ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Άρθρο 23(3)(γ) του Ν. 33/64 – Μεταβατικές Διατάξεις)
(Έφεση κατά απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου αρ. 112/2020)
9 Απριλίου, 2025
[ΛΙΑΤΣΟΣ Π., ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, ΚΑΡΑΚΑΝΝΑ, Δ/ΣΤΕΣ]
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ
Εφεσείοντες / Καθ’ων η Αίτηση
v.
VOUROS HEALTHCARE LTD
Εφεσίβλητης / Αιτήτριας
………………………
Ε. Συμεωνίδου (κα), Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Eφεσείοντες
Καμία εμφάνιση, για την Εφεσίβλητη
Α. ΛΙΑΤΣΟΣ, Π: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί
από τη Δ. Σωκράτους, Δ.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Δ. ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, Δ.: Η Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών («ΑΑΠ») απέρριψε, στις 8.6.2015, Ιεραρχική Προσφυγή της Εφεσίβλητης, την οποία κατέθεσε εναντίον της απόφασης του Υπουργείου Υγείας / Αναθέτουσας Αρχής, με την οποία η προσφορά της κρίθηκε εκτός προδιαγραφών.
Προς ακύρωση της απόφασης της «ΑΑΠ» καταχωρήθηκε η Προσφυγή 997/15, η οποία είχε επιτυχές, για την Εφεσίβλητη, αποτέλεσμα.
Ήταν η απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου (Δικαστήριο) ότι η «ΑΑΠ» ενήργησε υπό πλάνη όταν αποφάσισε ότι η Αναθέτουσα Αρχή, ορθά, απέρριψε την προσφορά της Εφεσίβλητης, καθόσον δεν πληρούσε ουσιώδη όρο του διαγωνισμού.
Με έναν και μοναδικό λόγο έφεσης πλήττεται, ως εσφαλμένη, η κατάληξη του Δικαστηρίου ότι:
«Λανθασμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάσισε ότι η Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών (ΑΑΠ) ενήργησε υπό πλάνη όταν αποφάσισε ότι η αναθέτουσα αρχή ορθά απέρριψε την προσφορά της εφεσίβλητης γιατί δεν πληρούσε ουσιώδη όρο του διαγωνισμού ήτοι σε σχέση με την τεχνική προδιαγραφή 7 και ότι το διεργαστηριακό σχήμα για την ανάλυση πήξης του παράγοντα FIX θα προσφέρετο από τον φορέα ECAT. Περαιτέρω, λανθασμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάσισε ότι η ΑΑΠ δεν αξιολόγησε το γεγονός κατά πόσο ορθά η αναθέτουσα αρχή εύλογα απέρριψε την ένσταση της εφεσείουσας ότι η αναφορά στον «Factor XI» στο έντυπο 5 της προσφοράς τους επρόκειτο περί τυπογραφικού λάθους ενώ η πρόθεση της εφεσίβλητης ήταν να αναφερθεί στον «Factor IX».
Επιβάλλεται η παράθεση των γεγονότων που περιβάλλουν την υπόθεση προτού εξεταστεί η έφεση, όπως αυτά προκύπτουν από την Ένσταση, την πρωτόδικη απόφαση και τον σχετικό διοικητικό φάκελο, ώστε να διαφανεί το εύρος των εγειρόμενων θεμάτων.
Το Υπουργείο Υγείας / Αναθέτουσα Αρχή προκήρυξε, στις 25.6.2014, διαγωνισμό, υπ’ αρ. Σ.Υ.35/14, με τίτλο «Προσφορά για την Προμήθεια Αναλωσίμων για τον Έλεγχο της Πηκτικότητας και της θρομβοφιλίας με την Παροχή Συνδρόμου Εξοπλισμού για τις ανάγκες των Αιματολογικών Εργαστηρίων των Κρατικών Νοσηλευτηρίων».
Ακολουθήθηκε η ανοικτή διαδικασία με κριτήριο ανάθεσης την πλέον οικονομικά συμφέρουσα προσφορά.
Οι προσφορές που υποβλήθηκαν, μεταξύ των οποίων και της Εφεσίβλητης, εξετάστηκαν από την Επιτροπή Αξιολόγησης, η οποία, σε έκθεσή της, εισηγήθηκε την απόρριψη της προσφοράς της τελευταίας, χωρίς να ανοιχτεί ο οικονομικός της φάκελος, καθότι δεν πληρούσε τις τεχνικές προδιαγραφές 6.4 και 7 του Εντύπου 5. Εισήγηση την οποία, το Συμβούλιο Προσφορών, αποδέχτηκε και στην επιστολή του, ημερομηνίας 15.12.2014, προς την Εφεσίβλητη κατέγραψε σε σχέση με την Προδιαγραφή 7 του Είδους 1:
«Επίσης, για την προδιαγραφή 7 του είδους 1 στην προσφορά σας δεν προσφέρετε διεργαστηριακό σχήμα για τον ανασταλτή πήξης του παράγοντα FIX για τον οποίο δηλώνετε ότι προσφέρετε διεργαστηριακό σχήμα από το φορέα UKNEQAS. Μετά από μελέτη του διεργαστηριακού σχήματος που προσφέρει ο φορέας UKNEQAS διαφάνηκε ότι δεν προσφέρει εξωτερικό ποιοτικό έλεγχο για τον ανασταλτή πήξης του παράγοντα FIX.»
Η Εφεσίβλητη εξέφρασε, με σχετική επιστολή της ημερομηνίας 19.12.2014, τη διαφωνία της για τον αποκλεισμό της και την τεχνική αξιολόγηση της προσφοράς της, υποβάλλοντας ένσταση και επισυνάπτοντας σχετικά παραρτήματα, τα οποία συνόδευαν την προσφορά της, προς επίρρωση του ισχυρισμού της ότι πληρούσε τις προδιαγραφές.
Η Επιτροπή Αξιολόγησης, αφού μελέτησε την Ένσταση, υπέβαλε Συμπληρωματική Έκθεση Τεχνικής Αξιολόγησης προς το Συμβούλιο Προσφορών, εισηγούμενη την αποδοχή της Ένστασης αναφορικά με τον όρο 6.4, αλλά απόρριψή της, ως προς την τεχνική Προδιαγραφή 7. Κρίθηκε, αναφορικά με τον συγκεκριμένο όρο, ότι η προσφορά ήταν εκτός προδιαγραφών για τον ανασταλτή του παράγοντα FIX (απόκλιση από την τεχνική προδιαγραφή 7 του Εντύπου 5). Στην επιστολή της, ημερομηνίας 30.1.2015, η οποία ήταν γνωστοποίηση αποτελεσμάτων της τεχνικής αξιολόγησης, αναφέρεται το ακόλουθο απόσπασμα επί της σχετικής ενστάσεως:
«Στην επιστολή της η εταιρεία Vouros Healthcare Ltd ημερ. 19/12/2014 αναφέρει ότι δήλωσε στην προσφορά της ότι προσφέρει διεργαστηριακό σχήμα για την ανάλυση πήξης του παράγοντα FIX από το φορέα ECAT και όχι από το φορέα UKNEQAS και δίνει τις παραπομπές για επιβεβαίωση. Η Επιτροπή Αξιολόγησης στη συνεδρία της 27/11/2014 είχε κρίνει εντός προδιαγραφών την εταιρεία για το διεργαστηριακό σχήμα που προσφέρει για τον παράγοντα FIX και εκτός προδιαγραφών για τον ανασταλτή του παράγοντα FIX. Σημειώνεται ότι στην προσφορά έχει δηλωθεί από την εταιρεία Vouros Healthcare Ltd ότι παρέχεται διεργαστηριακό σχήμα από το φορέα ECAT Foundation για τον παράγοντα FXI και όχι για τον παράγοντα FIX που δηλώνεται στην επιστολή τους. Σύμφωνα με την προδιαγραφή 7 για το είδος 1, η Επιτροπή Αξιολόγησης θεωρεί ότι ορθά έκρινε την προσφορά της εταιρείας Vouros Healhcare Ltd εκτός προδιαγραφών κατά τη συνεδρία της 27/11/2014.»
Ακολούθησε η, εκ μέρους της Εφεσίβλητης, καταχώρηση προσφυγής στην «ΑΑΠ» για ακύρωση της απόφασης, της απορριπτικής της προσφοράς της.
Η «ΑΑΠ», αφού άκουσε τους διαδίκους, εξέδωσε απόφαση, απορριπτική της ιεραρχικής προσφυγής, μη αποδεχόμενη τη θέση της Εφεσίβλητης ότι η αναφορά, στο Έντυπο 5, σε «Factor XI» επρόκειτο περί τυπογραφικού λάθους, ενώ η πρόθεση της ήταν να αναφερθεί σε «Factor IX».
Την απόφαση της «ΑΑΠ» ακύρωσε το Δικαστήριο, αποδεχόμενο την Προσφυγή, για τον λόγο που καταγράψαμε ανωτέρω.
Η ευπαίδευτη συνήγορος των Εφεσειόντων, αναπτύσσοντας τα επιχειρήματα επί της Έφεσης, υιοθέτησε ως ορθή την απόφαση της «ΑΑΠ» - με την οποία ενσωματώνεται η απόφαση της Αναθέτουσας Αρχής - υποδεικνύοντας πως η ανάλυση για τον προσδιορισμό του παράγοντα πήξης FIX και η ανάλυση για τον προσδιορισμό του ανασταλτή του παράγοντα πήξης ΙΧ είναι δύο διαφορετικές έννοιες. Η Εφεσίβλητη, στην επιστολή ένσταση της, αναφερόταν στον παράγοντα πήξης FIX, για τον οποίο ισχυρίζεται ότι παρατηρείται τυπογραφικό λάθος, ενώ η αναθέτουσα αρχή μιλούσε, στην επιστολή της προς την Εφεσίβλητη, για τον ανασταλτή παράγοντα πήξης FIX.
Η Εφεσίβλητη δεν καταχώρησε περίγραμμα αγόρευσης ούτε εμφανίστηκε κατά την ακροαματική διαδικασία, παρά το γεγονός ότι εμφανίστηκε σε ημερομηνία που δόθηκαν οδηγίες και ζήτησε περαιτέρω χρόνο για διορισμό δικηγόρου και έλαβε τη σχετική ειδοποίηση για ορισμό της ακρόασης.
Δεν υπήρξε αμφισβήτηση, εκ μέρους των διαδίκων μερών, κατά τις εμφανίσεις τους στην «ΑΑΠ» και στο Δικαστήριο, ότι ο Όρος 7 αποτελούσε ουσιώδη όρο της προσφοράς, στον οποίο οι προσφορές, απαραίτητα, έπρεπε να συμμορφώνονται.
Αναφέρεται σχετικά στην Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου v. Cystar Insurance Brokers Ltd, A.E. 137/15, 3.2.2023:
«Θέλουμε να τονίσουμε ότι η αρχή που πηγάζει από τη νομολογία μας πως η προσφορά που δεν πληροί ουσιώδη όρο είναι άκυρη και δεν μπορεί να εξεταστεί, είναι ακριβώς αρχή που στηρίζει την ευνομία. Η δε ανάγκη τήρησης της διασφαλίζει την εξ ίσου σημαντική αρχή της ίσης μεταχείρισης. Οι προσφορές – που γίνονται για το δημόσιο συμφέρον – πρέπει να τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης και να είναι σύμφωνες με τους όρους της διακήρυξης. Η δε διοίκηση οφείλει να μεταχειρίζεται τους προσφοροδότες πάνω σε ίση βάση. (Βλ. George D. Kounnas and Sons Ltd a.o. v. Republic (1972) 3 C.L.R. 542, Leisureland Hotel Enterprises Ltd v. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 538 και Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας 1929-1959, σελ. 430).»
Βάσει του Όρου 7 του Είδους 1, απαιτείτο:
«Να παρέχεται Διεργαστηριακό Σχήμα για όλες τις εξετάσεις που ζητούνται στο Έντυπο 7, για όλα τα εργαστήρια από αναγνωρισμένο φορέα για όλη τη διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης. Ο φορέας πρέπει να είναι διαπιστευμένος σύμφωνα με το ISO 17043 ή ισοδύναμο.»
Στο Έντυπο 5, Πίνακας Προσφοράς και Συμμόρφωσης με τις τεχνικές προδιαγραφές, η Εφεσίβλητη συμπλήρωσε, ως προς την Προδιαγραφή 7, Είδος 1, ότι:
«Παρέχεται Διεργαστηριακό Σχήμα για όλες τις εξετάσεις που ζητούνται στο Έντυπο 7 εκτός από τις α2 Antiplasmin & Factor XI, για όλα τα εργαστήρια από τον αναγνωρισμένο φορέα UKNEQAS για όλη τη διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης. Παρέχεται Διεργαστηριακό Σχήμα για όλες τις εξετάσεις α2 Antiplasmin & Factor XI, για όλα τα εργαστήρια από τον αναγνωρισμένο φορέα ECAT Foundation για όλη τη διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης. Ο φορέας UKNEQAS είναι διαπιστευμένος φορέας από τον παγκοσμίου φήμης οίκο Clinical Pathology Accreditation (UK) Ltd. Ο φορέας ECAT Foundation είναι διαπιστευμένος φορέας με ISO 17043:2010. H συχνότητα παροχής του Διεργαστηριακού Σχήματος είναι σύμφωνη με το πρόγραμμα του φορέα που προσφέρεται. Σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια της σύμβασης υπάρξει ανάγκη, από οποιοδήποτε Αιματολογικό Εργαστήριο, για εκτέλεση επιπρόσθετων εξετάσεων από αυτές που δίδονται στον Πίνακα Κατανομής Ποσοτήτων, τότε η εταιρεία μας θα παρέχει στο εργαστήριο Διεργαστηριακό Σχήμα και για την εξέταση που θα ζητηθεί. Η εγγραφή του εργαστηρίου Διεργαστηριακό Σχήμα για τη/τις εξέταση/σεις που θα ζητηθεί/ούν παρέχεται από την ημερομηνία παραγγελίας των εν λόγω αντιδραστηρίων / εξετάσεων. Όσον αφορά τους ανασταλτές πήξης προσφέρεται Διεργαστηριακό σχήμα για τους ανασταλτές των παραγόντων FVIII και FIX. Εάν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης ζητηθεί από τα Αιματολογικά Εργαστήρια Διεργαστηριακός έλεγχος και για άλλους ανασταλτές πήξης, η εταιρεία μας προσφέρει Διεργαστηριακό έλεγχο. Η παράδοση θα γίνεται στα κατά τόπους Αιματολογικά Εργαστήρια.»
Η «ΑΑΠ», στην απόφασή της, εξετάζοντας την προσφορά της Εφεσίβητης, υπέδειξε πως προέκυπτε ξεκάθαρα ότι η Εφεσίβλητη δήλωσε, με την προσφορά της, ότι παρέχεται διεργαστηριακό σχήμα για όλες τις εξετάσεις που ζητούνται στο Έντυπο 7 από τον αναγνωρισμένο φορέα UKNEQAS, εκτός από το α2 Antiplasmin & Factor XI, το οποίο παρέχεται από τον αναγνωρισμένο φορέα ECAT Foundation. Συνεπώς, ορθά η Επιτροπή Αξιολόγησης θεώρησε ότι, με βάση τα δηλωθέντα για την εξέταση που αφορά Διεργαστηριακό Σχήμα για τον ανασταλτή πήξης του παράγοντα ΙΧ, η Εφεσίβλητη την προσφέρει από τον αναγνωρισμένο φορέα UKNEQAS. Ξεκαθαρίζεται, επίσης, ότι:
«… στην επιστολή των Αιτητών ημερομηνίας 19.12.2014 δεν αναφέρεται, όπως οι Αιτητές κατά την ενώπιον μας διαδικασία υποστήριξαν, ότι το «Factor XI» το οποίο κατέγραψαν στην προσφορά τους οφείλεται σε τυπογραφικό λάθος και ότι θα έπρεπε να αναγράφεται «Factor IX» ή «FIX». Πέραν τούτου, τόσο στην επιστολή τους ημερομηνίας 19.12.2014 όσο και στη γραπτή τους αγόρευση αναφέρονται σε Διεργαστηριακό Σχήμα για την ανάλυση πήξης του παράγοντα ΙΧ, που δεν ήταν ο λόγος για απόρριψη της προσφοράς τους.»
Είναι σαφές, από την απορριπτική επιστολή των Εφεσειόντων, ότι το πρόβλημα εντοπιζόταν στις αναλύσεις για τον προσδιορισμό του ανασταλτή του παράγοντα πήξης IX και όχι του παράγοντα πήξης FIX. Ότι, στην δήλωση της Εφεσίβλητης, στην επιστολή της καταγράφει ότι προσφέρει διεργαστηριακό έλεγχο για την ανάλυση πήξης του παράγοντα FIX από τον φορέα ECAT και όχι από τον φορέα UKNEQAS και παρέπεμψε στο Παράρτημα 10 του φακέλου της προσφοράς της, στο οποίο, όπως ισχυρίζεται, φαίνεται ξεκάθαρα ότι προσφέρει τον έλεγχο για τον παράγοντα πήξης FIX από τον φορέα ECAT.
Η αναθέτουσα Αρχή έλαβε υπόψη τη δήλωση της Εφεσίβλητης στο έντυπο 5 των εγγράφων του διαγωνισμού, το οποίο ομιλεί ως ανωτέρω, καθώς και τη βιβλιογραφία που επισυνάφθηκε, τόσο στην προσφορά της Εφεσίβλητης, όσο και στην επιστολή της, ημερομηνίας 19.12.2014, όπως δεικνύεται από το περιεχόμενο της Συμπληρωματικής / Διορθωτικής Έκθεσης Τεχνικής Αξιολόγησης που υποβλήθηκε στο Συμβούλιο Προσφορών στις 8.1.2015 (Διοικητικός Φάκελο Υ.Υ. 13.25.007.001.015/2).
Προέκυπτε ότι, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία που επισύναψε η Εφεσίβλητη στην προσφορά της, ο φορέας UKNEQAS δεν προσέφερε διεργαστηριακό έλεγχο για τον ανασταλτή του παράγοντα FIX και, γι’ αυτό, απορρίφθηκε η προσφορά της.
Η έκταση, ο τρόπος και η διαδικασία που ακολούθησε η Επιτροπή Αξιολόγησης στην εξέταση του εν λόγω ζητήματος, ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια της διοίκησης, ενώ η εξουσία του δικαστηρίου περιορίζεται σε έλεγχο νομιμότητας της διοικητικής πράξης, ως εύλογα επιτρεπτής υπό τις περιστάσεις και δεν επεκτείνεται στην ουσιαστική κρίση του διοικητικού οργάνου. Πολύ περισσότερο, όταν η κρίση του επεκτείνεται σε τεχνικά θέματα, τα οποία απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις, ως η κρινόμενη περίπτωση, στην οποία το πρωτόδικο Δικαστήριο επενέβη στην, ορθά ασκηθείσα, διακριτική εξουσία του διορίζοντος οργάνου. (Kriticos Suppliers Ltd v. Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών, Α.Δ. 34/15, ημερ. 15.11.2021).
Πάγια και διαχρονική η αρχή, όπως επανατονίστηκε στην Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου v. Digicom Ltd (2011) 3 A.A.Δ. 9, ότι:
«…. το Δικαστήριο δεν υπεισέρχεται, για σκοπούς ελέγχου της νομιμότητας μιας απόφασης, σε λεπτομέρειες που αφορούν τεχνοεπιστημονικά θέματα. Αυτά εμπίπτουν στην αποκλειστική σφαίρα της διοίκησης και ελέγχονται μόνο σε περίπτωση ύπαρξης κακοπιστίας ή εμφανούς παραβίασης νόμου. (βλ., μεταξύ άλλων, Ε. Φιλίππου Λτδ v. Δημοκρατίας (2004) 3 Α.Α.Δ. 389, Πιερίδη v. Δημοκρατίας (Αρ. 2) (2007) 3 Α.Α.Δ. 543 και Στόρευ v. Δημοκρατίας (2008) 3 Α.Α.Δ. 113.»
Συνεπώς, η έφεση επιτυγχάνει. Η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται. Η επίδικη διοικητική πράξη επικυρώνεται, δυνάμει του Άρθρου 146(4)(α) του Συντάγματος.
Επιδικάζονται έξοδα €3.000, τόσο πρωτοδίκως όσο και κατ’ έφεση, υπέρ των Εφεσειόντων και εναντίον της Εφεσίβλητης.
Α. Ρ. Λιάτσος, Π.
Δ. Σωκράτους, Δ.
Τ. Καρακάννα, Δ.
/μσ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο