|
Προσφυγή Αρ. 05/2025
|
Μεταξύ:
ALLIANZ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Αιτητών
ν.
ΑΡΧΗΣ ΛΙΜΕΝΩΝ ΚΥΠΡΟΥ
Αναθέτουσας Αρχής
Αναθεωρητική Αρχή
Προσφορών: Ανδρούλα Πούγιουρου, Πρόεδρος
Κάριν Γεωργιάδου, Μέλος
Ανδρέας Καρύδης, Μέλος
Πάρις Κωνσταντινίδης, Μέλος
Αιτητές: ALLIANZ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ
ΑΝΩΝΥΜΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Αντιπροσωπεύθηκε από τους:
1. Αυγουστίνο Τσάρκατζιη Δικηγόρο διά Χρίστος Πατσαλίδης Δ.Ε.Π.Ε.
2. Ανδρέα Τταφούνα, Γενικό Διευθυντή Αιτητών
Αναθέτουσα Αρχή: ΑΡΧΗ ΛΙΜΕΝΩΝ ΚΥΠΡΟΥ
Αντιπροσωπεύθηκε από τους:
1. Γιώργο Χατζηγιώργη, Δικηγόρο δια Τάσσος Παπαδόπουλος & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε.
2. Αντρέα Παρμακλή, Ανώτερο Διοικητικό Λειτουργό Αρχής Λιμένων
Ημερομηνία έκδοσης Απόφασης: 05 Ιουνίου 2025
ΑΠΟΦΑΣΗ
Αντικείμενο της υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο Προσφυγής είναι η απόφαση της Αρχής Λιμένων Κύπρου (στο εξής «η Αναθέτουσα Αρχή») ημερ. 12.03.2025, με την οποία απέρριψε την προσφορά της ALLIANZ EΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (στο εξής «οι Αιτητές») και κατακύρωσε το Διαγωνισμό με Αρ. 10/25 και τίτλο «Παροχή Υπηρεσιών για την ασφαλιστική κάλυψη της Αρχής (Ασφαλίσεις Γενικού Κλάδου και Θαλάσσιων Κινδύνων») (στο εξής «ο Διαγωνισμός»), για την Κατηγορία/Τμήμα ΙΙΙ Ασφαλίσεις Ευθύνης, στην εταιρεία TRUST INTERNATIONAL INSURANCE COMPANY (CYPRUS) LTD (στο εξής «ο Επιτυχών Προσφοροδότης») για το ετήσιο ποσό των €299.873,12 πλέον Φ.Π.Α. συμπεριλαμβανομένης της προαιρετικής κάλυψης για Αφαιρετέο Ποσό €5000 στην κάλυψη Αστικής Ευθύνης.
Σύμφωνα με την Έκθεση Γεγονότων και όπως αυτά συμπληρώνονται από το Διοικητικό Φάκελο, η Αρχή Λιμένων Κύπρου κατόπιν απόφασης του Διοικητικού της Συμβουλίου ημερ. 20.12.2024, προκήρυξε τον πιο πάνω Διαγωνισμό στο Ηλεκτρονικό Σύστημα Σύναψης Συμβάσεων (e- procurement) στις 14.01.2025, με την ταυτόχρονη αποστολή της προκήρυξης για δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας και στον ημερήσιο τύπο. Κριτήριο ανάθεσης του Διαγωνισμού ήταν η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, βάσει τιμής, ανά Τμήμα της Σύμβασης, μετά τη διαπραγμάτευση. Καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών καθορίστηκε η 19.02.2025 και η εκτιμώμενη αξία του Διαγωνισμού σε €3.879.000,00 μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. (δηλαδή €1.293.000,00 για 1 χρόνο και €2.586.000,00 σε περίπτωση ανανέωσης για ακόμη δύο περιόδους του ενός χρόνου η κάθε μια).
Αναλυτικά για κάθε ξεχωριστό Τμήμα/Κατηγορία του Διαγωνισμού για 1 χρόνο η εκτιμώμενη αξία είναι η εξής:
Κατηγορίες ασφαλίσεων/Τμήματα της Σύμβασης:
Ι - ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ: €740.000 περίπου, το χρόνο, μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. (Περιλαμβάνεται και η υποβολή προσφοράς/πρόσθετου ασφαλίστρου για Διακοπή Εργασιών (Business Interruption) – Προαιρετικά, εκτιμώμενης αξίας €35.000/χρόνο
ΙΙ – ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΚΥΝΔΥΝΩΝ: €10.000 περίπου, το χρόνο μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.
ΙΙΙ – ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΕΥΘΥΝΗΣ: €300.000 περίπου, το χρόνο, μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. (Περιλαμβάνεται στην Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης και η υποβολή προσφοράς/πρόσθετου ασφαλίστρου για Μέγιστο Αφαιρετέο Ποσό €5.000 (αντί για €10.000) για κάθε ατύχημα ή περιστατικό – Προαιρετικά, εκτιμώμενης αξίας €20.000/χρόνο)
IV – ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΧΡΗΜΑΤΩΝ €1.000 περίπου, το χρόνο μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.
V – ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ €60.000 περίπου, το χρόνο, μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.
VΙ – ΑΛΛΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ
Τύποι Ασφάλισης:
(1) Ασφάλιση έναντι κινδύνων τρομοκρατικών ενεργειών (Terrorism) €55.000 περίπου, τον χρόνο, μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. (Περιλαμβάνεται και η υποβολή προσφοράς/πρόσθετου ασφαλίστρου για Διακοπή Εργασιών (Business Interruption) – Προαιρετικά εκτιμώμενης Αξίας €15.000/χρόνο)
(2) Aσφάλιση Ευθύνης Συμβούλων και Αξιωματούχων (D&O) και Εργοδοτικών Πρακτικών (EPLI) €75.000 περίπου, το χρόνο μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. (Περιλαμβάνεται και η υποβολή προσφοράς/πρόσθετου ασφαλίστρου για κάλυψη της ΑΛΚ ως νομικής οντότητας (entity coverage) με υπό όριο τουλάχιστο €2.000.000 – Προαιρετικά εκτιμώμενης Αξίας €15.000/χρόνο)
(3) Aσφάλιση έναντι των συνεπειών των ηλεκτρονικών και διαδικτυακών κινδύνων (Cyber Liability) €50.000 περίπου, το χρόνο, μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.
(4) Aσφάλιση Εγγύησης Πίστης (Fidelity Guarantee) €2.000 περίπου, το χρόνο, μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.
Ακολούθησε στις 29.01.2025 η ανάρτηση στο Σύστημα e-procurement των Εγκυκλίων με αρ. 1 και 2 με τροποποιήσεις/προσθήκες στα Έγγραφα του Διαγωνισμού μαζί με τις απαντήσεις σε ερωτήσεις που υποβλήθηκαν καθώς και παράταση της προθεσμίας υποβολής Σχολίων/Ερωτήσεων αντίστοιχα και στις 07.02.2025 της Εγκυκλίου αρ. 3 με τροποποιήσεις/προσθήκες στα Έγγραφα του Διαγωνισμού μαζί με απαντήσεις στις ερωτήσεις που υποβλήθηκαν.
Υποβλήθηκαν εμπρόθεσμα επτά προσφορές από οικονομικούς φορείς, μεταξύ των οποίων και αυτή των Αιτητών, οι οποίες ανοίχθησαν στις 19.02.2025.
Με σχετικές επιστολές της ημερ. 04.03.2025 ζητήθηκαν από την Αναθέτουσα Αρχή διευκρινίσεις από τις Ασφαλιστικές Εταιρείες, οι οποίες και δόθηκαν μαζί με προσφορές για τη διαγωνιστική διαδικασία αρ. 10Α/2025.
Κατόπιν τριών συνεδριάσεων της Επιτροπής Αξιολόγησης ημερ. 26.02.2025, 28.02.2025 και 04.03.2025 ετοιμάστηκε η Έκθεση της ημερ. 11.03.2025, η οποία προωθήθηκε στο Διοικητικό Συμβούλιο της Αρχής Λιμένων Κύπρου μαζί με τα πρακτικά των συνεδριάσεων και την Έκθεση των Ασφαλιστικών Συμβούλων. Το Διοικητικό Συμβούλιο κατά τη συνεδρία του ημερ. 12.03.2025 αφού μελέτησε την Έκθεση Αξιολόγησης αποφάσισε την απόρριψη της προσφοράς των Αιτητών για την Κατηγορία/Τμήμα ΙΙΙ του Διαγωνισμού λόγω απόκλισης της από ουσιώδεις όρους του Διαγωνισμού και την κατακύρωση της στον Επιτυχόντα Προσφοροδότη.
Όλοι οι προσφοροδότες ενημερώθηκαν για την απόφαση της Αναθέτουσας Αρχής ημερ. 12.03.2025, με αποτέλεσμα την καταχώρηση από πλευράς Αιτητών της υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο Προσφυγής με την οποία βάλλουν αφ’ ενός κατά της απόρριψης της προσφοράς τους και αφετέρου κατά της κατακύρωσης του Διαγωνισμού για το Τμήμα ΙΙΙ στον Επιτυχόντα Προσφοροδότη, προβάλλοντας διάφορους λόγους ακύρωσης.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη γραπτή αγόρευση του δικηγόρου τους, οι Αιτητές εισηγούνται ότι α) παράνομα και/ή κατά παράβαση του όρου 5.1.1. του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού η Αναθέτουσα Αρχή προέβη σε προσθήκη και/ή τροποποίηση των όρων του Διαγωνισμού μετά την καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών, β) η προσβαλλόμενη απόφαση είναι προϊόν πλάνης περί των γεγονότων, γ) υπήρξε παραβίαση από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής της αρχής της ίσης μεταχείρισης και τέλος δ) η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη δεν έπρεπε να γίνει αποδεκτή, εφόσον παραβίαζε τον ουσιώδη όρο 8.3.2 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού.
Από την άλλη η Αναθέτουσα Αρχή μέσω της γραπτής αγόρευσης του δικηγόρου της υποστήριξε πλήρως την προσβαλλόμενη απόφαση σε όλες της τις πτυχές δίνοντας την δική της εκδοχή ως προς τα εγερθέντα θέματα από πλευράς Αιτητών παραπέμποντας σε σχετική νομολογία.
Ιδιαίτερη αναφορά στις επί μέρους εισηγήσεις των δύο πλευρών, στις οποίες δόθηκε η ευκαιρία να αναπτύξουν και προφορικά κατά την ακρόαση, θα γίνει αμέσως κατωτέρω. Σημειώνουμε ότι όλοι οι λόγοι ακύρωσης, οι οποίοι τέθηκαν από τους Αιτητές με τη γραπτή αγόρευση του δικηγόρου τους γενικά ως ένα ενιαίο σύνολο, συμπλέκονται γι’ αυτό και θα εξεταστούν μαζί, όπως έπραξαν ουσιαστικά και οι δικηγόροι των μερών στις γραπτές αγορεύσεις τους.
Κεντρικός άξονας των εισηγήσεων των Αιτητών προς υποστήριξη των λόγων ακύρωσης και ιδιαίτερα των σημείων που βάλλουν κατά του αποκλεισμού τους από το Διαγωνισμό, ο οποίος και αναπτύσσεται κατά προτεραιότητα, συνιστά η κατ’ ισχυρισμό λανθασμένη ερμηνεία που δόθηκε από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής στον όρο 5.1.1 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού, που προνοούσε για τη δυνατότητα μικρού εύρους προσθηκών, διορθώσεων ή τροποποιήσεων των όρων του Διαγωνισμού.
Ειδικότερα, οι Αιτητές ισχυρίζονται ότι η Αναθέτουσα Αρχή παράνομα και κατά παράβαση του όρου 5.1.1 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού, μετά το άνοιγμα των προσφορών, με το ηλεκτρονικό της μήνυμα ημερ. 10.03.2025 τροποποίησε τους όρους του Διαγωνισμού με την απαίτηση της όπως η προσφορά των Αιτητών παρέχει συγκεκριμένο είδος κάλυψης, που δεν καθοριζόταν στους όρους του Διαγωνισμού, με απώτερο σκοπό τον αποκλεισμό των Αιτητών από τον Διαγωνισμό. Το αποτέλεσμα αυτό ήταν προϊόν, κατά την άποψη τους, της λανθασμένης ερμηνείας που δόθηκε από τους ιδιώτες ασφαλιστικούς συμβούλους στον όρο «Ενδεχόμενη Ευθύνη/Contingent Liability» που ήταν η βάση της νομικής γνωμάτευσης που εξασφάλισε η Αναθέτουσα Αρχή από τους νομικούς της συμβούλους, στους οποίους αποτάθηκε κατά πόσο υπήρξε συμμόρφωση της προσφοράς των Αιτητών με τις απαιτήσεις της προκήρυξης.
Συνεχίζουν ότι με τη λανθασμένη ερμηνεία που δόθηκε, η Αναθέτουσα Αρχή, ενεργώντας υπό καθεστώς πλάνης, βασίστηκε σε ανύπαρκτο όρο και απέκλεισε τους Αιτητές από το Διαγωνισμό. Ενώ δε, προσθέτουν, τέθηκε το ερώτημα από οικονομικούς φορείς καθορισμού του εύρους κάλυψης και τι συνιστά «Ενδεχόμενη Ευθύνη», η Αναθέτουσα Αρχή παρέλειψε να το πράξει προχωρώντας σε αποκλεισμό των Αιτητών λόγω δήθεν παραβίασης ουσιώδους όρου, παραβιάζοντας έτσι η ίδια την αρχή της καλής πίστης. Δεν ζήτησε όμως την ίδια διευκρίνιση ως προς το εύρος κάλυψης της ρήτρας «Ενδεχόμενη Ευθύνη» από τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη, παραβιάζοντας με αυτόν τον τρόπο και την αρχή της ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών. Χαρακτηρίζουν περαιτέρω παράνομη την αποδοχή της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη, ενώ αυτή δεν πληρούσε στην πραγματικότητα τη ρήτρα περί ενδεχόμενης ευθύνης, αλλ’ ούτε και ήταν πλήρης εφόσον δεν περιλάμβανε τους γενικούς όρους ασφάλισης. Ως προς την εισήγηση του δικηγόρου της Αναθέτουσας Αρχής στη γραπτή του αγόρευση ότι οι Αιτητές κωλύονται να προσβάλουν τη γενικότητα ή αοριστία του όρου εφόσον υπέβαλαν την προσφορά τους ανεπιφύλακτα, πρόβαλαν τη θέση ότι τις ίδιες ακριβώς καλύψεις πρόσφεραν και στον προηγούμενο Διαγωνισμό και η προσφορά τους έγινε αποδεκτή εξού και δεν μπορούσαν να προσβάλουν τον όρο.
Εκ διαμέτρου αντίθετη ήταν η προσέγγιση της Αναθέτουσας Αρχής, η οποία, μέσω της γραπτής και προφορικής αγόρευσης του δικηγόρου της, προβάλλει κυρίως τη θέση ότι ουδέποτε ζητήθηκε από τους Αιτητές υπό τύπο διευκρινίσεων ο καθορισμός του ορισμού της «Ενδεχόμενης Ευθύνης» ή περαιτέρω εξειδίκευση ως προς το τι αυτή αφορά. Εκείνο που ζητήθηκε να διευκρινιστεί αλλά με την ερώτηση αρ. 22 που αφορά η τρίτη Εγκύκλιος ημερ. 29.01.2025, ήταν ο λόγος για τον οποίο ζητείτο επέκταση κάλυψης για «ενδεχόμενη ευθύνη» και κάλυψη ευθύνης Μηχανοκινήτων Οχημάτων στο εξωτερικό και να δοθεί κάποια επεξήγηση. Η απάντηση δε που δόθηκε ήταν «Η επεξήγηση στο ερώτημα δεν είναι διαθέσιμη».
Προτάσσει, με παραπομπή σε νομολογία (βλ. Δημοκρατία -v- China Wanbao Engineering Corporation (2000) 3 ΑΑΔ 406, Δημοκρατία -v-Pharmanet Ltd (2011) 3 ΑΑΔ 1 κ.α.) ότι οι Αιτητές συμμετείχαν στο Διαγωνισμό ανεπιφύλακτα, χωρίς να προσβάλουν τον όρο προηγουμένως, γι΄ αυτό και κωλύονται να προβάλλουν θέμα ασάφειας γενικότερα ή αοριστίας του όρου. Επιπρόσθετα ισχυρίζεται ότι ενώ σύμφωνα με τους όρους του Διαγωνισμού, η προσφορά τους θα έπρεπε στους Πίνακες Καλύψεων να τεκμηριώνει την απαίτηση από το Παράρτημα ΙΙ – Όροι Εντολής, τη ρήτρα επέκτασης της κάλυψης για την «Ενδεχόμενη Ευθύνη» (contingent liability) χωρίς εξειδικεύσεις και περιοριστικούς ορισμούς, εντούτοις η προσφορά τους δεν περιείχε τέτοια κάλυψη. Συνεπώς, προσθέτει, κατά το χρόνο υποβολής της προσφοράς τους αυτή είχε απόκλιση από την σχετική απαίτηση, εξ’ ου και η διευκρίνιση που ζητήθηκε ήταν ακριβώς για άρση της συγκεκριμένης απόκλισης.
Εξηγεί περαιτέρω ότι η απόκλιση συνίστατο στην απουσία από την προσφορά των Αιτητών ρητής αναφοράς στον Πίνακα Καλύψεων της επιπρόσθετης ρήτρας επέκτασης κάλυψης για «ενδεχόμενη ευθύνη». Προσθέτουν ότι η επιμονή αυτή των Αιτητών να μην παράσχουν την επιβεβαίωση ότι η προσφορά τους περιλάμβανε και κάλυψη «ενδεχόμενης ευθύνης», κατά την άποψη της, φανερώνει ότι οι Αιτητές είτε δεν επιθυμούσαν την συμπερίληψη της, είτε αδυνατούσαν να την καλύψουν. Δεν τίθεται, ισχυρίζεται, θέμα τροποποίησης εκ των υστέρων των όρων του Διαγωνισμού ενόψει και του δικαιώματος της Αναθέτουσας Αρχής, στη βάση του όρου 9.3.1 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού, διαπραγμάτευσης των όρων των Εγγράφων του Διαγωνισμού και ειδικότερα των Ασφαλιστικών Καλύψεων καθώς και του δικαιώματος της να καλέσει τους προσφέροντες να συμπληρώσουν/αναθεωρήσουν την Τεχνική Προσφορά τους.
Σ’ ότι αφορά δε την προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη, που κατ’ ισχυρισμό δεν πληρούσε ούτε αυτή την επιπρόσθετη απαίτηση, προβάλλει ότι ρητά περιλαμβάνετο στην προσφορά του η κάλυψη «ενδεχόμενης ευθύνης», οπότε δεν τίθετο θέμα απόκλισης της προσφοράς του από όρους του Διαγωνισμού ή αναζήτησης διευκρινίσεων, ως η εισήγηση των Αιτητών. Το ουσιώδες της απαίτησης, κατά την άποψη της, είναι δεδομένο εφόσον αναφέρεται σε συγκεκριμένη κάλυψη σε ασφαλιστικό συμβόλαιο και ήταν αποφασιστικής σημασίας για την επιλογή Αναδόχου. Διευκρινίζει τέλος ότι η απαίτηση για κάλυψη «ενδεχόμενης ευθύνης» δεν περιλήφθηκε ως «προαιρετική κάλυψη», αλλά περιλαμβάνετο στον κατάλογο με τις επιπρόσθετες ρήτρες/επεκτάσεις του ασφαλιστικού συμβολαίου. Ως προς την εισήγηση των Αιτητών ότι η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτή εφόσον δεν περιλάμβανε τους Γενικούς Όρους, η Αναθέτουσα Αρχή την απορρίπτει προβάλλοντας αφενός ότι οι ειδικοί όροι και οι καλύψεις του ασφαλιστηρίου συμβολαίου κρίθηκαν από την Αναθέτουσα Αρχή ότι ικανοποιούσαν τους όρους του Διαγωνισμού και αφετέρου ότι σύμφωνα με τον όρο 8.3.2 του Μέρους Α τυχόν αντίθετοι όροι στο δείγμα ασφαλιστηρίου συμβολαίου υποχωρούν έναντι των Εγγράφων του Διαγωνισμού τα οποία και υπερισχύουν, με την υποχρέωση του Αναδόχου να τροποποιήσει ανάλογα το Ασφαλιστήριο Συμβόλαιο.
Έχουμε διεξέλθει με μεγάλη προσοχή των εκατέρωθεν εισηγήσεων οι οποίες αναπτύχθηκαν και προφορικά κατά την ακρόαση, υπό το φως της νομολογίας και των γεγονότων της υπόθεσης, όπως εξάγονται από τους Διοικητικούς Φακέλους στους οποίους έχουμε ανατρέξει.
Βασικός πυλώνας υποστήριξης των εισηγήσεων των Αιτητών συνιστά η κατ’ ισχυρισμό ανεπίτρεπτη τροποποίηση των όρων του Διαγωνισμού εκ των υστέρων, δηλαδή μετά την υποβολή των προσφορών, από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής με την προσθήκη κάλυψης για «ενδεχόμενη ευθύνη».
Ο όρος 2.3.3 του Παραρτήματος ΙΙ για την ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΙΙΙ- Ασφαλίσεις Ευθύνης των Εγγράφων του Διαγωνισμού, στο Μέρος Α που αναφέρεται στην Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης, καταγράφει αναλυτικά τις επιπρόσθετες Ρήτρες/Επεκτάσεις. Μεταξύ αυτών εντοπίζεται η υποπαράγραφος 3 η οποία προνοεί «Ενδεχόμενη Ευθύνη (Contingent liability)». Συνεπώς δεν συμφωνούμε κατ΄ αρχάς με την εισήγηση των Αιτητών ότι δεν προβλέπετο στους όρους του Διαγωνισμού η κάλυψη της «ενδεχόμενης ευθύνης».
Ο όρος είναι σαφής όπως και η πρόθεση του συντάξαντα των όρων του Διαγωνισμού ότι η «Ενδεχόμενη Ευθύνη» ήταν μια από τις επιπρόσθετες ρήτρες επέκτασης κάλυψης και όχι προαιρετική, ως η εισήγηση των Αιτητών. Αυτή δε είναι και η έννοια του όρου που μεταδίδεται στον κοινό άνθρωπο.
Είναι νομολογιακά γνωστή η αρχή ότι οι κανόνες ερμηνείας εγγράφων στόχο έχουν τη γραμματική ερμηνεία συμπληρωμένη από την αντίληψη που δημιουργείται σ’ ένα κοινό άνθρωπο, η δε πρόθεση των μερών εξάγεται από τη γλωσσική διατύπωση (βλ. Transnatco Ltd -v- Superclima Engineering Ltd (2010) 1(Α) ΑΑΔ 643, Καρατσιώλης -v- Royal Sports Betting Ltd (2008) 1(Α) ΑΑΔ 669 και Μελίνα Αλκιβιάδη -v- The Philips College, Πολ. Εφ. Αρ. 310/11, ημερ. 21.03.2017). Ειδικά σ’ ό,τι αφορά τους όρους προσφορών, αυτοί ερμηνεύονται στενά και αυστηρά χωρίς να επιτρέπονται παρεκκλίσεις, ώστε όλοι οι προσφοροδότες να τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης (βλ. Νικόλας Χαραλάμπους-v-Δημοκρατίας (2011) 3(Β) ΑΑΔ 583).
Στην πρόσφατη υπόθεση Logicom Solutions Ltd -v-Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών, Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου, Υπ. Αρ.23/2018, ημερ. 11.01.2024, το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο τόνισε τα εξής ως προς την ερμηνεία όρων διαγωνισμού:
«Όπου επιχειρείται η ερμηνεία όρου διαγωνισμού, όπως και στην περίπτωση όπου επιχειρείται ερμηνεία όρων της σύμβασης, το κριτήριο είναι η έννοια την οποία μεταδίδει το κείμενο του διαγωνισμού ή και της σύμβασης, ανάλογα με την περίπτωση, στον μέσο λογικό άνθρωπο (βλ. Amethyst Distributors –v– Ιεράς Μονής Κύκκου (2011) 1 ΑΑΔ 199). Συνεπώς είναι η εξεύρεση της πραγματικής πρόθεσης του συντάξαντα των όρων του διαγωνισμού ή των συμβαλλόμενων.
Αποτελεί βασική ερμηνευτική αρχή ότι όπου το λεκτικό του όρου του διαγωνισμού είναι καθαρό και σαφές, πρέπει να ερμηνεύεται σύμφωνα με τη φυσική και συνηθισμένη του έννοια γιατί αυτό το λεκτικό εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο την αληθινή βούληση του συντάξαντα. Όπως έχει υποδειχθεί στην Αντωνίου – v- Συμβουλίου Κεντρικού Σφαγείου Κοφίνου (2001) 3 ΑΑΔ 164 «το Δικαστήριο έχει υποχρέωση να αναζητήσει το νόημα των όρων του διαγωνισμού χωρίς απόλυτη και δογματική προσήλωση στις λέξεις. Αλλά να δώσει «ερμηνεία – όπου γεννιέται αμφιβολία και υπάρχουν ανοικτές δύο ερμηνείες – η οποία συνάδει με τη λογική».».
Όπως αναφέρθηκε περαιτέρω από το Εφετείο στην υπόθεση R. C. Rightclima Ltd -v- Κυπριακής Δημοκρατίας, Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 151/19, ημερ. 31.01.24, υιοθετώντας τις αρχές που τέθηκαν στη Logicom (ανωτέρω), τα Έγγραφα Διαγωνισμού ευλόγως διέπονται από τις ίδιες ερμηνευτικές αρχές όπως οι νόμοι και οι συμβάσεις, συνεπώς ερμηνεύονται κατά τη γραμματική τους ερμηνεία στο πλαίσιο της οποίας προσμετρούνται, σε περίπτωση ασάφειας, τα συμφραζόμενα, έκαστη λέξη θεωρείται ότι προστίθεται σκόπιμα και προτιμάται η ερμηνεία που συνάδει με τη λογική.
Για τις προαιρετικές καλύψεις σχετικός είναι ο όρος 8.3.3(7) του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού που προβλέπει τα εξής:
« 7. Για τις ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΕΣ ΚΑΛΥΨΕΙΣ, οι οποίες αναφέρονται στην παράγραφο 2.3 πιο πάνω και στο Παράρτημα ΙΙ, να δοθεί πρόσθετο συνολικό ποσό προσφοράς/Ασφάλιστρο (και ως ποσοστό επί της ασφαλιστέας αξίας) στο Έντυπο 4Α. Πρόκειται για προαιρετικές, πρόσθετες καλύψεις, οι οποίες θα εξεταστούν από την ΑΛΚ, χωρίς οποιαδήποτε δέσμευση ή υποχρέωση της ΑΛΚ για την αποδοχή τους».
Για την κατηγορία Ασφάλισης ΙΙΙ: Ασφαλίσεις Ευθύνης ως Προαιρετικές Καλύψεις αναφέρονται σύμφωνα με την Παράγραφο 7:
« 7. ΜΕΓΙΣΤΟ ΑΦΑΙΡΕΤΕΟ ΠΟΣΟ:
€10.000 για κάθε ατύχημα ή περιστατικό.
ή/ προαιρετικά για την ΑΛΚ:
€5.000 για κάθε ατύχημα ή περιστατικό - ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ»
Είναι φανερό ότι η κάλυψη για «ενδεχόμενη ευθύνη» δεν περιλαμβάνεται στις πιο πάνω προαιρετικές καλύψεις.
Με δεδομένο ότι η προκήρυξη αφορούσε και σε κάλυψη «ενδεχόμενης ευθύνης» θα προχωρήσουμε να εξετάσουμε κατά πόσο η διαπίστωση της Αναθέτουσας Αρχής ότι η προσφορά των Αιτητών δεν πληρούσε την απαίτηση αυτή ενέχει οτιδήποτε το μεμπτό. Η εξέταση του ζητήματος αυτού, σύμφωνα με τις εισηγήσεις των Αιτητών, συμπλέκεται με το εύρος της «ενδεχόμενης ευθύνης», για το οποίο οι απόψεις των μερών διίστανται.
Η Αναθέτουσα Αρχή ακολουθώντας την αξιολόγηση των ιδιωτών Ασφαλιστικών της Συμβούλων θεωρώντας κατ’ αρχάς ως τεχνικό όρο την «ενδεχόμενη ευθύνη», την ερμηνεύει ως «coverage for the insured’s legal liability arising out of bodily injury, property damage, or financial loss caused by a third party, where the insured is held liable due to contractual obligations statutory requirements, or legal proceedings, even if the insured is not the primary responsible party». Αυτό δε ήταν και το εύρος της απαίτησης όπως καθορίστηκε στο στάδιο των διευκρινίσεων. Παραπέμπει δε και στην ιστοσελίδα όπου ο ορισμός είναι «Contingent liability is coverage for losses to a third party for which the insured is cariously liable».
Από την άλλη, η εκδοχή των Αιτητών ως προς το εύρος κάλυψης της «ενδεχόμενης ευθύνης» είναι ότι είναι πολύ μικρότερο απ’ εκείνο που του προσδίδει η Αναθέτουσα Αρχή παραπέμποντας στην ιστοσελίδα που επισυνάπτει στη γραπτή αγόρευση του ο δικηγόρος τους, που αναφέρει «Contingent liability insurance covers a business’ s financial responsibility in lawsuits that arise from unpredicted future events contingent liability coverage is an important element in a business’ s risk management plan because it provides financial protection in unexpected legal situations related to past events» και στο σύγγραμμα «WORDS AND PHRASES JUDICIALLY DEFINED», 5η Έκδοση.
Κατ’ αρχάς θα πρέπει να λεχθεί ότι το τι καλύπτει η «ενδεχόμενη ευθύνη» σε ασφαλιστικά συμβόλαια δεν είναι θέμα μόνο ερμηνείας του όρου στη βάση των Ερμηνευτικών Λεξικών αλλά και τεχνικό στον τομέα των ασφαλιστικών εργασιών, για το οποίο χρειάζονται ειδικές γνώσεις. Στην παρούσα περίπτωση ο λόγος που αποκλείστηκαν οι Αιτητές ήταν γιατί ο Πίνακας Κάλυψης της προσφοράς τους δεν περιλάμβανε την επιπρόσθετη κάλυψη για «ενδεχόμενη ευθύνη» που ρητά προνοείτο στις επιπρόσθετες καλύψεις και όχι γιατί η «ενδεχόμενη ευθύνη» που αφορούσε η προσφορά τους δεν ήταν αυτή που εννοούσε η Αναθέτουσα Αρχή ή ήταν μικρότερου εύρους.
Αυτό είναι φανερό από την αλληλογραφία που ανταλλάχθηκε μεταξύ των δύο πλευρών υπό τύπο διευκρινίσεων, δικαίωμα που παρείχε στην Αναθέτουσα Αρχή ο όρος 9.3.1 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού. Συγκεκριμένα, με την επιστολή της ημερ. 04.03.2025 η Αναθέτουσα Αρχή ζήτησε επιβεβαίωση ότι η «Ενδεχόμενη Ευθύνη» καλύπτεται από την προσφορά τους. Σημειώνουμε ότι ο όρος 9.3.1 προνοεί ότι «ο Αναθέτων Φορέας διατηρεί το δικαίωμα για διαπραγμάτευση των όρων των εγγράφων του Διαγωνισμού και ειδικότερα των Ασφαλιστικών Καλύψεων και να καλέσει τους προσφέροντες να συμπληρώσουν/αναθεωρήσουν την Τεχνική Προσφορά τους».
Οι Αιτητές με την απαντητική τους επιστολή ημερ. 07.03.2025 αναφέρουν επί λέξη για το θέμα 9 που αφορά στην «Ενδεχόμενη Ευθύνη»: «Παρακαλούμε όπως διευκρινιστεί». Με την επιστολή της ημερ. 10.03.2025 η Αναθέτουσα Αρχή πληροφόρησε τους Αιτητές για τα εξής:
«Αγαπητέ κ. Ταφούνα,
Σε συνέχεια και αναφορικά με το πιο κάτω μήνυμα σας, όσον αφορά το σημείο / ρήτρα «9. Ενδεχόμενη Ευθύνη (Contingent Liability» - Απάντηση σας: «Παρακαλούμε όπως διευκρινιστεί», κρίνεται απαραίτητο να διατυπώνεται ξεχωριστά στον πίνακα του ασφαλιστηρίου και το εύρος κάλυψης να είναι το ακόλουθο:
«Contingent Liability Clause
Notwithstanding anything contained herein to the contrary, this policy shall provide coverage for the Insured’s legal liability arising out of bodily injury, property damage, or financial loss caused by a third party, where the insured is held liable due to contractual obligations, statutory requirements, or legal proceedings, even if the Ιnsured is not the primary responsible party.»
Παρακαλώ όπως έχουμε την απάντηση/επιβεβαίωση σας άμεσα και το αργότερο μέχρι τις 16:00 σήμερα 10.03.2025. ».
Ενόψει της επιστολής της Αναθέτουσας Αρχής ημερ. 10.03.2025, οι Αιτητές αντί να προβούν σε σαφή διατύπωση στον Πίνακα ότι η ασφαλιστική κάλυψη που αφορά η προσφορά τους περιλαμβάνει και το «Contingent liability Clause» όπως περιγράφετο ανωτέρω, με την απαντητική τους επιστολή ημερ. 10.03.2025, ευχαριστούν καταρχάς την Αναθέτουσα Αρχή για την διευκρίνιση προσθέτοντας:
«[…]. Επιβεβαιώνουμε ότι οι καλύψεις που αναφέρονται στο λεκτικό που μας αποστείλατε (το οποίο συνηθίζεται να περιλαμβάνεται σε άλλα είδη ασφαλίσεων ως επέκταση αφού εξαιρούν ρητά την ενδεχόμενη ευθύνη), παρέχονται σύμφωνα με τους όρους μας, βλ. καλύψεις Ρ3 και Ρ4.»
Σημειώνουμε ότι την πιο πάνω αλληλογραφία εντοπίσαμε κατά την αναδρομή μας στους Διοικητικούς Φακέλους αλλά την επισυνάπτει και ο δικηγόρος των Αιτητών στη γραπτή του αγόρευση.
Προφανώς η απάντηση αυτή των Αιτητών δεν ικανοποίησε την Αναθέτουσα Αρχή η οποία αναζήτησε νομική γνωμάτευση από τους νομικούς της συμβούλους. Σημειώνουμε ότι όλα τα πιο πάνω γεγονότα και ενέργειες της Επιτροπής Αξιολόγησης περιέχονται αναλυτικά και στην Έκθεση της ημερ. 11.03.2025, όπου για την προσφορά των Αιτητών καταλήγει στα εξής:
«2. Όσον aφορά την προσφορά της εταιρείας ALLIANZ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΠΙΣΤΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ – ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΥΠΡΟΥ σημειώνονται τα ακόλουθα:
i. Για την κάλυψη «Ενδεχόμενη Ευθύνη (Contingent Liability)», όπως αναφέρεται πιο πάνω, ζητήθηκε Νομική Γνωμάτευση (από το Νομικό Σύμβουλο της Αρχής) από τους Ασφαλιστικούς Συμβούλους της Αρχής, σε συνεννόηση με την Αρχή, και αναμένεται εντός της ημέρας.
ii. Η Επιτροπή, εξετάζοντας και τις απόψεις των Ασφαλιστικών Συμβούλων για το θέμα, όπου λόγω του επείγοντος η Αξιολόγηση υποβάλλεται άμεσα/σήμερα στο ΔΣ/ΑΛΚ, εισηγείται όπως εξεταστεί το θέμα στην ολότητα του από το Συμβούλιο και σε περίπτωση που κριθεί ότι η διατύπωση της εταιρείας «Allianz» ανταποκρίνεται πλήρως στις απαιτήσεις της προκήρυξης, τότε, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω και τα συνημμένα, υποβάλλεται εισήγηση για αποδοχή της προσφοράς της εταιρείας «Allianz» για ολόκληρη την Κατηγορία ΙΙΙ για το συνολικό ετήσιο ποσό των €273.249,24=. »
iii. Για την προαιρετική κάλυψη στην Αστική Ευθύνη για Μέγιστο Αφαιρετέο Ποσό €5.000 (αντί για €10.000) για κάθε ατύχημα ή περιστατικό, σε περίπτωση απόφασης ανάθεσης της Κατηγορίας ΙΙΙ στην εταιρεία «Allianz», η εταιρεία δεν υπέβαλε πρόσθετο ασφάλιστρο, συνεπώς υποβάλλεται εισήγηση, λαμβάνοντας υπόψη και τις απόψεις των Συμβούλων για το θέμα, όπως γίνει αποδεκτό το αφαιρετέο ποσό των €10.000=.
iv. Σε συνέχεια των όσων σημειώνονται στην παράγραφο 2.ii πιο πάνω, η επιτροπή εισηγείται όπως, σε περίπτωση που κριθεί ότι η διατύπωση της εταιρείας «Allianz» δεν ανταποκρίνεται πλήρως στις απαιτήσεις της προκήρυξης, τότε, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω και τα συνημμένα, όπως απορριφθεί η προσφορά της εταιρείας λόγω της απόκλισης αυτής».
Σημειώνουμε ότι δεν καθορίζετο περιοριστικά το εύρος της ρήτρας από τους Όρους του Διαγωνισμού αλλά παρέμεινε γενική ως «ενδεχόμενη ευθύνη».
Αν οι Αιτητές θεωρούσαν ότι ο όρος ήταν γενικός ή αόριστος ή δεν ήταν αυτός που οι Αιτητές θεωρούσαν ως «Ενδεχόμενη Ευθύνη», ή ακόμη αν δεν τους ικανοποιούσε η απάντηση στο ερώτημα τους 22, θα μπορούσαν είτε να ζητήσουν διευκρίνιση, είτε να προσβάλουν τον όρο με Ιεραρχική Προσφυγή. Επαναλαμβάνουμε ότι με το ερώτημα 22 απλά ζητούσαν επεξήγηση σ’ ό,τι αφορά την συμπερίληψη της ρήτρας επέκτασης της ευθύνης. Αντίθετα υπέβαλαν την προσφορά τους ανεπιφύλακτα, γεγονός που τους στερεί το δικαίωμα να προβάλουν μετά την κατακύρωση του Διαγωνισμού θέμα γενικότητας ή αοριστίας του όρου (βλ. Κυπριακή Δημοκρατία κ.α. -v- Pharment Ltd (2011) 3 ΑΑΔ 1 και Δημοκρατία -v- China Wanbao Engineering Corporation (2003) 3ΑΑΔ 406). Συνεπώς δεν ήταν απλώς θέμα εκ των υστέρων ερμηνείας όρου, εφόσον οι Αιτητές αποδέχθηκαν τον όρο έστω και εάν ήταν διατυπωμένος με γενικότητα και ευρύτητα αναλαμβάνοντας έτσι και τον ανάλογο κίνδυνο.
Επιπρόσθετα ζητήθηκαν διευκρινίσεις από την Αναθέτουσα Αρχή προς επιβεβαίωση ότι η προσφορά τους περιλαμβάνει την επιπρόσθετη αυτή κάλυψη. Με την απάντηση τους η Αναθέτουσα Αρχή έκρινε ότι δεν εξάγετο τέτοια επιβεβαίωση, τα δε Κεφάλαια P3 και P4 που παρέπεμψαν οι Αιτητές δεν ικανοποίησαν την Αναθέτουσα Αρχή ότι περιλαμβάνετο σ’ αυτά η συγκεκριμένη κάλυψη. Δεν βρίσκουμε την διαπίστωση αυτή της Αναθέτουσας Αρχής να ενέχει οτιδήποτε το μεμπτό αλλά στη βάση των δεδομένων των Διοικητικών Φακέλων ήταν ευλόγως επιτρεπτή.
Συγκεκριμένα σημειώνουμε ότι τα Κεφάλαια Ρ3 και Ρ4 που περιλαμβάνουν αριθμό ασφαλιστικών καλύψεων περιέχουν και ένα πολύ μεγάλο αριθμό εξαιρέσεων. Από μελέτη των Κεφαλαίων αυτών δεν εντοπίζουμε ρητή αναφορά σε «ενδεχόμενη ευθύνη». Το κατά πόσο οι διάφορες καλύψεις έμμεσα περιλαμβάνουν και κάλυψη για «ενδεχόμενη ευθύνη» και εάν η τελευταία εμπίπτει ή όχι στις εξαιρέσεις που προνοούνται, είναι θέμα τεχνικό άμεσα συνδεδεμένο με τον ορισμό της «ενδεχόμενης ευθύνης» για το οποίο χρειάζονται ειδικές γνώσεις που δεν κατέχουμε. Συνεπώς δεν είναι θέμα στενής ή ευρείας ερμηνείας του όρου.
Ενόψει όλων των πιο πάνω βρίσκουμε ότι δεν πρόκειται περί τροποποίησης ή προσθήκης όρου εκ των υστέρων παράνομα, ώστε να τύχουν εφαρμογής οι πρόνοιες του όρου 5.1.1 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού που προνοούν για την δυνατότητα της Αναθέτουσας Αρχής να προβαίνει σε μικρού εύρους προσθήκες, διορθώσεις ή τροποποιήσεις μέσα στην προθεσμία που προβλέπει ο όρος 2.12 του Μέρους Α, ως η εισήγηση των Αιτητών. Η κάλυψη «Ενδεχόμενη Ευθύνη» περιλαμβάνετο από την αρχή στους όρους του Διαγωνισμού και ήταν γενική.
Έχει αποφασιστεί κατ’ επανάληψη, ότι η κρίση της διοίκησης επί θεμάτων τεχνικής φύσης ή ειδικών γνώσεων «χαρακτηρίζεται ως ανέλεγκτος» εφόσον δεν συντρέχει πλάνη περί τα πράγματα, κακή χρήση διακριτικής εξουσίας ή δεν προκύπτει έλλειψη αιτιολογίας (βλ. Ράφτης -v- Δημοκρατίας κ.α. (2002) 3 ΑΑΔ 345 και Ρ.Ι.Κ. -v- Κεντρικής Ασφαλιστικής Εταιρείας Λτδ (2017) 3 ΑΑΔ 353).
Ούτε και βεβαίως το δικαστήριο υποκαθιστά τις αποφάσεις της διοίκησης ή προβαίνει σε επανεκτίμηση πρωτογενών γεγονότων, εφόσον κρίνει ότι η έρευνα ήταν επαρκής (βλ. Χατζηαράπης -v- Δημοκρατίας (1999) 3 ΑΑΔ 64, 69).
Όπως τονίστηκε στην πολύ πρόσφατη υπόθεση Κυπριακή Δημοκρατία -v- Iceline (Cyprus) Ltd, Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 103/17, ημερ. 22.04.2024, το Διοικητικό Δικαστήριο δεν μπορεί να επέμβει με δικές του πράξεις και υπολογισμούς σε ζητήματα τεχνικά, αλλά ελέγχει αν όντως πραγματοποιήθηκε ο έλεγχος των εμπειρογνωμόνων που κατέληξε στα συμπεράσματα της Αναθέτουσας Αρχής, καθώς και αν καταγράφηκαν τα στοιχεία που κατέληξαν στο συμπέρασμα του ελέγχου αυτού και αν η καταγραφή τους αποτελεί μέρος του Διοικητικού Φακέλου.
Καταλήγοντας βρίσκουμε ότι η Επιτροπή Αξιολόγησης εξέτασε την τεχνική προσφορά των Αιτητών σε συνάρτηση με την Έκθεση των Ιδιωτών Ασφαλιστικών Συμβούλων της Αναθέτουσας Αρχής και στη συνέχεια τη νομική γνωμάτευση που εξασφάλισε κατά πόσο αυτή πληρούσε τους όρους του Διαγωνισμού. Έκρινε ότι ο Πίνακας Κάλυψης και η προσφορά των Αιτητών δεν περιλάμβανε την πρόσθετη κάλυψη της «Ενδεχόμενης Ευθύνης» παρά και τις διευκρινίσεις που έδωσαν οι Αιτητές και τον ορισμό της «ενδεχόμενης ευθύνης» που έδωσε η Αναθέτουσα Αρχή, κρίση που βρίσκουμε να μην ενέχει οτιδήποτε το μεμπτό αλλά ήταν ευλόγως επιτρεπτή.
Ως προς το παράπονο των Αιτητών ότι τους είναι άγνωστη η προηγούμενη νομική γνωμάτευση που έλαβε η Αναθέτουσα Αρχή, δεν ενέχει τη σημασία που της αποδίδεται εφόσον ακολούθησε η τελική γνωμάτευση των νομικών συμβούλων της Αναθέτουσας Αρχής ημερ. 12.03.2025.
Ενόψει της πιο πάνω διαπίστωσης μας συνακόλουθα και η εισήγηση των Αιτητών ότι η νομική γνωμάτευση επί της οποίας βασίστηκε η Αναθέτουσα Αρχή προς αποκλεισμό των Αιτητών από το Διαγωνισμό δόθηκε υπό καθεστώς πλάνης, δεν μπορεί να γίνει δεκτή. Δεν μας διαφεύγει ότι το βάρος απόδειξης, στη βάση της νομολογίας ότι η προσβαλλόμενη απόφαση ήταν προϊόν πλάνης το φέρουν οι Αιτητές (βλ. Μολέσκη -v- Δημοκρατίας, Αναθεωρητική Έφεση, αρ. 118/14, ημερ. 02.06.2020 και το Σύγγραμμα Μ. Στασινόπουλου, Το Δίκαιο των Διοικητικών Πράξεων, σελ 304). Δεν παραγνωρίζουμε από την άλλη την πάγια νομολογία ότι η εξουσία μας περιορίζεται σε έλεγχο της νομιμότητας της προσβαλλόμενης απόφασης ως εύλογα επιτρεπτής υπό τις περιστάσεις και δεν επεκτείνεται στην ουσιαστική κρίση του διοικητικού οργάνου (βλ. Georgiades -v-Republic (1982) 3 CLR 659).
Η νομική γνωμάτευση που εξασφάλισε η Αναθέτουσα Αρχή βασίστηκε στη γνώμη των Ιδιωτών Ασφαλιστικών της Συμβούλων, που θεώρησαν ότι το εύρος της «ενδεχόμενης ευθύνης», όπως το καθόρισαν οι ίδιοι, είναι αυτό που αφορούσε στην προκήρυξη. Συγκεκριμένα η θέση τους ως προς την προσφορά των Αιτητών και κατά πόσο περιείχε την κάλυψη για «ενδεχόμενη ευθύνη» ήταν ότι «δεν είναι σαφές εάν η κάλυψη είναι πλήρης και ευρεία όπως απαιτείται από την προκήρυξη».
Συνεπώς η βάση της γνωμάτευσης προς την Αναθέτουσα Αρχή είτε των ιδιωτών ασφαλιστικών είτε των νομικών της συμβούλων δεν αφορούσε σε ανύπαρκτο όρο, ως η εισήγηση των Αιτητών προς υποστήριξη της θέσης τους περί πλάνης.
Ούτε η εισήγηση των Αιτητών περί άνισης μεταχείρισης μεταξύ των προσφοροδοτών μας βρίσκει σύμφωνους. Η Επιτροπή Αξιολόγησης σ’ ότι αφορά την τεχνική προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη έκρινε ότι περιλαμβάνετο ρητή πρόνοια στην προσφορά του για κάλυψη για «ενδεχόμενη ευθύνη» χωρίς περιορισμούς, γεγονός που επιβεβαιώσαμε και εμείς από αναδρομή μας στο Διοικητικό Φάκελο, οπότε η μη αναζήτηση από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής οποιασδήποτε διευκρίνισης ήταν εύλογα επιτρεπτή. Ως εκ τούτου προκύπτει ότι η περίπτωση του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ήταν διαφορετική.
Οι Αιτητές προβάλλουν επίσης ότι η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη παραβιάζει τον όρο 8.3.2. του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού εφόσον δεν περιλάμβανε πλήρες λεκτικό δείγμα του συμβολαίου και ειδικότερα τους γενικούς όρους ασφάλισης που αποτελούν μέρος του δείγματος. Εξετάσαμε την εισήγηση η οποία δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Ήδη στη βάση των ειδικών όρων περιλαμβανομένης και της ρήτρας για «ενδεχόμενη ευθύνη» που υπερισχύουν σαφώς των γενικών και των καλύψεων που περιλάμβανε η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη, κρίθηκε από την Επιτροπή Αξιολόγησης ότι η προσφορά του πληρούσε τους όρους του Διαγωνισμού. Σημειώνουμε επίσης την πρόνοια στον όρο 8.3.2 ότι στην περίπτωση εντοπισμού αντίθετων όρων στο δείγμα του ασφαλιστηρίου συμβολαίου υποχωρούν έναντι των όρων των Εγγράφων του Διαγωνισμού και «ο Ανάδοχος θα πρέπει να τροποποιήσει το Ασφαλιστήριο Συμβόλαιο που θα υπογράψει με τον Αναθέτοντα Φορέα ανάλογα,…».
Το ουσιώδες του όρου για κάλυψη της ενδεχόμενης ευθύνης είναι δεδομένο εφόσον αναφέρεται στο ίδιο το αντικείμενο του Διαγωνισμού. Δεν συμφωνούμε με τους Αιτητές ότι η μη περιγραφή του εύρους της κάλυψης καθιστά επουσιώδη την απαίτηση.
Συνιστά πάγια νομολογία ότι οι όροι προκήρυξης δημόσιου διαγωνισμού συνιστούν πράξεις κανονιστικού περιεχομένου η παράβαση των οποίων επιφέρει ακυρότητα (βλ. Δημοκρατία -v- S. Kyriakou Euromarket Ltd (2000) 3 ΑΑΔ 692, Έλλη Μαρκίδου-v-Κυπριακής Δημοκρατίας (1997) 3 ΑΑΔ 581 και General Constructions Ltd -v-Δήμου Λεμεσού (1998) 3 ΑΑΔ 584).
Σύμφωνα με όλα τα πιο πάνω βρίσκουμε ότι η απόφαση της Αναθέτουσας Αρχής για αποκλεισμό των Αιτητών από τον Διαγωνισμό και για κατακύρωση του στον Επιτυχόντα Προσφοροδότη ήταν ευλόγως επιτρεπτή και εντός των ορίων της διακριτικής ευχέρειας της διοίκησης. Είναι δε πλήρως αιτιολογημένη στη βάση του περιεχομένου των Διοικητικών Φακέλων και δεν παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών, της καλής πίστης ή άλλη αρχή του Διοικητικού Δικαίου. Ενόψει της απόφασης μας αυτής η εξέταση των υπολοίπων επιχειρημάτων από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής παρέλκει.
Συνεπώς η Προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.
............................................ ............................................
Ανδρούλα Πούγιουρου Κάριν Γεωργιάδου
Πρόεδρος Μέλος
............................................. .............................................
Ανδρέας Καρύδης Πάρις Κωνσταντινίδης
Μέλος Μέλος