατάστασης, διαπιστώθηκε ότι:
Προσκομίστηκαν αντίγραφα των πιο πάνω πιστοποιητικών χωρίς ποτέ να παρουσιασθούν τα πρωτότυπα όπως προκύπτει από τις υποχρεώσεις σας, την Τελωνειακή Νομοθεσία και την ΚΔΠ 444/2004 σύμφωνα με την οποία πρέπει να τηρείται Αρχείο Βιβλίων και εγγράφων για επτά έτη.
Από τα αντίγραφα που προσκομίστηκαν διαπιστώθηκε ότι αυτά δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά για τεχνικούς και ουσιαστικούς λόγους όπως αναλυτικά αναφέρεται πιο κάτω:
Θέση 8: δεν έχει συμπληρωθεί η θέση περιγραφής των εμπορευμάτων (θέση 8 EUR 1 ή EUR-MED) ή αναφέρεται σε εμπορεύματα άλλα από εκείνα που έχουν προσκομιστεί (δηλαδή διαφέρουν από αυτά που δηλώθηκαν στο μανιφέστο του μέσου μεταφοράς.
Τα προσκομισθέντα FORM A E113734/5 στην περιγραφή των εμπορευμάτων καταγράφονται λεπτομέρειες που αφορούν ημερομηνίες αποστολής και ποσότητες εμπορευμάτων (πούρων), άλλες από εκείνες που αναφέρονται στα συγκεκριμένα αποθέματα στη εγκεκριμένη αποθήκη αποταμίευσης, για τα οποία ζητήθηκε η προτιμησιακή μεταχείριση.
Θέση 7: πρέπει να εγγράφεται η φράση: «Πιστοποιητικό Αντικατάστασης», καθώς και η ημερομηνία του πρωτότυπου πιστοποιητικού καταγωγής και ο αύξων αριθμός του. Στα προσκομισθέντα FORM A E113734/5 δεν φέρουν καμία αναφορά «Πιστοποιητικό Αντικατάστασης», ούτε και ημερομηνία του πρωτότυπου πιστοποιητικού καταγωγής ούτε αύξοντα αριθμόν του.
Σύμφωνα με τα πιο πάνω, τα δύο προσκομισθέντα πιστοποιητικά καταγωγής FORM A E113734/5 ημερομηνίας 09/06/2004 απορρίπτονται και οι δασμοί που δεν καταβλήθηκαν σε διασαφήσεις εμπορευμάτων που τέθηκαν σε ελεύθερη κυκλοφορία ή και ανάλωση, μέσα σε χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα τρία έτη, καθίστανται άμεσα απαιτητοί, σύμφωνα με την κοινοτική Νομοθεσία 2913/03 άρθρο 221(3).»
Ένσταση της Αιτήτριας οδήγησε σε μικρή διαφοροποίηση της Βεβαίωσης ως προς δύο διασαφήσεις. Η προσφυγή προσβάλλει την τελική απόφαση του Τμήματος. Επί των γεγονότων, η Αιτήτρια παρατηρεί ότι, όταν η ίδια είχε καταγράψει τα αποθέματα της κατά την 30.11.2004, προερχόμενα από 37 αποστολές με ανάλογα τιμολόγια, και ζητήσει από την Meditra το «Form A», η Meditra ερώτησε κατά πόσο το «Form A» θα εγίνετο αποδεκτό για το σύνολο των πούρων και ότι, καθ΄όσον το Τμήμα Τελωνείων απάντησε θετικά, τα «Form A» ετοιμάσθησαν από την Meditra αναλόγως. Περαιτέρω, η Αιτήτρια παρατηρεί ότι η ίδια υπέβαλε τα πρωτότυπα των «Form A» τα οποία και της επεστράφησαν αφού έγιναν αποδεκτά και εκρατήθησαν αντίγραφα. Είναι δε η θέση της ότι, βασιζόμενη στην αποδοχή των «Form A» και την ακόλουθη έγκριση της προτιμησιακής μεταχείρισης και θέσης σε καθεστώς ελεύθερης κυκλοφορίας και ανάλωσης, με την επιστροφή μάλιστα της εγγυητικής, πώλησε τα πούρα σε τιμή που εβασίζετο στον προτιμησιακό συντελεστή.
Προέκυψε, ως εκ των ως άνω, διαφωνία μεταξύ των μερών ως προς κρίσιμα θέματα και η Αιτήτρια κατεχώρησε αίτηση για προσαγωγή μαρτυρίας. Στα πλαίσια των οδηγιών που εδόθησαν, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Αιτήτριας κ. Φεραίος προέβη σε ένορκη δήλωση στην οποία επαναλαμβάνει τα αναφερθέντα από την Αιτήτρια στην προσφυγή της και εξειδικεύει ότι:
«6. Αναφορικά με την κατάθεση των πρωτότυπων Πιστοποιητικών, κατά τις 15.6.2004 κατέθεσα προσωπικά εκ μέρους της Αιτήτριας τα πρωτότυπα Πιστοποιητικά στα γραφεία των καθ΄ων η αίτηση στη Λευκωσία για έγκριση. Στις 15.07.2004, οι καθ΄ων η αίτηση μας ειδοποίησαν ότι τα Πιστοποιητικά έγιναν αποδεκτά και ακολούθως τα πρωτότυπα επιστράφηκαν στην Αιτήτρια εταιρεία για να φυλαχθούν από την Αιτήτρια, όπως είναι η πρακτική των καθ΄ων η αίτηση μετά την εφαρμογή του συστήματος Computer ΘΗΣΕΑΣ (Τεκμήρια 2Α και 2Β).»
Και περαιτέρω:
«9. Αναφορικά με τις ισχυριζόμενες διαφορές που προέκυψαν στις ημερομηνίες αποστολής και παραλαβής των εμπορευμάτων, όπως πολύ καλά γνωρίζω πριν την κατάθεση των Πιστοποιητικών, έστειλα στην Προμηθεύτρια Εταιρεία επιστολή ημ. 7.05.2004 στην οποία επισυνάπτονταν όλα τα Τιμολόγια που αφορούσαν τα υπόλοιπα των πούρων που ήταν αποθηκευμένα στην Αποθήκη της Αιτήτριας και τα οποία ήταν Κουβανέζικης καταγωγής. Σχετική είναι η επιστολή ημ. 12.05.2004 (Τεκμήριο 4).
10. Με επιστολή της ημ. 25.05.2004 η Προμηθεύτρια Εταιρεία με ενημέρωσε ότι τα Πιστοποιητικά δεν περιλαμβάνουν οποιαδήποτε Τιμολόγια ούτε αξία και ότι δείχνουν μόνο τον αριθμό των κιβωτίων, αριθμό πούρων και το μεικτό βάρος αυτών. Με την πιο πάνω επιστολή της η Προμηθεύτρια Εταιρεία ζήτησε από την Αιτήτρια Εταιρεία την ακριβή ποσότητα των κιβωτίων, των πούρων και το ακριβές μεικτό βάρος των πούρων τα οποία ήταν υποθηκευμένα στην Αποθήκη της Αιτήτριας κατά τον εν λόγω χρόνο (Τεκμήριο 5).
11. Μετά τη λήψη της πιο πάνω επιστολής εγώ προσωπικά ζήτησα από τον κύριο Πάνο Χαρτσιώτη, Επαρχιακό Διευθυντή του Τμήματος Τελωνείου Λευκωσίας, διευκρινίσεις κατά πόσον θα αποδέχονταν το έγγραφο FORM A με την αναφορά στο σύνολο των υπολοίπων πούρων HABANOS, με τον τρόπο δηλαδή που ζητούσε η Προμηθεύτρια Εταιρεία. Η απάντηση που έλαβα από τον κύριο Πάνο Χαρτσιώτη ήταν θετική και στηριζόμενος στην πιο πάνω απάντηση του κύριου Πάνου Χαρτσιώτη προχωρήσαμε, υπό την εποπτεία των λειτουργών των καθ΄ων η αίτηση σε πλήρη αποθεματικό και λογιστικό έλεγχο της αποθήκης της Αιτήτριας, κατά τον οποίο διαπιστώθηκε η ακριβής ποσότητα των αποταμιευμένων πούρων.
12. Κατά τον ουσιώδη με την παρούσα προσφυγή χρόνο, και συγκεκριμένα κατά το χρόνο που συζητούσα με τους καθ΄ων η αίτηση και την προμηθεύτρια Εταιρεία για την συμπλήρωση των Πιστοποιητικών, ζήτησα από τους τελωνειακούς λειτουργούς Πάνο Χαρτσιώτη και Άδωνη Χριστοφή, Υπεύθυνο για την Εναρμόνιση με την Κοινή Αγορά στο Αρχιτελωνείο, διευκρινίσεις και οδηγίες αναφορικά με τη συμπλήρωση του Πιστοποιητικού, Form A και κατά πόσο θα αποδέχονταν την ομαδοποίηση των υπολοίπων των πούρων HABANOS τα οποία είχε στην Αποθήκη της η Αιτήτρια. Η απάντηση των καθ΄ων η αίτηση σε σχέση με το πιο πάνω ερώτημα ήταν θετική. Αυτός είναι ο λόγος, όπως αναφέρεται στην παράγραφο 6 της Ένστασης που καταχώρησαν οι καθ΄ων η αίτηση, υπό την εποπτεία λειτουργών του Τμήματος Τελωνείου, προχωρήσαμε σε πλήρη αποθεματικό και λογιστικό έλεγχο της αποθήκης, με σκοπό να διαπιστωθεί η ακριβής ποσότητα των αποταμιευμένων πούρων με Κουβανέζικη καταγωγή (βλ. σχετικά παράγραφο 6, σελ. 3 και 4 της ένστασης της καθ΄ης η αίτηση).
13. Με επιστολή μου προς την Προμηθεύτρια Εταιρεία ημ. 7/06/2004, έστειλα το συνολικό αριθμό των Premium Habanos και τον συνολικό αριθμό των Mini Cubanos, τα οποία, όπως είχε βεβαιωθεί και από τους λειτουργούς των καθ΄ων η αίτηση, ήταν 1.191.304 και 1.431.350 αντίστοιχα (Τεκμήριο 6). Όπως πολύ καλά γνωρίζω, αυτός ήταν και ο συνολικός αριθμός των κουβανέζικων πούρων που είχε στις αποθήκες της η Αιτήτρια μέχρι τότε.
14. Η Προμηθεύτρια Εταιρεία στηριζόμενη στις διαβεβαιώσεις και οδηγίες που της είχε δώσει σχετικά με τη συμπλήρωση των Πιστοποιητικών, προχώρησε στην έκδοση των σχετικών εγγράφων FORM A, στα οποία επισυνάπτονταν σχετικές με τα αποθέματα των πούρων Καταστάσεις. Λόγω της μεγάλης ποσότητας προϊόντων που είχε στις αποθήκες της η Αιτήτρια, οι Βελγικές αρχές αναγκάστηκαν να ετοιμάσουν δύο Πιστοποιητικά Form A No. 113734 και 113735 (από τώρα και στο εξής «τα Πιστοποιητικά»), στα οποία επισυνάφθηκαν λεπτομέρειες και στοιχεία των πούρων που φυλάγονταν στις αποθήκες της Αιτήτριας (βλ. σχετικά Παράρτημα 3 και Παράρτημα 4 στην Ένσταση).»
Η Δημοκρατία κατεχώρησε δύο ένορκες δηλώσεις. Η μία του αναφερθέντος από τον κ. Φεραίο Άδωνι Χριστοφή, στην οποία αναφέρει ότι:
«4. Εν σχέση με τα όσα αναφέρονται στην παράγραφο 12 της ένορκης δήλωσης του κ. Γιώργου Φεραίου, αναφέρω ότι δε θυμούμαι να μου ζητήθηκαν οποιεσδήποτε διευκρινίσεις από τον κ. Φεραίο, αναφορικά με τον τρόπο συμπλήρωσης των πιστοποιητικών FORM A, ή να ερωτήθηκα κατά πόσον θα εγίνετο αποδεκτή η ομαδοποίηση των υπολοίπων των πούρων Habanos, τα οποία είχε στην αποθήκη της η Αιτήτρια.
5. Περαιτέρω και άνευ βλάβης των ανωτέρω, αναφέρω επίσης ότι, ακόμα και στην υποθετική περίπτωση που ζητείτο από εμένα, εκ μέρους της Αιτήτριας εταιρείας να προβώ σε οποιαδήποτε διευκρίνιση, εν σχέση με τον τρόπο συμπλήρωσης των Πιστοποιητικών FORM A, θα παρέπεμπα την Αιτήτρια εταιρεία να αποταθεί στον αρμόδιο λειτουργό του Τομέα Κανόνων Καταγωγής του Αρχιτελωνείου, ο οποίος και χειρίζεται αυτού του είδους θέματα.»
Η άλλη ένορκη δήλωση προέρχεται από τη Θεοδώρα Δημητρίου, Τελωνειακό Λειτουργό. Αναφέρεται εν πολλοίς σε γενικά θέματα και επαναλαμβάνει τη θέση της Δημοκρατίας επί των γεγονότων και της κατά την αντίληψη του Τμήματος νομικής κατάστασης. Σαφώς η κα Δημητρίου δεν εμπλέκετο στα αναφερθέντα από τον κ. Φεραίο για να γνωρίζει.
Ο κ. Φεραίος δεν αντεξετάσθη, ούτε και ο κ. Χριστοφή. Η αντεξέταση της κας Δημητρίου βεβαίωσε τη μη εμπλοκή της στα εδώ ενδιαφέροντα. Με δεδομένες τις θετικές αναφορές του κ. Φεραίου και την αδυναμία του κ. Χριστοφή να θυμηθεί τα ούτω αναφερθέντα, παρά μόνο παραπομπή σε υποθετική περίπτωση, ευρίσκω ότι τα γεγονότα είναι ως έχουν εκτεθεί από τον κ. Φεραίο στην ένορκη δήλωσή του. Συναφώς παρατηρώ ότι τούτα δεν αντικρούονται ούτε από μαρτυρία που να προήρχετο από τον άλλο εμπλεκόμενο από τον κ. Φεραίο, τον κ. Πάνο Χαρτζιώτη, Επαρχιακό Διευθυντή του Τμήματος.
Η διαπίστωση αυτή των γεγονότων είναι καταλυτικής σημασίας ως προς την εισήγηση της Αιτήτριας ότι η εκ των υστέρων βεβαίωση, και μάλιστα μετά από χρόνια, συνιστά αντιφατική συμπεριφορά της διοίκησης και παραβιάζει την αρχή της καλής πίστης και εμπιστοσύνης. Εδώ η Αιτήτρια ενήργησε καθ΄όλα σύμφωνα με τη στάση και συνεργασία της διοίκησης. Η διοίκηση όχι μόνο κατεύθυνε αλλά και επιδοκίμασε τις ενέργειες της Αιτήτριας. Βεβαίωσε την Αιτήτρια ότι θα απεδέχετο τα Form A ως αναφερόμενα μόνο στο συνολικό αριθμό των αποταμιευμένων πούρων και ήταν υπό την εποπτεία της που έγινε ο αποθεματικός και λογιστικός έλεγχος της αποθήκης της Αιτήτριας προς διαπίστωση της ποσότητας των πούρων. Ήταν σε αυτή τη βάση που η Meditra συμπλήρωσε τα Form A με αναφορά στο σύνολο των αποταμιευμένων πούρων. Ήταν σε αυτή τη βάση που το Τμήμα έκαμε δεκτά τα Form A και επέστρεψε στην Αιτήτρια τα πρωτότυπα τα οποία του είχε υποβάλει. Ήταν σε αυτή τη βάση, και τούτο είναι σημαντικότατο, που το Τμήμα επέστρεψε στην Αιτήτρια την εγγυητική της, η οποία συναρτάτο ευθέως προς την αποδοχή των Form A, δεικνύοντας έτσι ότι αίρετο κάθε επιφύλαξη ως προς το νόμιμο της θέσης σε κυκλοφορία των πούρων με τον προτιμησιακό συντελεστή. Ήταν σε αυτή τη βάση που η Αιτήτρια εκτελώνισε και διέθεσε τα πούρα με τον προτιμησιακό συντελεστή, ασφαλώς προσαρμόζοντας την τιμή αναλόγως, και που το τμήμα ενέκρινε τις επανειλημμένες διασαφήσεις που υπεβάλλοντο από την Αιτήτρια. Και τούτο διήρκεσε για πέντε έτη. Δεν ήταν πλέον επιτρεπτό για τη διοίκηση, με αναφορά στην ούτω διαμορφωθείσα από την ίδια κατάσταση για την Αιτήτρια, να επανέλθει μετά από τόσα έτη και να διαφοροποιήσει τη στάση της αναιρώντας τα ήδη καθορισθέντα και ενθυμούμενη ότι άλλως θα έπρεπε να είχαν τα Form A, προσφεύγοντας ακόμα και σε δικαιολογία ότι δεν είχαν προσκομισθεί τα πρωτότυπα, ενώ αυτά είχαν εν πάση περιπτώσει προσκομισθεί, ως εάν το περιεχόμενο των Form A να ήταν υπό αμφισβήτηση. Και μάλιστα, αφού η Αιτήτρια θα επηρεάζετο δυσμενώς από την αλλαγή στάσης της διοίκησης αφού έχει ήδη διαθέσει τα πούρα με τον προτιμησιακό συντελεστή και δεν της είναι δυνατό πλέον να εισπράξει άλλα ποσά προς κάλυψη του γενικού συντελεστή που η διοίκηση επιδιώκει να επαναφέρει.
Δεν θα εξετάσω τις άλλες εισηγήσεις της Αιτήτριας αφού θεωρώ ότι η εξετασθείσα εισήγηση κυριαρχεί στην υπόθεση.
Η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται. Επιδικάζονται €1500 έξοδα πλέον ΦΠΑ στην Αιτήτρια.
Δ. Χατζηχαμπής, Π.
/ΚΧ»Π
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο