|
Προσφυγή Αρ. 18/2025
|
Μεταξύ:
SYMEOU & PAVLOU ZEUS PRIVATE SECURITY LTD
Αιτητών
ν.
ΔΗΜΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ
Αναθέτουσας Αρχής
Αναθεωρητική Αρχή
Προσφορών: Ανδρούλα Πούγιουρου, Πρόεδρος
Κάριν Γεωργιάδου, Μέλος
Πάρις Κωνσταντινίδης, Μέλος
Αιτητές: SYMEOU & PAVLOU ZEUS PRIVATE SECURITY LTD
Αντιπροσωπεύθηκε από τους:
1. Άννα Γρύλλη, Δικηγόρο δια P. Tsangaris & Associates LLC
2. Κώστα Παύλου, Διευθυντή Αιτήτριας Εταιρείας
Αναθέτουσα Αρχή: ΔΗΜΟΣ ΛΕΜΕΣΟΥ
Αντιπροσωπεύθηκε από την:
1. Μαρία Χριστοφή, Δικηγόρο δια Ηλίας Νεοκλέους & Σία Δ.Ε.Π.Ε.
Ημερομηνία έκδοσης Απόφασης: 08 Δεκεμβρίου 2025
ΑΠΟΦΑΣΗ
Αντικείμενο της υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο Προσφυγής είναι η απόφαση του Δήμου Λεμεσού (στο εξής «η Αναθέτουσα Αρχή»), η οποία γνωστοποιήθηκε στους Αιτητές με την επιστολή της Αναθέτουσας Αρχής ημερ. 04.08.2025, με την οποία απέρριψε την προσφορά των Αιτητών και κατακύρωσε το Διαγωνισμό με αρ. 47/2025 και τίτλο «Παροχή Υπηρεσιών φύλαξης σε Δημοτικούς χώρους και Υποστατικά του Δήμου Λεμεσού» στην εταιρεία KKP ALFA PRIVATE SECURITY ENTERPRISES LTD (στο εξής «ο Επιτυχών Προσφοροδότης») για το ποσό των €725.755,50 πλέον Φ.Π.Α.
Σύμφωνα με την Έκθεση Γεγονότων και όπως αυτά συμπληρώνονται από τους Διοικητικούς Φακέλους, ο Δήμος Λεμεσού προκήρυξε στις 21.05.2025 τον πιο πάνω Διαγωνισμό μέσω του e-PPS τη διαλειτουργική διαδικτυακή εφαρμογή της Κυπριακής Δημοκρατίας για τη διεξαγωγή Διαγωνισμών Δημοσίων Συμβάσεων στην Κύπρο. Καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών καθορίστηκε η 25.06.2025 και κριτήριο ανάθεσης ήταν η χαμηλότερη τιμή.
Υποβλήθηκαν εμπρόθεσμα τρεις (3) προσφορές, οι οποίες ανοίχθηκαν στις 25.06.2025 μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής προσφορών, και συγκεκριμένα από τους οικονομικούς φορείς KKP ALFA PRIVATE SECURITY ENTERPRISES LTD, EAGLE WATCH SECURITY SERVICES LTD και SYMEOU & PAVLOU ZEUS PRIVATE SECURITY LTD.
Κατόπιν δέουσας έρευνας και αξιολόγησης από πλευράς της Επιτροπής Αξιολόγησης των προσφορών και αφού ζητήθηκαν διευκρινίσεις από τους οικονομικούς φορείς για συγκεκριμένα θέματα, η Επιτροπή ετοίμασε την Έκθεση Αξιολόγησης της, την οποίαν προώθησε στην Επιτροπή Προσφορών και η τελευταία στη συνέχεια στο Συμβούλιο Προσφορών στις 31.07.2025.
Το Συμβούλιο Προσφορών κατά τη συνεδρία του ημερ. 31.07.2025 υιοθετώντας την εισήγηση της Επιτροπής Προσφορών αποφάσισε την κατακύρωση του Διαγωνισμού στην εταιρεία KKP ALFA SECURITY ENTERPRISES LTD για το συνολικό ποσό των €725.755,50 πλέον Φ.Π.Α., συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος προαίρεσης, ως την πλέον συμφέρουσα από οικονομικής άποψης προσφορά βάσει τιμής.
Με την επιστολή της ημερ. 04.08.2025 η Αναθέτουσα Αρχή ενημέρωσε τους οικονομικούς φορείς για την απόφαση της αυτή, με αποτέλεσμα την καταχώρηση από πλευράς Αιτητών της υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο Προσφυγής με την οποίαν βάλλουν κατά της απόφασης κατακύρωσης του Διαγωνισμού προβάλλοντας τρεις λόγους ακύρωσης.
Συγκεκριμένα με τη γραπτή αγόρευση του δικηγόρου τους εισηγούνται ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι εσφαλμένη και/ή αδικαιολόγητη και/ή άδικη με αποτέλεσμα να πλήττονται τα δικαιώματα των Αιτητών εφόσον είναι προϊόν μη δέουσας και/ή ελλιπούς και/ή καθόλου έρευνας (πρώτος λόγος), είναι αποτέλεσμα μη δέουσας και/ή ελλιπούς και/ή καθόλου έρευνας και λήφθηκε παράνομα και υπό καθεστώς πλάνης και είναι αδικαιολόγητη (δεύτερος λόγος) και τέλος παραβιάζει τις αρχές του Διοικητικού Δικαίου (τρίτος λόγος).
Από την άλλη, η Αναθέτουσα Αρχή, μέσω της γραπτής αγόρευσης της δικηγόρου της, υπεραμύνθηκε της νομιμότητας της προσβαλλόμενης απόφασης με παραπομπή σε νομολογία, δίνοντας τη δική της εκδοχή ως προς τα εγερθέντα θέματα από πλευράς Αιτητών. Προβάλλει δε και προδικαστική ένσταση που αναφέρεται στην έλλειψη εννόμου συμφέροντος από πλευράς Αιτητών.
Ιδιαίτερη αναφορά στις επιμέρους εισηγήσεις των μερών θα γίνει αμέσως πιο κάτω.
Οι δύο πρώτοι λόγοι ακύρωσης είναι απόλυτα συναφείς και τα επιχειρήματα προς υποστήριξη τους κοινά γι’ αυτό και θα εξεταστούν μαζί, όπως αναπτύχθηκαν και από τη δικηγόρο των Αιτητών στη γραπτή αγόρευση της.
Βασικοί πυλώνες των εισηγήσεων των Αιτητών σε σχέση με τους δύο πρώτους λόγους ακύρωσης συνιστούν αφενός η παράλειψη αναζήτησης εξηγήσεων από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής για την ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη και αφετέρου η παράλειψη δέουσας έρευνας που είχε ως αποτέλεσμα η κατακύρωση του Διαγωνισμού στον Επιτυχόντα Προσφοροδότη να είναι προϊόν πλάνης.
Είναι ισχυρισμός τους ότι αν η Αναθέτουσα Αρχή προέβαινε στη δέουσα έρευνα θα αντιλαμβάνετο ότι η χαμηλή προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη όχι μόνο σε σχέση με την εκτιμώμενη αξία του Διαγωνισμού αλλά και με το κατώτατο ωριαίο κόστος εργοδότη, σε συνδυασμό με παράπονα εις βάρος του για σημαντικές οικονομικές εκκρεμότητες του με τα Τμήματα των Κοινωνικών Ασφαλίσεων, του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας και άλλων φορολογιών, δεν παρέπεμπαν σε μια σοβαρή προσφορά, με υπαρκτό το ενδεχόμενο μη υλοποίησης του αντικειμένου του Διαγωνισμού. Προς υποστήριξη της θέσης τους αυτής προβαίνουν σε ανάλυση των Λειτουργικών Εξόδων που περιέχονται στις Οικονομικές Καταστάσεις του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ειδικά για τις δαπάνες προς τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις για τα έτη 2020 μέχρι 2022 όπου, κατά την άποψη τους, είναι εμφανής η παραβίαση από πλευράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη της εργατικής νομοθεσίας. Με τη δε παράλειψη υποβολής από πλευράς του των Οικονομικών Καταστάσεων για τα έτη 2023 και 2024 δημιουργούνται, συνεχίζουν, εύλογες αμφιβολίες ως προς την πραγματική οικονομική κατάσταση του Επιτυχόντα Προσφοροδότη. Με παραπομπή σε νομολογία (βλ. Logicom Public Limited – v- Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών κ.α. (2014) 3 ΑΑΔ 16, απόφαση του ΔΕΕ της 15ης Σεπτεμβρίου 2012 στην Υπ. C669/20 Veridos GmbH κατά Ministar na Vatreshnite rabotiina Republica Bulgaria κ.α.) και σύγγραμμα του Δημήτριου Γ. Ράϊκου ΔΙΚΑΙΟ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ, 4η Εκδ. 2022 καθώς και σε αποφάσεις της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών, προβάλλουν ότι το γεγονός ότι η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη δεν καλύπτει ούτε τον κατώτατο μισθό πρόσληψης του κάθε φρουρού που προνοεί η νομοθεσία αλλ’ ούτε και τα βασικά λειτουργικά του κόστα δημιουργεί εύλογες αμφιβολίες ως προς τη γνησιότητα της προσφοράς του. Συνεπώς, η Αναθέτουσα Αρχή, κατά την άποψη τους, κατά παράβαση της Νομοθεσίας, ιδιαίτερα των άρθρων 4 και 69 του περί της Ρύθμισης των Διαδικασιών Σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων και για Συναφή Θέματα Νόμου του 2016 (Ν.73(Ι)/2016), και του όρου 8.3.3.2(δ) των Εγγράφων του Διαγωνισμού παρέλειψε να αναζητήσει περαιτέρω διευκρινίσεις ως προς τη χαμηλή τιμή της προσφοράς του, παράλειψη που καθιστά την απόφαση της Αναθέτουσας Αρχής προϊόν πλάνης και αναιτιολόγητη.
Αντίθετη ήταν η προσέγγιση της Αναθέτουσας Αρχής, η οποία προτάσσει τη διακριτική της ευχέρεια κατά πόσο θα θεωρήσει μια προσφορά ως ασυνήθιστα χαμηλή. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, τονίζει ότι δεν έκρινε ως ασυνήθιστα χαμηλή την προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη εξού και δεν ζήτησε διευκρινίσεις. Εισηγείται, με παραπομπή σε νομολογία και στο σύγγραμμα του Δημήτριου Γ. Ράϊκου, ότι για να κριθεί μια προσφορά ως ασυνήθιστα χαμηλή λαμβάνεται υπόψη η συνολική τιμή της προσφοράς και όχι τα μεμονωμένα στοιχεία της για να καταλήξει στην τελική τιμή, όπως λανθασμένα εισηγούνται οι Αιτητές.
Στην παρούσα περίπτωση, συνεχίζει, η Αναθέτουσα Αρχή ουδέποτε θεώρησε ως ασυνήθιστα χαμηλή την προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ώστε να θέσει σε εφαρμογή τις πρόνοιες του άρθρου 69 του Ν.73(Ι)/2016 αναζητώντας εξηγήσεις.
Καταλογίζει περαιτέρω στους Αιτητές ότι υπό το πρόσχημα του ισχυρισμού περί ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς προβάλλουν επιμέρους θέματα που άπτονται διαφορετικών και ετερόκλητων ζητημάτων, όπως ισχυρισμούς για δήθεν παραβίαση του Διατάγματος ως προς τον κατώτατο ωριαίο μισθό των φρουρών, ύπαρξη οικονομικών εκκρεμοτήτων με τις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων και άλλων φορολογικών υποχρεώσεων του Επιτυχόντα Προσφοροδότη.
Ως προς την εισήγηση των Αιτητών για παραβίαση του κατώτατου ωριαίου κόστους εργοδότη ισχυρίζεται ότι με το Έντυπο 9 (Έντυπο Οικονομικής Προσφοράς) δηλώνεται από τον οικονομικό φορέα το ποσό που αντιστοιχεί στην τιμή ανά ώρα ανά φύλακα και όχι το μισθό που θα καταβάλλει ο εργοδότης στο φύλακα, ο οποίος μισθός θα πρέπει να είναι σύμφωνος με τη νομοθεσία.
Σε σχέση με τις κατ’ ισχυρισμό οικονομικές εκκρεμότητες του Επιτυχόντα Προσφοροδότη προβάλλει την απουσία οποιουδήποτε στοιχείου που να στοιχειοθετεί την εισήγηση ενώ για τις Οικονομικές Καταστάσεις του 2020 μέχρι 2022 εισηγείται ότι θα πρέπει να αγνοηθούν, εφόσον δεν ήταν μέρος των Διοικητικών Φακέλων και ούτε ζητήθηκε άδεια για προσκόμιση νέας μαρτυρίας. Ως προς δε την μη υποβολή Οικονομικών Καταστάσεων για τα έτη 2023 και 2024 εισηγείται την έλλειψη εννόμου συμφέροντος των Αιτητών προώθησης της εισήγησης, εξού και η προδικαστική της ένσταση, εφόσον ούτε οι ίδιοι υπέβαλαν τις δικές τους για τα έτη αυτά, ενώ για τα προηγούμενα έτη προκύπτουν εκκρεμότητες των Αιτητών με το Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Υπηρεσία ΦΠΑ.
Σε σχέση δε με την αναφορά στα πρακτικά της 20ης συνεδρίας της Επιτροπής Προσφοράς ότι θα πρέπει να γίνεται αυστηρότερος έλεγχος ενόψει παραπόνων στο παρελθόν, φωτογραφίζοντας τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη, αρνείται ότι αυτή αφορά στον Επιτυχόντα Προσφοροδότη.
Εξετάσαμε τις εκατέρωθεν εισηγήσεις τις οποίες οι δικηγόροι των δύο πλευρών είχαν την ευκαιρία να αναπτύξουν και προφορικά κατά την ακρόαση, υπό το φως της νομοθεσίας και νομολογίας που μας παρέπεμψαν οι δικηγόροι και άλλης που εντοπίσαμε κατόπιν δικής μας έρευνας, σε συνάρτηση με τα γεγονότα της υπόθεσης όπως εξάγονται από τους Διοικητικούς Φακέλους στους οποίους έχουμε ανατρέξει.
Προτού προχωρήσουμε με την εξέταση των δύο πρώτων λόγων ακύρωσης θα πρέπει να λεχθεί ότι η Αναθέτουσα Αρχή με τη γραπτή της αγόρευση περιορίζει τις προδικαστικές ενστάσεις που υπέβαλε με την Έκθεση Γεγονότων σε μια μόνο που αναφέρεται στην έλλειψη εννόμου συμφέροντος των Αιτητών προώθησης λόγων ακύρωσης που άπτονται της οικονομικής ή φορολογικής συνέπειας άλλου οικονομικού φορέα, εφόσον και οι ίδιοι τελούν υπό ανάλογες συνθήκες.
Ενόψει του αντικειμένου της προδικαστικής ένστασης που προβάλλεται προς απάντηση ενός εκ των επιχειρημάτων των Αιτητών που, κατά την Αναθέτουσα Αρχή, είναι άσχετο με το θέμα της ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς που αφορά κυρίως η Προσφυγή τους, κρίνουμε σκόπιμο όπως μη εξεταστεί κατά προτεραιότητα αλλά στα πλαίσια εξέτασης των λόγων ακύρωσης.
Κύριος άξονας των εισηγήσεων των Αιτητών προς υποστήριξη των δύο πρώτων λόγων ακύρωσης συνιστά η παραβίαση της νομοθεσίας, νομολογίας και αρχών του Διοικητικού Δικαίου από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής, σ’ ό,τι αφορά την ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη.
Ως προς το κατά πόσο η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη συνιστούσε ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά ή όχι υπήρξαν εκ διαμέτρου αντίθετες εκδοχές από πλευράς των μερών. Από την μια αυτή των Αιτητών ότι ενώ ήταν ασυνήθιστα χαμηλή όχι μόνο σε σχέση με την εκτιμώμενη αξία του Διαγωνισμού αλλά και με το κατώτατο ωριαίο κόστος εργοδότη εντούτοις δεν ζητήθηκαν εξηγήσεις στη βάση του άρθρου 69 του Ν.73(Ι)/2016 και από την άλλη αυτή της Αναθέτουσας Αρχής ότι η προσφορά δεν θεωρήθηκε από την Αναθέτουσα Αρχή ως ασυνήθιστα χαμηλή.
Στο στάδιο αυτό κρίνουμε σκόπιμο να παραθέσουμε το νομικό πλαίσιο σ’ ό,τι αφορά την ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά για σκοπούς καλύτερης παρακολούθησης. Το άρθρο 69 του Ν.73(Ι)/2016 το οποίο μεταφέρει στην εσωτερική έννομη τάξη το άρθρο 69 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ πραγματεύεται για τις ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές και προβλέπει τα εξής:
«69.-(1) Όταν οι προσφορές φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές σε σχέση με τα έργα, τις προμήθειες ή τις υπηρεσίες, οι αναθέτουσες αρχές απαιτούν από τους οικονομικούς φορείς να εξηγήσουν την τιμή ή το κόστος που προτείνουν στην προσφορά.
(2) Οι εξηγήσεις που αναφέρονται στο εδάφιο (1) μπορούν να αφορούν ιδίως:
(α) Τα οικονομικά χαρακτηριστικά της μεθόδου κατασκευής, της διαδικασίας παρασκευής ή των παρεχόμενων υπηρεσιών·
(β) τις επιλεγείσες τεχνικές λύσεις ή τις εξαιρετικά ευνοϊκές συνθήκες που διαθέτει ο προσφέρων για την παροχή των προϊόντων ή των υπηρεσιών ή για την εκτέλεση του έργου·
(γ) την πρωτοτυπία του έργου, των προμηθειών ή των υπηρεσιών που προτείνονται από τον προσφέροντα·
(δ) τη συμμόρφωση προς τις υποχρεώσεις του εδαφίου (3) του άρθρου 4·
(ε) τη συμμόρφωση προς τις υποχρεώσεις του άρθρου 71
(στ) το ενδεχόμενο χορήγησης κρατικής ενίσχυσης στον προσφέροντα.
(3) (α) Η αναθέτουσα αρχή αξιολογεί τις παρεχόμενες πληροφορίες, σε συνεννόηση με τον προσφέροντα.
(β) Η αναθέτουσα αρχή δύναται να απορρίψει την προσφορά μόνο εάν τα παρεχόμενα στοιχεία δεν εξηγούν κατά τρόπο ικανοποιητικό το χαμηλό επίπεδο της τιμής ή του κόστους που προτείνεται, λαμβανομένων υπόψη των στοιχείων που αναφέρονται στο εδάφιο (2).
(γ) Η αναθέτουσα αρχή απορρίπτει την προσφορά, εάν διαπιστώσει ότι η προσφορά είναι ασυνήθιστα χαμηλή, διότι δεν συμμορφώνεται με τις ισχύουσες υποχρεώσεις του εδαφίου (3) του άρθρου 4».
Εντοπίσαμε επίσης από την έρευνα μας στους Διοικητικούς Φακέλους και συγκεκριμένα στο Μέρος Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού τον όρο 9.4.4 που επίσης προνοεί για ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές και έχει τις ίδιες περίπου πρόνοιες του άρθρου 69 του Ν.73(Ι)/2016.
Στο σύγγραμμα του Δημήτριου Γ. Ράϊκου, ΔΙΚΑΙΟ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ, 2022, Δ΄ Εκδ. αναφέρονται τα εξής στις σελίδες 555, 556, 558 ως προς το ζήτημα των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών:
«4. Οι ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές
Η έννοια της ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς («abnormally low offer») δεν δίνεται ρητά από τις διατάξεις των οδηγιών για τις δημόσιες συμβάσεις, αλλά αναφέρεται σε μια προσφορά για την οποία, ενόψει των ευνοϊκών όρων που περιέχει, δημιουργούνται αμφιβολίες για τη σοβαρότητα ή τη φερεγγυότητα της, δηλαδή για τη δυνατότητα του προσφέροντος οικονομικού φορέα να εκτελέσει τη σύμβαση σύμφωνα με τους προσφερόμενους όρους.
Η οδηγία 2014/24/ΕΕ, - όπως και η προηγούμενη οδηγία 2004/18/ΕΚ – δεν απαγορεύει την υποβολή χαμηλών προσφορών, αλλά θεσπίζει ορισμένες διατάξεις για τις ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές, φαινόμενο συχνό στις δημόσιες συμβάσεις, ιδίως στις συμβάσεις δημοσίων έργων, που είχε ως αποτέλεσμα μετά την ανάθεση του έργου ο ανάδοχος να μην είναι σε θέση να εκτελέσει το έργο σύμφωνα με τις αρχικές τιμές και να προσφεύγει σε τεχνητή αύξηση του εργολαβικού ανταλλάγματος, μέσω των διατάξεων για νέες και πρόσθετες εργασίες, με τελικό δυσμενές επακόλουθο αυτής της αύξησης, τη διαμόρφωση του τελικού κόστους σε επίπεδα που δεν είχαν προβλεφθεί από τον προϋπολογισμό του δημόσιου φορέα.
Κατά τα αναφερόμενα στην 103η αιτιολογική σκέψη της οδηγίας 2014/24/ΕΕ, οι προσφορές που φαίνονται αφύσικα χαμηλές σε σχέση με τα έργα, τα αγαθά ή τις υπηρεσίες ενδέχεται να βασίζονται σε τεχνικά, οικονομικά ή νομικά αβάσιμες παραδοχές ή πρακτικές. Σε περίπτωση που ο προσφέρων δεν μπορεί να παράσχει ικανοποιητική εξήγηση, η αναθέτουσα αρχή θα πρέπει να δικαιούται να απορρίψει την προσφορά. Η απόρριψη θα πρέπει να είναι υποχρεωτική σε περιπτώσεις όπου η αναθέτουσα αρχή έχει διαπιστώσει ότι η ασυνήθιστα χαμηλή τιμή ή το ασυνήθιστα χαμηλό κόστος που προτείνεται είναι αποτέλεσμα της μη συμμόρφωσης με υποχρεωτική ενωσιακή νομοθεσία ή συμβατή προς αυτή εθνική νομοθεσία στους τομείς του κοινωνικού, εργατικού ή περιβαλλοντικού δικαίου, ή με διατάξεις του διεθνούς εργατικού δικαίου.
[…]
Ο βασικός κανόνας που θεσπίζουν οι διατάξεις αυτές, συνοψίζεται στο ότι το ενωσιακό δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων απαγορεύει τον αυτόματο αποκλεισμό από τους διαγωνισμούς για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, προσφορών που κρίνονται ασυνήθιστα χαμηλές, δίχως δηλαδή την προηγούμενη πρόσκληση του προσφέροντος να εκθέτει γραπτά τις απόψεις του για το ζήτημα αυτό.»
Η «ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά» υπήρξε αντικείμενο εξέτασης και σε αριθμό αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Στην υπόθεση Logicom Public Limited -v- Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών κ.α. (ανωτέρω), αναφέρθησαν τα εξής στη σελίδα 21 για το θέμα :
«Το προοίμιο της Οδηγίας δεν ρίχνει φως στο πως η αρμόδια αρχή θα πρέπει να προσεγγίσει τις εξηγήσεις που προσφέρονται από τον προσφοροδότη της υπό διερεύνηση προσφοράς. Ωστόσο, υποδεικνύεται στη νομολογία του ΔΕΕ και του Πρωτοδικείου ότι ο προσφοροδότης που κρίνεται ότι υπέβαλε ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά πρέπει με τις διευκρινίσεις που παρέχει να ικανοποιήσει την Αναθέτουσα Αρχή ότι η προσφορά είναι, όπως αναφέρεται στο αγγλικό κείμενο των αποφάσεων «genuine» (γνήσια) (Βλ. Lombardini (ανωτέρω) και Fratelli Costanzo SpA [1989] ECR 1839), ή «reliable and serious» (αξιόπιστη και σοβαρή) (Βλ. Renco SpA, Case T-4/01 ημερ. 25.2.2003 και TQ3 Travel Solutions Belgium SA, Case Y-148/04 ημερ. 6.7.2005) ή ότι είναι «genuine» and viable» (γνήσια και σοβαρή). Βλ. C-147/06 και C-148/06 SECAP SpA και Santorso Soc. Coop. arl ημερ. 15.5.2008). Τα δε κριτήρια που δύνανται να ληφθούν υπόψη στον προσδιορισμό της οικονομικά πλέον συμφέρουσας προσφοράς δεν απαριθμούνται περιοριστικά».
Στην δε απόφαση του ΔΕΕ της 15ης Σεπτεμβρίου 2012 στην υπόθεση C-669/20, Veridos GmbH κατά Ministar na Vatreshnite rabotiina Republica Bulgaria κ.α. στην οποία παρέπεμψε και ο δικηγόρος των Αιτητών, τονίστηκε ότι «σε περίπτωση υπονοιών ότι μια προσφορά είναι ασυνήθιστα χαμηλή, οφείλουν να εξακριβώνουν αν όντως συντρέχει τέτοια περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα κρίσιμα στοιχεία της προκήρυξης του Διαγωνισμού και των Εγγράφων της Σύμβασης…» αναζητώντας διευκρινίσεις.
Στην απόφαση τέλος του ΔΕΕ της 19ης Οκτωβρίου 2017 στην υπόθεση C198/16P. Agriconsulting Europe SA κατά Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρθηκαν τα εξής:
«50. Συναφώς το άρθρο 139, παράγραφος 1, του κανονισμού 2342/2002 προβλέπει ότι, εάν, για συγκεκριμένη σύμβαση, οι προσφορές φαίνονται υπερβολικά χαμηλές, η αναθέτουσα αρχή πριν τις απορρίψει γι’ αυτόν και μόνο το λόγο, ζητεί εγγράφως τις διευκρινίσεις που αυτή θεωρεί ενδεδειγμένες σχετικά με τα στοιχεία της προσφοράς και επαληθεύει, με την αυτοπρόσωπη παράσταση των προσφερόντων, τα στοιχεία αυτά λαμβάνοντας υπόψη και την παρεχόμενη από αυτούς τεκμηρίωση.
51. Ως εκ τούτου, η εν λόγω διάταξη επιβάλλει στην αναθέτουσα αρχή, πρώτον, να εντοπίσει τις ύποπτες προσφορές, δεύτερον, να παράσχει στους διαγωνιζόμενους τη δυνατότητα να αποδείξουν τη σοβαρότητα των προσφορών τους, ζητώντας τους τις διευκρινίσεις που αυτή κρίνει σκόπιμες, τρίτον, να εκτιμήσει τη λυσιτέλεια των εξηγήσεων που παρείχαν οι ενδιαφερόμενοι και, τέταρτον, να αποφασίσει σχετικά με το αν θα δεχθεί ή αν θα απορρίψει τις εν λόγω προσφορές (βλ. κατ’ αναλογία, απόφαση της 27ης Νοεμβρίου 2001, Lombardini και Mantovani C-285/99 και C-286/99, EU: C: 2001:640, σκέψη 55).»
Δεν μας διαφεύγει ότι σύμφωνα με τη νομολογία του ΔΕΕ ακόμη και εάν πρόκειται για μια μηδενική οικονομική προσφορά η Αναθέτουσα Αρχή θα πρέπει να απαιτήσει εξηγήσεις από τον προσφοροδότη και να την αξιολογήσει προτού την απορρίψει (βλ. απόφαση της 10ης Σεπτεμβρίου 2020, Τx-Fin-Lex d.o.o, C-367/19).
Συνεπώς η πιο πάνω νομολογία, το άρθρο 69 του Ν.73(Ι)/2016 και ο όρος 9.4.4 καθιστούν σαφές ότι για να υποχρεούται η Αναθέτουσα Αρχή να αναζητήσει εξηγήσεις θα πρέπει να προηγηθεί κρίση της ίδιας ότι πρόκειται περί ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς.
Σημειώνουμε ότι η εκτιμώμενη αξία του παρόντα Διαγωνισμού σύμφωνα με τον όρο 2.1.3 (Αξία) του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού, Οδηγίες προς Οικονομικούς Φορείς, ανέρχετο σε €820.000,00 περιλαμβανομένης της προαίρεσης, ενώ η συνολική τιμή της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη σε €725.755,00. Εντοπίζεται δηλαδή μια διαφορά της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη σε ποσοστό περίπου 11.49% πιο κάτω από την εκτιμώμενη αξία.
Στην παρούσα περίπτωση είναι φανερό ότι η Αναθέτουσα Αρχή δεν έκρινε το ποσοστό της διαφοράς αυτής ότι οδηγούσε σε ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά εξού και δεν ακολούθησε τις πρόνοιες του Ν.73(Ι)/2016 αναζητώντας εξηγήσεις.
Από την πιο πάνω νομολογία και το σύγγραμμα του Ράϊκου είναι φανερό ότι προσφορά με χαμηλότερη τιμή από την εκτιμώμενη δεν σημαίνει απαραίτητα ότι συνιστά και ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά που τυγχάνει απόρριψης. Το κριτήριο για να χαρακτηριστεί μια προσφορά ως ασυνήθιστα χαμηλή είναι κατά πόσο η διαφορά σε συνάρτηση με τα υπόλοιπα στοιχεία είναι τέτοια που να δημιουργεί αμφιβολίες ή υπόνοιες στην Αναθέτουσα Αρχή για τη γνησιότητα και σοβαρότητα της προσφοράς. Εδώ η Αναθέτουσα Αρχή δεν εξέλαβε την προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ή οποιοδήποτε επί μέρους στοιχείο της ως ασυνήθιστα χαμηλή ώστε η αναζήτηση εξηγήσεων να καθίσταται επιτακτική από πλευράς της, σύμφωνα με το άρθρο 69 του Ν.73(Ι)/2016 και τον όρο 9.4.4, προτού την απορρίψει.
Η παραπομπή δε των Αιτητών στις πρόνοιες του περί Κατώτατου Ορίου Μισθών Διατάγματος του 2022 και 2023 προς υποστήριξη της εισήγησης τους για ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά, δεν τους βοηθά εφόσον πρόκειται περί διαφορετικών θεμάτων. Το μεν Διάταγμα αναφέρεται στον κατώτατο μηνιαίο μισθό που καταβάλλεται από τον εργοδότη στους εργοδοτούμενους του για φύλαξη, το δε Έντυπο 9 το ποσό που ζητά ο ίδιος ο οικονομικός φορέας να του καταβληθεί ανά ώρα ανά φύλακα για την εκτέλεση του αντικειμένου του Διαγωνισμού και όχι το μισθό που θα καταβάλλει στον κάθε φύλακα. Η υποβολή και συμπλήρωση του Εντύπου 9 προνοούνται από τον όρο 8.3.3.2(δ) Ενότητα «Οικονομική Προσφορά» και είναι ο εξής:
«8.3.3. Ενότητα Οικονομική Προσφορά
1. Την Οικονομική Προσφορά (Έντυπο 9).
2. Κατά την ετοιμασία της Οικονομικής Προσφοράς θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα παρακάτω:
[…]
δ. Για την συμπλήρωση του Εντύπου Οικονομικής Προσφοράς ο Προσφέρων πρέπει να συνυπολογίσει τυχόν κρατήσεις που προβλέπονται από την Κυπριακή Νομοθεσία, καθώς και κάθε άλλη δαπάνη που θα απαιτηθεί για την κάλυψη των υποχρεώσεων του, τα έξοδα και το κέρδος του».
Από τον όρο 8.3.3.2(δ) προκύπτει ότι στο ποσό που θα δηλωθεί περιλαμβάνονται όλα τα έξοδα, υποχρεώσεις και το κέρδος του προσφοροδότη. Συνεπώς δεν υπάρχει καμία διασύνδεση του ποσού που δηλώνεται στο Έντυπο 9 με τις πρόνοιες του Διατάγματος για τον κατώτατο ωριαίο μισθό που πρέπει να καταβάλλεται στον κάθε φύλακα. Σημειώνουμε ότι δεν διέφυγε της Επιτροπής Αξιολόγησης κατά την συνεδρία της, ημερ. 08.07.2025, η δηλωθείσα από τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη χαμηλή τιμή μονάδας ανά ώρα σε σύγκριση με το μισθό που προβλέπει το Διάταγμα αλλά δεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα, ενόψει και της απόφασης της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών στην Ιεραρχική Προσφυγή Αρ. 48/2016, ότι δεν υπάρχει διασύνδεση του Εντύπου 9 με τον ωριαίο μισθό που θα καταβάλλεται στον κάθε φύλακα.
Παραθέτουμε αυτούσιο το σχετικό απόσπασμα από τα πρακτικά της συγκεκριμένης συνεδρίας για σκοπούς καλύτερης παρακολούθησης
«Την Επιτροπή Αξιολόγησης απασχόλησε ότι η τιμή μονάδας ανά ώρα που αναγράφεται στην οικονομική προσφορά της εταιρείας KKP ALFA SECURITY ENTERPRISES LTD, είναι χαμηλότερη με βάση τα περί Κατωτάτου Ορίου Μισθών Διατάγματος του 2022 και 2023 (παράρτημα 7).
Εντούτοις οι προσφοροδότες με το Έντυπο 9 καλούνται να δηλώσουν έναντι ποιου ποσού ανά ώρα αναλαμβάνουν να αρχίσουν να εκτελέσουν και συμπληρώσουν το αντικείμενο της Σύμβασης, χωρίς να αναφέρεται αλλά ούτε καθ’ οιονδήποτε άλλο τρόπο να προκύπτει ότι το ποσό που θα δηλώσουν διασυνδέεται ή αντιστοιχεί στον ωριαίο μισθό που θα καταβάλλεται στον κάθε φύλακα. Σχετική είναι και η απόφαση της ΑΑΠ στην Προσφυγή 48/2016 (παράρτημα7).
Ούτε επίσης το άρθρο 4(3)(α) του Ν.73(Ι)/2016 το οποίο επικαλούνται οι Αιτητές προς υποστήριξη των εισηγήσεων τους είναι σχετικό με το υπό εξέταση θέμα, εφόσον αναφέρεται στη λήψη μέτρων για διασφάλιση της τήρησης των υποχρεώσεων των οικονομικών φορέων της εργατικής νομοθεσίας κατά την εκτέλεση όμως του έργου.
Παραθέτουμε αυτούσιο το άρθρο 4(3)(α) για σκοπούς καλύτερης παρακολούθησης:
«Αρχές εφαρμοζόμενες στις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων
4.-(1) Οι αναθέτουσες αρχές αντιμετωπίζουν τους οικονομικούς φορείς ισότιμα και χωρίς διακρίσεις και ενεργούν με διαφανή και αναλογικό τρόπο.
[…]
(3)(α) Οι αναθέτουσες αρχές λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα, ώστε να εξασφαλίζουν ότι, κατά την εκτέλεση των δημόσιων συμβάσεων, οι οικονομικοί φορείς τηρούν τις ισχύουσες υποχρεώσεις στους τομείς του περιβαλλοντικού, κοινωνικού και εργατικού δικαίου, που έχουν θεσπισθεί δυνάμει του ενωσιακού δικαίου, της νομοθεσίας που ισχύει στη Δημοκρατία, των συλλογικών συμβάσεων ή διεθνών διατάξεων περιβαλλοντικού, κοινωνικού και εργατικού δικαίου, οι οποίες απαριθμούνται στο Παράρτημα Χ.
(β) Για σκοπούς αποτελεσματικής εφαρμογής της παραγράφου (α), η Αρμόδια Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων σε συνεργασία με τις, κατά περίπτωση, αρμόδιες υπηρεσίες της Δημοκρατίας, δύναται να εκδίδουν από κοινού σχετική εγκύκλιο».
Ως προς τις κατ’ ισχυρισμό εκκρεμότητες του Επιτυχόντα Προσφοροδότη με το Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων ή άλλων Τμημάτων για φορολογίες εκτός του ότι οι ισχυρισμοί προβάλλονται γενικά και αόριστα και χωρίς ειδική αναφορά σε καταδίκες του για παραβίαση προνοιών της σχετικής νομοθεσίας, δεν έχουμε αντιληφθεί περαιτέρω με ποιο τρόπο οι ισχυρισμοί συνδέονται με την εισήγηση για ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη. Τα ίδια ισχύουν και για την εισήγηση για την μη υποβολή από πλευράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη των Οικονομικών Καταστάσεων για τα έτη 2023 και 2024. Επαναλαμβάνουμε ότι η αναζήτηση εξηγήσεων στη βάση του άρθρου 69 του Ν.73(Ι)/2016 αλλά και του όρου 9.4.4 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού προϋποθέτει κρίση της Αναθέτουσας Αρχής ότι πρόκειται περί ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς, που δεν είναι η παρούσα περίπτωση.
Επίσης δεν εντοπίσαμε οποιαδήποτε πρόνοια στους όρους του Διαγωνισμού ως προς την αναγκαιότητα παρουσίασης Ελεγμένων Οικονομικών Καταστάσεων για τα τελευταία δύο έτη, ούτε μας υποδείχθηκε τέτοια από τους Αιτητές.
Οι Αιτητές προς υποστήριξη των εισηγήσεων τους για το αναξιόπιστο ουσιαστικά της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη παραπέμπουν επίσης σε συγκεκριμένη αναφορά στα πρακτικά της 20ης συνεδρίας της Επιτροπής Προσφορών ημερ. 25.07.2025, τα οποία εντοπίσαμε από την έρευνα μας στους Διοικητικούς Φακέλους.
Στο σημείο αυτό κρίνουμε χρήσιμο να παραθέσουμε όχι μόνο το σχετικό με την αναφορά απόσπασμα από τα πρακτικά, αλλά και την εισήγηση της Επιτροπής Προσφορών που ακολουθεί, για σκοπούς καλύτερης παρακολούθησης αλλά και ολοκληρωμένης εικόνας των γεγονότων:
«Θέμα 5ο: Διαγωνισμός αρ. 47/25 για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης σε Δημοτικούς χώρους και υποστατικά του Δήμου Λεμεσού
[…]
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής ανέφερε ότι θα πρέπει να γίνεται αυστηρότερος έλεγχος από την υπηρεσία, λόγω του ότι στο παρελθόν είχαν εκφραστεί διάφορα παράπονα.
Ο Α. Νικολάου συμφώνησε και ανέφερε ότι ο συντονιστής που θα οριστεί από την υπηρεσία θα πρέπει να ελέγχει αυστηρά και πιστά τους όρους του συμβολαίου.
Ο κ. Κ. Γιάλλουρος συμφώνησε με τη σειρά του και ανέφερε ότι ο έλεγχος πρέπει από την αρχή να είναι αυστηρός, ενώ για τυχόν προβλήματα και παραβιάσεις που ήθελε παρουσιαστούν κατά την εκτέλεση της σύμβασης, να ενημερωθεί σχετικά το Συμβούλιο.
Τέλος, η Επιτροπή Προσφορών, αφού έλαβε υπόψη όλα τα ενώπιον της στοιχεία και δεδομένα και την έκθεση αξιολόγησης της Τριμελούς Επιτροπής, ομόφωνα εισηγείται όπως η σύμβαση ανατεθεί στον οικονομικό φορέα ΚΚP ALFA SECURITY ENTERPRISES LTD, για τις τιμές μονάδος ως ακολούθως:
- Χώρος 1: Αγορά Χονδρικής Πώλησης €5,85 ανά ώρα
- Χώρος 2: Δημοτικό Γκαράζ, €5,85 ανά ώρα
- Χώρος 3: 1. Δημόσιος Κήπος, €5,85 ανά ώρα
2. Ζωολογικός Κήπος, €5,85 ανά ώρα
- Χώρος 4: Πολυλειτουργικό Παραθαλάσσιο Πάρκο, 1ος και 2ος φύλακας, €5,85 ανά ώρα
- Χώρος 5: Φυτίδειο Αθλητικό Κέντρο (ΓΣΟ), €5,85 ανά ώρα
- Χώρος 6: Χώρος Στάθμευσης Α. Θεμιστοκλέους, €5,85 ανά ώρα
- Κινητή Περίπολος: €0,40 ανά έλεγχο χώρου
- Φύλαξη Χριστουγεννιάτικου Δέντρου (επιπρόσθετη φύλαξη): €5,00 ανά ώρα
- Φύλαξη Γιορτής του Κρασιού (επιπρόσθετη φύλαξη): €5,50 ανά ώρα
- Εκδηλώσεις Καρναβαλιών (επιπρόσθετη φύλαξη): €5,50 ανά ώρα
- Εκδηλώσεις Κατακλυσμού (επιπρόσθετη φύλαξη): €5,30 ανά ώρα
- Διάφορες άλλες εκδηλώσεις (επιπρόσθετη φύλαξη): €5,30 ανά ώρα
* Στις πιο πάνω τιμές δεν περιλαμβάνεται ο Φ.Π.Α.
Σημειώνεται ότι η συνολική αξία της σύμβασης δεν θα υπερβεί την εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, η οποία ανέρχεται στο ποσό των €410.000 (τετρακόσιες δέκα χιλιάδες ευρώ) πλέον Φ.Π.Α), μη συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος προαίρεσης».
Είναι φανερό από τα πιο πάνω πρακτικά ότι η αναφορά του Προέδρου της Επιτροπής Προσφορών για αυστηρότερο έλεγχο λόγω παραπόνων που εκφράστηκαν στο παρελθόν, ήταν γενική χωρίς καμία διασύνδεση της καθ’ οιονδήποτε τρόπο με τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη ή άλλα συγκεκριμένα πρόσωπα.
Ως προς την άλλη εισήγηση για έλλειψη δέουσας έρευνας από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής, στην οποίαν έδωσαν έμφαση ιδιαίτερα κατά την προφορική αγόρευση της δικηγόρου τους, ούτε αυτή μας βρίσκει σύμφωνους. Από το περιεχόμενο των Διοικητικών Φακέλων και ειδικά από τα πρακτικά της συνεδρίας της Επιτροπής Αξιολόγησης ημερ. 07.07.2025, είναι φανερό ότι η Επιτροπή Αξιολόγησης κατά τον έλεγχο της τεχνικής προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ζήτησε διευκρινίσεις στα σημεία που έκρινε ότι χρειάζοντο, με την επιστολή της ημερ. 30.06.2025, τις οποίες έδωσε αυθημερόν ο Επιτυχών Προσφοροδότης με δική του επιστολή.
Παραθέτουμε κατωτέρω την επιστολή της Αναθέτουσας Αρχής καθώς και την απαντητική επιστολή του Επιτυχόντα Προσφοροδότη σε σχέση με τις διευκρινίσεις που ζητήθηκαν:
Επιστολή Αναθέτουσας Αρχής
«Οικονομικός Φορέας: KKP ALFA PRIVATE SECURITY ENTERPRISES LTD
Θέμα: Διευκρινίσεις στο στάδιο Ελέγχου Τεχνικής Προσφοράς
Κατά το στάδιο αξιολόγησης της προσφοράς σας διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα:
1. Υπήρχε αναντιστοιχία στο Έντυπο 4.2.1 – Πίνακα Α. Συγκεκριμένα, για κάθε έτος έχετε σημειώσει κάτω από τη στήλη – «Σύνολο» τον αριθμό «6» και κάτω από την στήλη «Αριθμός προσωπικού με καθήκοντα συναφή με το αντικείμενο της σύμβασης» για τα έτη 2023 και 2024 τον αρ. 65 και για το 2025 τον αρ. 70. Παρακαλώ διευκρινίστε τι αντιπροσωπεύουν οι πιο πάνω αριθμοί.
2. Σύμφωνα με την παράγραφο 6.1.7 ο Προσφέρων θα πρέπει να τηρεί τις πρόνοιες του περί ιδιωτικών παροχή υπηρεσιών ασφαλείας Νόμου του 2007 (Νόμος 125(Ι)/2007), οι οποίες αφορούν τις κατηγορίες ιδιωτικών γραφείων παροχής υπηρεσιών ασφαλείας όπως αναφέρονται στο άρθρο 5 παράγραφος (α) και
(β) του Νόμου και να έχει σχετική άδεια λειτουργίας ιδιωτικού γραφείου παροχής υπηρεσιών ασφαλείας σε ισχύ τα τελευταία τρία χρόνια. Η άδεια θα πρέπει να βρίσκεται σε ισχύ καθ’ όλη την διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης. Η άδεια Ίδρυσης και Λειτουργίας που έχετε επισυνάψει έληξε στις 13.05.2025. Ως εκ τούτου αναμένεται να αποσταλεί αντίγραφο της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας από τις 13.05.2025 και έπειτα.
Καλείστε όπως υποβάλετε τα πιο πάνω εντός πέντε εργάσιμων ημερών.
Με εκτίμηση
Έλενα Μονιάτη
εκ μέρους της Συντονίστριας της Επιτροπής Αξιολόγησης»
Απαντητική επιστολή Επιτυχόντα Προσφοροδότη
«Κυρία Μονιάτη,
Παρακαλώ βρείτε επισυνημμένη την ανανεωμένη άδεια του γραφείου μας 2025-2026.
Στο έντυπο της προσφοράς σας 4.2.1 Πίνακας Α για τα έτη 2023-2024-2025 η πρώτη στήλη με την επεξήγηση Συντονιστής είναι ο αριθμός του διευθυντικού και οργανωτικού προσωπικού μας και στην δεύτερη στήλη δηλαδή 65(2023) 65(2024) 70(2025) είναι το σύνολο κάθε χρόνου των υπαλλήλων μας που εργάζονται ως φρουροί ασφαλείας συμπεριλαμβανομένου και του διευθυντικού μας προσωπικού.
Παραμένουν στη διάθεση σας για οτιδήποτε περαιτέρω.
Με εκτίμηση
Κατερίνα Βασιλείου
Υπεύθυνη Λογιστηρίου
Σημειώνουμε ότι η Επιτροπή Αξιολόγησης δεν ζήτησε εξηγήσεις κατά την οικονομική αξιολόγηση της προσφοράς του, εφόσον δεν την θεώρησε ασυνήθιστα χαμηλή αν και είχε αντιληφθεί ότι η τιμή μονάδας ανά ώρα που δήλωσε με το Έντυπο 9 ήταν χαμηλότερη από το ποσό των €6.25, ωριαίο κόστος εργοδότη για φύλαξη που προνοούσε η επιστολή του Υπουργείου Εργασίας ημερ. 19.02.2024, που επισυνάφθηκε ως Τεκμήριο Β στο Έντυπο της Προσφυγής.
Είναι νομολογιακά γνωστό ότι η έκταση και η μορφή της έρευνας είναι συνυφασμένη με τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης. Το κριτήριο για την επάρκεια και πληρότητα της έρευνας έγκειται στη συλλογή και διερεύνηση του συνόλου των ουσιωδών στοιχείων, τα οποία περιέχουν βάση για ασφαλή συμπεράσματα (βλ. Χωματένος -v- Δημοκρατίας κ.ά. (2013) 3 ΑΑΔ 120). Επαρκής έρευνα θεωρείται εκείνη που επεκτείνεται στη διερεύνηση κάθε σχετικού γεγονότος (βλ. Motorways Ltd -v- Δημοκρατίας (1999) 3 ΑΑΔ 447). Όπως η αρχή αυτή τέθηκε στην πρόσφατη υπόθεση Δημοκρατία -v - Στάλως Στεφάνου κ.ά., Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 87/19 και 89/19, ημερ. 27.05.2024, με αναφορά στη Νικολαΐδης κ.α. – ν - Μηνά κ.α. (1994) 3 ΑΑΔ 321, «Το ερώτημα σε κάθε περίπτωση που εξετάζεται το πρέπον και η επάρκεια της έρευνας, είναι κατά πόσο έχει ερευνηθεί κάθε πτυχή του θέματος που τείνει να αποκαλύψει το διερευνούμενο γεγονός. Εφόσον τα στοιχεία που έχουν συλλεγεί φωτίζουν κάθε πτυχή του διερευνούμενου θέματος, η αξιολόγηση τους ανάγεται στην αρμοδιότητα της Διοίκησης. Το κριτήριο για την αξιολόγηση εγγράφων από το αρμόδιο διοικητικό όργανο είναι η αυθεντικότητα της προέλευσής τους, αφενός και η σχετικότητα του περιεχομένου τους προς το επίμαχο θέμα, αφετέρου».
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με τη νομολογία η εξουσία μας περιορίζεται στον έλεγχο της νομιμότητας της προσβαλλόμενης απόφασης ως εύλογα επιτρεπτής υπό τις περιστάσεις και δεν εκτείνεται στην ουσιαστική κρίση της Διοίκησης, ούτε και υποκαθιστά τις αποφάσεις της ή προβαίνει σε επανεκτίμηση πρωτογενών γεγονότων, ιδιαίτερα επί τεχνικών θεμάτων ή άλλων για τα οποία απαιτούνται ειδικές γνώσεις ακόμη και εάν η ίδια ενδεχομένως να λάμβανε διαφορετική απόφαση (βλ. Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών - v- Π.Κ. Ιωάννου & Υιοί Λτδ κ.ά. (2016) 3 ΑΑΔ727 και First Elements Euroconsultants Ltd -v- Δημοκρατίας (2017) 3(Β) ΑΑΔ936). Συνεπώς οι διάφοροι υπολογισμοί και αναλύσεις που προβαίνουν οι Αιτητές έχοντας ως βάση επί μέρους στοιχεία από την τιμή προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη του Εντύπου 9 ή άλλων που περιέχονται στις Οικονομικές Καταστάσεις του Επιτυχόντα Προσφοροδότη, που επισυνάπτονται στη γραπτή αγόρευση τους για να καταδείξουν ότι η προσφορά του δεν διασφάλιζε την καταβολή του κατώτατου μισθού στους φύλακες και κατ’ επέκταση τη γνησιότητα της προσφοράς, ως ζητήματα που χρειάζονται ειδικές γνώσεις εκφεύγουν του αναθεωρητικού ελέγχου. Βρίσκουμε ότι η Αναθέτουσα Αρχή και στη δέουσα έρευνα προέβη αλλά και η απόφαση της είναι πλήρως αιτιολογημένη.
Ενόψει των πιο πάνω βρίσκουμε ότι οι δύο πρώτοι λόγοι ακύρωσης είναι αβάσιμοι και ατεκμηρίωτοι γι’ αυτό θα πρέπει να απορριφθούν.
Παρέμεινε τέλος να εξεταστεί ο τρίτος λόγος ακύρωσης που αναφέρεται σε παραβίαση αρχών του Διοικητικού Δικαίου από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής και συγκεκριμένα της αρχής της αιτιολογημένης απόφασης, της νομιμότητας και της χρηστής διοίκησης.
Κεντρικός άξονας των εισηγήσεων των Αιτητών προς υποστήριξη του συγκεκριμένου λόγου ακύρωσης συνιστά και εδώ η μη τήρηση των προνοιών της νομοθεσίας για την ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη.
Μελετώντας την εισήγηση βρίσκουμε ότι τέθηκε γενικά και αόριστα από πλευράς Αιτητών χωρίς την παράθεση οποιουδήποτε ικανού στοιχείου προς τεκμηρίωση παραβίασης των πιο πάνω ή οποιασδήποτε αρχής του Διοικητικού Δικαίου. Επαναλαμβάνουμε ότι σύμφωνα με το περιεχόμενο των Διοικητικών Φακέλων η προσβαλλόμενη απόφαση είναι πλήρως αιτιολογημένη.
Συνεπώς και αυτός ο λόγος ακύρωσης είναι έκθετος σε απόρριψη.
Ενόψει των πιο πάνω διαπιστώσεων και κατάληξης μας η προδικαστική ένσταση της Αναθέτουσας Αρχής, που αναφέρεται στην έλλειψη εννόμου συμφέροντος των Αιτητών προώθησης ορισμένων εκ των λόγων ακύρωσης και/ή επιχειρημάτων προς υποστήριξη τους, ιδιαίτερα της μη υποβολής Ελεγμένων Οικονομικών Καταστάσεων των τελευταίων ετών ή εκκρεμότητες με το Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Φ.Π.Α. εφόσον και οι ίδιοι οι Αιτητές τελούσαν υπό ανάλογες συνθήκες, παρέλκει.
Συνεπώς καταλήγουμε ότι η προσβαλλόμενη απόφαση ήταν ευλόγως επιτρεπτή και εντός των ορίων της διακριτικής ευχέρειας της Αναθέτουσας Αρχής και δεν ενέχει οτιδήποτε το μεμπτό. Η Αναθέτουσα Αρχή ανέθεσε το Διαγωνισμό στον Επιτυχόντα Προσφοροδότη του οποίου η προσφορά κρίθηκε ως η πλέον συμφέρουσα από οικονομικής άποψης, εφόσον εκείνη των Αιτητών ήταν υψηλότερη δηλ. ανέρχετο σε €774.097,50. Η προσβαλλόμενη απόφαση επίσης δεν παραβιάζει τις αρχές του Διοικητικού Δικαίου, δηλ. της χρηστής διοίκησης ή της καλής πίστης ή της ανάγκης αιτιολόγησης των αποφάσεων ή της αμεροληψίας, ως η εισήγηση των Αιτητών. Δεν παρουσιάστηκε εξάλλου κανένα ικανό στοιχείο που να υποστηρίζει το αντίθετο. Επαναλαμβάνουμε, τέλος, ότι στη βάση των πιο πάνω διαπιστώσεων μας, δεν τίθεται θέμα η προσβαλλόμενη απόφαση να ήταν προϊόν πλάνης, είτε περί τον Νόμο, είτε περί τα πράγματα ως η εισήγηση των Αιτητών αν και είχαν το βάρος απόδειξης.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους η Προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.
........................................... ............................................
Ανδρούλα Πούγιουρου Κάριν Γεωργιάδου
Πρόεδρος Μέλος
.............................................
Πάρις Κωνσταντινίδης
Μέλος