ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Άρθρο 23(3)(γ) του Ν. 33/64 - Μεταβατικές Διατάξεις)
(Έφεση Κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 166/19)
21 Οκτωβρίου, 2024
[ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΣΑΝΤΗΣ, ΚΑΛΛΙΓΕΡΟΥ, Δ/ΣΤΕΣ]
ΠΟΛΑ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ,
ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΡΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ
ΑΠΟΒΙΩΣΑΝΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ
Εφεσείουσα,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΠΡΟΝΟΙΑΣ
ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ
(ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ
ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ)
Εφεσίβλητων.
______________________
Η. Ταλιαδώρος με Κ. Κυριάκου (ασκούμενο δικηγόρο), για Δρα Κ. Χρυσοστομίδη & Σία ΔΕΠΕ, για την Εφεσείουσα.
Ι. Κοτζιάπασιη (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για Γενικό Εισαγγελέα, για τους Εφεσίβλητους.
_______________________
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Οικονόμου, Δ.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ex tempore
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.: Η εφεσείουσα είναι διαχειρίστρια της περιουσίας του αποβιώσαντος συζύγου της όπως κατέστη εκκρεμούσης της προσφυγής την οποία είχε ο τελευταίος καταχωρίσει μετά που απερρίφθη αίτημά του για καταβολή επιδόματος σε αυτόν βαριάς κινητικής αναπηρίας.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο περιορίστηκε να εξετάσει, με βάση την ένσταση που ήγειρε η Δημοκρατία, κατά πόσο είχε καταργηθεί η δίκη με κριτήριο εάν το δικαίωμα του αποβιώσαντος ήταν προσωποπαγές ή πραγματοπαγές. Το Δικαστήριο έκρινε ότι ήταν προσωποπαγές και γι’ αυτό το λόγο απέρριψε την προσφυγή. Βέβαια επεκτάθηκε λέγοντας ότι «δεν υφίσταται άμεσο, προσωπικό έννομο συμφέρον». Δεν ήταν όμως, διευκρινίζουμε, αυτό το ζητούμενο. Ζητούμενο ήταν το κατά πόσον η δίκη είχε καταργηθεί λόγω του θανάτου του φορέα του δικαιώματος.
Συνεπώς, το επιμέρους ερώτημα είναι κατά πόσο το επίμαχο δικαίωμα ήταν προσωποπαγές ή πραγματοπαγές. Η απάντηση δίδεται θεωρούμε ευθέως από την απόφαση Σωτηριάδου ν. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 327, στην οποία υπό ανάλογες περιπτώσεις θεωρήθηκε ότι επίδομα το οποίο δίδεται για την ικανοποίηση των αναγκών τόσο του αιτητή όσο και μελών της οικογένειάς του έχει πραγματοπαγή χαρακτήρα και συνεπώς μετά το θάνατο του αιτητή, η δίκη δεν καταργείται.
Το Δικαστήριο παρέθεσε και την Οδυσσέας Θεοδούλου ν. Αντώνη Κοκκινόφτα και Άλλης (1999) 1 Α.Α.Δ. 759, όπου αποφασίστηκε ότι η σύνταξη ανικανότητας είναι εκ της φύσεώς της προσωποπαγής. Όμως εκείνη η υπόθεση ήταν διαφορετική. Η σύνταξη ανικανότητας είναι όντως προσωποπαγής. Αποφασίστηκε ειδικότερα στην Θεοδούλου (ανωτέρω), ότι η απώλεια της μετά το θάνατο δεν μπορεί να συνυπολογίζεται για τον προσδιορισμό των αποζημιώσεων που δικαιούται η εξαρτώμενη σύζυγος του αποβιώσαντος.
Εν προκειμένω, το ορθό πλαίσιο και το όλο πνεύμα με το οποίο θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί η υπόθεση, δίδεται από τον περί Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες και περί Συναφών Θεμάτων (Κυρωτικός) Νόμο του 2011, Ν.8(ΙΙΙ)/2011, στον οποίο τέθηκε στο επίκεντρο η οικογένεια ως φυσική και θεμελιώδης μονάδα της κοινωνίας η οποία δικαιούται προστασία από την κοινωνία και το κράτος και δημιουργείται υποχρέωση προς τα άτομα με αναπηρία και τα μέλη των οικογενειών τους ώστε αυτοί να λαμβάνουν την αναγκαία προστασία και βοήθεια, καθιστώντας ικανές τις οικογένειές τους να συμβάλουν στην πλήρη και ισότιμη απόλαυση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες. Έτσι, στον όρο 5 του Σχεδίου Παροχής Επιδόματος Βαριάς Κινητικής Αναπηρίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, διαβάζουμε τα ακόλουθα:
«Το επίδομα μπορεί να καταβάλλεται, ανάλογα με την περίπτωση εν όλω ή εν μέρει, στον ίδιο το δικαιούχο ή στο φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ίδρυμα, το οποίο επιβαρύνεται με τη δαπάνη για τα πρόσθετα έξοδα που αντιμετωπίζει ο δικαιούχος λόγω της αναπηρίας του.»
Συνεπώς, το επίδομα δεν επικεντρώνεται στον δικαιούχο, ως προσωπικό επίδομα, αλλά είναι ευρύτεροι οι σκοποί του. Υπό αυτή την έννοια είναι πραγματοπαγές και κληρονομείται.
Συνεπώς, η δίκη με αντικείμενο το επίδομα τούτο και αιτήτρια την διαχειρίστρια της περιουσίας του αποβιώσαντος παραμένει ζωντανή και θα πρέπει να συνεχιστεί με τα υπόλοιπα θέματα που εκκρεμούν ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου το ταχύτερο δυνατό.
Η έφεση γίνεται δεκτή. Η πρωτόδικη απόφαση και τα πρωτόδικα έξοδα παραμερίζονται. Έξοδα υπέρ της Εφεσείουσας πρωτοδίκως €1.200 πλέον ΦΠΑ. Έξοδα της έφεσης υπέρ της Εφεσείουσας €2.000 πλέον ΦΠΑ.
Τ. Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.
Ν. ΣΑΝΤΗΣ, Δ.
Μ. ΚΑΛΛΙΓΕΡΟΥ, Δ.
/ΓΓ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο