Προσφυγή Αρ. 24/2024

 

 

Μεταξύ:

                                    PETROLINA (HOLDINGS) PUBLIC LTD                             

                                                                                                                                                                                                                                                                        Αιτητών

 

                                                            ν.

 

                                    ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

 

                                                                                                            Αναθέτουσας Αρχής

 

 

 

 

Αναθεωρητική Αρχή

Προσφορών:                         Ανδρούλα Πούγιουρου, Πρόεδρος

                                                Κάριν Γεωργιάδου, Μέλος

                                                Ανδρέας Καρύδης, Μέλος

                                                Πάρις Κωνσταντινίδης, Μέλος

                                                Χριστίνα Σαββίδου, Μέλος

 

 

Αιτητές:                                  PETROLINA (HOLDINGS) PUBLIC LTD

 Αντιπροσωπεύθηκαν από τους:

1.    Ελένη Νεοπτόλεμου, Δικηγόρο διά Harris Kyriakides – Μιχάλης Κυριακίδης ΔΕΠΕ

2.    Χρήστο Τοπούζη, Δικηγόρο διά Harris Kyriakides – Μιχάλης Κυριακίδης ΔΕΠΕ

3.    Ιωάννη Σεφερλή, Ασκούμενο δικηγόρο διά Harris Kyriakides – Μιχάλης Κυριακίδης ΔΕΠΕ

4.    Ντίνο Λευκαρίτη Τζούνιορ, Εκπρόσωπο Αιτήτριας Εταιρείας

 

 

Αναθέτουσα Αρχή:               ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

                                                  Αντιπροσωπεύθηκε από τους:

1.   Στεφανία Χατζηστεφάνου, Δικηγόρο της Δημοκρατίας Α’

2.   Χρίστο Χρίστου, Τεχνικό Μηχανικό Μηχανολογίας

3.   Γιάγκο Παύλου, Ηλεκτρολόγο Μηχανικό

 

 

 

Ημερομηνία έκδοσης Απόφασης: 29 Οκτωβρίου 2024

ΑΠΟΦΑΣΗ

Αντικείμενο της παρούσας Προσφυγής είναι η απόφαση του Τμήματος Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών (στο εξής «η Αναθέτουσα Αρχή») να κατακυρώσει και/ή αναθέσει το Διαγωνισμό με αρ. 24.011.Π.ΗΜΥ και τίτλο «Προμήθεια, Εγκατάσταση, Συντήρηση και Παραχώρηση λειτουργίας 10 Σταθμών Ταχείας Φόρτισης Ηλεκτρικών οχημάτων σε δημόσια προσβάσιμους χώρους» (στο εξής «ο Διαγωνισμός»), στην εταιρεία Ecotricity Holding Ltd (στο εξής «ο Επιτυχών Προσφοροδότης») για το συνολικό ποσό των €399.500,00 (μη συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).

Σύμφωνα με την Έκθεση Γεγονότων και όπως συμπληρώνονται από το Διοικητικό Φάκελο, στις 29.01.2024 προκηρύχθηκε μέσω του e-PPS, διαλειτουργική διαδικτυακή εφαρμογή της Κυπριακής Δημοκρατίας για την εφαρμογή ηλεκτρονικών διαδικασιών στη διεξαγωγή των δημόσιων συμβάσεων στην Κύπρο, ο πιο πάνω Διαγωνισμός.

Ως καταληκτική προθεσμία υποβολής των προσφορών καθορίστηκε η 04.03.2024 και η συνεδρίαση ανοίγματος των προσφορών έγινε αυθημερόν με τη λήξη της προθεσμίας. Υποβλήθηκαν προσφορές από έξι οικονομικούς φορείς, δηλ. από τους M.K. Cycharging Limited (GG Green Energy Group Ltd) (στο εξής «Μ.Κ.»), την εταιρεία Zendia Energy Ltd, τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη, τους Αιτητές και οι υπόλοιπες δύο από την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου.

Μετά από πέντε συνεδριάσεις της Επιτροπής Αξιολόγησης, δηλ. στις 08.03.2024, 21.03.2024, 27.03.2024, 11.04.2024 και 26.04.2024 για σκοπούς αξιολόγησης των προσφορών, έγιναν αποδεκτές οι τέσσερις συνολικά προσφορές, ενώ οι άλλες δύο της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου αποκλείστηκαν.

Αφού η Επιτροπή Αξιολόγησης μελέτησε με λεπτομέρεια τις διευκρινίσεις που είχαν ζητηθεί και δόθηκαν από τους προσφοροδότες, ετοίμασε την Έκθεση Αξιολόγησης της, την οποία προώθησε στη συνέχεια στο Συμβούλιο Προσφορών του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων. Το τελευταίο, κατά τη συνεδρία του ημερ. 09.05.2024, ομόφωνα αποφάσισε να εγκρίνει την εισήγηση της Επιτροπής Αξιολόγησης και κατακύρωσε το Διαγωνισμό στον Επιτυχόντα Προσφοροδότη, η προσφορά του οποίου αναδείχθηκε ως η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη βάσει χαμηλότερης τιμής.

Η προσφορά των Αιτητών από άποψη τιμής είχε καταταγεί τρίτη, ενώ δεύτερη κατετάγη αυτή του Μ.Κ.

Οι προσφοροδότες ενημερώθηκαν για την απόφαση της Αναθέτουσας Αρχής με την επιστολή της ημερ. 16.05.2024, με αποτέλεσμα την καταχώρηση από πλευράς Αιτητών της υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο Προσφυγής με την οποία βάλλουν κατά της κατακύρωσης του Διαγωνισμού στην εταιρεία Ecotricity Holding Ltd, προβάλλοντας διάφορους λόγους ακύρωσης.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη γραπτή αγόρευση του δικηγόρου τους, εισηγούνται ότι η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη και εκείνη του Μ.Κ. δεν ανταποκρίνονταν σε ουσιώδεις όρους του Διαγωνισμού και είναι άκυρες (πρώτος λόγος), εσφαλμένα και υπό καθεστώς πλάνης η Αναθέτουσα Αρχή προέβη σε συμπλήρωση και διόρθωση των άκυρων προσφορών των πιο πάνω οικονομικών φορέων, μέσω της διαδικασίας των διευκρινίσεων (δεύτερος λόγος), η απόφαση είναι προϊόν πραγματικής και νομικής πλάνης ως προς την συμμόρφωση των προσφορών των δύο πιο πάνω οικονομικών φορέων με όρους του Διαγωνισμού (τρίτος λόγος) και τέλος, η απόφαση είναι αποτέλεσμα μη δέουσας έρευνας και στερείται αιτιολογίας (τέταρτος λόγος).

Από την άλλη, η δικηγόρος της Αναθέτουσας Αρχής υποστήριξε πλήρως την προσβαλλόμενη απόφαση σε όλες της τις πτυχές δίνοντας τη δική της εκδοχή ως προς τα εγερθέντα θέματα από πλευράς Αιτητών.

Ιδιαίτερη αναφορά στις επιμέρους εισηγήσεις των δύο πλευρών θα γίνει αμέσως κατωτέρω, με τη σειρά που έχουν τεθεί από το δικηγόρο των Αιτητών στη γραπτή του αγόρευση.

Βασικός πυλώνας των εισηγήσεων των Αιτητών προς υποστήριξη των λόγων ακύρωσης, οι οποίοι είναι συναφείς και με κοινά ως επί το πλείστον επιχειρήματα, συνιστά οι κατ’ ισχυρισμόν άκυρες προσφορές του Επιτυχόντα Προσφοροδότη και του Μ.Κ., δεύτερου σε κατάταξη προσφοροδότη, ενόψει αποκλίσεών τους από ουσιώδεις όρους του Διαγωνισμού.

Σύμφωνα με την εισήγηση τους, εφόσον η προσφορά τόσο του Επιτυχόντα Προσφοροδότη, όσο και εκείνη του Μ.Κ. παρουσίαζαν αποκλίσεις από ουσιώδεις όρους του Διαγωνισμού, θα έπρεπε να απορριφθούν και όχι να αναζητηθούν διευκρινίσεις προς το σκοπό διόρθωσης τους.

Ειδικότερα, οι αποκλίσεις που αποδίδονται στην προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη από τους Αιτητές αφορούν α) στη μη υποβολή ορθά συμπληρωμένου του Εντύπου 5, που αναφέρεται στην Τεκμηρίωση Τεχνικών και Επαγγελματικών Ικανοτήτων, όπως προνοεί ο όρος 8.3.1(2)(ii)(α) του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού για την υποχρέωση υποβολής καταλόγου 10 συμβάσεων το πολύ (πρώτη απόκλιση), β) δεν αναφέρεται στο Έντυπο 9, που αφορά στον Πίνακα Υλικών, Συσκευών, Εξαρτημάτων και Προτεινόμενων Κατασκευαστών, η κατασκευάστρια εταιρεία, αν και γίνεται αναφορά σε μια εταιρεία ονόματι Suzkou Yihang, κατά παράβαση του όρου 8.3.2(2)(ε) του Μέρους Α και ταυτόχρονα, δεν υποβλήθηκε δήλωση σε ποιά αγορά κράτους-μέλους κυκλοφορεί το προϊόν, απαίτηση του όρου 8.3.2(2)(γ) του Μέρους Α (δεύτερη απόκλιση), γ) το προτεινόμενο προϊόν δεν πληροί τον όρο 11.2 του Εντύπου 8 που είναι ο Πίνακας Προσφοράς και Συμμόρφωσης με τις Τεχνικές Προδιαγραφές για την απόδοση (efficiency) του προϊόντος που πρέπει να είναι μεγαλύτερη ή ίση του 96% (τρίτη απόκλιση), και τέλος, δ) δεν πληρείτο ο όρος 12.2 του Εντύπου 8 για την αντοχή σε κρούση οθόνης διεπαφής με τη χρήση τουλάχιστον ΙΚ10, εφόσον στα έντυπα γίνεται αναφορά για την αντοχή του κυρίως σώματος του σταθμού, που αφορά ο όρος 12.1 του Εντύπου 8 (τέταρτη απόκλιση).

Είναι περαιτέρω εισήγηση των Αιτητών ότι ακόμη και με την παροχή διευκρινίσεων, η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη εξακολουθούσε να παρουσιάζει αποκλίσεις και συγκεκριμένα σε σχέση με τη συμπλήρωση του Έντυπου 5 που έπρεπε να περιέχει τουλάχιστον μια σύμβαση συνολικής αξίας €25.000,00, παρά την αναφορά σε κάποια έργα και στο όνομα κάποιου πελάτη ονόματι Beny New Energy. Απουσιάζει περαιτέρω πιστοποιητικό ολοκλήρωσης του έργου από τον ιδιοκτήτη του έργου, ή από τον προσφέροντα δήλωση, στο οποίο να αναφέρονται τα στοιχεία του υπεύθυνου στο Φορέα που εκτελέστηκε η σύμβαση, κατά παράβαση του όρου 8.3.1(2)(ii)(β) του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού.

Σ’ ό,τι αφορά την προσφορά του Μ.Κ., οι Αιτητές ισχυρίζονται ότι και αυτή παρουσίαζε αποκλίσεις, δηλ. α) δεν συμπεριλήφθηκε ορθά συμπληρωμένο το Έντυπο 2 που αφορούσε στη Δέσμευση μη Απόσυρσης της Προσφοράς, όπως προνοούσε ο όρος 8.3.1(1) του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού, β) η σύμβαση με την Alphamega ως προς την εμπειρία του Μ.Κ. δεν είχε επιτυχώς ολοκληρωθεί κατά παράβαση του όρου 6.4 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού που αφορούσε στις Τεχνικές και Επαγγελματικές Ικανότητες και γ) δεν υποβλήθηκε μαζί με την προσφορά δήλωση στην οποία να αναφέρεται σε ποιές αγορές κρατών-μελών κυκλοφορεί το προτεινόμενο προϊόν, κατά παράβαση του όρου 8.3.2(2)(γ) του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού.

Διαμετρικά αντίθετη άποψη προβάλλει η δικηγόρος της Αναθέτουσας Αρχής στη γραπτή αγόρευσή της, ως προς τις κατ’ ισχυρισμόν άκυρες προσφορές του Επιτυχόντα Προσφοροδότη και του Μ.Κ. Για μεν την προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη σ’ ό,τι αφορά την πρώτη απόκλιση, ισχυρίζεται ότι ορθά συμπληρώθηκε το Έντυπο 5 σε σχέση με τον όρο 8.3.1.2(ii)(α), που προνοούσε ότι ο προσφοροδότης έπρεπε να υποβάλει «Κατάλογο 10 το πολύ συμβάσεων, συμπληρώνοντας το σχετικό Πίνακα στο Έντυπο 5». Τα στοιχεία που ζητήθηκαν, προσθέτει, δεν ήταν ουσιώδους σημασίας, όπου παρά την αναφορά στις συμβάσεις στο Έντυπο 5, δεν είχαν συμπληρωθεί τα επιμέρους στοιχεία του ιδιοκτήτη και του συμβούλου. Τα στοιχεία αυτά δόθηκαν κατόπιν διευκρίνισης που ζητήθηκε, δυνατότητα που, σύμφωνα με την εισήγηση της δικηγόρου της Αναθέτουσας Αρχής, παρέχει ο όρος 9.5.2 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού. Αναφορικά με τη δεύτερη κατ’ ισχυρισμό απόκλιση, κατασκευάστρια εταιρεία του σταθμού φόρτισης είναι η Zhejiang Benyi New Energy Co. Ltd, η οποία δηλώθηκε στο Έντυπο 9, ενώ η εταιρεία, προσθέτει, Suzkou Yihang, στην οποίαν παραπλανητικά αναφέρονται οι Αιτητές, είναι η ιδιοκτήτρια του καλωδίου φόρτισης του σταθμού φόρτισης. Η δήλωση δε που έπρεπε να αναφέρει σε ποιά κράτη-μέλη κυκλοφορεί το προσφερόμενο προϊόν, είχε υποβληθεί και βρίσκεται εντός του Διοικητικού Φακέλου. Σε σχέση με την τρίτη απόκλιση, ισχυρίζεται ότι ο όρος 11.2 αναφέρεται σε απόδοση ≥ 96% χωρίς συγκεκριμενοποίηση αν πρόκειται για τη μέγιστη ή τη μέση απόδοση. Η Επιτροπή Αξιολόγησης θεώρησε ως τεχνικά αποδεκτή και επουσιώδη τη διαφορά του 1% στο βαθμό απόδοσης του προσφερόμενου σταθμού φόρτισης, η οποία δεν είναι σταθερή τιμή, κατά την άποψη της, αλλά κυμαίνεται με βάση τις πραγματικές συνθήκες φόρτισης. Ως προς την τελευταία απόκλιση, είναι η θέση της Αναθέτουσας Αρχής ότι υπήρξε πλήρης συμμόρφωση της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη με τον όρο 12.2 του Εντύπου 8, όπως φαίνεται από το Κυανούν 62, Τόμος ΙΙ, εισηγούμενη επιπρόσθετα, με παραπομπή σε νομολογία (βλ. Α.ΤΗ.Κ. -v- Digicom (2011) 3 ΑΑΔ 9 και Λαμπριανίδης -v- Δήμου Λάρνακας (1990) 3 ΑΑΔ 664), ότι το θέμα είναι αμιγώς τεχνικό, για το οποίο η κρίση της διοίκησης είναι ανέλεγκτη.

Σ’ ό,τι αφορά, τέλος, την προσφορά του Μ.Κ και την κατ’ ισχυρισμό μη συμμόρφωσή της με το Έντυπο 2, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της Αναθέτουσας Αρχής, ζητήθηκε από την Επιτροπή Αξιολόγησης με τον ίδιο τρόπο, όπως και στην περίπτωση του Επιτυχόντα Προσφοροδότη, κατ’ επίκληση του όρου 9.5.2, να συμπληρώσει το Έντυπο 2 με τα στοιχεία που ελλείπουν, που είναι ο τίτλος και ο αριθμός του Διαγωνισμού. Θεωρήθηκε δε ως μη ουσιώδης η παράλειψη. Για δε τη φερόμενη παραβίαση του όρου 6.4 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού που απαιτούσε να έχει ολοκληρώσει επιτυχώς ο προσφοροδότης τουλάχιστον μια σύμβαση αξίας €25.000,00 τα τελευταία πέντε χρόνια ισχυρίζεται ότι, κατόπιν διευκρίνισης, απεστάλη το Πιστοποιητικό ολοκλήρωσης του τρίτου έργου, που ο Μ.Κ. είχε υποβάλει με την προσφορά του, αξίας €28.000,00. Το ίδιο Πιστοποιητικό, τονίζει, ζητήθηκε και από τους Αιτητές.

Έχουμε διεξέλθει με μεγάλη προσοχή των εκατέρωθεν εισηγήσεων υπό το φως της νομολογίας και των γεγονότων της υπόθεσης, όπως εξάγονται από το Διοικητικό Φάκελο στον οποίο έχουμε ανατρέξει. Λόγω της συνάφειας των λόγων ακύρωσης, οι οποίοι συμπλέκονται, θα εξεταστούν μαζί.

Ερχόμενοι στα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης, δεν αμφισβητείται ότι οι προδιαγραφές 11.2 και 12.2 που κατ’ ισχυρισμόν δεν πληρούσε η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη αποτελούν μέρος του Εντύπου 8, που φέρει τον τίτλο «ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΜΕ ΤΙΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ». Από το Διοικητικό Φάκελο εντοπίσαμε το Έντυπο 8, όπως είχε συμπληρωθεί από τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη.

Είναι φανερό ότι οι εισηγήσεις των Αιτητών ως προς την τρωτή αξιολόγηση της τεχνικής προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη και αφορούν αφενός σε παραβίαση του όρου 11.2 που αναφέρεται στη μη απόδοση του ≥96% του προσφερόμενου σταθμού φόρτισης (δεύτερη απόκλιση) και αφετέρου ότι δεν πληρείται ο όρος 12.2 του Εντύπου 8 για την αντοχή σε κρούση οθόνης διεπαφής με τη χρήση τουλάχιστον ΙΚ10, αναφέρονται σε τεχνικής φύσεως θέματα και/ή ειδικές τεχνικές γνώσεις, για τα οποία η κρίση της διοίκησης είναι ανέλεγκτη.

Συνιστά πάγια νομολογία ότι η Διοίκηση τεκμαίρεται πως λειτουργεί σύμφωνα με το Νόμο, εκτός όπου καθαρά αποδεικνύεται πως τούτο δεν συμβαίνει.

Έχει δε περαιτέρω αποφασιστεί κατ’ επανάληψη, ότι η κρίση της διοίκησης επί θεμάτων τεχνικής φύσης ή ειδικών γνώσεων «χαρακτηρίζεται ως ανέλεγκτος» εφόσον δεν συντρέχει πλάνη περί τα πράγματα, κακή χρήση διακριτικής εξουσίας ή δεν προκύπτει έλλειψη αιτιολογίας (βλ. Ράφτης -v- Δημοκρατίας κ.α. (2002) 3 ΑΑΔ 345 και Ρ.Ι.Κ. -v- Κεντρικής Ασφαλιστικής Εταιρείας Λτδ (2017) 3 ΑΑΔ 353).

Η εξουσία του δικαστηρίου περιορίζεται σε έλεγχο της νομιμότητας της διοικητικής πράξης, ως εύλογα επιτρεπτής υπό τις περιστάσεις, και δεν επεκτείνεται στην ουσιαστική κρίση του διοικητικού οργάνου, έστω και εάν το ίδιο θα μπορούσε εύλογα να καταλήξει σε διαφορετικά συμπεράσματα (βλ. Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών -v- Π.Κ. Ιωάννου & Υιοί Λτδ κ.α. (2016) 3 ΑΑΔ 727 και First Elements Euroconsultants Ltd -v- Δημοκρατίας (2017) 3(Β) ΑΑΔ 936). Στην τελευταία υπόθεση τονίστηκαν τα εξής για το θέμα στη σελίδα 944:

«Η αξιολόγηση του υλικού όμως, όχι μόνο δεν υποχρεώνει το διοικητικό Δικαστή να λάβει θέση επί των τεχνικών διχογνωμιών, αλλά, όπως σχολιάζεται στο σύγγραμμα της καθηγήτριας Ευαγγελίας Κουτούπα-Ρεγκάκου, Αόριστες και Τεχνικές Έννοιες στο Δημόσιο Δίκαιο, Εκδόσεις Σάκκουλα, 1997, σ. 116: «…δεν είναι και σε θέση να προβαίνει σε ιδίαν κρίση. Λόγω συνεπώς του προβαδίσματος της διοίκησης σε ειδικές τεχνικές γνώσεις, ο δικαστής θεωρεί τις τεχνικές κρίσεις καταρχήν αποδεκτές. Ο στόχος αυτού του δικαστικού αυτοπεριορισμού είναι να μην παρεμποδίζεται η διαδικασία έγκρισης τεχνικών εγκαταστάσεων αφενός και αφετέρου να μην καθίσταται ο διοικητικός δικαστής ιεραρχικός προϊστάμενος της εγκρίνουσας διοικητικής αρχής.».

 

 

Ούτε και βεβαίως το δικαστήριο υποκαθιστά τις αποφάσεις της διοίκησης ή προβαίνει σε επανεκτίμηση πρωτογενών γεγονότων, εφόσον κρίνει ότι η έρευνα ήταν επαρκής (βλ. Χατζηαράπης -v- Δημοκρατίας (1999) 3 ΑΑΔ 64, 69).

Όπως τονίστηκε στην πολύ πρόσφατη υπόθεση Κυπριακή Δημοκρατία -v- Iceline (Cyprus) Ltd, Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 103/17, ημερ. 22.04.2024, το Διοικητικό Δικαστήριο δεν μπορεί να επέμβει με δικές του πράξεις και υπολογισμούς σε ζητήματα τεχνικά, αλλά ελέγχει αν όντως πραγματοποιήθηκε ο έλεγχος των εμπειρογνωμόνων που κατέληξε στα συμπεράσματα της Αναθέτουσας Αρχής, καθώς και αν καταγράφηκαν τα στοιχεία που κατέληξαν στο συμπέρασμα του ελέγχου αυτού και αν η καταγραφή τους αποτελεί μέρος του Διοικητικού Φακέλου.

Για να προβούμε στη διαπίστωση κατά πόσο πράγματι ευσταθούν ή όχι οι ισχυρισμοί των Αιτητών για απόκλιση της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη από τους όρους 11.2 και 12.2 του Εντύπου 8 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού, θα πρέπει να αναλύσουμε τις τεχνικές αυτές προδιαγραφές του Εντύπου 8 και να τις αντιπαραβάλουμε, στη συνέχεια, με την τεχνική προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη και με την αναλυτική παρουσίαση του υπ’ αυτού προσφερόμενου προϊόντος και των τεχνικών του χαρακτηριστικών που υποβλήθηκαν μαζί με τα τεχνικά εγχειρίδια. Στη συνέχεια, θα πρέπει να εξετάσουμε κατά πόσο η απόδοση του προσφερόμενου προϊόντος είναι ίση ή μεγαλύτερη του 96%, που προνοεί ο όρος 11.2. Στο σημείο αυτό, παραθέτουμε τους όρους 11.2 και 12.2 για σκοπούς καλύτερης παρακολούθησης:

« […]

 

11.2 Απόδοση (Efficiency): ≥ 0,96

 

[...]

 

12.2 Αντοχή σε κρούση οθόνης διεπαφής με το χρήστη: τουλάχιστον ΙP54

 

[…]».

 

Περαιτέρω θα πρέπει να εξετάσουμε αν η διαφορά του 1% στην απόδοση που προκύπτει, σύμφωνα με τα τεχνικά φυλλάδια που συνοδεύουν την προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη που εντοπίσαμε στο Διοικητικό Φάκελο, επηρεάζει ή όχι την ποιότητα και τα χαρακτηριστικά του προϊόντος που προδιαγράφηκαν. Σημειώνουμε ότι η Επιτροπή Αξιολόγησης έκρινε ότι η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη συμμορφώνετο με τον όρο 11.2, θεωρώντας προφανώς επουσιώδη την απόκλιση του 1%. Το δικαίωμα αυτό της Αναθέτουσας Αρχής να θεωρήσει δηλαδή μια απόκλιση ασήμαντη, προκύπτει από τον όρο 3.2.3 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού κάτω από τον τίτλο «3.2 Γενικές Αρχές», που αναφέρεται σε «Οδηγίες προς Οικονομικούς Φορείς» που προνοεί τα εξής:

«3.       Το Αρμόδιο Όργανο θα θεωρήσει αποδεκτές τις Προσφορές που είναι σύμφωνες με όλους τους όρους, τις προϋποθέσεις και τις προδιαγραφές των Εγγράφων Διαγωνισμού, ενώ είναι δυνατό, κατά την αποκλειστική του κρίση και ευχέρεια, να θεωρήσει αποδεκτές και Προσφορές που παρουσιάζουν τυχόν ασήμαντες αποκλίσεις. Ως ασήμαντες αποκλίσεις, νοούνται οι αποκλίσεις που δεν επηρεάζουν την έκταση του Αντικειμένου της Σύμβασης ή την ποιότητα των προμηθειών, δεν περιορίζουν ουσιαστικά τα δικαιώματα της Αναθέτουσας Αρχής ή τις υποχρεώσεις του Αναδόχου και δεν θίγουν την αρχή της ίσης μεταχείρισης των Προσφερόντων.»

 

 

Εν πάση περιπτώσει και αυτή η διαπίστωση ως προς το ουσιώδες της διαφοράς του 1% είναι ανέλεγκτη, εφόσον αφορά σε αμιγές τεχνικό θέμα.

Τα ίδια ισχύουν και για την τέταρτη απόκλιση ως προς την αντοχή σε κρούση οθόνης διεπαφής με τη χρήση τουλάχιστον ΙΚ10, που προνοεί ο όρος 12.2 του Εντύπου 8.

Σημειώνουμε ότι η εξουσία μας περιορίζεται στον έλεγχο της νομιμότητας της προσβαλλόμενης απόφασης και όχι αν η κρίση της διοίκησης σε επιμέρους στοιχεία της τεχνικής προσφοράς των προσφοροδοτών ήταν ορθή. Ο λόγος που καταγράψαμε με κάποια λεπτομέρεια τις σχετικές επιμέρους εισηγήσεις των μερών είναι ακριβώς για να καταδείξουμε το τι ακριβώς επιζητείται με την Προσφυγή, ο έλεγχος δηλ. της ουσιαστικής κρίσης της διοίκησης επί θεμάτων για τα οποία απαιτούνται ειδικές γνώσεις και να εκφέρουμε τη δική μας κρίση επί των θεμάτων αυτών, όπου η κρίση της διοίκησης είναι ανέλεγκτη.

Συνεπώς, η εισήγηση των Αιτητών περί λανθασμένης αξιολόγησης της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής, σ’ ό,τι αφορά τη συμμόρφωση της με τους όρους 11.2 και 12.2 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού, που είχε ως αποτέλεσμα μια άκυρη προσφορά όπως ήταν του Επιτυχόντα Προσφοροδότη, να γίνει αποδεκτή, ή ότι η αξιολόγηση για το θέμα ήταν προϊόν πλάνης ως προς τα πράγματα, για την οποίαν, σημειώνουμε, δεν προσφέρθηκε κανένα ικανό στοιχείο από πλευράς Αιτητών που να την στοιχειοθετεί, θα πρέπει να απορριφθεί ως ατεκμηρίωτη.

Θα προχωρήσουμε στη συνέχεια να εξετάσουμε κατά πόσο η κατ’ ισχυρισμόν πρώτη και δεύτερη απόκλιση της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ευσταθεί, ώστε να οδηγεί σε ακυρότητα της προσφοράς του. Η εισήγηση αυτή θα πρέπει να εξεταστεί σε συνάρτηση με το λόγο ακύρωσης που αναφέρεται στην παροχή διευκρινίσεων, λόγω συνάφειας των δύο.

Ειδικότερα, οι Αιτητές παραπονούνται ότι μέσω των διευκρινίσεων η Αναθέτουσα Αρχή προέβη σε συμπλήρωση και διόρθωση των κατ’ ισχυρισμόν άκυρων προσφορών του Επιτυχόντα Προσφοροδότη και του Μ.Κ., που είναι παράνομο και ανεπίτρεπτο, σύμφωνα με τη νομολογία.

Σημειώνουμε ότι η δυνατότητα αναζήτησης διευκρινίσεων προβλέπεται από τους όρους 9.5.1 και 9.5.2 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού. Παραθέτουμε αυτούσιους τους όρους για σκοπούς καλύτερης παρακολούθησης:

«9.5 Διευκρινίσεις και Διασαφηνίσεις Προσφορών

 

1.    Η Αναθέτουσα Αρχή καθ’ όλη την διάρκεια της αξιολόγησης έχει το δικαίωμα, εφ’ όσον κριθεί αναγκαίο, να ζητήσει από Προσφέροντα την παροχή διευκρινίσεων σχετικά με το περιεχόμενο της Προσφοράς του. Στην περίπτωση αυτή η παροχή διευκρινίσεων είναι υποχρεωτική για τον Προσφέροντα και δεν θεωρείται αντιπροσφορά.

 

2.    Όταν οι πληροφορίες ή τα δικαιολογητικά που πρέπει να υποβάλλονται από τους Προσφέροντες είναι ή εμφανίζονται ελλιπείς ή λανθασμένες ή όταν λείπουν συγκεκριμένα έγγραφα, οι Αναθέτουσες Αρχές δύνανται να ζητούν ή να ολοκληρώνουν τις σχετικές πληροφορίες ή τα δικαιολογητικά υπό την προϋπόθεση ότι τα σχετικά αιτήματα υποβάλλονται τηρουμένων των αρχών της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας. Οι Προσφέροντες στην περίπτωση αυτή υποχρεούνται, με ποινή αποκλεισμού εάν δεν το πράξουν, τέτοιου είδους πληροφορίες ή δικαιολογητικά να τα υποβάλλουν στην Αναθέτουσα Αρχή, μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα που αυτή θα ορίζει κατά περίπτωση, το οποίο δεν θα είναι μικρότερο των πέντε (5) εργάσιμων ημερών.».

 

Προς αντίκρουση της πιο πάνω εισήγησης, η Αναθέτουσα Αρχή, από την άλλη, τονίζει το επουσιώδες των στοιχείων που ζητήθηκαν με τις διευκρινίσεις και ότι απλά αφορούσαν σε διευκρινίσεις βασικών στοιχείων των προσφορών του Επιτυχόντα Προσφοροδότη και Μ.Κ. Συγκεκριμένα, ισχυρίζεται ότι ως αποτέλεσμα των διευκρινίσεων που ζητήθηκαν από τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη, απλά στο Έντυπο 5 συμπληρώθηκαν κενά που αφορούσαν στην ημερομηνία ολοκλήρωσης του έργου και στα στοιχεία του Ιδιοκτήτη και συμβούλου, στοιχεία που κρίθηκαν επουσιώδη, εφόσον δεν αφορούσαν στα ίδια τα έργα. Επίσης, αν και στο Έντυπο 5 υποβλήθηκαν περισσότερα του ενός έργου, η Αναθέτουσα Αρχή αξιολόγησε μόνο εκείνο που δηλώθηκε στο Έντυπο 5 αρχικά, που έτσι και αλλιώς πληρούσε τον όρο ως προς την εμπειρία του Επιτυχόντα Προσφοροδότη. Ως προς την εταιρεία BENYI NEW ENERGY Co LTD, με το Έντυπο 17 δηλώθηκε από τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη ως άλλος φορέας, οπότε δεν υπάρχει αντιφατικότητα, ως η εισήγηση των Αιτητών. Οι διευκρινίσεις που ζητήθηκαν και δόθηκαν για το Έντυπο 8 είχαν σχέση με τα τεχνικά φυλλάδια που είχαν υποβληθεί με την προσφορά γεγονός που καταδεικνύει, κατά την Αναθέτουσα Αρχή, ότι επρόκειτο για διευκρινίσεις. Από το δε Έντυπο 2, που αφορούσε στη Δέσμευση μη Απόσυρσης της Προσφοράς και αναφέρετο στην προσφορά του Μ.Κ., το μόνο που απουσίαζε ήταν ο τίτλος και ο αριθμός του Διαγωνισμού. Είναι η θέση της Αναθέτουσας Αρχής ότι αν οι Αιτητές διαφωνούσαν με τη δυνατότητα αυτή της Αναθέτουσας Αρχής, αναζήτησης δηλ. διευκρινίσεων, θα μπορούσαν να προσβάλουν τους όρους αυτούς, αλλά δεν το έπραξαν, παρά μόνο συμμορφώθηκαν και οι ίδιοι με τις διευκρινίσεις που τους ζητήθηκαν.

Για το θέμα των διευκρινίσεων, από αναδρομή μας στο Διοικητικό Φάκελο, διαπιστώνουμε ότι η Αναθέτουσα Αρχή αναζήτησε αρχικά, στη βάση του όρου 9.5.2, τα εξής στοιχεία από τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη: α) Πιστοποιητικά ολοκλήρωσης του έργου που δηλώθηκε στο Έντυπο 5 (Τεκμηρίωση Τεχνικών και Επαγγελματικών Ικανοτήτων Προσφέροντος) του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού. Αυτό θα επιτυγχάνετο με βεβαίωση του Ιδιοκτήτη ή και του Σύμβουλου του έργου για την αξία, το χρόνο, τη φύση και τον τρόπο εκτέλεσης, είτε απλή δήλωση του Προσφοροδότη στην οποία να αναφέρονται τα στοιχεία επικοινωνίας του υπεύθυνου φορέα εκτέλεσης του έργου· β) Το Έντυπο 7, δηλ. βεβαίωση από την εταιρεία Υ. Emanuel Engineering Ltd· γ) Συμπληρωμένο το Έντυπο 17 στην περίπτωση που ο προσφοροδότης στηρίζεται στις δυνατότητες άλλων φορέων ή να δηλωθούν αποδεικτικά στοιχεία εργοδότησής του στην περίπτωση που είναι εργοδοτούμενός του· δ) βεβαίωση της ορθότητας της τιμής της προσφοράς. Μετά ζητήθηκαν επιπρόσθετες διευκρινίσεις για το Έντυπο 5, βεβαίωση από την εταιρεία BENY NEW ENERGY ότι έχει εκτελέσει τα έργα του Εντύπου 5 και τέλος, υποβολή πλήρως συμμορφωμένου του Εντύπου 8, δήλωση συμμόρφωσης του φορτιστή και τεκμηρίωση/δήλωση ότι ο ρευματολήπτης ή συνδετήρας του φορτιστή συμμόρφωσης με το πρότυπο ΕΝ62196-3.

Διευκρινίσεις ζητήθηκαν και από τους Αιτητές με την υπ’ αυτού υποβολή Πιστοποιητικού ολοκλήρωσης του έργου που δηλώθηκε στο Έντυπο 5, συμπληρωμένου του Εντύπου 17, ταυτότητας μέλους του ΕΤΕΚ και πιστοποιητικού εγγραφής στο Τμήμα Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών, και μετά άλλη διευκρίνιση για υποβολή τεκμηρίωσης/δήλωσης ότι ο ρευματολήπτης ή συνδετήρας του φορτιστή συμμόρφωσης με το πρότυπο ΕΝ62196-3.

Από τον Μ.Κ. ζητήθηκε συμπληρωμένο Έντυπο 2, αποδεικτικά στοιχεία σύστασης της εταιρείας, πιστοποιητικό ολοκλήρωσης του έργου που δηλώθηκε στο Έντυπο 5, ταυτότητα μέλους του ΕΤΕΚ και πιστοποιητικό εγγραφής για τον ηλεκτρολόγο μηχανικό μαζί με αποδεικτικά στοιχεία εργοδότησής του, εξουσιοδότηση από διευθυντή της εταιρείας υπογραφής των Εντύπων της προσφοράς. Μετά ζητήθηκε άλλη διευκρίνιση να υποβληθεί συμπληρωμένο το Έντυπο 17 από τον Ιωάννου Χρήστο ως άλλος φορέας και τέλος, δήλωση συμμόρφωσης ΕΚ (CE) του φορτιστή.

Όπως έχει νομολογηθεί, η διοίκηση δεν μπορεί να επεμβαίνει για να διορθώνει λάθη ή παραλείψεις ενός προσφοροδότη όταν μια τέτοια ενέργεια δεν δικαιολογείται από τους όρους της προσφοράς (βλ. Medcon Construction and Others -v- The Republic (1968) 3 ΑΑΔ 535). Η υποβολή στοιχείων εκ των υστέρων παραβιάζει την αρχή της χρηστής διοίκησης και την αρχή της ισότητας (βλ. ΑΗΚ -v- Hydrotech Water and Environmental Eng. Ltd (1999) 3 AAΔ 333). Δεν είναι επομένως εφικτή η υποβολή εγγράφων ή τροποποίηση των υποβληθέντων εγγράφων ώστε να θεραπεύεται η απόκλιση από ουσιώδη όρο, μέσα από την άσκηση του δικαιώματος της διοίκησης για παροχή διευκρινίσεων (βλ. σύγγραμμα «Κυπριακό Δίκαιο των Δημοσίων Συμβάσεων» του Αχιλλέα Κ. Αιμιλιανίδη σελ. 299). Σχετική, επίσης, είναι η πρόσφατη υπόθεση, στην οποίαν παρέπεμψε η δικηγόρος των Αιτητών, Δήμος Πάφου -v- Zemco Construction, του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 157/18, ημερ. 11.09.2024, στην οποία, με αναφορά σε νομολογία του ΔΕΕ (βλ. Archus sp. Z o.o., Gama Jacek Lipik -v- Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A., C-131/6, ημερ. 11.05.2017 κ.ά.), τονίστηκε ότι «δεν πρέπει να επιτρέπεται να τροποποιούνται προσφορές υπό το πρόσχημα της αναζήτησης διευκρινίσεων, στην περίπτωση που οι όροι του Διαγωνισμού επιβάλλουν την προσκόμιση των συγκεκριμένων εγγράφων κατά την υποβολή της προσφοράς.».

Ως προς το θέμα των διευκρινίσεων, παραθέτουμε και το εξής απόσπασμα από το σύγγραμμα του Δημήτριου Ράικου, «Δίκαιο Δημοσίων Συμβάσεων», 2019, Γ’ Έκδοση, σελ. 395-396:

«Ο κανόνας που θέτει η νομολογία του Δικαστηρίου, συνίσταται στην απαγόρευση τροποποίησης (λ.χ. βελτίωσης) της προσφοράς ή διόρθωσης των λαθών της. Ειδικότερα, εφόσον έχουν υποβληθεί οι σχετικές προσφορές, αυτές, καταρχήν, δεν μπορούν πλέον να τροποποιηθούν ούτε κατόπιν πρωτοβουλίας της αναθέτουσας αρχής ούτε κατόπιν πρωτοβουλίας του υποψηφίου. «Η αρχή της ίσης μεταχείρισης των υποψηφίων και η εξ αυτής απορρέουσα υποχρέωση διαφάνειας απαγορεύουν, στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής, οποιαδήποτε διαπραγμάτευση μεταξύ της αναθέτουσας αρχής και μεμονωμένων υποψηφίων. Αν γινόταν δεκτό ότι η αναθέτουσα αρχή έχει την εξουσία να ζητεί διευκρινίσεις από συγκεκριμένο υποψήφιο, την προσφορά του οποίου κρίνει ανακριβή ή μη σύμφωνη με τις τεχνικές προδιαγραφές της συγγραφής υποχρεώσεων, η εν λόγω αρχή θα κινδύνευε στην πραγματικότητα να θεωρηθεί ύποπτη, σε περίπτωση που τελικώς επέλεγε την επίμαχη προσφορά, ότι διεξήγαγε μυστικές διαπραγματεύσεις με τον οικείο υποψήφιο, εις βάρος των λοιπών υποψηφίων και κατά παράβαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης».

 

Κατά το σκεπτικό του Δικαστηρίου στην προαναφερόμενη απόφαση της 29-3-2012, ούτε από το άρθρο 2, ούτε από άλλη διάταξη της οδηγίας 2004/18/ΕΚ, αλλά ούτε από την αρχή της ίσης μεταχείρισης και από την υποχρέωση διαφάνειας προκύπτει ότι, σε μια τέτοια περίπτωση, η αναθέτουσα αρχή οφείλει να έρχεται σε επαφή με τους ενδιαφερόμενους υποψήφιους.

 

Τούτο ισχύει, ιδίως, όταν οι εν λόγω υποψήφιοι δεν μπορούν να προσάπτουν στην αναθέτουσα αρχή την έλλειψη τέτοιας υποχρέωσης, δεδομένου ότι η ασάφεια της προσφοράς οφείλεται σε δική τους παράλειψη να επιδείξουν τη δέουσα επιμέλεια κατά τη σύνταξη του σχετικού φακέλου, επιμέλεια η οποία άλλωστε απαιτείται από όλους τους υποψήφιους.

 

Επομένως, δεν αντιβαίνει προς τις διατάξεις της οδηγίας 2014/24/ΕΕ το γεγονός ότι η εθνική νομοθεσία δεν προβλέπει διάταξη που να επιβάλλει στην αναθέτουσα αρχή την υποχρέωση, αλλά τη δυνατότητα, να ζητεί από τους υποψήφιους, στο πλαίσιο κλειστού διαγωνισμού, να διευκρινίσουν τις προσφορές τους υπό το πρίσμα των τεχνικών προδιαγραφών της συγγραφής υποχρεώσεων, προτού απορρίψει τις προσφορές αυτές ως ανακριβείς ή μη σύμφωνες προς τις εν λόγω προδιαγραφές».

 

 

Στην υπόθεση του ΔΕΕ Esaprojekt sp.zo.o -v- Wojewόdztwo Lόdzkie, C-387/14, ημερ. 04.05.2017, στην οποία παρέπεμψε και η δικηγόρος της Αναθέτουσας Αρχής, αναφέρονται τα εξής ως προς το δικαίωμα της Αναθέτουσας Αρχής να ζητήσει διευκρινίσεις:

«37. Εξάλλου, κατά τη νομολογία, τόσο οι αρχές της ίσης μεταχειρίσεως και της απαγορεύσεως των διακρίσεων όσο και η υποχρέωση διαφάνειας απαγορεύουν κάθε διαπραγμάτευση μεταξύ της αναθέτουσας αρχής και προσφέροντος στο πλαίσιο διαδικασίας συνάψεως δημοσίας συμβάσεως, όπερ σημαίνει ότι, κατ’ αρχήν, είναι αδύνατο να τροποποιηθεί προσφορά μετά την κατάθεσή της, κατόπιν πρωτοβουλίας είτε της αναθέτουσας αρχής είτε του προσφέροντος. […]

38. Το Δικαστήριο έχει διευκρινίσει, ωστόσο, ότι το άρθρο 2 της οδηγίας 2004/18 δεν αποκλείει τη διόρθωση ή τη συμπλήρωση των στοιχείων της προσφοράς ως προς επιμέρους μόνο σημεία, ιδίως όταν αυτά χρήζουν προφανώς απλής διευκρινίσεως, ή για να απαλειφθούν πρόδηλα εκ παραδρομής σφάλματα (απόφαση της 7ης Απριλίου 2016, Partner Apelski Dariusz, C-324/14, EU:C:2016:214, σκέψη 63 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

39. Για τον λόγο αυτό, η αναθέτουσα αρχή οφείλει να διασφαλίσει, ειδικότερα, ότι τυχόν αίτημά της για διευκρίνιση μιας προσφοράς δεν θα καταλήξει στο να υποβάλει, στην πραγματικότητα, ο αντίστοιχος υποψήφιος νέα προσφορά (απόφαση της 7ης Απριλίου 2016, Partner Apelski Dariusz, C-324/14, EU:C:2016:214, σκέψη 64 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

40. Επιπλέον, η αναθέτουσα αρχή, κατά την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας που διαθέτει όσον αφορά τη δυνατότητα να ζητήσει από τους υποψηφίους να διευκρινίσουν την προσφορά τους, πρέπει να αντιμετωπίζει τους υποψηφίους ισότιμα και με ειλικρίνεια, ώστε να μην μπορεί να θεωρηθεί, κατά το πέρας της διαδικασίας επιλογής των προσφορών και λαμβανομένου υπόψη του αποτελέσματός της, ότι το αίτημα διευκρινίσεως είχε αδικαιολόγητα ευνοϊκές ή δυσμενείς συνέπειες για τον υποψήφιο ή τους υποψηφίους τους οποίους αφορούσε (απόφαση της 7ης Απριλίου 2016, Partner Apelski Dariusz, C-324/14, EU:C:2016:214, σκέψη 65 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).».

Η αρχή που τέθηκε με την πιο πάνω απόφαση του ΔΕΕ υιοθετήθηκε στη συνέχεια στην πρόσφατη υπόθεση, επίσης του ΔΕΕ, MA.T.I. SUD SpA -v- Centostazioni SpA and Duemme SGR SpA -v- Associazione Cassa Nazionale di Previdenza e Assistenza in favore dei Ragionieri e Periti Commerciali (CNPR), Συνεκδ. Υποθ. C-523/16 και C-536/16, ημερ. 28.02.2018.

Εξετάσαμε την εισήγηση υπό το φως της πιο πάνω νομολογίας και νομικών συγγραμμάτων, σε συνάρτηση με τα γεγονότα της υπόθεσης, και δεν βρίσκουμε οτιδήποτε το μεμπτό σε σχέση με τον τρόπο αντίκρυσης του θέματος των διευκρινίσεων από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής, που αναφέρουμε ανωτέρω.

Ό,τι ζητήθηκε από τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη και τον Μ.Κ. αφορούσε σε διευκρινίσεις επί ήδη τεθέντων στην προσφορά τους στοιχείων και όχι παροχή νέων στοιχείων προς το σκοπό να καταστήσει η Αναθέτουσα Αρχή τις άκυρες προσφορές τους έγκυρες, ως η εισήγηση των Αιτητών. Τα δε τεχνικά φυλλάδια είχαν ήδη υποβληθεί με την προσφορά. Παράδειγμα, σ’ ό,τι αφορά την προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη η εταιρεία BENY NEW ENERGY LTD, είχε δηλωθεί από την αρχή ως άλλος φορέας εκτέλεσης του έργου μέσω του Εντύπου 17, δικαίωμα που παρέχουν οι όροι 6.4.6 και 8.3.1(γ)(iv) του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού και το άρθρο 63 του περί της Ρύθμισης των Διαδικασιών Σύναψης Δημόσιων Συμβάσεων και για Συναφή Θέματα Νόμου του 2016 (Ν. 73(Ι)/2026).

Το έργο δε αξίας €25.000,00 του Εντύπου 8 που αξιολογήθηκε περιλαμβάνετο στην προσφορά και πληρούσε τους όρους του Διαγωνισμού.

Τα ίδια ισχύουν και για τις διευκρινίσεις που ζητήθηκαν από τον Μ.Κ.

Σημειώνουμε ότι ήταν δικαίωμα της Αναθέτουσας Αρχής να αναζητήσει διευκρινίσεις προς συμπλήρωση της προσφοράς των δύο προσφοροδοτών με την παροχή στοιχείων ως προς επί μέρους σημεία της προσφοράς, όπως έπραξε και για τους Αιτητές, στη βάση του όρου 9.5 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού.

Η διαπίστωση μας αυτή οδηγεί αναπόφευκτα και στην απόρριψη της άλλης εισήγησης των Αιτητών περί ύπαρξης πλάνης ως προς την απόδοση του προϊόντος που αναφέρεται εξάλλου σε αμιγώς τεχνικό θέμα, για το οποίο η κρίση της διοίκησης είναι ανέλεγκτη.

Παρέμεινε να εξεταστεί ο τελευταίος λόγος ακύρωσης που αφορά στην έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας.

Είναι νομολογιακά γνωστό ότι η έκταση και η μορφή της έρευνας είναι συνυφασμένη με τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης. Το κριτήριο για την επάρκεια και πληρότητα της έρευνας έγκειται στη συλλογή και διερεύνηση του συνόλου των ουσιωδών στοιχείων, τα οποία περιέχουν βάση για ασφαλή συμπεράσματα (βλ. Χωματένος -v- Δημοκρατίας κ.ά. (2013) 3 ΑΑΔ 120). Επαρκής έρευνα θεωρείται εκείνη που επεκτείνεται στη διερεύνηση κάθε σχετικού γεγονότος (βλ. Motorways Ltd -v- Δημοκρατίας (1999) 3 ΑΑΔ 447). Όπως η αρχή αυτή τέθηκε στην πρόσφατη υπόθεση Δημοκρατία -v- Στάλως Στεφάνου κ.ά., Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 87/19 και 89/19, ημερ. 27.05.2024, με αναφορά στη Νικολαΐδης κ.α. -ν- Μηνά κ.α. (1994) 3 ΑΑΔ 321, «Το ερώτημα σε κάθε περίπτωση που εξετάζεται το πρέπον και η επάρκεια της έρευνας, είναι κατά πόσο έχει ερευνηθεί κάθε πτυχή του θέματος που τείνει να αποκαλύψει το διερευνούμενο γεγονός. Εφόσον τα στοιχεία που έχουν συλλεγεί φωτίζουν κάθε πτυχή του διερευνούμενου θέματος, η αξιολόγηση τους ανάγεται στην αρμοδιότητα της Διοίκησης. Το κριτήριο για την αξιολόγηση εγγράφων από το αρμόδιο διοικητικό όργανο είναι η αυθεντικότητα της προέλευσής τους, αφενός και η σχετικότητα του περιεχομένου τους προς το επίμαχο θέμα, αφετέρου».

Τόσο τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Επιτροπής Αξιολόγησης, όσο και η Έκθεση Αξιολόγησης είναι λεπτομερή και πλήρη και ουσιαστικά περιέχουν ό,τι θα αναμενόταν να περιλαμβάνεται σε άρτια πρακτικά. Το περιεχόμενο της Έκθεσης Αξιολόγησης είναι τέτοιο που παρέχει όλα τα εχέγγυα για άσκηση του αναθεωρητικού ελέγχου (βλ. Κοινοπραξία A.D.T. - ΩΜΕΓΑ Α.Τ.Ε. κ.α. -v- Κυπριακής Δημοκρατίας, Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 42/2015, ημερ. 12.01.2022). Η υιοθέτηση της Έκθεσης Αξιολόγησης ουδόλως απαγορεύεται ακόμα και εάν η αιτιολογία μπορεί να είναι σύντομη (βλ. Κάτσουρα -v- Δημοκρατίας (1989) 3 ΑΑΔ 1728). Θεωρείται δε ότι η υιοθέτηση Έκθεσης καθιστά την αιτιολογία της τελευταίας μέρος της απόφασης (βλ. Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου Επικρατείας (1929 – 1959), σελ. 193).

Ενόψει όλων των πιο πάνω, με ιδιαίτερη έμφαση στη λεπτομερή ανάλυση που φαίνεται να διεξήγαγε η Επιτροπή Αξιολόγησης κατά την αξιολόγηση όλων των προσφορών, κρίνουμε επαρκή τόσο την έρευνα από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής, όσο και την αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης, για την έλλειψη της οποίας επίσης παραπονούνται οι Αιτητές.

Συνιστά πάγια νομολογία ότι η αιτιολογία μιας διοικητικής πράξης για να είναι επαρκής θα πρέπει να είναι σαφής, ώστε να μην αφήνει αμφιβολίες ως προς τον πραγματικό λόγο που το διοικητικό όργανο οδηγήθηκε στη λήψη της απόφασης. Σύμφωνα με το άρθρο 28(2) του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(Ι)/1999), δεν αποτελεί επαρκή αιτιολογία η αναφορά στην απόφαση γενικών χαρακτηρισμών που μπορούν να εφαρμοστούν και να ισχύουν για κάθε περίπτωση. Ούτε η απλή αναφορά των γενικών όρων του Νόμου που μπορούν να τύχουν εφαρμογής σε οποιαδήποτε περίπτωση, μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί επαρκή αιτιολογία (βλ. Χατζηγεωργίου -v- Δημοκρατίας (2015) 3 ΑΑΔ 203).

Η Αναθέτουσα Αρχή εξέτασε με πάσα λεπτομέρεια τις τεχνικές προσφορές του Επιτυχόντα Προσφοροδότη και του Μ.Κ. και έκρινε με τα δεδομένα που παρουσίασαν οι Αιτητές με τις προσφορές τους και τις διευκρινίσεις και τα στοιχεία που έδωσαν, ότι αυτές πληρούσαν όλους τους όρους των Εγγράφων του Διαγωνισμού.

Στο σημείο αυτό για σκοπούς ολοκληρωμένης εικόνας των γεγονότων, παραθέτουμε αυτούσιο το σχετικό απόσπασμα από την Έκθεση Αξιολόγησης:

«4. ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ

 

Οι προσφορές που υποβλήθηκαν ελέγχθηκαν κατά πόσο πληρούν τα κριτήρια της παραγράφου 6 του Μέρους Α (Οδηγίες προς Οικονομικούς Φορείς) και αν περιλαμβάνουν τα έντυπα και τις πληροφορίες που ζητούνται στην Παράγραφο 8.3.1 του Μέρους Α, όπως φαίνεται στο Παράρτημα 1 που επισυνάπτεται.

 

Κατά την αξιολόγηση των προσφορών διαπιστώθηκε η προσφορά με αρ. 4 ικανοποιεί τα κριτήρια εγκυρότητας και μπορεί να αξιολογηθεί περαιτέρω. Για τους υπόλοιπους προσφέροντες χρειάστηκε να ζητηθούν διευκρινήσεις / συμπληρωματικά στοιχεία και υποβολή διορθωμένων εντύπων. Με επιστολές ημερομηνίας 13/03/2024 ζητήθηκε από τους προσφέροντες αρ.1 (Electrocity Holding LTD), αρ.2 (Μ.Κ. CYCHARGING LIMITED (GC GREEN ENERGY GROUP LTD)), αρ.3 (Petrolina (Holdings) Public Ltd), αρ.5 και αρ.6 (Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου) όπως υποβάλουν τα στοιχεία που χρειάζονται για περαιτέρω αξιολόγηση των προσφορών τους. Αντίγραφα των επιστολών που τους αποστάλθηκαν, καθώς επίσης και των απαντητικών επιστολών τους επισυνάπτονται στο Παράρτημα 3.

 

1.    Από την απαντητική επιστολή του προσφέροντα αρ.1 (Electrocity Holding LTD) ημερομηνίας 13/03/2024, διαπιστώθηκε ότι απαιτούνταν επιπλέον στοιχεία τα οποία ζητήθηκαν με νέα διευκρινιστική επιστολή η οποία, απαντήθηκε από τον προσφέροντα στις 23/03/2024. Λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των υποβληθέντων, διαπιστώθηκε ότι η προσφορά ικανοποιεί τα κριτήρια εγκυρότητας και αξιολογείται περαιτέρω.

 

2.    Από την απαντητική επιστολή του προσφέροντα αρ.2 (Μ.Κ. CYCHARGING LIMITED (GC GREEN ENERGY GROUP LTD)) ημερομηνίας 13/03/2024, διαπιστώθηκε ότι απαιτούνταν επιπλέον στοιχεία τα οποία ζητήθηκαν με νέα διευκρινιστική επιστολή η οποία, απαντήθηκε από τον προσφέροντα στις 25/03/2024. Λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των υποβληθέντων διαπιστώθηκε ότι η προσφορά ικανοποιεί τα κριτήρια εγκυρότητας και αξιολογείται περαιτέρω.

 

3.    Από την απαντητική επιστολή του προσφέροντα αρ.3 (Petrolina (Holdings) Public Ltd) ημερομηνίας 13/03/2024, διαπιστώθηκε ότι η προσφορά ικανοποιεί τα κριτήρια εγκυρότητας και αξιολογείται περαιτέρω.

 

4.    Από την απαντητική επιστολή του προσφέροντα αρ.5 & αρ.6 (Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου) ημερομηνίας 13/03/2024, διαπιστώθηκε ότι η προσφορά ικανοποιεί τα κριτήρια εγκυρότητας και αξιολογείται περαιτέρω.

 

5. ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

 

Η Επιτροπή Αξιολόγησης, μετά από λεπτομερή μελέτη του πίνακα συμμόρφωσης με τις τεχνικές προδιαγραφές του προσφερόμενου εξοπλισμού και των στοιχείων στα τεχνικά φυλλάδια που έχουν υποβληθεί με την προσφορά, αποφάσισε και ζήτησε διευκρινήσεις και επιπρόσθετα στοιχεία από τους προσφέροντες αρ.1 (Electrocity Holding LTD), αρ.2 (Μ.Κ. CYCHARGING LIMITED (GC GREEN ENERGY GROUP LTD)), αρ.3 (Petrolina (Holdings) Public Ltd), αρ.4 ZENDIA ENERGY LTD και από αρ.5&αρ.6 (Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου).

 

1.    Από την απαντητική επιστολή του προσφέροντα αρ.1 (Electrocity Holding LTD) ημερομηνίας 02/04/2024, διαπιστώθηκε ότι απαιτούνταν επιπλέον στοιχεία τα οποία ζητήθηκαν με νέα διευκρινιστική επιστολή η οποία, απαντήθηκε από τον προσφέροντα στις 11/04/2024. Λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των υποβληθέντων, διαπιστώθηκε ότι η προσφορά ικανοποιεί τις τεχνικές απαιτήσεις και αξιολογείται περαιτέρω.

 

2.    Από την απαντητική επιστολή του προσφέροντα αρ.2 (Μ.Κ. CYCHARGING LIMITED (GC GREEN ENERGY GROUP LTD)) ημερομηνίας 02/04/2024, διαπιστώθηκε ότι απαιτούνταν επιπλέον στοιχεία τα οποία ζητήθηκαν με νέα διευκρινιστική επιστολή η οποία, απαντήθηκε από τον προσφέροντα στις 24/04/2024. Λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των υποβληθέντων διαπιστώθηκε ότι η προσφορά ικανοποιεί τις τεχνικές απαιτήσεις και αξιολογείται περαιτέρω.

 

3.    Από την απαντητική επιστολή του προσφέροντα αρ.3 (Petrolina (Holdings) Public Ltd) ημερομηνίας 02/04/2024, διαπιστώθηκε ότι η προσφορά ικανοποιεί τις τεχνικές απαιτήσεις και αξιολογείται περαιτέρω.

 

4.    Από την απαντητική επιστολή του προσφέροντα αρ.4 (ZENDIA ENERGY LTD) ημερομηνίας 08/04/2024, διαπιστώθηκε ότι απαιτούνταν επιπλέον στοιχεία τα οποία ζητήθηκαν με νέα διευκρινιστική επιστολή η οποία, απαντήθηκε από τον προσφέροντα στις 25/04/2024. Λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των υποβληθέντων διαπιστώθηκε ότι η προσφορά ικανοποιεί τις τεχνικές απαιτήσεις και αξιολογείται περαιτέρω.

 

5.    Από τον προσφέροντα αρ.5, αρ.6 (Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου) στην σχετική επιστολή η εταιρεία δεν απάντησε και της επιβλήθηκε η ποινή αποκλεισμού.

 

Η Επιτροπή Αξιολόγησης, μετά από λεπτομερή μελέτη των τεχνικών προδιαγραφών του εξοπλισμού και των στοιχείων στα τεχνικά φυλλάδια, που έχουν υποβληθεί με τις προσφορές Αρ.1 μέχρι Αρ.4, αποφάσισε ότι οι προσφορές ικανοποιούν τις απαιτήσεις των τεχνικών προδιαγραφών των εγγράφων του διαγωνισμού και ότι οι προσφορές αρ.5 και αρ.6 απορρίπτονται.

 

Αντίγραφα των επιστολών καθώς και των στοιχείων που ζητήθηκαν και υποβλήθηκαν, επισυνάπτονται στο Παράρτημα 3.

 

6. ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ

 

Κατά το στάδιο αυτό έγινε έλεγχος της οικονομικής προσφορά για κάθε προσφέροντα σύμφωνα με τα έγγραφα του διαγωνισμού και τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στον Πίνακα 1 του Παραρτήματος 2. Κατά τον έλεγχο διαπιστώθηκαν αριθμητικά λάθη στους προσφέροντες αρ. 2, αρ.3, αρ.5 χωρίς όμως να αλλάζει η σειρά κατάταξης του.

 

6.1 Η μέση τιμή των έγκυρων προσφορών, που λήφθηκαν, είναι χαμηλότερη από την εκτίμηση κόστους του Τμήματος κατά 4,8%, ενώ η τιμή της προσφοράς, στην οποία υπάρχει πρόθεση να ανατεθεί η σύμβαση, είναι 24% χαμηλότερη από την εκτίμηση του Τμήματος και 20% χαμηλότερη από την μέση τιμή των προσφορών. Η εκτίμηση κόστους έχει βασιστεί σε τιμές της αγοράς.

 

Η Επιτροπή Αξιολόγησης αποφάσισε, να αποστείλει διευκρινιστική επιστολή στο προσφέροντα αρ. 1 που υπόβαλε προσφορά, σύμφωνα με τις πρόνοιες της παραγράφου 9.4 (Αξιολόγηση Οικονομικών Προσφορών) του Τόμου Α, λόγω χαμηλής τιμής σε σχέση με την εκτίμηση κόστους. Οι σχετικές επιστολές που αφορούσαν την χαμηλή τιμή της προσφοράς σε σχέση με την εκτίμηση κόστους, καθώς επίσης και οι απαντήσεις του προσφέρων, οι οποίες λήφθηκαν υπόψη κατά την αξιολόγηση της προσφοράς, επισυνάπτονται στο Παράρτημα 3. Η απάντηση που δόθηκε ικανοποίησε την Επιτροπή Αξιολόγησης.».

Υπό τις περιστάσεις αυτές, κρίνουμε ότι η απόφαση της Αναθέτουσας Αρχής ήταν ευλόγως επιτρεπτή και εντός των ορίων της διακριτικής της ευχέρειας.

Ενόψει όλων των πιο πάνω, η Προσφυγή δεν μπορεί να πετύχει και απορρίπτεται. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.

 

                            

Ανδρούλα Πούγιουρου                             Κάριν Γεωργιάδου

Πρόεδρος                                                  Μέλος

 

 

                            

Ανδρέας Καρύδης                                               Πάρις Κωνσταντινίδης

Μέλος                                                        Μέλος

 

 

        

Χριστίνα Σαββίδου

Μέλος