ECLI:CY:AD:2015:D339

ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

                                                              (ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 1166/2014)

 

14 Μαίου, 2015

 

[Π. ΠΑΝΑΓΗ, Δ/ΤΗΣ]

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 20, 28 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

 

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΕΡΙΩΤΗΣ, ΑΝΗΛΙΚΟΣ ΔΙΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΑΣΚΟΥΝΤΟΣ ΕΠ΄ ΑΥΤΟΥ ΤΗΝ ΓΟΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ ΙΩΑΝΝΗ ΤΣΕΡΙΩΤΗ

ΑΜΦΟΤΕΡΩΝ ΑΠΟ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗ 9, 2047, ΛΕΥΚΩΣΙΑ,

                                                                                         Aιτητής,

                                                     

-ΚΑΙ-

 

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,

                                                                            Καθ’ ων η αίτηση.

----------------------

 

Χριστάκης Χριστάκη, για τον Αιτητή.

Ειρήνη Νεοφύτου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.

----------------------

A Π Ο Φ Α Σ Η

 

   Π. ΠΑΝΑΓΗ, Δ.:-  O αιτητής μέσω του ασκούντος γονική μέριμνα πατέρα του, με την παρούσα προσφυγή ζητά την πιο κάτω θεραπεία:

 

«Α.      Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση του καθ΄ ου η αίτηση της οποίας έλαβε γνώση ο αιτητής με επιστολή του καθ΄ ου ημερ. 24/6/2014 (Παράρτημα Α στην παρούσα) και με την οποία απέρριψε σιωπηρώς το αίτημα του να επιτραπεί στον αιτητή να διεκδικήσει θέση στα ΑΑΕΙ Ελλάδος παρακαθήμενος στις Παγκύπριες Εξετάσεις και μέσω αυτών που θα γίνουν τον Μάιο/Ιούνιο του 2015 και σε περίπτωση επιτυχίας του, η θέση να κατοχυρωθεί στο όνομα του από τη σχολή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ελλάδος είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε αποτελέσματος.

Β.       Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η άρνηση και/ή παράλειψη του Καθ΄ ου η Αίτηση να εξετάσει το αίτημα του αιτητή για να του επιτραπεί να διεκδικήσει θέση στα ΑΑΕΙ Ελλάδος μέσω των Παγκύπριων εξετάσεων που θα γίνουν τον Μάιο/Ιούνιο του 2015 και σε περίπτωση επιτυχίας του, η θέση να κατοχυρωθεί στο όνομα του από τη σχολή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ελλάδος, είναι άκυρη, παράνομη και πως ότι παραλείφθηκε θα πρέπει να διενεργηθεί.»

 

Ο αιτητής είναι τελειόφοιτος σε δημόσιο λύκειο της Κύπρου, έχει Κυπριακή υπηκοότητα.  O πατέρας του έχει κυπριακή καταγωγή, ενώ η μητέρα του είναι ελληνικής καταγωγής. Με επιστολές του ημερομηνίας 19.3.2014 και 12.6.2014 αντίστοιχα, προς τους καθ΄ ων η αίτηση, ο πατέρας του αιτητή ζήτησε όπως επιτραπεί στον αιτητή να διεκδικήσει θέση στα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Ελλάδας μέσω των Παγκύπριων εξετάσεων που θα γίνουν τον Μάιο/Ιούνιο του 2015 και σε περίπτωση επιτυχίας του, η θέση να κατοχυρωθεί στο όνομα του από τη σχολή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ελλάδας, όπως συμβαίνει με όλους του άλλους Κύπριους συμμαθητές του αιτητή.

 

Οι καθ’ ων η αίτηση, με κάποια καθυστέρηση, απάντησαν στον πατέρα του αιτητή, μέσω της επιστολής τους ημερομηνίας 24.6.2014, ότι η περίπτωση του αιτητή, ως παιδί Έλληνα Ομογενούς Κύπρου, η οποία διαμένει στην Κύπρο και έχει συνάψει γάμο με Κύπριο, συγκαταλέγεται βάσει της νομοθεσίας της Ελλάδας στην κατηγορία των «Ελλήνων του Εξωτερικού».  Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, για να ενταχθεί ένας Κύπριος στην κατηγορία αυτή, «πρέπει να έχει αποκτήσει απολυτήριο Κυπριακού Λυκείου ή ξένου σχολείου Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που λειτουργεί στην Κύπρο και ακολουθεί το πρόγραμμα σπουδών της Κυπριακής Δημοκρατίας».  Πρόκειται για ειδική κατηγορία Ελλήνων του εξωτερικού που διακρίνονται από την γενική κατηγορία Αλλοδαπών-Αλλογενών στην οποία ανήκουν οι υπόλοιποι Κύπριοι, για σκοπούς πρόσβασης στα ελληνικά Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Παρατήρησαν δε ότι οι προϋποθέσεις εισδοχής και τυχόν περιορισμοί, τίθενται από το ομόλογο Υπουργείο της Ελλάδας και όχι από τους ίδιους, καταλήγοντας ως εξής:

«3.       Το συγκεκριμένο θέμα εισδοχής των παιδιών των Ελλαδιτών που διαμένουν στην Κύπρο στα ΑΑΕΙ της Ελλάδας μέσω των Παγκύπριων Εξετάσεων έχει απασχολήσει πολλές φορές το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου και έχει τεθεί επανειλημμένα από τους Υπουργούς Παιδείας και Πολιτισμού στους Έλληνες ομολόγους τους οι οποίοι έχουν υποδείξει ότι η εισαγωγή υποψηφίων στα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Ελλάδας καθορίζεται βάσει της Ελληνικής Νομοθεσίας.  Συγκεκριμένα, όπως επισημάνθηκε, στην κατηγορία των Ελλήνων του Εξωτερικού υπάγονται Έλληνες που διαμένουν σε διάφορες χώρες του εξωτερικού και όχι μόνο οι υποψήφιοι που προέρχονται από την Κύπρο.  Στην εξέταση που οργανώνεται από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας για την κατηγορία των Ελλήνων του Εξωτερικού το μήνα Σεπτέμβριο κάθε έτους, οι υποψήφιοι εξετάζονται, μέχρι σήμερα, μόνο στο μάθημα των Νέων Ελληνικών (εκτός από τις περιπτώσεις εισδοχής σε συγκεκριμένες Σχολές που απαιτείται εξέταση σε ένα ακόμα μάθημα).

 

4.         Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου έχει την ευθύνη της διεξαγωγής των Παγκύπριων Εξετάσεων και της κατανομής των θέσεων στα Κυπριακά Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα σύμφωνα με τον περί διεξαγωγής των Παγκύπριων Εξετάσεων Νόμο 22(Ι)/2006.  Επισημαίνεται ότι οι προϋποθέσεις πρόσβασης και η κατανομή των θέσεων στα Ελληνικά ΑΑΕΙ είναι αποκλειστική αρμοδιότητα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας.»

 

 

 

Σημειώνεται ότι ο πατέρας του αιτητή απέστειλε στις 30.7.2014 νέα επιστολή επισημαίνοντας την κυπριακή υπηκοότητα του γιού του και υποβάλλοντας εκ νέου το αίτημα να του επιτραπεί, με βάση τις ίδιες προϋποθέσεις και τους ίδιους όρους οι οποίοι ισχύουν για όλους του Κύπριους πολίτες, να συμμετάσχει στις Παγκύπριες Εξετάσεις και στην εν γένει κατανομή των θέσεων.

 

Η απάντηση δόθηκε μετά την καταχώρηση της παρούσας προσφυγής (σχετική είναι η επιστολή ημερομηνίας 26.11.2014, στην οποία επισυνάπτεται επιστολή ημερομηνίας 8.9.2014), σύμφωνα με την οποία ο αιτητής μπορεί να διεκδικήσει θέση στα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Κύπρου μέσω των Παγκύπριων Εξετάσεων, όπως οι υπόλοιποι Κύπριοι υπήκοοι που έχουν δικαίωμα συμμετοχής. Σχετικό είναι το άρθρο 4 του περί Διεξαγωγής των Παγκύπριων Εξετάσεων Νόμου του 2006 Ν.22(Ι)/06, εφεξής «ο Νόμος». Ως προς την πρόσβαση στα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Ελλάδας, διευκρινίστηκε από τους καθ΄ ων η αίτηση ότι είναι αποκλειστική ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας και «ως εκ τούτου το ΥΠΠ της Κύπρου δεν μπορεί να καθορίσει και να εφαρμόσει οποιεσδήποτε άλλες προϋποθέσεις πρόσβασης πέραν αυτών που καθορίζει το Ελληνικό κράτος».

 

Οι καθ’ ων η αίτηση εγείρουν προδικαστική ένσταση ισχυριζόμενοι ότι η προσφυγή εσφαλμένα στρέφεται εναντίον του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, το οποίο δεν κέκτηται αποφασιστικής αρμοδιότητας σε σχέση με τις προϋποθέσεις πρόσβασης υποψηφίων στα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Ελλάδας. Ο αιτητής αντικρούει την ένσταση, ισχυριζόμενος ότι το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου κέκτηται αρμοδιότητας δια του Νόμου και είναι η αρμόδια αρχή σύμφωνα με το άρθρο 2, ώστε να του αποδώσει το δικαίωμα του ως Κύπριου πολίτη δυνάμει του άρθρου 4 του Νόμου να παρακαθίσει στις Παγκύπριες Εξετάσεις, με σκοπό τη διεκδίκηση, ισότιμα με όλους τους Κυπρίους, θέση τόσο στα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Κύπρου, όσο και σε αυτά της Ελλάδος και για την κατανομή των θέσεων σε Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Ελλάδας (άρθρο 3(2)). Όπως, περαιτέρω υποστηρίζει, εάν παρά την επιτυχία του στις Παγκύπριες Εξετάσεις και το δικαίωμα κατοχύρωσης θέσης σε Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Ελλάδας, η σχετική Σχολή ή Τμήμα στην Ελλάδα αρνηθεί να τον εγγράψει, τότε θα μπορεί να προσβάλει την ενδεχόμενη άρνηση στο αρμόδιο Ελληνικό Δικαστήριο.

 

Η προδικαστική ένσταση δεν ευσταθεί. Κάτω από την αναθεωρητική δικαιοδοσία του παρόντος δικαστηρίου τίθενται πράξεις που εκδόθηκαν από διοικητικά όργανα που δρουν στην Κύπρο. Στην προκειμένη περίπτωση η προσβαλλόμενη πράξη εκδόθηκε από τους καθ’ ων η αίτηση, έστω και αν επικαλούνται πάγια πολιτική του ομολόγου Υπουργείου της Ελλάδας και ότι ενήργησαν δέσμια βάσει σχετικής ελληνικής νομοθεσίας. Το Δικαστήριο καλείται εδώ να ελέγξει τη νομιμότητα της επίδικης απόφασης και τα εκπαιδευτικά δικαιώματα του αιτητή ως Κυπρίου υπηκόου με βάση τον Κυπριακό Νόμο. Χρήσιμη αναφορά για το ζήτημα που εδώ απασχολεί, μπορεί να γίνει στην Υπόθεση αρ. 1260/1999, Χρήστος Παπαϊωάννου ν. Δημοκρατίας, ημερομηνίας 8.4.2002, στην οποία αναφέρθηκαν εισαγωγικά, τα ακόλουθα:

«Σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας (Αρ. 157) της 28.5.87, οι προϋποθέσεις και τα δικαιολογητικά συμμετοχής στη διαδικασία επιλογής των Κυπρίων σε σχέση με την εισαγωγή τους στις Ελληνικές Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, καθορίζονται αποκλειστικά από το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου. Το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου οργανώνει εισαγωγικές εξετάσεις και ετησίως εκδίδει Οδηγό Εξετάσεων που περιλαμβάνει πρόνοιες για τη μέθοδο της βαθμολόγησης των υποψηφίων και την κατανομή των υπαρχουσών θέσεων στους επιτυχόντες, με γνώμονα τη συγκριτική ανηγμένη βαθμολογία τους»

 

 Η αρμοδιότητα ωστόσο του Υπουργείου Παιδείας της Κύπρου  ως «αρμόδια αρχή» και της Υπηρεσίας Εξετάσεων που έχει την ευθύνη για την διεξαγωγή των Παγκυπρίων Εξετάσεων, εξαντλείται στην αναγνώριση του δικαιώματος συμμετοχής του αιτητή στις εξετάσεις για όλους τους σκοπούς του Νόμου, κατόπιν υποβολής και αποδοχής της σχετικής αίτησης – μηχανογραφικού δελτίου, τόσο για τα Κυπριακά Πανεπιστήμια όσο και για τις Σχολές και Τμήματα που υπάρχουν στο μηχανογραφικό δελτίο του έτους για τα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα Ελλάδας. Συνεπώς το μέρος του αιτητικού της αίτησης ακυρώσεως με την οποία ο αιτητής ζητά όπως «σε περίπτωση επιτυχίας του, η θέση να κατοχυρωθεί στο όνομα του από τη σχολή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ελλάδος», εκφεύγει του ελέγχου του παρόντος Δικαστηρίου, διότι ανάγεται στην μετέπειτα διαδικασία εγγραφής και στα τυχόν περαιτέρω δικαιολογητικά που χρειάζεται να υποβληθούν από τους επιτυχόντες στις Γραμματείες των αντίστοιχων Σχολών ή Τμημάτων εισαγωγής, υποκείμενες στην αρμοδιότητα των ελληνικών αρμοδίων αρχών. Από αυτή την άποψη και επειδή η κατοχύρωση των θέσεων για τα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα Ελλάδας πραγματοποιείται από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας για όλους τους Αλλοδαπούς/Αλλογενείς, συμπεριλαμβανομένων και των Κυπρίων, η προσφυγή θα μπορούσε να αποβεί αλυσιτελής, με την έννοια ότι δεν θα ωφελήσει τελικά τον αιτητή.

 

Με αυτή τη σημαντική διευκρίνιση, προχωρώ στην εξέταση των προβαλλόμενων λόγων ακύρωσης.  Ο αιτητής θεωρεί ότι η έρευνα και η αιτιολογία ήταν ελλιπείς και ότι η επίδικη απόφαση λήφθηκε υπό την πλάνη ότι δέσμια εντάσσεται στην κατηγορία των Ελλήνων του εξωτερικού και/ή ως παιδί Ελλαδιτών που διαμένουν στην Κύπρο, παραγνωρίζοντας την κυπριακή του υπηκοότητα και τα δικαιώματα του βάσει του Νόμου. Περαιτέρω υποστηρίζει ότι οι καθ’ ων η αίτηση αγνόησαν τις πρόνοιες των άρθρων 2, 3 και 4 του Νόμου που παρέχουν σ΄ αυτόν το δικαίωμα να συμμετέχει στις Παγκύπριες Εξετάσεις για σκοπούς κατανομής, τόσο για τα Κυπριακά όσο και για τα αντίστοιχα Ελληνικά Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, με τους ίδιους ακριβώς όρους που ισχύουν για τους Κύπριους συμμαθητές του ανεξαρτήτως της ελληνικής καταγωγής του από τη μητέρα.

Επίσης θεωρεί ότι η επίδικη ενέργεια των καθ’ ών η αίτηση παραβιάζει το δικαίωμα εκπαίδευσης κατά το άρθρο 20 του Συντάγματος, αλλά και το δικαίωμα του σε ίση μεταχείριση κατά το άρθρο 28 του Συντάγματος. Υποστηρίζει σχετικά ότι ενώ ως Κύπριος υπήκοος έχει πλείστες άλλες υποχρεώσεις, όπως υποχρέωση προς στράτευση, στον τομέα της εκπαίδευσης πεπλανημένα και κατ’ άνιση δυσμενή μεταχείριση τα δικαιώματα του ως Κύπριου πολίτη περιορίζονται.

 

Στον αντίποδα των πιο πάνω θέσεων βρίσκονται οι θέσεις των καθ’ ων η αίτηση, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ο αιτητής έχει κάθε δικαίωμα ως Κύπριος, εκ πατρογονίας να παρακαθίσει στις εξετάσεις για να διεκδικήσει θέση στα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Κύπρου. Σύμφωνα με τα άρθρα 3 και 4 του Νόμου, επιτρέπεται σε Κύπριους υπηκόους να παρακαθίσουν στις Παγκύπριες Εξετάσεις για εισδοχή στα ελληνικά πανεπιστήμια. Εντούτοις, εφόσον ένας εκ των γονέων έχει ελληνική καταγωγή, εφαρμόζονται σε αυτόν οι νομοθετικές ρυθμίσεις και η πολιτική της Ελλάδας αναφορικά με τους Έλληνες του εξωτερικού. Παραπέμπουν, μεταξύ άλλων, στις Οδηγίες για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση της Ελλάδας των Κατηγοριών: Α. Αλλοδαπών-Αλλογενών (αποφοίτων Λυκείων εκτός Ε.Ε.) και Β. Αποφοίτων Λυκείων ή αντίστοιχων σχολείων κρατών μελών της Ε.Ε. μη Ελληνικής Καταγωγής* που εξέδωσε το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας, στις οποίες προνοείται  «Ο υποψήφιος μπορεί να υπαχθεί σε μια από τις ανωτέρω κατηγορίες, εφόσον δεν έχει ελληνική καταγωγή, ο ίδιος και κανένας από τους δυο γονείς του». Εξάλλου ένα από τα δικαιολογητικά για εισδοχή στις ανάλογες σχολές είναι: «(στ) Βεβαίωση που να δείχνει την καταγωγή του υποψηφίου και των γονέων του (Να προκύπτει σαφώς ότι κανένας από αυτούς δεν έχει ελληνική καταγωγή …»).

 

Οι καθ’ ων η αίτηση υποστηρίζουν περαιτέρω ότι έχουν αρμοδιότητα για να αποφασίζουν για τα κριτήρια εισδοχής σε ελληνικά πανεπιστήμια για πρόσωπα τα οποία έχουν ελληνική καταγωγή και δεν μπορούν να μην εφαρμόσουν τις Οδηγίες της ελληνικής νομοθεσίας, διότι   αυτό συνιστά επέμβαση στα κριτήρια εισδοχής άλλου κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εάν η θέση του αιτητή γίνει αποδεκτή, τότε θα ήταν δυνατό και για το Υπουργείο Παιδείας της Ελλάδας, να αποφασίζει για την εισδοχή στα κυπριακά πανεπιστήμια, Κυπρίων υποψηφίων που διαμένουν στην Ελλάδα. Υποστηρίζουν περαιτέρω ότι έχει γίνει ενδελεχής διερεύνηση του αιτήματος του αιτητή και δόθηκε πλήρης αιτιολογία.

Ως προς τους λόγους ακύρωσης που αφορούν σε αντισυνταγματικότητα, οι καθ’ ων  η αίτηση υποστηρίζουν ότι οι περιορισμοί που τίθενται ως προς τα απαραίτητα προσόντα για συμμετοχή στις εξετάσεις για εισδοχή στα ελληνικά πανεπιστήμια δεν είναι σε καμία περίπτωση θέμα περιορισμού του δικαιώματος εκπαίδευσης που κατοχυρώνεται από το άρθρο 20 του Συντάγματος, αφού αφορά σε εκπαιδευτική πολιτική άλλης κρατικής επικράτειας (Τοφίδου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1994)3 Α.Α.Δ. 263, 272).  Ούτε παραβίαση της αρχής της ισότητας υπάρχει διότι το άρθρο 28 δεν μεταδίδει την έννοια της αριθμητικής ισότητας αλλά διασφαλίζει μόνο εναντίον αυθαίρετων διακρίσεων και δεν αποκλείει εύλογες διακρίσεις. Συνεπώς ο αιτητής δεν μπορεί να εξομοιωθεί με Κύπριους υποψηφίους, των οποίων και οι δύο γονείς είναι Κύπριοι, εξ’ ου και εμπίπτει στην ελληνική νομοθεσία.

 

Το αίτημα του αιτητή είχε ως νομικό έρεισμα τον Νόμο, τα άρθρα 3 και 4 του οποίου προνοούν τα ακόλουθα (στο βαθμό που εδώ ενδιαφέρει):

«3.  Σκοπός των Παγκύπριων Εξετάσεων είναι:

 

(1)(α) η χορήγηση απολυτήριου στους μαθητές της τελευταίας τάξης λυκειακού κύκλου δημόσιων σχολείων μέσης εκπαίδευσης, εξαιρουμένων των μαθητών της τελευταίας τάξης των Εσπερινών Γυμνασίων και των Εσπερινών Τεχνικών Σχολών οι οποίοι παρακάθηνται για σκοπούς απόλυσης σε εξετάσεις σύμφωνα με τους περί Λειτουργίας των Δημόσιων Εσπερινών Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης Κανονισμούς και τις εκάστοτε τροποποιήσεις τους·

     (β) Η χορήγηση απολυτηρίου στους μαθητές των ιδιωτικών σχολείων μέσης εκπαίδευσης ιδίου ή παρόμοιου τύπου προς δημόσια σχολεία μέσης Εκπαίδευσης, νοουμένου ότι τα πιο πάνω σχολεία επιθυμούν να ενταχθούν οι μαθητές τους στις Παγκύπριες Εξετάσεις για σκοπούς χορήγησης απολυτηρίου.

(2)        Η κατανομή των θέσεων στα ΑΑΕΙ Κύπρου και των θέσεων στα Ανώτερα και Ανώτατα Ιδρύματα της Ελλάδας, που ενδεχομένως θα προσφέρει η Ελλάδα μέσω του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου.

(3)        Η χορήγηση του «πιστοποιητικού πρόσβασης» και του «γενικού βαθμού κατάταξης» στους ενδιαφερόμενους υποψήφιους:….»

 

«4. Δικαίωμα συμμετοχής στις Παγκύπριες Εξετάσεις έχουν:

(α) οι Κύπριοι υπήκοοι ή όσοι έχουν έναν από τους γονείς τους κυπριακής καταγωγής και οι οποίοι είναι:

 

 (i) μαθητές της τελευταίας τάξης ή απόφοιτοι, λυκειακού κύκλου δημόσιων σχολείων μέσης εκπαίδευσης, ή της Αγγλικής Σχολής Λευκωσίας, που λειτουργεί με βάση τους περί Αγγλικής Σχολής (Διοίκηση και Έλεγχος) Νόμου και τις εκάστοτε τροποποιήσεις τους, ή των ιδιωτικών σχολείων που ιδρύθηκαν και λειτουργούν σύμφωνα με τους περί Ιδιωτικών Σχολείων και Φροντιστηρίων Νόμους και τις εκάστοτε τροποποιήσεις τους.........»

 

 

Ο Νόμος αυτός κατήργησε τον Νόμο που προνοούσε για την Διεξαγωγή των Εισαγωγικών Εξετάσεων για τα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Κύπρου και της Ελλάδας (Ν. 180(1)/2000).

 

Η αναφορά βεβαίως στο άρθρο 3(2) του Νόμου στις θέσεις των ΑΑΕΙ Ελλάδος που «ενδεχομένως» θα προσφερθούν, δεν υποδηλώνει ούτε παραπέμπει σε ξεχωριστή διαδικασία και προϋποθέσεις διεκδίκησης, αλλά εννοεί το συνολικό αριθμό θέσεων που προσφέρει ανά ακαδημαϊκό έτος το Ελληνικό Υπουργείο Παιδείας μέσω των καθ’ ων η αίτηση για τους Κύπριους.

 

Είναι λοιπόν ξεκάθαρο ότι ο αιτητής εφόσον είναι Κύπριος υπήκοος, εκ πατρογονίας, αντλεί από τις πιο πάνω πρόνοιες δικαίωμα συμμετοχής στις Παγκύπριες Εξετάσεις για όλους τους κατά το άρθρο 3 σκοπούς. Δεν υπάρχει οποιαδήποτε πρόνοια στο Νόμο, η οποία να περιορίζει αυτό το δικαίωμα ή που να δημιουργεί εξαίρεση στην περίπτωση ελληνικής ιθαγένειας ενός εκ των γονέων ή ελληνικής υπηκοότητας του ιδίου του υποψηφίου.

 

Δεν εντόπισα οποιαδήποτε άλλη διάταξη στο Νόμο που να παρέχει εξουσία για την έκδοση Κανονισμών ή οποιωνδήποτε άλλων νομοθετικών διατάξεων για σκοπούς καλύτερης εφαρμογής του Νόμου, εκτός από τον Οδηγό Εξετάσεων που εκδίδεται δυνάμει του άρθρου 27 του Νόμου, το οποίο προνοεί τα ακόλουθα:-

«27.  Η αρμόδια αρχή εξουσιοδοτείται όπως το αργότερο μέχρι την 31 Ιανουαρίου εκάστου έτους, εκδίδει διάταγμα που περιλαμβάνει τον Οδηγό Εξετάσεων για σκοπούς καλύτερης εφαρμογής του παρόντος Νόμου»

 

         (Η υπογράμμιση είναι του Δικαστηρίου)

 

Θεωρώ σκόπιμο να παραθέσω αυτούσιο το μέρος του Οδηγού του τρέχοντος έτους για τις Παγκύπριες Εξετάσεις 2015 (Ανακοινώσεις) που αφορά στις αιτήσεις για τα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Ελλάδας:

«3.17    Αιτήσεις για τα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Ελλάδας

 

Σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία, για την πρόσβαση των αποφοίτων και τελειοφοίτων Κυπριακών Σχολείων στα Πανεπιστήμια, ΤΕΙ, ΑΣΠΑΙΤΕ, Ανώτερες Σχολές Τουριστικής Εκπαίδευσης και Ανώτατες Εκκλησιαστικές Ακαδημίες της Ελλάδας, οι θέσεις κατανέμονται από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας, με κριτήρια και διαδικασίες που καθορίζει η Ελληνική νομοθεσία.

 

Παρότι οι διαδικασίες είναι πλέον ανεξάρτητες και ξεχωριστές, οι τελειόφοιτοι ή απόφοιτοι Κυπριακών Σχολείων, που επιθυμούν να υποβάλουν αίτηση για τα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Ελλάδας θα πρέπει να πληρούν τις προϋποθέσεις πρόσβασης που θέτει η νομοθεσία για τις Παγκύπριες Εξετάσεις.  Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να λαμβάνουν μέρος στις Παγκύπριες Εξετάσεις, να εξασφαλίζουν το «Γενικό Βαθμό Κατάταξης», ο οποίος ισχύει μόνο για το έτος που παρακάθισαν τις Παγκύπριες Εξετάσεις, και να πληρούν τους οποιουσδήποτε άλλους περιορισμούς καθορίζει το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας. Εξαίρεση αποτελούν οι τελειόφοιτοι και απόφοιτοι Κυπριακών Σχολείων Ελληνικής καταγωγής οι οποίοι εισάγονται στα Ελληνικά ΑΑΕΙ με ξεχωριστή διαδικασία η οποία αποφασίζεται και ανακοινώνεται από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας.

 

Αναλυτικές πληροφορίες για τη διαδικασία δημοσιεύονται από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας. Οι Κύπριοι υποψήφιοι λαμβάνουν γνώση των διαδικασιών μέσω του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου, το οποίο εκδίδει σχετική ανακοίνωση.»

 

Να σημειωθεί ότι ο όρος «προϋποθέσεις πρόσβασης», κατά το ερμηνευτικό άρθρο 2 σημαίνει «το πλαίσιο με τα εξεταζόμενα μαθήματα που απαιτούνται για πρόσβαση στα διάφορα επιστημονικά πεδία και στα Τμήματα των ΑΑΕΙ της Κύπρου».

 

Η θέση του αιτητή ότι οι καθ΄ ων η αίτηση πεπλανημένα αντιμετώπισαν την υπόθεση του στη βάση ότι είναι Έλληνας του εξωτερικού, παραγνωρίζοντας τις ρητές πρόνοιες της δικής μας νομοθεσίας, ειδικότερα τα άρθρα 2, 3 και 4 του Νόμου, με βρίσκει σύμφωνη. Ο αιτητής, ως Κύπριος υπήκοος και κάτοικος Κύπρου που φοίτησε όλα τα χρόνια εκπαίδευσης του στην Κύπρο, διέπεται από το καθεστώς εκπαιδευτικών δικαιωμάτων που του απονέμει η κυπριακή νομοθεσία, ανεξάρτητα από το αν η παράλληλη ελληνική καταγωγή του εκ μητρός του δίδει το δικαίωμα, αν το επιθυμεί, να επωφεληθεί των ειδικών κατηγοριών που θεσπίζει η ελληνική νομοθεσία.  Θεωρώ δε ότι η διάκριση μεταξύ των Κυπρίων υποψηφίων ελληνικής καταγωγής και μη, για σκοπούς πρόσβασης σε ελληνικά πανεπιστήμια υπερβαίνει την εξουσιοδότηση του Νόμου.

 

Παρά την πιο πάνω κατάληξη μου και το γεγονός ότι δεν απασχόλησαν οποιοδήποτε από τους διαδίκους, θα ήθελα να παρατηρήσω παρενθετικά και τα ακόλουθα: Σύμφωνα με το άρθρο 165 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), τα κράτη μέλη είναι αποκλειστικά αρμόδια για την οργάνωση και το περιεχόμενο των εκπαιδευτικών τους συστημάτων. Ωστόσο δεν μπορούν να εισάγουν όρους πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπως οι σχετικοί όροι περί ελληνικής καταγωγής στις Οδηγίες του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας, οι οποίοι εκ πρώτης όψεως  προσκρούουν σε βασικές αρχές του Δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής των Ευρωπαίων πολιτών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της αρχής της απαγόρευσης κάθε διάκρισης λόγω ιθαγένειας (Άρθρο 18 της ΣΛΕΕ). Είναι δε δεδομένος στόχος της ευρωπαϊκής πολιτικής στον τομέα της παιδείας, η ενίσχυση της κινητικότητας μαθητών και φοιτητών εντός των ευρωπαϊκών χωρών. Στο πλαίσιο δε της εκπαίδευσης, οι αρχές της μη διάκρισης και ελεύθερης κυκλοφορίας έχουν επικυρωθεί με νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

 

Για τους πιο πάνω λόγους, θεωρώ ότι η επίδικη απόφαση θα πρέπει να ακυρωθεί, λόγω νομικής πλάνης και στο βαθμό που συνιστά διάκριση σε βάρος Κύπριου υπηκόου ως προς τα δικαιώματα του για πρόσβαση και συμμετοχή στις Παγκύπριες Εξετάσεις βάσει της οικείας νομοθεσίας. Το ακυρωτικό αποτέλεσμα όμως δεν επεκτείνεται στην κατοχύρωση θέσης στο όνομα του αιτητή από τη Σχολή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ελλάδας, σε περίπτωση επιτυχίας του, μέσω των Παγκύπριων Εξετάσεων, για τους λόγους που έχουν ήδη εξηγηθεί πιο πάνω.

 

Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.  Τα έξοδα επιδικάζονται υπέρ του αιτητή και εναντίον των καθ΄ ων η αίτηση, όπως αυτά θα υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή.

 

 

                                                                                Π. Παναγή, Δ.

 

 

/ΣΓεωργίου