ANΩΤΑΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Άρθρο 23(3)(γ) του Ν. 33/64 – Μεταβατικές Διατάξεις)
(Έφεση κατά απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 117/20)
18 Ιουλίου, 2025
[ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΣΑΝΤΗΣ, ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ, Δ/ΣΤΕΣ]
ΣΑΒΒΑΣ ΧΑΤΖΗΝΕΟΚΛΕΟΥΣ
Εφεσείων,
v.
1. ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΕΩΝ ΠΑΦΟΥ,
2. ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΠΑΦΟΥ,
Εφεσιβλήτων.
---------------
Ξ. Ευγενίου (κα) για Α.Σ. Αγγελίδης ΔΕΠΕ, για τον εφεσείοντα.
Ε. Τόλα (κα) για Μ. Ηλιάδης & Συνεργάτες ΔΕΠΕ, για τους εφεσίβλητους.
---------
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τον Τ.Θ. Οικονόμου, Δ.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.:
Η μακρά αντιδικία που επανέρχεται με την υπό εκδίκαση έφεση αφορά τη θέση του μηχανικού αποχετεύσεων στο Συμβούλιο Αποχετεύσεων Πάφου, στην οποία διορίστηκε πέντε φορές το ενδιαφερόμενο μέρος Γιώργος Χατζηγεωργίου (ΕΜ). Για κάθε διορισμό του καταχωρούσε προσφυγή ο εφεσείων, με αποτέλεσμα να πετύχει την ακύρωση των τεσσάρων πρώτων διορισμών με ισάριθμες αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου όταν, υπό μονομελή σύνθεση, ασκούσε αναθεωρητική δικαιοδοσία. Δεν πέτυχε όμως την ακύρωση του πέμπτου διορισμού, ο οποίος επικυρώθηκε με την απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου η οποία αποτελεί αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.
Κυρίαρχο ζήτημα της υπόθεσης αποτελεί το κατά πόσον υπήρξε παραβίαση του δεδικασμένου.
2. Τα καθήκοντα, οι ευθύνες και τα απαιτούμενα προσόντα της θέσης
Για να γίνει κατανοητό το πλαίσιο της αντιδικίας θα πρέπει να αρχίσουμε παραθέτοντας τα σχετικώς προβλεπόμενα από το σχέδιο υπηρεσίας της θέσης.
Τα «Καθήκοντα και Ευθύνες» σύμφωνα με το σχέδιο υπηρεσίας ήταν:
(1) Υπεύθυνος για:
(α) την οργάνωση, διοίκηση και αποτελεσματική λειτουργία των διαφόρων υπηρεσιών του Συμβουλίου,
(β) την εκπόνηση μελετών και σχεδίων, τον προγραμματισμό, εκτέλεση και εποπτεία αποχετευτικών και άλλων αναπτυξιακών έργων που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του Συμβουλίου καθώς και την τήρηση όλων των σχετικών στοιχείων,
(γ) το συνεχή έλεγχο της λειτουργίας και τη συντήρηση του συστήματος αποχετεύσεων καθώς και των εγκαταστάσεων για επεξεργασία λυμάτων,
(δ) την εφαρμογή της περί Αποχετευτικών Συστημάτων Νομοθεσίας, της περί Οδών και Οικοδομών Νομοθεσίας καθώς και οποιασδήποτε άλλης Νομοθεσίας σχετικά με τα καθήκοντα του,
(ε) την ετοιμασία τεχνικών προδιαγραφών, όρων ή δελτίων ποσοτήτων που απαιτούνται για προσφορές ή συμβόλαια του Συμβουλίου για την αξιολόγηση μελετών, προσφορών και συμβολαίων αναφορικά με τεχνικά θέματα της ειδικότητας του,
(στ) τον έλεγχο, ασφαλή φύλαξη και συντήρηση του εξοπλισμού, ανταλλακτικών και άλλου υλικού που προμηθεύονται οι τεχνικές υπηρεσίες του Συμβουλίου σύμφωνα με τους σχετικούς κανονισμούς και οδηγίες, και
(ζ) την εποπτεία, καθοδήγηση και εκπαίδευση του προσωπικού των τεχνικών υπηρεσιών.
Τα απαιτούμενα προσόντα, σύμφωνα με το σχέδιο υπηρεσίας, ήταν:
«Απαιτούμενα Προσόντα:
(1) Πανεπιστημιακό δίπλωμα ή τίτλος ή ισότιμο προσόν σε ένα τουλάχιστον από τα ακόλουθα θέματα:
(α) Πολιτική Μηχανική και εγγραφή στο μητρώο Πολιτικών Μηχανικών σύμφωνα με τον περί Εγγραφής Πολιτικών Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων Νόμο.
(β) Χημική Μηχανική.
(2) Οκταετής τουλάχιστον μεταπτυχιακή πείρα στην εκτέλεση ή/και επίβλεψη έργων πολιτικής μηχανικής ή/και αποχετευτικών συστημάτων.
(3) Ακεραιότητα χαρακτήρα, διοικητική και οργανωτική ικανότητα, υπευθυνότητα, πρωτοβουλία και ευθυκρισία.
(4) Πολύ καλή γνώση της Ελληνικής και της Αγγλικής γλώσσας.
(5) Μεταπτυχιακό προσόν σε κατάλληλο θέμα ή/και πανεπιστημιακό δίπλωμα ή τίτλος ή ισότιμο προσόν στην Υγειονομική Μηχανική ή/και πείρα σχετική με τα καθήκοντα της θέσης θα αποτελεί πλεονέκτημα.»
3. Ο πρώτος διορισμός του ΕΜ, η προσφυγή υπ΄ αρ. 1145/2002 και η ακύρωση του από τον Αρτεμίδη, Δ. (όπως ήταν τότε)
Το 2002 είχε διοριστεί στη θέση αυτή το ΕΜ. Ο διορισμός του ακυρώθηκε με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, λόγω κακής σύνθεσης του αρμόδιου συλλογικού οργάνου (Σάββας Χατζηνεοκλέους ν. ΣΑΠΑ, Υποθ. Αρ. 1145/2002, ημερ. 18.11.2003, απόφαση Χρ. Αρτεμίδη, Δ., όπως ήταν τότε).
4. Η επανεξέταση μετά την απόφαση στην προσφυγή υπ’ αρ. 1145/02: δεύτερος διορισμός του ΕΜ
Μετά την ακυρωτική απόφαση στην προσφυγή υπ΄ αρ. 1145/2002 ακολούθησε επανεξέταση η οποία οδήγησε στις 10.11.2005 σε αναδρομικό, από το 2002, επαναδιορισμό του ΕΜ.
Ειδικότερα, κατά την επανεξέταση, η αρμόδια Συμβουλευτική Επιτροπή (ΣΕ) σε συνεδρία της ημερ. 8.11.2004, αναφορικά με το ποιοι από τους υποψηφίους διαθέτουν το πλεονέκτημα βάσει του σχεδίου υπηρεσίας ανέφερε τα ακόλουθα, για τον αιτητή (εφεσείοντα) και το ΕΜ:
«γ. Χ”Νεοκλέους Σάββας αρ. αιτ. (13)
Διαθέτει το πλεονέκτημα με δύο τρόπους, α) σαν μεταπτυχιακό γιατί είναι κάτοχος μεταπτυχιακού σε κατάλληλο θέμα και β) σαν πείρα πέραν των δύο ετών σχετική με τα καθήκοντα της θέσης, επιπλέον της 8ετούς πείρας, που αποτελεί απαραίτητο προσόν. Είναι επίσης κάτοχος και δεύτερου μεταπτυχιακού που η Επιτροπή δεν θεωρεί ως προσόν σε κατάλληλο θέμα ώστε να λογίζεται ως πλεονέκτημα.
β. Χ”Γεωργίου Γεώργιος αρ. αιτ. (7)
Διαθέτει πείρα πέραν των 2 ετών σχετική με τα καθήκοντα της θέσης επιπλέον από την 8ετή πείρα που αποτελεί απαραίτητο προσόν. Με βάση την πείρα του, κρίνεται ότι κατέχει το πλεονέκτημα όπου ορίζεται στα Σχέδια Υπηρεσίας. Η επιτροπή θεωρεί ότι κατέχει το πλεονέκτημα και με δεύτερο τρόπο γιατί ο υποψήφιος είναι κάτοχος μεταπτυχιακού στην Διοίκηση, που η Επιτροπή το θεωρεί ως προσόν σε κατάλληλο θέμα και σχετικό με τα καθήκοντα της θέσης.»
Κατά την ίδια συνεδρία και αφού προηγήθηκαν οι προφορικές συνεντεύξεις και λήφθηκε υπόψη το περιεχόμενο των προσωπικών φακέλων των υποψηφίων, όπως σημειώνεται στο πρακτικό, η ΣΕ ανέφερε καταληκτικά τα εξής για τα εν λόγω δύο πρόσωπα:
«στ. Χ”Νεοκλέους Σάββας αρ. αιτητή (13)
Ο υποψήφιος κατέχει τα πλεονεκτήματα με δύο τρόπους (α) σαν πείρα σχετική με τα καθήκοντα της θέσης και (β) σαν μεταπτυχιακό τίτλο M.Sc. σε κατάλληλο θέμα. Τα δύο πλεονεκτήματα θεωρούνται ως ένα. Κατέχει επίσης επιπλέον μεταπτυχιακό τίτλο επιπέδου M.Sc. σε θέματα Πολιτικής Μηχανικής. Στην προφορική συνέντευξη κρίθηκε εξαίρετος. Η συνολική του πείρα είναι δώδεκα (12) χρόνια.
γ. Χ”Γεωργίου Γεώργιος αρ. καταχώρησης (7)
Ο υποψήφιος κατέχει το πλεονέκτημα με δύο τρόπους (α) σαν πείρα σχετική με τα καθήκοντα της θέσης και (β) σαν μεταπτυχιακό δίπλωμα στην Διεύθυνση (Management). Τα δύο πλεονεκτήματα θεωρούνται ως ένα. Στην προφορική συνέντευξη κρίθηκε εξαίρετος. Η συνολική του πείρα είναι έντεκα (11) χρόνια.»
Η Ολομέλεια του Συμβουλίου σε συνεδρία της ημερ. 10.11.2005, αφού βασίστηκε και στην έκθεση της ΣΕ, έκρινε και πάλι ως καταλληλότερο το ΕΜ. Παραθέτουμε το ουσιώδες απόσπασμα από το σχετικό πρακτικό:
«Μετά από συζήτηση αποφασίσθηκε ότι δεν θα διενεργηθούν προφορικές συνεντεύξεις αλλά θα ληφθεί απόφαση αξιολογώντας τα υπάρχοντα στοιχεία. Ακολούθως η Ολομέλεια του Σ.Α.ΠΑ, αφού έλαβε υπόψη της την έκθεση και εισήγηση της Συμβουλευτικής Επιτροπής, το περιεχόμενο όλων των αιτήσεων που υποβλήθηκαν, το περιεχόμενο των προσωπικών φακέλων όλων των υποψηφίων που είναι υπάλληλοι και τις συστάσεις του Γενικού Διευθυντή και όλα τα επιπρόσθετα στοιχεία που υποβλήθηκαν, αποφάσισε ως καταλληλότερο για διορισμό τον κ. Γιώργο X''Γεωργίου με βάση την πιο κάτω αιτιολογία:
Στην συνέντευξη ενώπιον της Συμβουλευτικής Επιτροπής κρίθηκε ως εξαίρετος. Διαθέτει έντεκα χρόνια συνολική πείρα και μεταπτυχιακό Δίπλωμα στη Διοίκηση. Λαμβάνοντας υπόψη τα καθήκοντα της θέσης που μεταξύ άλλων καθορίζουν την οργάνωση, διοίκηση και αποτελεσματική λειτουργία των διάφορων Υπηρεσιών του Σ.Α.ΠΑ (1α καθήκοντα και ευθύνες του Σχεδίου Υπηρεσίας) αλλά και την απαίτηση για προσόντα διοικητικής και οργανωτικής ικανότητας (απαιτούμενα προσόντα 1α του Σχεδίου Υπηρεσίας) τα μέλη του Σ.Α.ΠΑ δίδουν ιδιαίτερη σημασία στο θέμα αυτό λόγω και του υψηλού επιπέδου των απαιτήσεων της θέσης. Θεωρούν ότι το προσόν του υποψηφίου κ. Γ. X''Γεωργίου, μεταπτυχιακό στη Διοίκηση Επιχειρήσεων αποκτά ιδιαίτερη και βαρύνουσα σημασία. Κατά τη γνώμη των μελών αυτό το προσόν είναι το καθοριστικό ώστε να αποδεικνύει την υπεροχή του έναντι των άλλων υποψηφίων στη συνολική αξιολόγηση.»
Είναι σαφές από τα παραπάνω ότι τα προσόντα του εφεσείοντα και του ΕΜ που στην πραγματικότητα λήφθηκαν υπόψη ήταν τα ακόλουθα:
Ο εφεσείων:
(α) έχει ως βασικό προσόν, δίπλωμα πολιτικού μηχανικού (City University of New York),
(β) περιπλέον διαθέτει δύο μεταπτυχιακά:
(i) Master of Science στην Πολιτική Μηχανική (Columbia University of New York) και
(ii) Master of Engineering (Environmental Engineering) (Manhattan College of New York).
Τέλος διέθετε κατά τον ουσιώδη χρόνο συνολική πείρα 12 ετών.
Το ΕΜ:
(α) έχει ως βασικό προσόν δίπλωμα χημικού μηχανικού (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο),
(β) περιπλέον διαθέτει ένα μεταπτυχιακό δίπλωμα στη διοίκηση επιχειρήσεων (Mediterranean Institute of Management).
Τέλος, διέθετε κατά τον ουσιώδη χρόνο συνολική πείρα 11 ετών.
Σημειώνουμε ότι το Συμβούλιο κατά την επανεξέταση ζήτησε πρόσθετα στοιχεία από τους υποψηφίους και το ΕΜ με επιστολή του ημερ. 20.10.2005 παρουσίασε, μεταξύ άλλων, βεβαίωση από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ), σύμφωνα με την οποία τα πανεπιστημιακά διπλώματα 5ετούς φοιτήσεως που παραχωρεί το ίδιο θεωρούνται, παράλληλα, πλήρως ισότιμα με τα πτυχία Master των αγγλοσαξονικών πανεπιστημίων. Με αυτό το ζήτημα θα ασχοληθούμε στην κατάληξη της απόφασης μας.
5. H προσφυγή υπ’ αρ. 434/2006 και η ακύρωση του δεύτερου διορισμού του ΕΜ από τον Φωτίου, Δ.
Ακολούθησε η προσφυγή υπ’ αρ. 434/2006 που είχε ως αποτέλεσμα την ακύρωση και του δεύτερου διορισμού του ΕΜ, εφόσον κρίθηκε ότι οι εφεσίβλητοι δεν προέβησαν στη δέουσα έρευνα ως προς τα προσόντα του εφεσείοντα και τη μεγαλύτερη του πείρα, ενώ, από την άλλη, ερμήνευσαν το σχέδιο υπηρεσίας αυθαίρετα, προσδίδοντας ανεπίτρεπτη βαρύτητα στο πρόσθετο προσόν του ΕΜ (Σάββας Χατζηνεοκλέους ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Πάφου, Υποθ. Αρ. 434/2006, ημερ. 4.9.2007, απόφαση Μ. Φωτίου, Δ.).
Πιο συγκεκριμένα το Δικαστήριο αποφάσισε ως εξής:
«Στην παρούσα υπόθεση ενώ η Συμβουλευτική Επιτροπή από άποψης αξίας όπως προέκυπτε από την προφορική εξέταση χαρακτήρισε τόσο τον αιτητή όσο και το ε.μ. ως εξαίρετους και ότι και οι δυο διαθέτουν το πλεονέκτημα με δυο τρόπους και σύστηνε αμφότερους για τη θέση (μαζί βέβαια με δυο άλλους υποψήφιους) ο καθ΄ ου η αίτηση στην τελική του απόφαση φαίνεται να έδωσε υπέρμετρη βαρύτητα στο μεταπτυχιακό προσόν του ε.μ. στη Διοίκηση Επιχειρήσεων και στην εντεκάχρονη πείρα του, χωρίς καν να αναφέρει ή να σχολιάζει την πείρα του αιτητή που ήταν μεγαλύτερη ή την αξία των δικών του μεταπτυχιακών προσόντων, ένα στην Υγειονομική Μηχανική και ένα στην Πολιτική Μηχανική. Το μεταπτυχιακό του ε.μ. στη Διοίκηση Επιχειρήσεων δεν αναφέρεται ρητά στο Σχέδιο Υπηρεσίας σε αντίθεση με το μεταπτυχιακό στην Υγειονομική Μηχανική που παρόλο ότι αναφέρεται ρητά, δεν ασχολήθηκε καθόλου ο καθ΄ ου η αίτηση με αυτό. Αιτιολογώντας την ιδιαίτερη και βαρύνουσα σημασία του μεταπτυχιακού του ε.μ. στη Διοίκηση Επιχειρήσεων περιγράφοντας μάλιστα το προσόν αυτό ότι είναι «το καθοριστικό» στην όλη υπόθεση, ο καθ΄ ου η αίτηση επικαλέστηκε την παράγραφο 1(α) των Καθηκόντων και Ευθυνών σύμφωνα με το Σχέδιο Υπηρεσίας. Αγνοήθηκαν τελείως οι υπόλοιπες παράγραφοι που εκτός από την «οργάνωση, διοίκηση και αποτελεσματική λειτουργία των διαφόρων υπηρεσιών του Συμβουλίου» που καλύπτει η παράγραφος 1(α), αναφέρονται σε αρκετά θέματα τεχνικής φύσης, όπως με λεπτομέρεια περιγράφεται στις υπόλοιπες υποπαραγράφους.
Με βάση τα πιο πάνω κρίνω ότι έχει αποδοθεί στο επιπρόσθετο προσόν του ε.μ. ανεπίτρεπτη βαρύτητα που δεν φαίνεται να πηγάζει από το λεκτικό του Σχεδίου Υπηρεσίας, με ταυτόχρονη παράλειψη εξέτασης και εκτίμησης των προσόντων του αιτητή συμπεριλαμβανομένων των δυο μεταπτυχιακών από τα οποία το ένα (Υγειονομική Μηχανική) καθοριζόταν ρητά στο Σχέδιο Υπηρεσίας τη στιγμή που στο κριτήριο αξία είχε κριθεί και αυτός ως Εξαίρετος από τη Συμβουλευτική Επιτροπή και είχε μεγαλύτερη πείρα από το ε.μ. Ο καθ΄ ου αναφέρθηκε και τόνισε την εντεκάχρονη πείρα του ε.μ. χωρίς να αναφέρει ο,τιδήποτε για την πείρα του αιτητή. Ο τρόπος ενέργειας του καθ΄ ου η αίτηση, εκτός του ότι δείχνει ότι δεν προέβηκε σε δέουσα έρευνα όσον αφορά τα προσόντα του αιτητή, με τη σημαντική βαρύτητα που δόθηκε στο πρόσθετο προσόν του ε.μ. στη Διοίκηση Επιχειρήσεων συνδέοντάς το με την παράγραφο 1(α) του Σχεδίου Υπηρεσίας αγνοώντας τα υπόλοιπα καθήκοντα, ισοδυναμεί με τροποποίηση του Σχεδίου Υπηρεσίας, κάτι που δεν είναι επιτρεπτό. (Βλ. μεταξύ άλλων Πολυβίου ν. Κεντρ. Φορέας Ισότιμης Κατανομής Βαρών (2001) 3(Β) ΑΑΔ 828 σελ. 833 και Παπαδόπουλος κ.α. ν. Οργ. Χρηματοδοτήσεως Στέγης (2002) 3 ΑΑΔ 276 σελ. 288, 289.) Η ερμηνεία που δόθηκε στο Σχέδιο Υπηρεσίας είναι αυθαίρετη και μη λογική. Θεωρώ επίσης και την άποψη της Συμβουλευτικής Επιτροπής ότι το επιπρόσθετο προσόν του αιτητή, το μεταπτυχιακό δηλαδή στην Πολιτική Μηχανική, δεν είναι «σε κατάλληλο θέμα» ως εσφαλμένη. Αυτό της Διοίκησης Επιχειρήσεων του ε.μ. το θεώρησε σχετικό συνδέοντάς το με την παράγραφο 1(α) των καθηκόντων και ευθυνών της θέσης. Όμως φαίνεται να είναι σχετικό και αυτό της Πολιτικής Μηχανικής αν συνδεθεί με τις υπόλοιπες παραγράφους των καθηκόντων της θέσης, όπως ήδη ανέφερα πιο πάνω.»
6. Η επανεξέταση μετά την απόφαση στην προσφυγή υπ’ αρ. 434/2006: τρίτος διορισμός του ΕΜ
Αυτή τη φορά κατά την επανεξέταση λήφθηκε υπόψη ότι το δίπλωμα χημικού μηχανικού του ΕΜΠ που κατέχει το ΕΜ είναι του ιδίου επιπέδου με το Master των αγγλοσαξονικών πανεπιστημίων. Τοιουτοτρόπως, οι εφεσίβλητοι έκριναν ότι το Δίπλωμα του ΕΜΠ «ισοφαρίζει με αυτή την έννοια το Πτυχίο Πολιτικής Μηχανικής και το Μεταπτυχιακό στην Πολιτική Μηχανική» του εφεσείοντα και συνεπώς «οι δύο υποψήφιοι βρίσκονται από άποψη αριθμού και επιπέδου πανεπιστημιακών διπλωμάτων στο ίδιο επίπεδο.» Επίσης κρίθηκε αυτή τη φορά ότι οι δύο υποψήφιοι δεν είχαν διαφορά σε ό,τι αφορά στην πείρα.
Παραθέτουμε απόσπασμα από το πρακτικό της διαδικασίας επανεξέτασης ημερ. 5.11.2007:
«Διαπιστώθηκε ότι τα δύο Μεταπτυχιακά του κ. Σ. Χ"Νεοκλέους έγιναν εντός της ίδιας περιόδου. Η Ολομέλεια σημείωσε τον τρόπο που αποκτήθηκαν τα δύο μεταπτυχιακά με διακοπή του ενός και έναρξη και συμπλήρωση του άλλου και ακολούθως συμπλήρωση του πρώτου που εκκρεμούσε και θεωρεί ότι δεν είναι και ο καλύτερος τρόπος απόκτησης μεταπτυχιακού διπλώματος να το διακόπτεις και να το συμπληρώνεις μετά από 3 χρόνια.
Η Ολομέλεια θεωρεί ότι το Δίπλωμα Χημικού Μηχανικού του ΕΜΠ που κατέχει ο κ. Γ. Χ"Γεωργίου είναι του ιδίου επιπέδου με το Master των Αγγλοσαξονικών Πανεπιστημίων και επομένως ισοφαρίζει με αυτή την έννοια το Πτυχίο Πολιτικής Μηχανικής και το Μεταπτυχιακό στην Πολιτική Μηχανική του κ. Χ"Νεοκλέους. Απομένει επομένως η κατοχή ενός μεταπτυχιακού στη Διοίκηση Επιχειρήσεων από τον κ. Γ. Χ"Γεωργίου και η κατοχή ενός μεταπτυχιακού στην Περιβαλλοντική Μηχανική από τον κ. Χ"Νεοκλέους. Η Ολομέλεια θεωρεί τα δύο μεταπτυχιακά του ιδίου επιπέδου παρόλο που είναι σε διαφορετικό κλάδο από άποψη κατοχής ακαδημαϊκών προσόντων και σε σχέση με το πλεονέκτημα όπως καθορίζεται στο Σχέδιο Υπηρεσίας. Θεωρεί επομένως ότι προσδίδουν στους δύο υποψηφίους του ιδίου επιπέδου πλεονέκτημα.
Με βάση τα πιο πάνω η Ολομέλεια καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι δύο υποψήφιοι βρίσκονται από άποψη αριθμού και επιπέδου πανεπιστημιακών διπλωμάτων στο ίδιο επίπεδο.
΄Οσον αφορά την πείρα των δύο αιτητών, διαπιστώνεται ότι από άποψη διάρκειας έχουν παρόμοια πείρα 10 χρόνια και 11 μήνες. Η Ολομέλεια θεωρεί ότι έστω και αν λάβει υπόψη και τα δύο χρόνια μεταξύ 1988 - 1990 που ο κ. Χ"Νεοκλέους ενώ ήταν φοιτητής μεταπτυχιακού διπλώματος εργαζόταν σαν βοηθός ερευνητής ή βοηθός καθηγητής, προφανώς με μερική απασχόληση, η διάρκεια της πείρας των δύο αιτητών δεν προσδίδει υπεροχή του ενός έναντι του άλλου.
Τα υπόλοιπα πιστοποιητικά που υπέβαλαν οι αιτητές για συμμετοχή σε μικρής διαρκείας προγράμματα ή σεμινάρια ή συλλόγους, κ.λ.π., παρόλο που δείχνει το ενδιαφέρον και των δύο υποψηφίων στην παρακολούθηση των εξελίξεων του επαγγέλματος τους, δεν θεωρούνται από την Ολομέλεια σαν στοιχεία που μπορεί η Ολομέλεια να στηριχθεί για να προσδώσουν υπεροχή του ενός έναντι του άλλου.»
[…]
Αναγόμενοι στον ουσιώδη χρόνο 2001 κατά τον οποίο η στελέχωση και η δομή του Σ.Α.ΠΑ ήταν στα αρχικά στάδια και λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της Υπηρεσίας σε εκείνη την φάση που αναζητείτο στελέχωση μιας ανώτερης θέσης του Μηχανικού Αποχετεύσεων καθώς επίσης και το επίπεδο της θέσης, τα διευθυντικά προσόντα, ικανότητες και δεξιότητες των υποψηφίων αποκτούν κατά την κρίση της Ολομέλειας ιδιαίτερη και βαρύνουσα αξία στην προσπάθεια επιλογής του καταλληλότερου μεταξύ δύο ισάξιων υποψηφίων. Το Σ.Α.ΠΑ εξέφρασε τη δυσκολία με την οποία θα πρέπει να γίνει η επιλογή γιατί πρόκειται για δύο προσοντούχους και πεπειραμένους υπαλλήλους που είναι σχεδόν ισάξιοι από άποψη προσόντων και πείρας. Κατά την κρίση του Συμβουλίου Αποχετεύσεων παρόλον ότι οι δύο υποψήφιοι είναι ισάξιοι από άποψη ακαδημαϊκών προσόντων και πείρας ζυγιζόμενα αριθμητικά και από άποψη επιπέδου, τα προσόντα και η πείρα του κ. Χ"Γεωργίου υπό τις περιστάσεις και υπό το φως των αναγκών της Υπηρεσίας και της θέσης θεωρούνται ότι οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο κ. Χ"Γεωργίου υπερτερεί και κρίνεται καταλληλότερος για τη θέση.»
7. Η προσφυγή υπ’ αρ. 515/2008 και η ακύρωση του τρίτου διορισμού του ΕΜ από την Παπαδοπούλου, Δ.
Ακολούθησε νέα προσφυγή από τον εφεσείοντα η οποία οδήγησε και πάλι σε ακυρωτική απόφαση. Αυτή τη φορά, λόγω παραβίασης του δεδικασμένου ως προς τη μεγαλύτερη πείρα του εφεσείοντα και τα δύο σχετικά μεταπτυχιακά του, έναντι του ενός μεταπτυχιακού του ΕΜ (Σάββας Χατζηνεοκλέους ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Πάφου, Υποθ. Αρ. 515/2008, ημερ. 20.9.2010, απόφαση Ε. Παπαδοπούλου, Δ.).
Πιο συγκεκριμένα το Δικαστήριο κατέληξε ότι υπό το ως της ακυρωτικής απόφασης του Φωτίου, Δ.:
«…ο αιτητής είχε μεγαλύτερη πείρα και κατείχε δύο σχετικά μεταπτυχιακά έναντι ενός του ενδιαφερομένου μέρους. Η αναφορά του Συμβουλίου ότι το βασικό προσόν του ενδιαφερομένου μέρους - (Δίπλωμα Χημικού Μηχανικού) - «ισοφαρίζει» το βασικό πτυχίο και το μεταπτυχιακό στην Πολιτική Μηχανική του αιτητή, με αποτέλεσμα να απομένει προς αξιολόγηση η κατοχή ενός μεταπτυχιακού από κάθε υποψήφιο, στην ουσία, ανατρέπει τα αποφασισθέντα.
Παράβαση, επίσης, του δεδικασμένου συνιστά και η εξομοίωση της διάρκειας της πείρας των διαδίκων. Οι σχετικές αναφορές σε παρόμοια πείρα από άποψης διάρκειας - δέκα χρόνια και έντεκα μήνες - και ότι αυτή δεν προσδίδει υπεροχή του ενός έναντι του άλλου έρχονται σε αντίθεση με την κρίση του ακυρωτικού Δικαστή, ο οποίος ανέφερε ότι ο καθ' ου η αίτηση παρέλειψε να σχολιάσει την πείρα του αιτητή, που ήταν μεγαλύτερη.
Οι διαπιστώσεις του Δικαστηρίου ως προς τα προσόντα και την πείρα συνιστούσαν λειτουργικά ευρήματα (operative findings) δεσμευτικά για το Συμβούλιο κατά την επανεξέταση, από τα οποία δεν μπορούσε να αποστεί.»
8. Η επανεξέταση μετά την απόφαση στην προσφυγή υπ’ αρ. 515/2008: τέταρτος διορισμός του ΕΜ
Ακολούθησε νέα επανεξέταση. Στις 14.11.2011 οι εφεσίβλητοι επέλεξαν και πάλι το ΕΜ, με την ακόλουθη αιτιολογία:
«Το Συμβούλιο καταλήγοντας στην απόφασή του, δεν παρέλειψε να λάβει υπόψη πως και οι δύο υποψήφιοι είναι καθόλα εξαίρετοι υποψήφιοι, με περισσότερα μάλιστα ακαδημαϊκά προσόντα από τα προβλεπόμενα στο σχέδιο υπηρεσίας και οι δύο, αλλά κατέληξε στην απόφαση για επιλογή του κου Γεώργιου Χ"Γεωργίου, λόγω της σύστασης του Γενικού Διευθυντή υπέρ του, που του δίδει προβάδισμα έναντι του ανθυποψηφίου του.»
Ακολούθησε η τέταρτη κατά σειρά προσφυγή του εφεσείοντα. Το Ανώτατο Δικαστήριο ακύρωσε ξανά το διορισμό του ΕΜ για λόγους που αφορούσαν στην κακή σύνθεση της ΣΕ.
Παρά το καθοριστικό της κρίσης αυτής προχώρησε σε εξέταση και ενός λόγου ακύρωσης ο οποίος αφορούσε στην εφαρμογή του Άρθρου 34Α του περί Δημοσίας Υπηρεσίας Νόμου, Ν. 1/1990 όπως τροποποιήθηκε με τον Νόμο 96(Ι)/2006 «για σκοπούς πληρέστερης δικαστικής προστασίας και της, κατά το δυνατόν ορθότερης επανεξέτασης» (Σάββας Χατζηνεοκλέους ν. ΣΑΠΑ, Υποθ. Αρ. 1649/2011, ημερ. 17.5.2016, ECLI:CY:AD:2016:D241, απόφαση Π. Παναγή, Δ., όπως ήταν τότε). Κατέληξε ως προς το ζήτημα αυτό ότι η ΣΕ μπορούσε να καλέσει τους υποψηφίους σε νέα προφορική εξέταση με βάση το Άρθρο 34Α, εδάφιο 4, αλλά δεν το έκαμε και ότι ελλείπει οποιοσδήποτε προβληματισμός για την εφαρμογή των εν λόγω «κρίσιμων νομοθετικών προνοιών» από τη ΣΕ.
Συνεπώς η απόφαση αυτή δεν είναι σχετική με το ζήτημα του δεδικασμένου που τώρα μας απασχολεί.
10. Η επανεξέταση μετά την απόφαση στην προσφυγή υπ’ αρ. 1649/2011: πέμπτος διορισμός του ΕΜ
Ακολούθησε νέα επανεξέταση. Στο πρακτικό της συνεδρίας της ΣΕ ημερ. 3.3.2017 καταγράφονται καταρχάς οι λόγοι για τους οποίους η ΣΕ αποφάσισε ότι δεν θα ελάμβανε την απόδοση των υποψηφίων σε προηγούμενη συνέντευξη, ούτε θα τους καλούσαν σε νέες προφορικές συνεντεύξεις, εφόσον είχαν ήδη παρέλθει σχεδόν 15 έτη από τις προηγούμενες προφορικές συνεντεύξεις.
Σχετικά με τα προσόντα του ΕΜ η θέση της ΣΕ ως καταγράφεται στο πρακτικό της συνεδρίας ημερ. 28.4.2017 ήταν η ακόλουθη:
«(γ) Μεταπτυχιακές σπουδές:
(i) Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στη διοίκηση του Mediterranean Institute of Management, που αποκτήθηκε το ακαδημαϊκό έτος 1991, το οποίο θεωρούμε ότι αποτελεί πλεονέκτημα σύμφωνα με το Σχέδιο Υπηρεσίας της θέσης.
(ii) Πτυχίο χημικού μηχανικού Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου Αθηνών πενταετούς φοίτησης, που αποκτήθηκε το ακαδημαϊκό έτος 1989-1990. Το πτυχίο αυτό θεωρείται από το ΚΥΣΑΤΣ ως Τίτλος αντίστοιχος προς μεταπτυχιακό δίπλωμα επιπέδου Master (επισυνάπτεται σχετικό πιστοποιητικό - Παράρτημα Α), και κατ' επέκταση θεωρούμε ότι αποτελεί επιπρόσθετο προσόν εφόσον είναι σχετικό με τα καθήκοντα της επίδικης θέσης.
Συμπέρασμα:
Όσον αφορά τα προσόντα, ο κος Χ''Γεωργίου κατέχει μεταπτυχιακό στη Διοίκηση Επιχειρήσεων το οποίο η Συμβουλευτική Επιτροπή θεωρεί ότι είναι σε κατάλληλο θέμα και αποτελεί πλεονέκτημα σύμφωνα με το Σχέδιο Υπηρεσίας αφού στα καθήκοντα της θέσης περιλαμβάνεται η οργάνωση, διοίκηση και αποτελεσματική λειτουργία των διαφόρων υπηρεσιών του Συμβουλίου. Είναι σαφές πως το μεταπτυχιακό αυτό θα βοηθήσει στην καλύτερη διοίκηση αλλά και οργάνωση των υπηρεσιών του Συμβουλίου.
Η Συμβουλευτική Επιτροπή ανέφερε ότι το πτυχίο του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου θεωρείται από το ΚΥΣΑΤΣ ως τίτλος ισότιμος και αντίστοιχος προς μεταπτυχιακό δίπλωμα επιπέδου Master. Συνεπώς, το μεταπτυχιακό αυτό προσόν λαμβάνεται υπόψη ως επιπρόσθετο προσόν εφόσον κρίνεται σχετικό με τα καθήκοντα της επίδικης θέσης.»
Η αντίστοιχη αναφορά του Συμβουλίου καταγράφεται στο πρακτικό ημερ. 22.6.2017 όταν λήφθηκε η απόφαση για τον πέμπτο διορισμό του ΕΜ ως ακολούθως:
«Ακολούθως ο κ. ΧΧΧ Χ''Γεωργίου εισήλθε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) στη σχολή Χημικών Μηχανικών από όπου απέκτησε το πτυχίο Χημικής Μηχανικής (πτυχίο 5ετούς φοίτησης και υπάρχει αναγνώριση από το ΚΥΣΑΤΣ ότι αναγνωρίζεται ως Master) ενώ ο κ. ΧΧΧ Χ''Νεοκλέους φοίτησε στο Columbia University NY από όπου και απέκτησε το πτυχίο Πολιτικής Μηχανικής (πτυχίο τετραετούς φοίτησης). Διαπιστώθηκε επίσης ότι και οι δύο υποψήφιοι από το 1982 που αποφοίτησαν είτε σπούδαζαν για απόκτηση των ακαδημαϊκών τους διπλωμάτων είτε εργάζονταν χωρίς να υπάρξει κενή περίοδος. Η Συμβουλευτική Επιτροπή θεωρεί ότι το Master Χημικού Μηχανικού του ΕΜΠ που κατέχει ο κ. ΧΧΧ Χ''Γεωργίου είναι του ίδιου επιπέδου με το Master των Αγγλοσαξονικών Πανεπιστημίων και επομένως αυτά μπορούν να ληφθούν υπόψη ως επιπρόσθετα προσόντα σχετικά με τα καθήκοντα της θέσης και για τους δύο υποψηφίους.»
Επί αυτής της βάσης προχώρησαν στον πέμπτο διορισμό του ΕΜ.
11. Η προσφυγή υπ’ αρ. 1230/2017 και η επικύρωση του ΕΜ από το Διοικητικό Δικαστήριο
Ακολούθησε η πέμπτη προσφυγή υπ’ αρ. 1230/2017. Το Διοικητικό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή κρίνοντας ότι το ΣΑΠΑ δεν έσφαλε κατά τον ίδιο τρόπο. Επεκύρωσε, αυτή τη φορά, το διορισμό (Σάββας Χατζηνεοκλέους ν. ΣΑΠΑ, Υποθ. Αρ. 1230/2017, ημερ. 19.6.2020, απόφαση Ε. Μιχαήλ, ΔΔΔ). Πρόκειται, όπως είπαμε, για την απόφαση που αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας έφεσης.
Σε ότι αφορά στο επίμαχο ζήτημα της παραβίασης του δεδικασμένου, ο εφεσείων προέβαλε ενώπιον του πρωτόδικου δικαστηρίου ως βασικό του ισχυρισμό ότι, σε αντίθεση με το δεδικασμένο στην υπόθεση αρ. 434/2006 οι εφεσίβλητοι έλαβαν υπόψη ως πρόσθετο προσόν το πτυχίο του ΕΜΠ που κατέχει το ΕΜ, στη βάση πιστοποιητικού του Κυπριακού Συμβουλίου Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών (ΚΥΣΑΤΣ) μεταγενέστερου χρόνου, ενώ το δικαστήριο στην 434/2006 έκρινε ότι το ΕΜ κατέχει ένα μόνο μεταπτυχιακό προσόν.
Το πρωτόδικο δικαστήριο επί αυτού του ζητήματος διαφοροποίησε την περίπτωση από την προηγούμενη απόφαση της Παπαδοπούλου, Δ., στην προσφυγή αρ. 515/2008, λέγοντας ως προς τα αποφασισθέντα σε εκείνη την υπόθεση τα εξής:
«Ουσιαστικά, αυτό που αποφασίστηκε από το Δικαστήριο στα πλαίσια της Υπόθεσης Αρ. 515/2008 ήταν ότι η εξουδετέρωση του ενός μεταπτυχιακού προσόντος του αιτητή - αυτού στην Πολιτική Μηχανική - μέσω της εξομοίωσής του με το πτυχίο του ενδιαφερόμενου μέρους από το Μετσόβιο έτσι ώστε να καταλήγουν και οι δυο υποψήφιοι να έχουν ένα ακόμα μεταπτυχιακό προς αξιολόγηση, «ανατρέπει τα αποφασισθέντα» στην 434/2006.»
Ενώ στην υπό κρίση τώρα προσφυγή, αφού σημείωσε ότι η αναφορά στην ισοδυναμία του πτυχίου του ΕΜ με μεταπτυχιακό έγινε για πρώτη φορά κατά την επανεξέταση μετά την ακυρωτική απόφαση στην προσφυγή υπ’ αρ. 434/2006, έκρινε ότι, αν και κακώς το Συμβούλιο επικαλέστηκε το μεταγενέστερο πιστοποιητικό ΚΥΣΑΤΣ:
«…Εντούτοις η απόφαση για επιλογή του ΕΜ προέκυψε μετά από συνεκτίμηση όλων των στοιχείων που αφορούσαν στο ενδιαφερόμενο μέρος και όχι στη βάση ενός προσόντος που εκτιμήθηκε ως πρόσθετο με την περιορισμένη βαρύτητα και σημασία που αυτά φέρουν. Συνεπώς, κρίνω εύλογη την απόφαση του καθ' ου η αίτηση και επουσιώδη την πλάνη του καθ' ου η αίτηση.»
Ως προς τη δεύτερη πτυχή του δεδικασμένου όπως προκύπτει από τις αποφάσεις στις προσφυγές υπ΄ αρ. 434/2006 και 515/2008, ότι δηλαδή δόθηκε ανεπίτρεπτη βαρύτητα στο μεταπτυχιακό που κατέχει το ΕΜ στη διοίκηση επιχειρήσεων, το πρωτόδικο δικαστήριο έκρινε ότι δεν θεωρεί πως οι εφεσίβλητοι δεν συμμορφώθηκαν με το δεδικασμένο αυτό, με το ακόλουθο σκεπτικό:
«…Αυτό που το Δικαστήριο έκρινε ως εσφαλμένο ήταν την απόδοση βαρύνουσας σημασίας στο μεταπτυχιακό του ενδιαφερόμενου μέρους στη Διοίκηση Επιχειρήσεων συγκριτικά με το μεταπτυχιακό του αιτητή και η διασύνδεσή του με την παράγραφο 1(α) των καθηκόντων και ευθυνών του σχεδίου υπηρεσίας.
Στην υπό κρίση υπόθεση, ο καθ' ου δεν έσφαλε κατά τον ίδιο τρόπο αλλά περιορίστηκε στο να αναγνωρίσει το μεταπτυχιακό του ενδιαφερόμενου μέρους στη Διοίκηση Επιχειρήσεων ως πλεονέκτημα. Η παράγραφος (5) του σχεδίου υπηρεσίας δίδει το δικαίωμα στον καθ' ου η αίτηση να αποδεχτεί ως πλεονέκτημα «μεταπτυχιακό προσόν σε κατάλληλο θέμα». Ο καθ' ου η αίτηση αιτιολόγησε την απόφασή του να θεωρήσει το θέμα κατάλληλο με [sic] αναφέροντας ότι «στα καθήκοντα της θέσης περιλαμβάνεται η οργάνωση, διοίκηση και αποτελεσματική λειτουργία των διαφόρων υπηρεσιών του Συμβουλίου. Είναι σαφές πως το μεταπτυχιακό αυτό θα βοηθήσει στην καλύτερη διοίκηση αλλά και οργάνωση των υπηρεσιών του Συμβουλίου». Κρίνω ότι προβαίνοντας στην πιο πάνω διαπίστωση, ο καθ' ου η αίτηση κινήθηκε εντός των πλαισίων της διακριτικής του ευχέρειας και η κρίση του ήταν εύλογη.»
Τέλος, ως προς το δεδικασμένο σε σχέση με την πείρα από την προσφυγή υπ΄ αρ. 434/2006 για το οποίο στην προσφυγή αρ. 515/2008 διαπιστώθηκε, ως άνω, ότι «παράβαση του δεδικασμένου συνιστά και εξομοίωση της διάρκειας της πείρας των διαδίκων», το πρωτόδικο δικαστήριο έκρινε ότι με βάση ένα πρακτικό της ΣΕ ημερ. 28.4.2017 και πρακτικό του Συμβουλίου ημερ. 22.6.2017, ο εφεσείων και το ΕΜ έχουν την ίδια διάρκεια πείρας, δηλαδή 10 χρόνια και 11 μήνες.
12. Η Έφεση
Ό,τι κυρίως εγείρεται με την έφεση είναι ζήτημα παραβίασης δεδικασμένου.
Πρώτον, αποδίδεται στο πρωτόδικο δικαστήριο πως αγνόησε αναίτια τον ισχυρισμό του εφεσείοντα ότι συντρέχει δεδικασμένο το οποίο αφορά στην υπεροχή του σε προσόντα (κάτοχος δύο μεταπτυχιακών προσόντων απόλυτα σχετικών) ενώ το ενδιαφερόμενο πρόσωπο κατέχει ένα μεταπτυχιακό, το οποίο δεν αναφέρεται στο Σχέδιο Υπηρεσίας. Το εύρημα αυτό δεν αμφισβητήθηκε με έφεση.
Πρόκειται για το μεταπτυχιακό του ΕΜ στη Διοίκηση Επιχειρήσεων σε σχέση με το οποίο το πρωτόδικο δικαστήριο εσφαλμένα και κατά περαιτέρω παραβίαση δεδικασμένου αποδέχθηκε την αιτιολογία που έδωσαν οι εφεσίβλητοι, κατά την υπό κρίση επανεξέταση, ότι αυτό θα βοηθήσει στην καλύτερη διοίκηση αλλά και οργάνωση των υπηρεσιών του Συμβουλίου, όπως δηλαδή είναι το λεκτικό της παραγράφου 1(α) «Καθήκοντα και Ευθύνες» του Σχεδίου Υπηρεσίας, αγνοώντας και πάλι τα υπόλοιπα καθήκοντα που προβλέπονται στις υπόλοιπες παραγράφους του Σχεδίου Υπηρεσίας. Ενώ ήδη κρίθηκε στις προσφυγές υπ’ αρ. 434/2006 και 515/2008 ότι δόθηκε ανεπίτρεπτη βαρύτητα στο μεταπτυχιακό του ΕΜ στη Διοίκηση Επιχειρήσεων, κατά παράβλεψη των υπολοίπων καθηκόντων κατά τρόπο που να ισοδυναμεί με τροποποίηση του Σχεδίου Υπηρεσίας.
Ό,τι θα έπρεπε να ακολουθήσει, εισηγείται ο εφεσείων, μετά την απόφαση στην προσφυγή υπ’ αρ. 434/2006 και έτι περισσότερο μετά την απόφαση στην προσφυγή υπ΄ αρ. 515/2008, ήταν δέουσα έρευνα και εκτίμηση των δύο μεταπτυχιακών του διπλωμάτων σε συνδυασμό με το εύρημα του δικαστηρίου ότι δόθηκε υπέρμετρη, ιδιαίτερη, βαρύνουσα και εν τέλει ανεπίτρεπτη σημασία στο μεταπτυχιακό προσόν του ΕΜ, αναδεικνύοντας το σε καθοριστικό στοιχείο στην όλη υπόθεση, χωρίς τούτο να πηγάζει από το λεκτικό του Σχεδίου Υπηρεσίας, με πλήρη παράβλεψη όλων των υπολοίπων παραγράφων της σχετικής πρόνοιας του Σχεδίου Υπηρεσίας.
Στα πλαίσια τέτοιας δέουσας έρευνας, εισηγήθηκε η ευπαίδευτη δικηγόρος του εφεσείοντα, όφειλαν να αξιολογήσουν την αξία και τη σημασία των μεταπτυχιακών του εφεσείοντα, προβαίνοντας σε συγκριτική κρίση για την όποια σχετικότητα και βαρύτητα των αντιστοίχων προσόντων του ΕΜ. Αντί τούτου το πρωτόδικο δικαστήριο έκρινε ότι η απόφαση επιλογής του ΕΜ προέκυψε μετά από συνεκτίμηση όλων των στοιχείων που τον αφορούσαν και «όχι στη βάση του προσόντος που εκτιμήθηκε ως πρόσθετο με την περιορισμένη βαρύτητα και σημασία που αυτά φέρουν», εκλαμβάνοντας ότι κατά την τελευταία επανεξέταση δεν παραβιάστηκε το δεδικασμένο, αλλά απλώς ότι οι εφεσίβλητοι κινήθηκαν εντός των πλαισίων της διακριτικής τους ευχέρειας. Αναγνώρισε ότι κακώς οι εφεσίβλητοι επικαλέστηκαν το πιστοποιητικό του ΚΥΣΑΤΣ το οποίο εκδόθηκε σε μεταγενέστερο, του ουσιώδους, χρόνο. Παρά ταύτα το πρωτόδικο δικαστήριο αξιολόγησε, το ίδιο, το πιστοποιητικό αυτό ως πρόσθετο προσόν «με την περιορισμένη βαρύτητα και σημασία που αυτά φέρουν» λειτουργώντας τοιουτοτρόπως εις υποκατάσταση της διοίκησης.
Τέλος, αναφορικά με τα προσόντα, ο εφεσείων προβάλλει ότι ενώ το πρωτόδικο δικαστήριο αναγνώρισε ότι το πιστοποιητικό του ΚΥΣΑΤΣ είναι στοιχείο μεταγενέστερο του ουσιώδους χρόνου, υπό πλάνη έκρινε ότι η απόφαση των εφεσιβλήτων προέκυψε μετά από συνεκτίμηση όλων των στοιχείων και όχι στη βάση του προσόντος που «εκτιμήθηκε ως πρόσθετο με την περιορισμένη βαρύτητα και σημασία που αυτά φέρουν», προβαίνοντας κατ’ ουσίαν το ίδιο σε επανεξέταση, υποκαθιστώντας ανεπίτρεπτα τη διοίκηση.
Περαιτέρω, ήταν η θέση του εφεσείοντα ότι συνιστούσαν παραβίαση δεδικασμένου τα όσα κατέγραψε το πρωτόδικο δικαστήριο ότι ο εφεσείων και το ΕΜ έχουν την ίδια διάρκεια πείρας, δηλαδή 10 χρόνια και 11 μήνες, ως επίσης ότι δεν εντοπίζει κάποια έλλειψη στη διερεύνηση του θέματος αυτού, δεδομένου ότι στην ακυρωτική απόφαση στην προσφυγή υπ’ αρ. 515/2008 διαπιστώθηκε ξανά παραβίαση του δεδικασμένου όταν εξομοιώθηκε η διάρκεια της πείρας των διαδίκων.
Ένας άλλος λόγος έφεσης ασχολείται με την obiter dicta αναφορά στην προσφυγή υπ’ αρ. 1649/2011. Δεν θα επεκταθούμε εφόσον εξ αυτής δεν προκύπτει δεδικασμένο, ούτε εν πάση περιπτώσει επέβαλλε υποχρέωση, με τα όσα, ως άνω, είχε αναφέρει το δικαστήριο, στους εφεσίβλητους να διενεργήσουν νέες προφορικές εξετάσεις, ώστε να εγείρεται θέμα παραβίασης του Άρθρου 34Α(4) του Νόμου 1/1990.
Οι εφεσίβλητοι απάντησαν ότι κατά τη διαδικασία επανεξέτασης προέβησαν σε δέουσα έρευνα αναφορικά με τα προσόντα και των δύο διαδίκων. Σε ό,τι αφορά το ΕΜ αναγνώρισαν το μεταπτυχιακό του στη Διοίκηση Επιχειρήσεων ως πλεονέκτημα προβλεπόμενο στο σχέδιο υπηρεσίας. Το πτυχίο χημικού μηχανικού του ΕΜΠ σε επίπεδο Master το θεώρησαν ότι αποτελούσε επιπρόσθετο προσόν σχετικό με τα καθήκοντα της θέσης. Στον εφεσείοντα αναγνώρισαν ως πλεονέκτημα το Master of Engineering (Environmental Engineering) και ως επιπρόσθετο προσόν το Master of Science στην Πολιτική Μηχανική.
Συνεπώς, αφού λήφθηκαν υπόψη στη διαδικασία επανεξέτασης τα δύο μεταπτυχιακά του εφεσείοντα, όπως και τα δύο μεταπτυχιακά του ΕΜ, οι εφεσίβλητοι κατέληξαν «στο συμπέρασμα ότι οι δύο υποψήφιοι κατέχουν το πλεονέκτημα και ότι είναι ίσοι σε προσόντα». Οι ισχυρισμοί περί παραβίασης του δεδικασμένου είναι ως εκ τούτου εντελώς αβάσιμοι. Οι εφεσίβλητοι είχαν τη διακριτική ευχέρεια να αποδώσουν περισσότερη σημασία, κατά την στάθμιση των διαφόρων παραγόντων, σε ένα από τα κριτήρια όπως και έπραξαν δίδοντας πλήρη αιτιολογία. Το στοιχείο που καθόρισε την απόφαση κατά τρόπο ευνοϊκό για το ΕΜ είναι ότι το μεταπτυχιακό του στη Διοίκηση Επιχειρήσεων αποτελεί πλεονέκτημα σύμφωνα με το Σχέδιο Υπηρεσίας, αφού στα καθήκοντα της θέσης περιλαμβάνεται η οργάνωση, διοίκηση και αποτελεσματική λειτουργία των διαφόρων υπηρεσιών του Συμβουλίου ώστε να είναι σαφές πως το μεταπτυχιακό αυτό θα βοηθήσει στην καλύτερη διοίκηση αλλά και οργάνωση των υπηρεσιών του Συμβουλίου.
Τούτου δοθέντος, ο εφεσείων στην πραγματικότητα καλεί το δικαστήριο να διενεργήσει ανεπίτρεπτα το ίδιο έρευνα για τη διακρίβωση της κατοχής από τους υποψηφίους των απαιτουμένων προσόντων και να προβεί σε πρωτογενή κρίση υποκαθιστώντας την κρίση του διοικητικού οργάνου.
Η εκτίμηση του δικαστηρίου
Καθοριστικό είναι το ζήτημα του κατά πόσον υπήρξε και πάλι παραβίαση δεδικασμένου.
Ισχυρίζονται οι εφεσίβλητοι ότι το πτυχίο του ΕΜΠ είχε ισχύ μεταπτυχιακού από την ημερομηνία απόκτησης του το έτος 1990, επομένως δεν αποτελεί προσόν που ανεπίτρεπτα αποκτήθηκε μετά τον ουσιώδη χρόνο. Όπως έχουμε στην παράθεση του ιστορικού αναφέρει, είναι γεγονός ότι μετά την ακυρωτική απόφαση Αρτεμίδη, Δ., το ΕΜ με επιστολή του ημερ. 20.10.2005 παρουσίασε βεβαίωση από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, σύμφωνα με την οποία τα πανεπιστημιακά διπλώματα 5ετούς φοιτήσεως που παραχωρεί θεωρούνται, παράλληλα, πλήρως ισότιμα με τα πτυχία Master των αγγλοσαξονικών πανεπιστημίων. Στο σχετικό πρακτικό (ημερ. 10.11.2005) γίνεται μεν, γενική αναφορά ότι λήφθηκαν υπόψη όλα τα «επιπρόσθετα στοιχεία» που υποβλήθηκαν, όμως είναι σαφές ότι εκείνο που είχε ληφθεί υπόψη, σε σχέση με το ΕΜ, ήταν μόνο το μεταπτυχιακό του δίπλωμα στη Διοίκηση, στο οποίο και δόθηκε καθοριστική βαρύτητα. Ουδεμία αναφορά έγινε στο δίπλωμα του ΕΜΠ ως ισότιμο με τα πτυχία Master των αγγλοσαξονικών πανεπιστημίων. Ενώπιον δε του δικαστηρίου στην προσφυγή υπ’ αρ. 434/2006 απλώς καταγράφηκε στα πλαίσια του ιστορικού της υπόθεσης ότι το ΕΜ απέστειλε «κάποια πρόσθετα στοιχεία και/ή έγγραφα, Παράρτημα 12 στην ένσταση του ΕΜ», στα οποία περιλαμβάνεται η εν λόγω βεβαίωση του ΕΜΠ.
H πρώτη φορά κατά την οποία λήφθηκε υπόψη η βεβαίωση του ΕΜΠ από τους εφεσίβλητους ήταν κατά τον τρίτο διορισμό όπου αναγνώρισαν ότι το βασικό προσόν του ΕΜ (δίπλωμα χημικού μηχανικού) «ισοφαρίζει» το βασικό πτυχίο και το μεταπτυχιακό στην Πολιτική Μηχανική του εφεσείοντα. Όπως έχουμε αναφέρει το δικαστήριο στην προσφυγή υπ’ αρ. 515/2008 έκρινε πως τέτοια αντιμετώπιση συνιστούσε παραβίαση δεδικασμένου. Προσθέτουμε δε, ότι ούτε μέχρι τότε είχε τεθεί ενώπιον των εφεσιβλήτων πιστοποιητικό αναγνώρισης από το ΚΥΣΑΤΣ του βασικού πτυχίου του ΕΜΠ ως μεταπτυχιακού διπλώματος επιπέδου Master.
Η πρώτη φορά που εμφανίζεται στο προσκήνιο τέτοιο πιστοποιητικό από το ΚΥΣΑΤΣ φαίνεται στην προσβαλλόμενη απόφαση, με την οποία εξετάστηκε ο πέμπτος διορισμός του ΕΜ, ως «πιστοποιητικό του ΚΥΣΑΤΣ το οποίο δόθηκε το 2010 δηλαδή μεταγενέστερα του ουσιώδους χρόνου. Εξ ου και η μομφή του πρωτόδικου δικαστηρίου ότι «κακώς το επικαλέστηκαν» οι εφεσίβλητοι. Η διατύπωση όμως της μομφής δεν είχε συνέχεια. Το δικαστήριο δεν προβληματίστηκε καθόλου για το ζήτημα αυτό.
Σύμφωνα με επιφύλαξη της παραγράφου (4) του Καν. 3 των περί Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης και Παροχής Σχετικών Πληροφοριών Κανονισμών του 1999 – 2015 (όπως τροποποιήθηκε με την ΚΔΠ 594/2003):
«Νοείται ότι οι κάτοχοι τίτλων σπουδών που εκδίδονται από αναγνωρισμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης, τα οποία λειτουργούν—
(i) Σε χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
(ii) […]
και τα οποία χορηγούν τίτλους δεύτερου επιπέδου, χωρίς ενδιάμεσο πρώτο καταληκτικό τίτλο, μπορούν να τύχουν και αναγνώρισης του τίτλου τους ως ισότιμου ή ισότιμου και αντίστοιχου 'πτυχίου' σε συγκεκριμένη ειδικότητα και ταυτόχρονα ως 'μεταπτυχιακού διπλώματος επιπέδου MASTER.'».
Σύμφωνα με το Άρθρο 4(1)(α) των περί Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης και Παροχής Σχετικών Πληροφοριών Νόμων του 1996-2016 Ν. 68(Ι)/1996 αρμόδιο για αναγνώριση τίτλων σπουδών που απονέμονται από ιδρύματα ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης της Κύπρου και ξένων χωρών με βάση τα κριτήρια που καθορίζονται από τον παρόντα Νόμο και τους κανονισμούς που εκδίδονται δυνάμει αυτού είναι το Συμβούλιο (ΚΥΣΑΤΣ), το οποίο και αποφασίζει την έκδοση σχετικού πιστοποιητικού.
Τα απαιτούμενα από το Σχέδιο Υπηρεσίας προσόντα ως απαραίτητα και τα καθοριζόμενα σε αυτό ως πλεονέκτημα ή πρόσθετο προσόν πρέπει να κατέχονται την πρώτη ουσιώδη ημερομηνία που είναι η τελευταία ημερομηνία της περιόδου που ορίζεται στη δημοσίευση της κενής θέσης, κατά την οποία οι αιτήσεις πρέπει να υποβληθούν (Republic v. Pericleous & Others (1984) 3 C.L.R. 577). Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τα επιπρόσθετα μη προβλεπόμενα προσόντα, τα οποία «... είναι νόμιμο να εκτιμηθούν και μέχρι της ημέρας λήψης της απόφασης» (Δημοκρατία ν. Ανδρέου (1993) 3 ΑΑΔ 153). Βλ. επίσης Ευαγγέλου ν. Δημοκρατίας (1999) 3 ΑΑΔ 570.
Εάν δεχθούμε ότι το μεταπτυχιακό δίπλωμα από το ΕΜΠ επιπέδου Master του ΕΜ λήφθηκε υπόψη ως πρόσθετο, πέραν του Σχεδίου Υπηρεσίας, προσόν, θα μπορούσε να ληφθεί υπόψη το πιστοποιητικό του ΚΥΣΑΤΣ μέχρι την ημερομηνία της απόφασης. Επρόκειτο όμως για επανεξέταση επί επανεξετάσεων. Η απόφαση, υπό αυτή την έννοια, ανατρέχει στον πρώτο διορισμό, το 2002.
Από την στιγμή που δεν υπήρχε ενώπιον των εφεσιβλήτων το απαιτούμενο, σύμφωνα με το Άρθρο 4(1)(α) του Νόμου 68(Ι)/1996 πιστοποιητικό του ΚΥΣΑΤΣ, οι εφεσίβλητοι όφειλαν να χειριστούν αυτό το δίπλωμα ως βασικό πανεπιστημιακό δίπλωμα (Ευαγγέλου (ανωτέρω)). Αυτή ήταν και η απάντηση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Κωνσταντινίδου ν. Δημοκρατίας, ΑΕ Αρ.46/2015, ημερ. 1.2.2022, ECLI:CY:AD:2022:C41, στο επιχείρημα της εφεσείουσας ότι η ΕΔΥ όφειλε με βάση το πιστοποιητικό του ΕΜΠ να αναγνωρίσει το δίπλωμα του ΕΜΠ ως μεταπτυχιακό δίπλωμα επιπέδου Master «όπως πράττει πάγια». Επίσης στην υπόθεση Παρτασίδου ν. Δημοκρατίας (2015) 3 ΑΑΔ 179 η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου ανέφερε τα ακόλουθα:
«Περαιτέρω, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι ούτε το πιο πάνω πιστοποιητικό από το ΚΥΣΑΤΣ ημερ. 17.12.2009, στο οποίο παραπέμπει η εφεσείουσα, έχει οποιαδήποτε σημασία για την έκβαση της παρούσας έφεσης, εφόσον αυτό προσκομίστηκε μεταγενέστερα του δεδικασμένου και της παρούσας διαδικασίας: η επίδικη απόφαση εκδόθηκε στις 29.2.2008, ενώ το πιστοποιητικό στις 17.12.2009. Εκδόθηκε δηλαδή δύο χρόνια σχεδόν αργότερα. Ανάλογο θέμα αντιμετωπίστηκε στη Δημοκρατία κ.ά. ν. Κούλουμου (ανωτέρω), σελ.301:
«…Η νομοθετική, εκ των υστέρων, δυνατότητα παρουσίασης πιστοποιητικού ισοδυναμίας από το αναγνωρισμένο διά Νόμου όργανο του ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ., δεν θα ήταν δυνατό να αλλάξει τα κριθέντα σε βάρος, τώρα, της εφεσίβλητης - Κούλουμου. (Συμβούλιο Εγγραφής Αρχιτεκτόνων και Πολιτικών Μηχανικών ν. Ανδρέα Κωνσταντίνου (1994) 3 Α.Α.Δ. 453 και Μάριου Παπαδόπουλου ν. Οργανισμού Χρηματοδοτήσεως Στέγης (1998) 3 Α.Α.Δ. 608). …»
Δεν είναι επιτρεπτό για ένα διάδικο να εγείρει ένα θέμα όποτε το ανακαλύπτει ή όποτε το επιθυμεί, όπως η εφεσείουσα έπραξε στην παρούσα υπόθεση. Η παράλειψη έγερσης του θέματος στις προηγούμενες διαδικασίες, δημιουργεί δεδικασμένο.»
Ήδη στην απόφαση στην προσφυγή υπ’ αρ. 515/2008 απορρίφθηκαν τα περί μεταπτυχιακού διπλώματος του ΕΜ από το ΕΜΠ ως παραβιάζοντα το δεδικασμένο το οποίο προέκυψε από την απόφαση στην προσφυγή υπ’ αρ. 434/2006, με τη σαφή διαπίστωση ότι οι διαπιστώσεις του Δικαστηρίου, ως προς τα προσόντα και την πείρα, συνιστούσαν λειτουργικά ευρήματα (operative findings) δεσμευτικά για το Συμβούλιο κατά την εξέταση από τα οποία δεν μπορούσε να αποστεί.
Παρά ταύτα οι εφεσίβλητοι επανήλθαν στη νέα επανεξέταση και αφού «κακώς», κατά το πρωτόδικο δικαστήριο, έλαβαν υπόψη το μεταγενέστερο πιστοποιητικό του ΚΥΣΑΤΣ παραβίασαν και πάλι το δεδικασμένο, όπως αυτό επιβεβαιώθηκε με την απόφαση στην προσφυγή υπ’ αρ. 515/2008. Συνεπώς δεν επρόκειτο για «επουσιώδη πλάνη» όπως το πρωτόδικο δικαστήριο αντελήφθη.
Περιπλέον ο Φωτίου, Δ., στην προσφυγή υπ’ αρ. 434/2006, διατύπωσε λειτουργικό εύρημα ότι είχε αποδοθεί ανεπίτρεπτη βαρύτητα στο μεταπτυχιακό του ΕΜ στη Διοίκηση Επιχειρήσεων, με ταυτόχρονη παράλειψη εξέτασης και εκτίμησης των δύο μεταπτυχιακών του εφεσείοντα από τα οποία το ένα (Υγειονομική Μηχανική) καθοριζόταν ρητά στο Σχέδιο Υπηρεσίας. Παρά ταύτα μέχρι και την τελευταία φορά οι εφεσίβλητοι δεν έκαμαν καμιά αξιολόγηση αυτοτελώς ή συγκριτικά των μεταπτυχιακών του εφεσείοντα. Προσπάθησαν απλώς να δώσουν την εικόνα για «συνεκτίμηση όλων των στοιχείων», ώστε να καταλήξουν ότι πρόκειται για «δύο υποψήφιους ισάξιους από άποψη ακαδημαϊκών προσόντων και πείρας», οπότε ό,τι διαφοροποιούσε τα πράγματα προς όφελος του ΕΜ ήταν η παράγραφος 1(α), «Καθήκοντα και Ευθύνες». Με άλλα λόγια επανήλθαν στα ίδια προσπαθώντας να παρακάμψουν το δεδικασμένο. Συνεπώς με τον δέοντα σεβασμό δεν μας βρίσκει σύμφωνους η κρίση του πρωτόδικου δικαστηρίου ότι στην τελευταία αυτή υπόθεση οι εφεσίβλητοι «δεν έσφαλαν κατά τον ίδιο τρόπο αλλά περιορίστηκαν στο να αναγνωρίσουν το μεταπτυχιακό του ΕΜ στη Διοίκηση Επιχειρήσεως ως πλεονέκτημα».
Επίσης σαφές ήταν το λειτουργικό εύρημα στην προσφυγή υπ’ αρ. 434/2006 ότι η συνολική πείρα του εφεσείοντα ήταν μεγαλύτερη από τη συνολική πείρα του ΕΜ, κάτι που επαναλήφθηκε στην προσφυγή υπ’ αρ. 515/2008 ως δεδικασμένο. Αυτή τη φορά όμως οι εφεσίβλητοι κατέληξαν ότι τα εν λόγω πρόσωπα έχουν την ίδια διάρκεια πείρας.
Τα ευρήματα του δικαστηρίου ως προς τα ουσιώδη γεγονότα επί των οποίων θεμελιώνεται η απόφαση του δημιουργούν δέσμευση. Δεσμεύουν το διοικητικό όργανο να τα λάβει ως δεδομένα κατά την επανεξέταση. Αντίθετος προσανατολισμός θα δημιουργούσε επικίνδυνο ρήγμα στην αρχή της τελεσιδικίας όπως τόνισε ο Νικήτας, Δ., στην Παπαδόπουλος (ανωτέρω) όπου παρατέθηκε το ακόλουθο απόσπασμα από τη μελέτη του καθηγητή Χρίστου Μπάκα στον Τόμο «Δεδικασμένο» του Ερευνητικού Ινστιτούτου Δικονομικών Μελετών, 1989, στη σελίδα 50, που φανερώνει τη διαχρονική αξία της αρχής της τελεσιδικίας:
«Σύμφωνα με την αρχή αυτή κάθε απόφαση άσχετα αν είναι δίκαια ή όχι, θεωρείται ότι περιέχει την αλήθεια και ο καθένας πρέπει να αποδεχθεί την απόφαση και την εκτέλεση της ....... Το πλάσμα αλήθειας που εισάγεται με την προαναφερόμενη αρχή είναι σαφώς προτιμότερο από τη διαιώνιση της αβεβαιότητας που θα κυριαρχούσε σε διαφορετική περίπτωση στη δίκαιη κρίση.....»
Η διαιώνιση της αβεβαιότητας στην παρούσα υπόθεση έλαβε ακραία μορφή λόγω της εμμονής των εφεσιβλήτων επιβεβαιώνοντας τη διαχρονική αξία της τελεσιδικίας.
Η έφεση επιτυγχάνει. Σημειώνουμε απλώς ότι λόγω της κατάληξης παρέλκει η εξέταση ενός περαιτέρω λόγου έφεσης (έκτος λόγος έφεσης). Η προσβληθείσα απόφαση των εφεσιβλήτων ακυρώνεται. Έξοδα €3.500 υπέρ του εφεσείοντα και εναντίον των εφεσιβλήτων.
Τ. Θ. Οικονόμου, Δ.
Ν. Γ. Σάντης, Δ.
Στ. Χατζηγιάννη, Δ.
/φκ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο