|
Προσφυγή Αρ. 06/2025
|
Μεταξύ:
SWARCO AS AIR CONTROL Consortium
Αιτητών
ν.
ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ
Αναθέτουσας Αρχής
Αναθεωρητική Αρχή
Προσφορών: Ανδρούλα Πούγιουρου, Πρόεδρος
Κάριν Γεωργιάδου, Μέλος
Χριστίνα Σαββίδου, Μέλος
Πάρις Κωνσταντινίδης, Μέλος
Αιτητές: SWARCO AS AIR CONTROL Consortium
Αντιπροσωπεύθηκε από τους:
1. Μάριο Λοϊζίδη, Δικηγόρο δια Μ. Χ. Λοϊζίδης & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε.
2. Νικόλα Κωνσταντίνου, Εκπρόσωπο Κοινοπραξίας
3. Μιχάλη Λουκά, Διευθυντή Air Control
4. Firas Attieh, Εκπρόσωπο Swarco
Αναθέτουσα Αρχή: ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ
Αντιπροσωπεύθηκε από τους:
1. Κυριακή Παπαδοπούλου, Δικηγόρο της Δημοκρατίας, Νομική Υπηρεσία
2. Αλέξη Αυγουστή, Εκτελεστικό Μηχανικό
Ημερομηνία έκδοσης Απόφασης: 29 Αυγούστου 2025
ΑΠΟΦΑΣΗ
Αντικείμενο της παρούσας Προσφυγής είναι η απόφαση του Τμήματος Δημοσίων Έργων (στο εξής «η Αναθέτουσα Αρχή») με την οποία απέρριψε την προσφορά των Αιτητών και κατακύρωσε το Διαγωνισμό με αρ. PS/60/2022/G(O) και τίτλο «Προμήθεια, εγκατάσταση και συντήρηση νέου Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου της Αστικής Κυκλοφορίας (UTC) στις Επαρχίες Λευκωσίας και Λεμεσού (στο εξής «ο Διαγωνισμός») στην εταιρεία MK TTS LTD (στο εξής «ο Επιτυχών Προσφοροδότης») αντί του ποσού των €6.186.752,00 πλέον Φ.Π.Α.
Σύμφωνα με την Έκθεση Γεγονότων και όπως αυτά συμπληρώνονται από τους Διοικητικούς Φακέλους, ο Διαγωνισμός προκηρύχθηκε στις 16.01.2024 και αφορούσε στην υποβολή προσφορών με ανοικτή διαδικασία με δύο Φακέλους. Κριτήριο ανάθεσης ήταν η βέλτιστη σχέση Τιμής – Ποιότητας. Καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών ορίστηκε η 24.05.2024. Υποβλήθηκαν συνολικά εμπρόθεσμα τρεις (3) προσφορές ηλεκτρονικά, μέσω του χώρου για το συγκεκριμένο Διαγωνισμό στο Ηλεκτρονικό Σύστημα Σύναψης Συμβάσεων, δηλαδή η προσφορά των Αιτητών, του Επιτυχόντα Προσφοροδότη και της εταιρείας HELLENIC TECHNICAL ENTERPRISES LTD.
Κατόπιν έντεκα (11) συνεδριάσεων της Επιτροπής Αξιολόγησης μεταξύ 07.06.2024 και 11.10.2024 προς τον σκοπό της τεχνικής αξιολόγησης, η Επιτροπή ετοίμασε την Έκθεση της με την οποία εισηγείτο αφενός την απόρριψη της προσφοράς της εταιρείας HELLENIC και αφετέρου το άνοιγμα των Οικονομικών Φακέλων των δύο υπόλοιπων προσφοροδοτών. Το Συμβούλιο Προσφορών του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων κατά τις συνεδρίες του ημερ. 14.11.2024 και 21.11.2024 αφού εξέτασε την Έκθεση της Τεχνικής Αξιολόγησης, ζήτησε στις 26.11.2024 Συμπληρωματική Έκθεση ώστε ορισμένα στοιχεία να διευκρινιστούν, την οποία παρέλαβε στις 09.12.2024. Κατά τη συνεδρία του ημερ. 12.12.2024 αποφάσισε ομόφωνα την υιοθέτηση της εισήγησης της Επιτροπής Αξιολόγησης να απορρίψει την προσφορά της HELLENIC και να προχωρήσει με το άνοιγμα των Οικονομικών Προσφορών των άλλων δύο προσφοροδοτών.
Μετά από δύο συνεδρίες της Επιτροπής Αξιολόγησης δηλαδή στις 14.01.2025 και 24.01.2025 και αφού η Επιτροπή ολοκλήρωσε την Οικονομική Αξιολόγηση εισηγήθηκε την ανάθεση της Σύμβασης στον Επιτυχόντα Προσφοροδότη για το συνολικό ποσό των €6.186.752,00 πλέον Φ.Π.Α., του οποίου η προσφορά πληρούσε τις προϋποθέσεις συμμετοχής και ήταν η πλέον συμφέρουσα από οικονομικής άποψης βάσει βέλτιστης σχέσης τιμής-ποιότητας. Το Συμβούλιο Προσφορών υιοθετώντας την εισήγηση της Επιτροπής Αξιολόγησης αποφάσισε την ανάθεση της Σύμβασης στον Επιτυχόντα Προσφοροδότη για το πιο πάνω ποσό και η απόφαση του αυτή κοινοποιήθηκε στους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς με την επιστολή της Αναθέτουσας Αρχής ημερ. 13.03.2025. Αποτέλεσμα ήταν η καταχώρηση από πλευράς Αιτητών στις 28.03.2025 της υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο Προσφυγής ενώπιον της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών, με την οποία βάλλουν κατά της κατακύρωσης του Διαγωνισμού στον Επιτυχόντα Προσφοροδότη προβάλλοντας διάφορους λόγους ακύρωσης, τους οποίους με τη γραπτή αγόρευση του δικηγόρου τους ενέταξαν σε δύο ενότητες Α και Β.
Με την πρώτη ενότητα (Μέρος Α) προβάλλεται θέμα πάσχουσας διαδικασίας. Η ενότητα αυτή αποτελείται από τέσσερα σκέλη εισηγήσεων με κεντρικό άξονα υποστήριξης τους τη θέση ότι η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη, δεν έπρεπε να γίνει αποδεκτή α) εφόσον δεν πληρούσε τον όρο 9.4.6 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού, (β) υπήρξε παράλειψη της Αναθέτουσας Αρχής να εξετάσει την ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά του όπως επιτάσσει το άρθρο 69 του Νόμου 73(Ι)/2016, γ) η υποβολή της αποτελεί παραβίαση των ουσιωδών όρων 8.1.4 και 8.2 του Τόμου Α και του Εντύπου 8 και δ) γιατί η κρίση της Αναθέτουσας Αρχής ότι η προσφορά ήταν έγκυρη παραβιάζει την αρχή της ισότητας.
Με τη δεύτερη ενότητα (Μέρος Β) οι Αιτητές προβάλλουν αφενός ότι η προσφορά τους ήταν σύμφωνη με τα Έγγραφα του Διαγωνισμού και η πιο συμφέρουσα και ως εκ τούτου έπρεπε να της κατακυρωθεί ο Διαγωνισμός και αφετέρου ότι δεν τηρήθηκαν άρτια πρακτικά από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής κατά παράβαση των αρχών της χρηστής διοίκησης.
Από την άλλη η Αναθέτουσα Αρχή μέσω της γραπτής αγόρευσης της δικηγόρου της, υποστήριξε πλήρως την προσβαλλόμενη απόφαση σε όλες της τις πτυχές, δίνοντας τη δική της εκδοχή ως προς τα εγερθέντα θέματα από πλευράς Αιτητών, παραπέμποντας σε σχετική νομολογία.
Ιδιαίτερη αναφορά στις επί μέρους εισηγήσεις των μερών, θα γίνει αμέσως κατωτέρω με την σειρά που υποβλήθηκαν με τη γραπτή αγόρευση του δικηγόρου των Αιτητών.
Όπως αναφέρουμε ανωτέρω, η πρώτη ενότητα των λόγων ακύρωσης αποτελείται από τέσσερα σκέλη εισηγήσεων των οποίων τα επιχειρήματα προς υποστήριξη τους συμπλέκονται γι’ αυτό θα εξεταστούν μαζί. Με τα δύο πρώτα σκέλη οι Αιτητές εισηγούνται ότι ενώ η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ήταν κατά €1.000.000,00 χαμηλότερη από την εκτιμώμενη αξία του έργου και των Αιτητών μόλις €281,00 ψηλότερη, εντούτοις η Αναθέτουσα Αρχή δεν ακολούθησε τις πρόνοιες του άρθρου 69 του Νόμου 73(Ι)/2016 αλλ’ ούτε και του όρου 9.4.6, που αναφέρονται και τα δύο σε ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά, απαιτώντας συγκεκριμένες και σαφείς διευκρινίσεις. Με παραπομπή σε νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (βλ. Lombardini/Mantovani (C-285/99), C-669/20 Veridos) και στα άρθρα 49 και 55.2 της Οδηγίας 2009/81/ΕΚ, ισχυρίζονται ότι η Αναθέτουσα Αρχή έπρεπε να εντοπίσει την ύποπτη προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη, να του παράσχει τη δυνατότητα να αποδείξει τη σοβαρότητα της προσφοράς του ζητώντας του διευκρινίσεις, τις οποίες αφού εκτιμήσει να αποφασίσει αν τελικά θα αποδεχθεί ή όχι την προσφορά, που όμως δεν έπραξε έτσι στην παρούσα περίπτωση.
Υποβάλλουν περαιτέρω αίτημα αφενός για αναγνώριση του παράνομου της προσβαλλόμενης απόφασης λόγω παράλειψης εφαρμογής του ελέγχου της ασυνήθιστα χαμηλής τιμής του Επιτυχόντα Προσφοροδότη και αφετέρου για ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης και διενέργεια ολιστικού, εξατομικευμένου και πλήρως ελέγχου της ασυνήθιστα χαμηλής τιμής. Στην παρούσα περίπτωση, όπως ισχυρίζονται, η οικονομική προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ήταν ασυνήθιστα χαμηλή και δεν αφορούσε μόνο σε μια εργασία σε σχέση με το άρθρο D.18 (Micro Trenching and Ducting) του Εντύπου 11, όπως εξέλαβε η Αναθέτουσα Αρχή και αναζήτησε διευκρινίσεις μόνο γι’ αυτήν, τις οποίες μάλιστα δεν αξιολόγησε, παραβιάζοντας έτσι το άρθρο 69 του Νόμου 73(Ι)/2016.
Ιδιαίτερα οι Αιτητές προς υποστήριξη της θέσης τους περί ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς τονίζουν το γεγονός ότι την ίδια στιγμή που η Αναθέτουσα Αρχή εκτιμούσε για τη συγκεκριμένη εργασία €25,00, το μέτρο ο Επιτυχών Προσφοροδότης χρέωσε €0,90σ το μέτρο, που έπρεπε η διαφορά αυτή να θέσει σε εγρήγορση την Αναθέτουσα Αρχή. Έχοντας κατά νου, προσθέτουν, τις τεχνικές προδιαγραφές του έργου και τον τρόπο εκτέλεσης των εργασιών, η αξία του €0,90σ το μέτρο που υπολόγισε ο Επιτυχών Προσφοροδότης οδηγεί σε μια μη σοβαρή και μη φερέγγυα προσφορά, που έπρεπε η Αναθέτουσα Αρχή να ζητήσει διευκρινίσεις επιπρόσθετα και για κάθε ένα από τα άρθρα Α20, Α21, C4, C10, E2, B25, D1 η τιμή των οποίων ήταν επίσης χαμηλότερη σε ποσοστό 93% μέχρι 100%, ώστε να καταστεί δυνατή η εξέταση της προσφοράς στην ολότητα της. Ειδικά, κατά την άποψη τους, οι εργασίες Α.20 και Α.21 δεν μπορούν να εκτελεστούν ανεξάρτητα από τις εργασίες D.18.
Ισχυρίζονται, παραπέμποντας σε νομολογία (βλ. Logicom Public Limited -v- Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών, (2014) 3 ΑΑΔ 16) ότι αν η Αναθέτουσα Αρχή αντιλαμβανόμενη τη χαμηλή προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη προέβαινε σε ορθή μελέτη του ζητήματος, θα μπορούσε να εντοπίσει τα εξής: Πρώτον ότι το Signal Control System (SCOOT) που χρησιμοποιεί η Κυπριακή Δημοκρατία από το 1992 ανήκει στην εταιρεία Yunex της οποίας αποκλειστικός αντιπρόσωπος στην Κύπρο είναι ο Επιτυχών Προσφοροδότης, οπότε του επιτρέπει να καταχωρεί εξωπραγματικά χαμηλή τιμή σε συγκεκριμένες εργασίες του Διαγωνισμού. Δεύτερον ως εκ της θέσης της αυτής η Yunex κατέστησε τον εαυτό της μονοπώλιο και είναι σε θέση να καθορίζει οριζόντια τις προσφορές των υπόλοιπων προσφοροδοτών και τρίτον οι Πρότυπες Τεχνικές Προδιαγραφές του Διαγωνισμού δεν παρέχονται από κανένα φορέα έναντι 0,90σ το μέτρο, γεγονός που παραπέμπει σε μία μη γνήσια και μη σοβαρή προσφορά. Προβάλλουν περαιτέρω με παραπομπή στην Απόφαση του Δικαστηρίου (πέμπτο τμήμα) της 18ης Οκτωβρίου 2001 – SIAC Construction Ltd κατά County Council of the County of Mayo – Υπόθεση C-19/00, ότι εφόσον η Αναθέτουσα Αρχή επέλεξε όπως οι προσφορές καταχωρούνται επί τη βάσει τιμών μονάδας ανά ποσότητα, τότε στην περίπτωση που κατά το στάδιο εκτέλεσης της Σύμβασης η Αναθέτουσα Αρχή αποφασίσει να μην εκτελέσει όλη την εργασία σε σχέση με τα άρθρα Α.20, Α.21, Β.25, C.4, C.10, D.1, D.18 και Ε.2 αλλά μόνο μέρος τους, δεδομένης της αναλογίας σύμφωνα με τον όρο 9.6 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού Λ= Τ 30% + Κ 70% και του Πίνακα που παρατίθεται στη γραπτή αγόρευση του δικηγόρου τους, η οικονομικά συμφέρουσα τιμή θα είναι η δική τους. To γεγονός αυτό θα γινόταν αντιληπτό από την Αναθέτουσα Αρχή, κατά την άποψη τους, αν προέβαινε στη δέουσα έρευνα.
Επίσης, εισηγούνται ότι η ανεπαρκής τεκμηρίωση της κρίσης της Αναθέτουσας Αρχής ότι η διευκρίνιση που δόθηκε ήταν «ικανοποιητική» στερεί το δικαίωμα στους Αιτητές της αποτελεσματικής προσφυγής σύμφωνα με το άρθρο 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά παραβιάζει και το καθήκον αιτιολογίας του άρθρου 69 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και του άρθρου 41.2 (γ) του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η προσβαλλόμενη απόφαση, συνεχίζουν, είναι προϊόν έκδηλης πλάνης περί τον Νόμο.
Οι Αιτητές με το τρίτο σκέλος της πρώτης ενότητας των λόγων ακύρωσης ισχυρίζονται ότι η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη δεν ήταν σύμφωνη με το Έντυπο 8 παραβιάζοντας έτσι τους ουσιώδους όρους 8.1.4 (που απαγορεύει την τροποποίηση προσφοράς μετά την καταχώρηση της) και τους 8.2 και 8.3.1 (που επιτάσσουν την επαρκή τεκμηρίωση όλων των εγγράφων και Εντύπων) του Τόμου Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού, που αναφέρονται στη «Σύνταξη και Υποβολή Προσφοράς».
Συγκεκριμένα ενώ ο Επιτυχών Προσφοροδότης είχε δηλώσει στο Έντυπο 8 το YUNEX TRAFFIX/SILUX 2.48D εντούτοις και παρά τις διευκρινίσεις που του ζητήθηκαν δεν εντοπίζεται στον Διοικητικό Φάκελο οποιοδήποτε πιστοποιητικό ή έγγραφο που να επιβεβαιώνει τα στοιχεία του, παρά μόνο έγγραφα παλιά που φέρουν χρονολογία του 2016 και αφορούν σε άλλα μοντέλα από το SILUX 2.48D. Τονίζουν ότι η Αναθέτουσα Αρχή παράνομα αποδέχθηκε την προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη η οποία για να πραγματοποιηθεί χρειάζονται τροποποιήσεις, παραβιάζοντας έτσι την αρχή της ίσης μεταχείρισης, εφόσον μέσω των διευκρινίσεων, όπου υποβλήθηκε πλήθος εγγράφων, προέκυψε συμπλήρωση της προσφοράς του με αποτέλεσμα να μην παραπέμπει σε μία δεόντως καταχωρημένη προσφορά. Τέτοιο δικαίωμα τονίζουν δεν δόθηκε στους Αιτητές. Προβαίνουν δε σε παράθεση διαφόρων στοιχείων που, κατ’ ισχυρισμό, δεν έπρεπε να δοθούν υπό τύπο διευκρινίσεων, όπως για τον «κατασκευαστή ιστών σηματοδότησης», τη διάρκεια των υπηρεσιών Cloud κ.α. Ισχυρίζονται ότι οι σχεδόν μηδενικές και συμπτυγμένες τιμές της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη «καταστρατηγούν τον θεμελιώδη μηχανισμό αυξομείωσης ποσοτήτων» και καθιστούν ανεφάρμοστη την επιμέτρηση, εφόσον ο Διαγωνισμός είναι επιμετρητικός, εξ’ ου και δεν έπρεπε να γίνει αποδεκτή η προσφορά του.
Προσθέτουν τέλος με το Μέρος Β των λόγων ακύρωσης ότι η βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών στερείται αιτιολογίας κατά παράβαση του όρου 9.3.2 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού. Μάλιστα παραθέτουν σχετικό Πίνακα στη γραπτή αγόρευση του δικηγόρου τους που καταδεικνύει την ορθή, κατά την άποψη τους, τεχνική αξιολόγηση με αποτέλεσμα η προσφορά των Αιτητών να έχει τελικό βαθμό (Λ) 85,13% και του Επιτυχόντα Προσφοροδότη 82,30%. Παραπονούνται επίσης ότι δεν τηρήθηκαν πλήρη και άρτια πρακτικά των συνεδριάσεων της Επιτροπής Αξιολόγησης με την καταγραφή των απόψεων των Μελών κατά παράβαση των αρχών της χρηστής διοίκησης, παραπέμποντας σε σχετική νομολογία (βλ. Medcon Construction and Others -v- Republic (1968) CLR 535, Χρυσαφή -v- Δημοκρατίας (2005) 3 ΑΑΔ 550 κ.α).
Η Αναθέτουσα Αρχή προς αντίκρουση των λόγων ακύρωσης προτάσσει, με παραπομπή σε αποσπάσματα των Εκθέσεων Αξιολόγησης και σε νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του ΔΕΕ (βλ. Logicom Public Ltd -v- Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών (ανωτέρω), Απόφαση του ΔΕΕ της 19ης Οκτωβρίου 2017 στην υπόθεση C-198/16P Agriconsulting Europe SA κατά Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Απόφαση του ΔΕΕ της 15ης Σεπτεμβρίου 2022 στην υπόθεση C-669/20, Veridos GmbH κατά Ministar na vatreshnite raboti na Republica Bulgaria κ.α.) και στο σύγγραμμα του Δημήτριου Γ. Ράϊκου ΔΙΚΑΙΟ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ, Γ Εκδ. σελίδα 523, ότι η διαδικασία ελέγχου αξιοπιστίας μιας προσφοράς, σύμφωνα με το άρθρο 69 του Νόμου 73(Ι)/2016, είναι επιβεβλημένη στην περίπτωση που η Αναθέτουσα Αρχή έχει αμφιβολίες ως προς την αξιοπιστία της προσφοράς, που δεν είναι η παρούσα περίπτωση. Εδώ, προσθέτει, η Αναθέτουσα Αρχή ουδεμία αμφιβολία είχε ως προς την γνησιότητα της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη εξ’ ου και δεν ζήτησε διευκρινίσεις. Το τι επιζητούν, συνεχίζει, οι Αιτητές με την Προσφυγή τους είναι ουσιαστικά να υποκαταστήσει η Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών την κρίση της Αναθέτουσας Αρχής στο κατά πόσο η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ήταν ή όχι ασυνήθιστα χαμηλή, στη βάση τεχνικών ζητημάτων που εκφεύγουν του ακυρωτικού ελέγχου. Εισηγείται ότι η απόκλιση της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη σε ποσοστό 12.99% από την εκτίμηση της Αναθέτουσας Αρχής, δεν δημιουργεί τεκμήριο ότι πρόκειται για ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά. Εκείνο που έκρινε η Αναθέτουσα Αρχή, συνεχίζει, ήταν ότι θα έπρεπε να διερευνηθεί συγκεκριμένη τιμή μονάδας για συγκεκριμένη εργασία, εφόσον έγινε αντιληπτό ότι το άρθρο D.18 (Micro Trenching and Ducting) του Εντύπου 11 είχε τιμολογηθεί με ασυνήθιστα χαμηλή τιμή μονάδας. Ως προς τον ισχυρισμό από πλευράς Αιτητών σύνδεσης του άρθρου D.18 με τις εργασίες Α.20 και Α.21 προβάλλει ότι εξαρτάται από τον κάθε φορέα ο τρόπος διασύνδεσης του εξοπλισμού του ώστε να μην είναι αναγκαία η εγκατάσταση καλωδίων. Σ΄ ό,τι αφορά δε το θέμα των σκαμμάτων, που επίσης εγείρουν οι Αιτητές, είναι της άποψης ότι, δεν παρέμεινε κανένα ερωτηματικό στη διαδικασία εκτέλεσης ή πλήρωσης των σχετικών εργασιών/άρθρων μετά τις απαντήσεις που δόθηκαν στις ερωτήσεις 5 και 46 των οικονομικών φορέων Hellenic και Επιτυχόντα Προσφοροδότη αντίστοιχα, οι οποίες φαίνονται στο Διευκρινιστικό Έγγραφο αρ. 7. Ως προς το ζήτημα της διάρκειας των υπηρεσιών Cloud Services του άρθρου Ε3 του Εντύπου 11 ισχυρίζεται ότι δόθηκε συγκεκριμένη επεξήγηση με το Συμπληρωματικό Έγγραφο 8, για το οποίο, σημειώνει ότι, τα ποσά που δήλωσαν οι Αιτητές και ο Επιτυχών Προσφοροδότης ήταν παραπλήσια. Αρνείται περαιτέρω τη θέση των Αιτητών περί ύπαρξης μονοπωλίου εκ μέρους του Επιτυχόντα Προσφοροδότη που είχε ως αποτέλεσμα την απόκτηση αθέμιτου πλεονεκτήματος υπέρ του, προβάλλοντας ότι αρμόδιο όργανο να κρίνει την ύπαρξη ή όχι κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης εκ μέρους επιχειρήσεων είναι η Επιτροπή Προστασίας Ανταγωνισμού και όχι η Αναθέτουσα Αρχή. Αρνείται περαιτέρω ότι υπήρξε άνιση μεταχείριση μεταξύ των προσφοροδοτών με την αναζήτηση διευκρινίσεων ή ότι δόθηκε με τις διευκρινίσεις η ευκαιρία για διόρθωση ουσιαστικών αποκλίσεων της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη από ουσιώδεις όρους του Διαγωνισμού.
Με παραπομπή στην υπόθεση του ΔΕΕ της 10ης Οκτωβρίου 2013 C-336/12 Ministeriet for Forskning, Innovation og Videregaende Uddannesler κατά Manova A/S, εισηγείται ότι η πρακτική της διευκρίνισης στοιχείων τα οποία μπορεί αντικειμενικώς να εξακριβωθεί ότι ανάγονται σε χρόνο προγενέστερο της λήξεως της προθεσμίας υποβολής των προσφορών είναι επιτρεπτή, εφόσον δεν προβλέπεται η υποβολή τους κατά το στάδιο υποβολής των προσφορών επί ποινή αποκλεισμού. Η ευχέρεια αναζήτησης διευκρινίσεων προνοείται επίσης, όπως συμπληρώνει, και στον όρο 9.5 του Μέρους Α: Οδηγίες προς τους Οικονομικούς Φορείς, των Εγγράφων του Διαγωνισμού, στη βάση του οποίου η Επιτροπή Αξιολόγησης κατά τη συνεδρία της ημερομηνίας 18.06.2024 ζήτησε την εκ νέου υποβολή του Εντύπου 8, όπως ζητήθηκε και για τους Αιτητές, σε σχέση με τα προσφερόμενα προϊόντα. Εξήγησε δε ότι, το Έντυπο 8 αποτελείται από 136 σελίδες και είναι σύνηθες να υποβάλλονται εγχειρίδια χρήσης και συντήρησης, στοιχεία τυποποίησης και ελέγχων, όπου με τις διευκρινίσεις που ζητήθηκαν και δόθηκαν από τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη, περιλήφθηκαν και αρχεία τα οποία είχαν ήδη υποβληθεί με την προσφορά. Καταλήγοντας, η δικηγόρος της Αναθέτουσας Αρχής εισηγείται ότι με τις διευκρινίσεις που δόθηκαν δεν υπήρξε ουσιαστική μεταβολή της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ή οδηγούσαν σε νέα προσφορά, ως η εισήγηση των Αιτητών.
Ως προς την άλλη εισήγηση των Αιτητών ότι η προσφορά τους ήταν η πλέον συμφέρουσα γι’ αυτό και ο Διαγωνισμός θα έπρεπε να κατακυρωθεί υπέρ τους, προβάλλει ότι η μεν τεχνική αξιολόγηση από πλευράς Επιτροπής Αξιολόγησης ήταν σύμφωνη με τον όρο 9.3 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού, η δε αξιολόγηση των Οικονομικών Προσφορών σύμφωνη με τον όρο 9.4 του Μέρους Α και η ολοκλήρωση της με τον όρο 9.6. Το δε Έντυπο 12 (Evaluation Criteria) ετοιμάστηκε σε συνεργασία με τους ιδιώτες συμβούλους το οποίο και περιέχει πλήρη και επαρκή αιτιολογία της βαθμολογίας, η οποία συμπληρώνεται και από τους Διοικητικούς Φακέλους. Συνεπώς εισηγείται ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν ενέχει οτιδήποτε το μεμπτό.
Εξετάσαμε τις εκατέρωθεν εισηγήσεις τις οποίες οι δικηγόροι των δύο πλευρών είχαν την ευκαιρία να αναπτύξουν και προφορικά κατά την ακρόαση, ιδιαίτερα τα σημαντικά τους στοιχεία, υπό το φως της νομοθεσίας και νομολογίας που μας παρέπεμψαν οι δικηγόροι και άλλης που εντοπίσαμε κατόπιν δικής μας έρευνας, σε συνάρτηση με τα γεγονότα της υπόθεσης, όπως εξάγονται από τους Διοικητικούς Φάκελους στους οποίους έχουμε ανατρέξει.
Βασικός πυλώνας των εισηγήσεων των Αιτητών προς υποστήριξη των λόγων ακύρωσης που βάλλουν κατά της εγκυρότητας της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη συνιστά ο μη ορθός χειρισμός από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής της ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς του. Κατ’ αρχάς σημειώνουμε ότι ως προς το κατά πόσο η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη παρέπεμπε σε ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά και εάν έτυχε του ανάλογου χειρισμού από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής υπήρξαν εκ διαμέτρου αντίθετες εκδοχές. Από την μια αυτή των Αιτητών ότι η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη λόγω της μεγάλης απόκλισης της προς τα κάτω από την εκτιμώμενη αξία, ιδιαίτερα σ’ ότι αφορά συγκεκριμένες εργασίες του έργου, παραπέμπει σε ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά εξού και θα έπρεπε να αναζητηθούν διευκρινίσεις για τις τιμές που δηλώθηκαν για τις εργασίες αυτές και από την άλλη αυτή της Αναθέτουσας Αρχής ότι δεν ετίθετο στην παρούσα περίπτωση θέμα ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς στην ολότητα της, ώστε να ενεργοποιηθεί από πλευράς της Αναθέτουσας Αρχής ο μηχανισμός που προβλέπει ο όρος 9.4.6 και το άρθρο 69 του Νόμου 73(Ι)/2016 αναζητώντας εξηγήσεις για όλα τα στοιχεία της σύνθεσης της.
Στο στάδιο αυτό κρίνουμε σκόπιμο να παραθέσουμε το νομικό πλαίσιο σ’ ό,τι αφορά την ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά μαζί με τους σχετικούς όρους των Εγγράφων του Διαγωνισμού για σκοπούς καλύτερης παρακολούθησης. Το άρθρο 69 του Νόμου 73(Ι)/2016 το οποίο μεταφέρει στην εσωτερική έννομη τάξη το άρθρο 69 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ πραγματεύεται για τις ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές και προβλέπει τα εξής:
69.-(1) Όταν οι προσφορές φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές σε σχέση με τα έργα, τις προμήθειες ή τις υπηρεσίες, οι αναθέτουσες αρχές απαιτούν από τους οικονομικούς φορείς να εξηγήσουν την τιμή ή το κόστος που προτείνουν στην προσφορά.
(2) Οι εξηγήσεις που αναφέρονται στο εδάφιο (1) μπορούν να αφορούν ιδίως:
(α) Τα οικονομικά χαρακτηριστικά της μεθόδου κατασκευής, της διαδικασίας παρασκευής ή των παρεχόμενων υπηρεσιών·
(β) τις επιλεγείσες τεχνικές λύσεις ή τις εξαιρετικά ευνοϊκές συνθήκες που διαθέτει ο προσφέρων για την παροχή των προϊόντων ή των υπηρεσιών ή για την εκτέλεση του έργου·
(γ) την πρωτοτυπία του έργου, των προμηθειών ή των υπηρεσιών που προτείνονται από τον προσφέροντα·
(δ) τη συμμόρφωση προς τις υποχρεώσεις του εδαφίου (3) του άρθρου 4·
(ε) τη συμμόρφωση προς τις υποχρεώσεις του άρθρου 71
(στ) το ενδεχόμενο χορήγησης κρατικής ενίσχυσης στον προσφέροντα.
(3) (α) Η αναθέτουσα αρχή αξιολογεί τις παρεχόμενες πληροφορίες, σε συνεννόηση με τον προσφέροντα.
(β) Η αναθέτουσα αρχή δύναται να απορρίψει την προσφορά μόνο εάν τα παρεχόμενα στοιχεία δεν εξηγούν κατά τρόπο ικανοποιητικό το χαμηλό επίπεδο της τιμής ή του κόστους που προτείνεται, λαμβανομένων υπόψη των στοιχείων που αναφέρονται στο εδάφιο (2).
(γ) Η αναθέτουσα αρχή απορρίπτει την προσφορά, εάν διαπιστώσει ότι η προσφορά είναι ασυνήθιστα χαμηλή, διότι δεν συμμορφώνεται με τις ισχύουσες υποχρεώσεις του εδαφίου (3) του άρθρου 4.
Ο όρος 9.4.6 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού αναφέρεται επίσης στην ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά και είναι ο εξής :
«9.4. Αξιολόγηση Οικονομικών Προσφορών
[…]
6. Εάν μια Οικονομική Προσφορά θεωρηθεί ασυνήθιστα χαμηλή, η Αναθέτουσα Αρχή οφείλει να ζητήσει γραπτώς εξηγήσεις από τον Προσφέροντα σχετικά με την τιμή της Προσφοράς του. Οι εξηγήσεις αυτές θα δίνονται εγγράφως, εντός δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία που θα ζητηθούν. Οι εξηγήσεις αφορούν τη σύνθεση της Προσφοράς κατά τα οριζόμενα στις πρόνοιες του άρθρου 69 του Ν.73(Ι)/2016. Το Αρμόδιο Όργανο εξετάζει τις παρεχόμενες πληροφορίες και αποφασίζει σχετικά με την αποδοχή ή την απόρριψη της Προσφοράς.»
Στο σύγγραμμα του Δημήτριου Γ. Ράϊκου, ΔΙΚΑΙΟ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ, 2022, Δ΄ Εκδ. αναφέρονται τα εξής στις σελίδες 555, 556, 558, 561, 562 ως προς το ζήτημα των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών:
«4. Οι ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές
Η έννοια της ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς («abnormally low offer») δεν δίνεται ρητά από τις διατάξεις των οδηγιών για τις δημόσιες συμβάσεις, αλλά αναφέρεται σε μια προσφορά για την οποία, ενόψει των ευνοϊκών όρων που περιέχει, δημιουργούνται αμφιβολίες για τη σοβαρότητα ή τη φερεγγυότητα της, δηλαδή για τη δυνατότητα του προσφέροντος οικονομικού φορέα να εκτελέσει τη σύμβαση σύμφωνα με τους προσφερόμενους όρους.
Η οδηγία 2014/24/ΕΕ, - όπως και η προηγούμενη οδηγία 2004/18/ΕΚ – δεν απαγορεύει την υποβολή χαμηλών προσφορών, αλλά θεσπίζει ορισμένες διατάξεις για τις ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές, φαινόμενο συχνό στις δημόσιες συμβάσεις, ιδίως στις συμβάσεις δημοσίων έργων, που είχε ως αποτέλεσμα μετά την ανάθεση του έργου ο ανάδοχος να μην είναι σε θέση να εκτελέσει το έργο σύμφωνα με τις αρχικές τιμές και να προσφεύγει σε τεχνητή αύξηση του εργολαβικού ανταλλάγματος, μέσω των διατάξεων για νέες και πρόσθετες εργασίες, με τελικό δυσμενές επακόλουθο αυτής της αύξησης, τη διαμόρφωση του τελικού κόστους σε επίπεδα που δεν είχαν προβλεφθεί από τον προϋπολογισμό του δημόσιου φορέα.
Κατά τα αναφερόμενα στην 103η αιτιολογική σκέψη της οδηγίας 2014/24/ΕΕ, οι προσφορές που φαίνονται αφύσικα χαμηλές σε σχέση με τα έργα, τα αγαθά ή τις υπηρεσίες ενδέχεται να βασίζονται σε τεχνικά, οικονομικά ή νομικά αβάσιμες παραδοχές ή πρακτικές. Σε περίπτωση που ο προσφέρων δεν μπορεί να παράσχει ικανοποιητική εξήγηση, η αναθέτουσα αρχή θα πρέπει να δικαιούται να απορρίψει την προσφορά. Η απόρριψη θα πρέπει να είναι υποχρεωτική σε περιπτώσεις όπου η αναθέτουσα αρχή έχει διαπιστώσει ότι η ασυνήθιστα χαμηλή τιμή ή το ασυνήθιστα χαμηλό κόστος που προτείνεται είναι αποτέλεσμα της μη συμμόρφωσης με υποχρεωτική ενωσιακή νομοθεσία ή συμβατή προς αυτή εθνική νομοθεσία στους τομείς του κοινωνικού, εργατικού ή περιβαλλοντικού δικαίου, ή με διατάξεις του διεθνούς εργατικού δικαίου».
[…]
«Ο βασικός κανόνας που θεσπίζουν οι διατάξεις αυτές, συνοψίζεται στο ότι το ενωσιακό δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων απαγορεύει τον αυτόματο αποκλεισμό από τους διαγωνισμούς για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, προσφορών που κρίνονται ασυνήθιστα χαμηλές, δίχως δηλαδή την προηγούμενη πρόσκληση του προσφέροντος να εκθέτει γραπτά τις απόψεις του για το ζήτημα αυτό.»
[…]
«Κατά την νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων, η αναθέτουσα αρχή έχει ευρεία διακριτική ευχέρεια, κατ’ εκτίμηση ιδίως της απόκλισης της οικονομικής προσφοράς κάθε διαγωνιζόμενου από την προϋπολογισθείσα δαπάνη, αλλά και σε συνδυασμό με τις λοιπές υποβληθείσες προσφορές, να χαρακτηρίσει συγκεκριμένη οικονομική προσφορά ως ασυνήθιστα χαμηλή, υποχρεούμενη, όμως, στην περίπτωση αυτή να καλέσει προς παροχή των αναγκαίων διευκρινίσεων εκείνους από τους διαγωνιζόμενους, των οποίων την οικονομική προσφορά κρίνει ως ασυνήθιστα χαμηλή. Σε κάθε, πάντως, περίπτωση, η άσκηση της σχετικής διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής δεν εκφεύγει του δικαστικού ελέγχου, αλλά υπόκειται σε δικαστικό έλεγχο ως προς την υπέρβαση των άκρων ορίων της».
Η «ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά» υπήρξε αντικείμενο εξέτασης και σε αριθμό αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Στην υπόθεση Logicom Public Limited -v- Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών κ.α. (ανωτέρω), στην οποία παρέπεμψαν και οι δικηγόροι των δύο πλευρών, αναφέρθησαν τα εξής στη σελίδα 21 για το θέμα :
«Το προοίμιο της Οδηγίας δεν ρίχνει φως στο πως η αρμόδια αρχή θα πρέπει να προσεγγίσει τις εξηγήσεις που προσφέρονται από τον προσφοροδότη της υπό διερεύνηση προσφοράς. Ωστόσο, υποδεικνύεται στη νομολογία του ΔΕΕ και του Πρωτοδικείου ότι ο προσφοροδότης που κρίνεται ότι υπέβαλε ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά πρέπει με τις διευκρινίσεις που παρέχει να ικανοποιήσει την Αναθέτουσα Αρχή ότι η προσφορά είναι, όπως αναφέρεται στο αγγλικό κείμενο των αποφάσεων «genuine» (γνήσια) (Βλ. Lombardini (ανωτέρω) και Fratelli Costanzo SpA [1989] ECR 1839), ή «reliable and serious» (αξιόπιστη και σοβαρή) (Βλ. Renco SpA, Case T-4/01 ημερ. 25.2.2003 και TQ3 Travel Solutions Belgium SA, Case Y-148/04 ημερ. 6.7.2005) ή ότι είναι «genuine» and viable» (γνήσια και σοβαρή). Βλ. C-147/06 και C-148/06 SECAP SpA και Santorso Soc. Coop. arl ημερ. 15.5.2008). Τα δε κριτήρια που δύνανται να ληφθούν υπόψη στον προσδιορισμό της οικονομικά πλέον συμφέρουσας προσφοράς δεν απαριθμούνται περιοριστικά».
Στην δε απόφαση του ΔΕΕ της 15ης Σεπτεμβρίου 2012 στην υπόθεση C-669/20, Veridos GmbH κατά Ministar na Vatreshnite rabotiina Republica Bulgaria κ.α. στην οποία παραπέμπουν επίσης και οι δικηγόροι των δύο πλευρών, τονίστηκε ότι «σε περίπτωση υπονοιών ότι μια προσφορά είναι ασυνήθιστα χαμηλή, οφείλουν να εξακριβώνουν αν όντως συντρέχει τέτοια περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα κρίσιμα στοιχεία της προκήρυξης του Διαγωνισμού και των Εγγράφων της Σύμβασης…» αναζητώντας διευκρινίσεις.
Στην απόφαση τέλος του ΔΕΕ της 19ης Οκτωβρίου 2017 στην υπόθεση C198/16P. Agriconsulting Europe SA κατά Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρθηκαν τα εξής:
«50. Συναφώς το άρθρο 139, παράγραφος 1, του κανονισμού 2342/2002 προβλέπει ότι, εάν, για συγκεκριμένη σύμβαση, οι προσφορές φαίνονται υπερβολικά χαμηλές, η αναθέτουσα αρχή πριν τις απορρίψει γι’ αυτόν και μόνο το λόγο, ζητεί εγγράφως τις διευκρινίσεις που αυτή θεωρεί ενδεδειγμένες σχετικά με τα στοιχεία της προσφοράς και επαληθεύει, με την αυτοπρόσωπη παράσταση των προσφερόντων, τα στοιχεία αυτά λαμβάνοντας υπόψη και την παρεχόμενη από αυτούς τεκμηρίωση.
51. Ως εκ τούτου, η εν λόγω διάταξη επιβάλλει στην αναθέτουσα αρχή, πρώτον, να εντοπίσει τις ύποπτες προσφορές, δεύτερον, να παράσχει στους διαγωνιζόμενους τη δυνατότητα να αποδείξουν τη σοβαρότητα των προσφορών τους, ζητώντας τους τις διευκρινίσεις που αυτή κρίνει σκόπιμες, τρίτον, να εκτιμήσει τη λυσιτέλεια των εξηγήσεων που παρείχαν οι ενδιαφερόμενοι και, τέταρτον, να αποφασίσει σχετικά με το αν θα δεχθεί ή αν θα απορρίψει τις εν λόγω προσφορές (βλ. κατ’ αναλογία, απόφαση της 27ης Νοεμβρίου 2001, Lombardini και Mantovani C-285/99 και C-286/99, EU: C: 2001:640, σκέψη 55).»
Δεν μας διαφεύγει ότι σύμφωνα με τη νομολογία του ΔΕΕ ακόμη και εάν πρόκειται για μια μηδενική οικονομική προσφορά η Αναθέτουσα Αρχή θα πρέπει να απαιτήσει εξηγήσεις από τον προσφοροδότη και να την αξιολογήσει προτού την απορρίψει (βλ. απόφαση της 10ης Σεπτεμβρίου 2020, Τx-Fin-Lex d.o.o, C-367/19).
Σημειώνουμε ότι η εκτιμώμενη αξία του έργου σύμφωνα με τα Έγγραφα του Διαγωνισμού ανέρχετο σε €7.112.000,00 πλέον Φ.Π.Α. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνεται ποσό €760.000,00 για την πενταετή συντήρηση και υποστήριξη του νέου Συστήματος καθώς και €60.000,00 δικαίωμα προαίρεσης.
Στην παρούσα περίπτωση είναι φανερό από τα ενώπιον μας στοιχεία ότι η Αναθέτουσα Αρχή με το να αναζητήσει εξηγήσεις έστω για το άρθρο D.18 ενεργοποίησε το μηχανισμό που προβλέπει ο όρος 9.4.6 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού αλλά και το άρθρο 69 του Ν.73(Ι)/2016 αντιμετωπίζοντας την προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ως ασυνήθιστα χαμηλή, σε σχέση όμως με την συγκεκριμένη εργασία. Σύμφωνα με την Οικονομική Έκθεση Αξιολόγησης αλλά και την επιστολή της Επιτροπής Αξιολόγησης ημερομηνίας 16.01.2025 προς τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη, ο προβληματισμός της Επιτροπής Αξιολόγησης περιορίζετο μόνο στο άρθρο/εργασία D18 (Micro Trenching and Ducting) του Εντύπου 11 ότι αφορούσε σε ασυνήθιστα χαμηλή τιμή μονάδας, για το οποίο και ζήτησε διευκρινίσεις, οι οποίες και δόθηκαν με την επιστολή του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ημερομηνίας 21.01.2025:
Παραθέτουμε αυτούσια τα σχετικά αποσπάσματα από την επιστολή της Επιτροπής Αξιολόγησης ημερ. 16.01.2025 και της απαντητικής επιστολής του Επιτυχόντα Προσφοροδότη για σκοπούς καλύτερης παρακολούθησης:
Της Επιτροπής Αξιολόγησης
«Αναφέρομαι στην Οικονομική Προσφορά που έχετε υποβάλει για τον πιο πάνω Διαγωνισμό και σας ενημερώνω ότι η Επιτροπή Αξιολόγησης εξετάζοντας την ως προς τις πρόνοιες της παραγράφου 9.4(6) στο Μέρος Α των Εγγράφων Διαγωνισμού, αποφάσισε όπως σας ζητήσει να υποβάλετε τις γραπτές εξηγήσεις σας σχετικά με την σύνθεση της προσφοράς καθώς εντοπίστηκε ότι στο άρθρο D.18 (Micro Trenching and Ducting) του Εντύπου 11 τιμολογήσατε για την συγκεκριμένη εργασία ασυνήθιστα χαμηλή τιμή μονάδος.
2. Σημειώνεται ότι η Αναθέτουσα Αρχή διατηρεί το δικαίωμα να ζητήσει από τον Ανάδοχο να εκτελέσει ολόκληρη την ποσότητα που αναφέρεται στο Έντυπο 11 για την εργασία του άρθρου D.18 αν κρίνει ότι αυτό είναι αναγκαίο».
Του Επιτυχόντα Προσφοροδότη
«Σχετικά με το πρώτο σας ερώτημα:
1. Η προσφορά μας αποτελεί προϊόν λεπτομερούς ανάλυσης κόστους και βέλτιστης εκμετάλλευσης των πόρων μας καθώς και στις καλύτερες δυνατές εκπτώσεις που έχουν εξασφαλιστεί από τους κατασκευαστές των προσφερόμενων προϊόντων.
2. Όλα τα προσφερόμενα προϊόντα και υπηρεσίες, παρέχονται με υψηλή ποιότητα και σε πλήρη συμμόρφωση με τις τεχνικές προδιαγραφές καθώς και στους απαιτούμενους όρους και προϋποθέσεις του διαγωνισμού.
3. Η προσφορά μας είναι οικονομικά βιώσιμη και δηλώνουμε ξανά την δυνατότητα και ικανότητα μας να υποστηρίξουμε την προσφορά μας με ποιοτικές υπηρεσίες που θα είναι σε πλήρη συμμόρφωση με τις προδιαγραφές των εγγράφων του διαγωνισμού.
4. Ο σχεδιασμός και η τεχνολογική λύση που προσφέρουμε, η οποία περιγράφεται στις τεχνικές απαντήσεις και στη παρουσίαση της λύσης μας, συμπεριλαμβάνει στην οικονομική μας προσφορά όλα τα αναγκαία προϊόντα και υπηρεσίες τόσο για την ολότητα της προσφερόμενης λύσης όσο και για το συγκεκριμένο άρθρο D.18 (Micro Trenching and Ducting) έτσι ώστε να υλοποιηθεί μια λειτουργική λύση με πλήρες συμμόρφωση με τις τεχνικές προδιαγραφές και με τους απαιτούμενους όρους και προϋποθέσεις του διαγωνισμού και που θα βοηθήσει την Αναθέτουσα Αρχή να εκπληρώσει τους Στόχους και τα Αποτελέσματα του Έργου.
Σχετικά με το δεύτερο σας ερώτημα,
5. Έχουμε πλήρη επίγνωση του γεγονότος ότι η Αναθέτουσα Αρχή έχει το δικαίωμα να ζητήσει από τον Ανάδοχο να εκτελέσει ολόκληρη την ποσότητα που αναφέρεται στο Έντυπο 11 για την εργασία του άρθρου D.18 αν κρίνει ότι αυτό είναι αναγκαίο έτσι ώστε να υλοποιηθεί η λύση με πλήρες συμμόρφωση με τις τεχνικές προδιαγραφές και τους απαιτούμενους όρους και προϋποθέσεις του διαγωνισμού.»
Από τα πιο πάνω είναι φανερή η κρίση της Επιτροπής Αξιολόγησης ότι η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ήταν ασυνήθιστα χαμηλή όχι για όλες τις εργασίες/άρθρα αλλά μόνο για το συγκεκριμένο. Η κρίση της αυτή φαίνεται από την Έκθεση Αξιολόγησης των Οικονομικών Προσφορών, το σχετικό απόσπασμα της οποίας παραθέτουμε στη συνέχεια για σκοπούς καλύτερης παρακολούθησης και κατανόησης του σκεπτικού της Επιτροπής Αξιολόγησης να αναζητήσει εξηγήσεις, η αποδοχή των οποίων οδήγησε στην διαπίστωση ότι η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ήταν γνήσια εξ’ ου και έγινε αποδεκτή.
«2.6 Παροχή Διευκρινίσεων
Από τον έλεγχο που διενεργήθηκε στα υποβληθέντα έγγραφα της Οικονομικής Προσφοράς του Οικονομικού Φορέα M.K.TTS Ltd, η Επιτροπή Αξιολόγησης διαπίστωσε ότι στο άρθρο D.18 (Micro Trenching and Ducting) του Εντύπου 11 τιμολογήθηκε για την συγκεκριμένη εργασία ασυνήθιστα χαμηλή τιμή μονάδας και αποφάσισε να ζητήσει από τον Προσφέροντα γραπτές εξηγήσεις σχετικά με την σύνθεση της προσφοράς σύμφωνα με τις πρόνοιες της παραγράφου 9.4(6) στο Μέρος Α των Εγγράφων Διαγωνισμού. Η Επιτροπή επίσης ξεκαθάρισε στον Προσφέροντα ότι η Αναθέτουσα Αρχή διατηρεί το δικαίωμα να ζητήσει από τον Ανάδοχο να εκτελέσει ολόκληρη την ποσότητα που αναφέρεται στο Έντυπο 11 για την εργασία του άρθρου D.18 αν κρίνει ότι αυτό είναι αναγκαίο.
Η Επιτροπή αξιολογώντας τις διευκρινίσεις που έστειλε ο Προσφέρων MK TTS Ltd σε σχέση με το άρθρο D.18 (Micro Trenching and Ducting) του Εντύπου 11 έμεινε ικανοποιημένη παρόλο που είχε προκύψει ανησυχία ενός εκ των πέντε μελών της Επιτροπής Αξιολόγησης του κ. Γιώργου Νικολάου του οποίου τα σχόλια φαίνονται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ζ. Η επιστολή προς τον Προσφοροδότη Μ. Κ. ΤΤS Ltd για διευκρινίσεις και η απάντηση του επισυνάπτονται ως Παράρτημα Δ. Από τον έλεγχο που διενεργήθηκε στα υποβληθέντα έγγραφα της Οικονομικής Προσφοράς του Οικονομικού Φορέα AIR CONTROL LTD, η Επιτροπή Αξιολόγησης δεν είχε οποιοδήποτε σχόλιο».
Στο στάδιο αυτό σημειώνουμε ότι μια από τις θέσεις των Αιτητών, στην οποία έδωσαν έμφαση, τόσο με τη γραπτή αγόρευση του δικηγόρου τους όσο και την προφορική, ήταν ότι η ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά δεν αφορούσε μόνο στο άρθρο D.18 αλλά και σε άλλες εργασίες/άρθρα όπου η διαφορά με την εκτιμώμενη αξία ανέρχετο σε ποσοστό μάλιστα 93% μέχρι 100% δηλαδή στις εργασίες Α.20, Α.21, Β.25, C.4, C10, D1 και Ε.2 για τις οποίες επίσης, κατά την άποψη τους, έπρεπε να ζητηθούν εξηγήσεις ιδιαίτερα για τα άρθρα Α.20 και Α.21 που συνδέονται με το άρθρο D.18. Προς ενίσχυση της θέσης τους αυτής προβαίνουν σε καταγραφή διαφόρων εργασιών που ενέταξε σε Πίνακα ο δικηγόρος των Αιτητών στη γραπτή του αγόρευση, ο οποίος περιλαμβάνει διάφορες στήλες με τους τίτλους «Service/ Product», «Measurement Unit», «Quantity», «MKTTS», «BUDGET», «ΜKTSS vs BUDGET». Παρατίθεται επίσης στη γραπτή του αγόρευση σχεδιάγραμμα για να καταδείξει ότι το άρθρο D.18 προϋποθέτει εκτέλεση εργασιών και τοποθέτηση υλικών και άλλον Πίνακα με διάφορες εργασίες, που υπερβαίνουν τις τριάντα σε αριθμό, που θα πρέπει, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των Αιτητών, να εκτελεστούν. Ενδεικτικά αναφέρουμε ορισμένες από τις εργασίες που περιλαμβάνονται σε ένα από τους Πίνακες για να διαφανεί η τεχνική τους φύση δηλαδή 1) χάραξη άξονα και σήμανσης γραμμής S2, 2) κοπή ασφαλτικού οδοστρώματος με δίσκο (πλάτους 100mm), 3) εκσκαφή τομής S2 σε ασφαλτική στρώση & υπόβαση και πολλές άλλες.
Συνιστά πάγια νομολογία ότι η Διοίκηση τεκμαίρεται πως λειτουργεί σύμφωνα με το Νόμο, εκτός όπου καθαρά αποδεικνύεται πως τούτο δεν συμβαίνει. Έχει δε περαιτέρω αποφασιστεί κατ’ επανάληψη, ότι η κρίση της διοίκησης επί θεμάτων τεχνικής φύσης ή ειδικών γνώσεων «χαρακτηρίζεται ως ανέλεγκτος» εφόσον δεν συντρέχει πλάνη περί τα πράγματα, κακή χρήση διακριτικής εξουσίας ή δεν προκύπτει έλλειψη αιτιολογίας (βλ. Ράφτης -v- Δημοκρατίας κ.α. (2002) 3 ΑΑΔ 345 και Ρ.Ι.Κ. -v- Κεντρικής Ασφαλιστικής Εταιρείας Λτδ (2017) 3 ΑΑΔ 353).
Η εξουσία μας περιορίζεται στον έλεγχο της νομιμότητας της προσβαλλόμενης απόφασης, ως εύλογα επιτρεπτής υπό τις περιστάσεις, και δεν επεκτείνεται στην ουσιαστική κρίση του διοικητικού οργάνου, έστω και εάν το ίδιο θα μπορούσε εύλογα να καταλήξει σε διαφορετικά συμπεράσματα (βλ. Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών -v- Π.Κ. Ιωάννου & Υιοί Λτδ κ.α. (2016) 3 ΑΑΔ 727 και First Elements Euroconsultants Ltd -v- Δημοκρατίας (2017) 3(Β) ΑΑΔ 936). Στην τελευταία υπόθεση τονίστηκαν τα εξής για το θέμα στη σελίδα 944: «Η αξιολόγηση του υλικού όμως, όχι μόνο δεν υποχρεώνει το διοικητικό Δικαστή να λάβει θέση επί των τεχνικών διχογνωμιών, αλλά, όπως σχολιάζεται στο σύγγραμμα της καθηγήτριας Ευαγγελίας Κουτούπα-Ρεγκάκου, Αόριστες και Τεχνικές Έννοιες στο Δημόσιο Δίκαιο, Εκδόσεις Σάκκουλα, 1997, σ. 116: «…δεν είναι και σε θέση να προβαίνει σε ιδίαν κρίση. Λόγω συνεπώς του προβαδίσματος της διοίκησης σε ειδικές τεχνικές γνώσεις, ο δικαστής θεωρεί τις τεχνικές κρίσεις καταρχήν αποδεκτές. Ο στόχος αυτού του δικαστικού αυτοπεριορισμού είναι να μην παρεμποδίζεται η διαδικασία έγκρισης τεχνικών εγκαταστάσεων αφενός και αφετέρου να μην καθίσταται ο διοικητικός δικαστής ιεραρχικός προϊστάμενος της εγκρίνουσας διοικητικής αρχής».
Ούτε και βεβαίως μπορούμε να προβούμε σε επανεκτίμηση πρωτογενών γεγονότων, εφόσον η έρευνα κριθεί ότι ήταν επαρκής (βλ. Χατζηαράπης -v- Δημοκρατίας (1999) 3 ΑΑΔ 64, 69). Όπως τονίστηκε στην πολύ πρόσφατη υπόθεση Κυπριακή Δημοκρατία -v-Iceline (Cyprus) Ltd, Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 103/17, ημερ. 22.04.2024, το Διοικητικό Δικαστήριο δεν μπορεί να επέμβει με δικές του πράξεις και υπολογισμούς σε ζητήματα τεχνικά, αλλά ελέγχει αν όντως πραγματοποιήθηκε ο έλεγχος των εμπειρογνωμόνων που κατέληξε στα συμπεράσματα της Αναθέτουσας Αρχής, καθώς και αν καταγράφηκαν τα στοιχεία που κατέληξαν στο συμπέρασμα του ελέγχου αυτού και αν η καταγραφή τους αποτελεί μέρος του Διοικητικού Φακέλου.
Συνεπώς στη βάση όλων των ενώπιον μας δεδομένων βρίσκουμε ότι η εν προκειμένω οικονομική αξιολόγηση της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη εκφεύγει του αναθεωρητικού ελέγχου. Δεν μας διαφεύγει ότι επιδίωξη των Αιτητών, σύμφωνα με τις εισηγήσεις του δικηγόρου τους μέσω της γραπτής και προφορικής αγόρευσης του, είναι η παρέμβαση μας στην ουσιαστική κρίση της Αναθέτουσας Αρχής ώστε να αποφασίσουμε ότι η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ήταν ασυνήθιστα χαμηλή σε σχέση με την τιμή μονάδας και άλλων εργασιών/άρθρων, ενώ η ίδια δεν τη θεώρησε ως τέτοια. Εάν δε προέβαινε στη δέουσα έρευνα, κατά την άποψη τους, θα αντιλαμβάνετο τη χαμηλή τιμή τους. Σημειώνουμε ότι εκείνο που αντιλήφθηκε η Επιτροπή Αξιολόγησης μετά τον έλεγχο της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ήταν η ασυνήθιστα χαμηλή τιμή για μια μόνο μονάδα εργασίας, για την οποία και ζήτησε εξηγήσεις, εφόσον αφορούσε στην σύνθεση της προσφοράς του, συμμορφούμενη με τον όρο 9.4.6 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού, προτού επιληφθεί του θέματος απόρριψης της προσφοράς. Όπως καταγράφεται στην Οικονομική Έκθεση Αξιολόγησης της, η Επιτροπή Αξιολόγησης έμεινε ικανοποιημένη από τις εξηγήσεις του Επιτυχόντα Προσφοροδότη. Εξετάζοντας τις εξηγήσεις που δόθηκαν σε συνάρτηση με το ύψος της διαφοράς της οικονομικής προσφοράς του σε ποσοστό 12.99% κάτω από την εκτιμώμενη αξία, δεν βρίσκουμε την απόφαση της Αναθέτουσας Αρχής να την αποδεκτεί ότι ενέχει οτιδήποτε το μεμπτό. Η υποχρέωση της Αναθέτουσας Αρχής στην περίπτωση που θεωρήσει μια προσφορά ή μια τιμή μονάδας στην σύνθεση της προσφοράς ως ασυνήθιστα χαμηλή, περιορίζεται στην αναζήτηση εξηγήσεων στα σημεία που θεωρεί ότι είναι ασυνήθιστα χαμηλή τιμή, όπως και έπραξε εδώ.
Ικανοποιούμενη δε με τις εξηγήσεις που δόθηκαν σε σχέση με την τιμή για το άρθρο D.18, αποφάσισε να μην την απορρίψει αλλά να την κάνει δεκτή θεωρώντας την προφανώς ως γνήσια προσφορά. Συνεπώς δεν τίθεται θέμα εν προκειμένω παραβίασης από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής είτε του άρθρου 69 του Νόμου 73(Ι)/2016 είτε του όρου 9.4.6 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού ή της νομολογίας εφόσον η κρίση της για ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά δεν επεκτείνετο και στην τιμή μονάδας άλλων άρθρων/εργασιών ώστε να αναζητήσει και γι’ αυτές εξηγήσεις.
Υπό το φως της πιο πάνω νομολογίας σε συνάρτηση με τα γεγονότα της υπόθεσης, βρίσκουμε ότι η Αναθέτουσα Αρχή προέβη εν προκειμένω σε επαρκή έρευνα διερευνώντας όλες τις σχετικές με το θέμα παραμέτρους. Αυτό είναι εμφανές από τις διευκρινίσεις που ζητήθηκαν, την Οικονομική Έκθεση Αξιολόγησης καθώς και τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Επιτροπής Αξιολόγησης και του Συμβουλίου Προσφορών, που εντοπίσαμε στους Διοικητικούς Φακέλους. Ορθά, κατά την κρίση μας, η Αναθέτουσα Αρχή ικανοποιούμενη από τις διευκρινίσεις που δόθηκαν για την συγκεκριμένη τιμή μονάδας του άρθρου 18, έκαμε αποδεκτή την προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη. Η κρίση της αυτή ήταν ευλόγως επιτρεπτή.
Η απόκλιση σε ποσοστό 12.99% της όλης προσφοράς κάτω από την εκτιμώμενη αξία, από τα ενώπιον μας δεδομένα δεν κρίθηκε από την Αναθέτουσα Αρχή ότι συνιστούσε ένδειξη ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς ώστε να αναζητήσει εξηγήσεις για το κάθε στοιχείο της σύνθεσης της. Ούτε επίσης έκρινε ασυνήθιστα χαμηλή την τιμή μονάδας των άλλων άρθρων του Εντύπου 11, για ορισμένα από τα οποία δεν δόθηκε καμία τιμή ως η εισήγηση των Αιτητών, αλλ’ ούτε έκρινε σκόπιμη τη διασύνδεση του άρθρου D.18 με τα άρθρα στα οποία αναφέρονται οι Αιτητές. Σημειώνουμε ότι η διασύνδεση του άρθρου D.18 με τα άλλα άρθρα ή άλλες εργασίες που κατ’ ισχυρισμό έπρεπε να γίνουν προς εκτέλεση του έργου και δεν περιλαμβάνοντο στην προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη, αφορά σε αμιγώς τεχνικό ζήτημα για το οποίο η κρίση της διοίκησης είναι ανέλεγκτη.
Ως προς τα παράπονα των Αιτητών για μονοπώλιο από πλευράς Yunex ή για παραβίαση της αρχής του υγιούς ανταγωνισμού ενόψει της χαμηλής τιμής μονάδας στη συγκεκριμένη εργασία του άρθρου D.18, λόγω της σχέσης αντιπροσωπείας του Επιτυχόντα Προσφοροδότη με τον κατασκευαστή, που σαφώς του παρείχε οικονομική υπεροχή έναντι των Αιτητών δεν μας βρίσκουν σύμφωνους (βλ. Logicom Public Limited -v- Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών κ.α. (ανωτέρω)). Δεν παρουσιάστηκε κανένα ικανό στοιχείο ότι απαγορεύεται τέτοια σχέση σε δημόσιους Διαγωνισμούς. Εξάλλου, σε συμφωνία με τη δικηγόρο της Αναθέτουσας Αρχής, Αρμόδια Αρχή να κρίνει την καταχρηστική εκμετάλλευση της δεσπόζουσας θέσης με σκοπό την στρέβλωση του ανταγωνισμού είναι η Επιτροπή Προστασίας Ανταγωνισμού. Βρίσκουμε την προσβαλλόμενη απόφαση ότι είναι πλήρως αιτιολογημένη και προϊόν δέουσας έρευνας έχοντας κατά νου και τις διευκρινίσεις που παρείχε ο Επιτυχών Προσφοροδότης, οι οποίες κρίθηκαν από την Αναθέτουσα Αρχή ικανοποιητικές, διαπίστωση με την οποία συμφωνούμε.
Σ’ ό,τι αφορά την εισήγηση των Αιτητών ότι στη βάση των δικών τους υπολογισμών η προσφορά τους θα ήταν η χαμηλότερη στην περίπτωση που η Αναθέτουσα Αρχή αποφασίσει να μην εκτελέσει όλη την εργασία σε σχέση με τα άρθρα Α.20 , Α.21, Β.25, C.4, C.10, D.1, D.18, και E.2 αλλά μέρος τους δεν μπορεί να γίνει δεκτή, εφόσον βασίζεται σε υποθετικά σενάρια και ασαφή δεδομένα. Αναφέρονται περαιτέρω σε τεχνικά και οικονομικά θέματα για τα οποία χρειάζονται ειδικές γνώσεις που δεν κατέχουμε. Εν πάση περιπτώσει με τις διευκρινίσεις που δόθηκαν με την επιστολή του Επιτυχόντα Προσφοροδότη ημερ. 21.01.2025 ότι έχει επίγνωση του δικαιώματος της Αναθέτουσας Αρχής να ζητήσει την εκτέλεση ολόκληρης της ποσότητας της εργασίας του άρθρου D.18 του Εντύπου 11, η Αναθέτουσα Αρχή ικανοποιήθηκε εξ’ ου και έκανε αποδεκτή την προσφορά.
Σημειώνουμε ότι η εξουσία μας περιορίζεται στον έλεγχο της νομιμότητας της διοικητικής απόφασης και δεν επεμβαίνει στα ευρήματα επί των γεγονότων ιδιαίτερα στη κρίση της διοίκησης επί τεχνικών, οικονομικών ή άλλων θεμάτων για τα οποία χρειάζονται ειδικές γνώσεις.
Οι Αιτητές παραπονούνται επίσης στα πλαίσια ανάπτυξης της πρώτης ενότητας των λόγων ακύρωσης και για τις διευκρινίσεις που ζητήθηκαν από την Επιτροπή Αξιολόγησης και δόθηκαν από τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη κατά την τεχνική αξιολόγηση της προσφοράς του, ότι οδήγησαν ουσιαστικά σε μια νέα προσφορά.
Σύμφωνα με την αρχική Τεχνική Έκθεση Αξιολόγησης, που εντοπίσαμε στους Διοικητικούς Φακέλους, η Επιτροπή αξιολογώντας τα έγγραφα και τις διευκρινίσεις που δόθηκαν, αποφάσισε κατά πλειοψηφία (3 υπέρ, 2 κατά) όπως προχωρήσει στη βαθμολόγηση των δύο οικονομικών φορέων δηλ. του Επιτυχόντα Προσφοροδότη και των Αιτητών. Τα δύο μέλη Γιώργος Νικολάου και Νέστωρας Νέστωρος διαφώνησαν με την αποσφράγιση της οικονομικής προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη για τους λόγους που φαίνονται στην Έκθεση Αξιολόγησης και δεν κρίνουμε σκόπιμο να καταγράψουμε για σκοπούς απόφασης μας, λόγω της μεγάλης έκτασης που καταλαμβάνουν αλλά και των σαφώς τεχνικών θεμάτων που εγείρονται και αναφέρονται ουσιαστικά μόνο σε δύο προϊόντα, δηλαδή στους ιστούς σηματοδότησης και στα καπάκια Traffic Signal Poles Caps σ΄ ό, τι αφορά το μέλος Νικολάου και στους ιστούς σηματοδότησης σ’ ότι αφορά τον Νέστωρος. Το γεγονός ότι υπήρξε διαφωνία μεταξύ των μελών της Επιτροπής Αξιολόγησης κατά την Τεχνική Αξιολόγηση δεν ενέχει τη σημασία που της αποδίδουν οι Αιτητές και ούτε επηρεάζει με οποιονδήποτε τρόπο την εγκυρότητα της προσβαλλόμενης απόφασης, εφόσον σύμφωνα με το άρθρο 25(1) του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν.158(1)/99) «Αν δεν ορίζεται διαφορετικά από τον Νόμο, οι αποφάσεις ενός συλλογικού οργάνου λαμβάνονται με απλή πλειοψηφία και, σε περίπτωση ισοψηφίας, επικρατεί η ψήφος του προέδρου». Περιοριζόμαστε μόνο να καταγράψουμε το απόσπασμα από την αρχική Έκθεση Αξιολόγησης που περιέχει την κατάληξη της Επιτροπής Αξιολόγησης ως προς την τεχνική αξιολόγηση της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη:
«Η Επιτροπή αξιολογώντας τα έγγραφα και τις διευκρινίσεις που έστειλε ο οικονομικός φορέας MK TTS σε σχέση με τους ιστούς σηματοδότησης (traffic signal poles) κατά πλειοψηφία έμεινε ικανοποιημένη παρόλο που είχε προκύψει διαφωνία δύο εκ των πέντε μελών της Επιτροπής Αξιολόγησης των οποίων τα σχόλια περιγράφονται πιο κάτω. Η Επιτροπή έκρινε ότι η εταιρεία MK TTS Ltd πληρούσε τις ελάχιστες απαιτήσεις της Τεχνικής Προσφοράς και θα εισηγηθεί στο Συμβούλιο προσφορών το άνοιγμα της Οικονομικής Προσφοράς της».
Το Συμβούλιο Προσφορών μελετώντας την Τεχνική Έκθεση Αξιολόγησης αποφάσισε να ζητήσει Συμπληρωματική Έκθεση Αξιολόγησης που να αναφέρει τις απόψεις της πλειοψηφίας σε σχέση με τα σχόλια των δύο πιο πάνω μελών που αποτελούσαν την μειοψηφία στην αρχική της απόφαση. Στη Συμπληρωματική Τεχνική Έκθεση αναφέρονται επί λέξει τα εξής από την Επιτροπή Αξιολόγησης, που καταγράφουμε κατωτέρω, για σκοπούς καλύτερης παρακολούθησης, μαζί με την εισήγηση της:
«Τα τρία μέλη της Επιτροπής Αξιολόγησης, συγκεκριμένα, ο Συντονιστής Αλέξης Αυγουστής και τα Μέλη Κυριάκος Κουτσόπαπας και Γιώργος Ματσουκάρης με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης του Τεχνικού Φακέλου των τριών προσφορών που υποβλήθηκαν όσον αφορά το θέμα της συμμόρφωσης του προσφέροντα M.K. TTS Ltd για τους ιστούς σηματοδότησης θεώρησαν ότι με τα στοιχεία που υποβλήθηκαν στην προσφορά του καθώς και με διευκρινίσεις κατά την αξιολόγηση των προσφορών, ο προσφέροντας θα προμηθεύσει τους ιστούς σηματοδότησης με βάση τις προδιαγραφές που αναφέρονται στα έγγραφα του διαγωνισμού (Annex II) παρόλο που ο ίδιος φαίνεται ότι δεν είναι κατασκευαστής.
Επίσης σημειώνεται ότι δεν εντοπίζεται να υπάρχει συγκεκριμένο Ευρωπαϊκό Πρότυπο προσαρμοσμένο αποκλειστικά για ιστούς σηματοδότησης (traffic signal poles) ούτε και Κυπριακό Εθνικό Προσάρτημα σε άλλο Ευρωπαϊκό Πρότυπο το οποίο να εισάγει την εφαρμογή προτύπων για στύλους φώτων τροχαίας. Για το λόγο αυτό και οι άλλοι δύο προσφέροντες υπόβαλαν δικαιολογητικά για προμήθεια ιστών σηματοδότησης από την εταιρεία NCM srl. Στα έγγραφα/πιστοποιήσεις που υπέβαλαν δεν γίνεται αναφορά σε πρότυπα ιστών σηματοδότησης (traffic signal poles) αλλά σε πρότυπα ιστών οδικού φωτισμού (EN 40-5:2002), καθώς ικανοποιούνται οι σχετικές προδιαγραφές που αναφέρονται στο Annex II».
[…]
«2.4 Εισήγηση Επιτροπής Αξιολόγησης
Η Επιτροπή Αξιολόγησης λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, παραμένει με την εισήγηση της κατά πλειοψηφία όπως και βαθμολογία του τεχνικού φακέλου της Προσφοράς των δύο Οικονομικών Φορέων που πληρούσαν τα κριτήρια αξιολόγησης (προϋποθέσεις συμμετοχής και τεχνική προσφορά) όπως φαίνεται στην έκθεση αξιολόγησης που υποβλήθηκε στο Συμβούλιο Προσφορών στις 8 Νοεμβρίου 2024».
Συνεπώς δεν συμφωνούμε κατ’ αρχάς με την εισήγηση των Αιτητών ότι δηλ. στη Συμπληρωματική Τεχνική Έκθεση Αξιολόγησης δεν εντοπίζονται οι απόψεις των τριών μελών που πλειοψήφησαν, όπως ζητήθηκε από το Συμβούλιο Προσφορών. Σημειώνουμε ότι το Συμβούλιο Προσφορών στη συνέχεια ικανοποιούμενο από την Συμπληρωματική Έκθεση Αξιολόγησης αποφάσισε το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών.
Οι Αιτητές εισηγούνται περαιτέρω ότι με την ενέργεια της Επιτροπής Αξιολόγησης να αναζητήσει διευκρινίσεις από τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη κατά την τεχνική αξιολόγηση της προσφοράς του είχε ως αποτέλεσμα, κατά την άποψη τους, την καταχώρηση πλήθους εγγράφων που ουσιαστικά οδήγησαν σε διόρθωση της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη.
Το δικαίωμα αυτό της Αναθέτουσας Αρχής αναζήτησης διευκρινίσεων παρέχει ο όρος 9.5 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού που προβλέπει τα εξής:
«9.5 Διευκρινίσεις και Διασαφηνίσεις Προσφορών
1. Η Αναθέτουσα Αρχή καθ’ όλη την διάρκεια της αξιολόγησης έχει το δικαίωμα, εφ’ όσον κριθεί αναγκαίο, να ζητήσει από Προσφέροντα την παροχή διευκρινίσεων σχετικά με το περιεχόμενο της Προσφοράς του. Στην περίπτωση αυτή η παροχή διευκρινίσεων είναι υποχρεωτική για τον Προσφέροντα και δεν θεωρείται αντιπροσφορά.
2. Όταν οι πληροφορίες ή τα δικαιολογητικά που πρέπει να υποβάλλονται από τους Προσφέροντες είναι ή εμφανίζονται ελλιπείς ή λανθασμένες ή όταν λείπουν συγκεκριμένα έγγραφα, εξαιρουμένης της Εγγύησης Συμμετοχής, οι Αναθέτουσες Αρχές δύνανται να ζητούν από τους Προσφέροντες να υποβάλλουν, να συμπληρώνουν, να αποσαφηνίζουν ή να ολοκληρώνουν τις σχετικές πληροφορίες ή τα δικαιολογητικά υπό την προϋπόθεση ότι τα σχετικά αιτήματα υποβάλλονται τηρουμένων των αρχών της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας. Οι Προσφέροντες στην περίπτωση αυτή υποχρεούνται, με ποινή αποκλεισμού εάν δεν το πράξουν, τέτοιου είδους πληροφορίες ή δικαιολογητικά να τα υποβάλλουν στην Αναθέτουσα Αρχή, μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα που αυτή θα ορίζει κατά περίπτωση, το οποίο δεν θα είναι μικρότερο των πέντε (5) εργάσιμων ημερών.
3. Από τις διευκρινίσεις που δίνονται από Προσφέροντες, σύμφωνα με τα παραπάνω, λαμβάνονται υπόψη μόνον εκείνες που αναφέρονται στα σημεία για τα οποία ζητήθηκαν».
Όπως έχει νομολογηθεί, η διοίκηση δεν μπορεί να επεμβαίνει για να διορθώνει λάθη ή παραλείψεις ενός προσφοροδότη όταν μια τέτοια ενέργεια δεν δικαιολογείται από τους όρους της προσφοράς (βλ. Medcon Construction and Others -v- The Republic (1968) 3 ΑΑΔ 535). Η υποβολή στοιχείων εκ των υστέρων παραβιάζει την αρχή της χρηστής διοίκησης και την αρχή της ισότητας (βλ. ΑΗΚ -v- Hydrotech Water and Environmental Eng. Ltd (1999) 3 AAΔ 333). Δεν είναι επομένως εφικτή η υποβολή εγγράφων ή η τροποποίηση των υποβληθέντων εγγράφων ώστε να θεραπεύεται η απόκλιση από ουσιώδη όρο, μέσα από την άσκηση του δικαιώματος της διοίκησης για παροχή διευκρινίσεων (βλ. σύγγραμμα «Κυπριακό Δίκαιο των Δημοσίων Συμβάσεων» του Αχιλλέα Κ. Αιμιλιανίδη σελ. 299).
Ως προς το θέμα των διευκρινίσεων και την εμβέλεια του δικαιώματος της Αναθέτουσας Αρχής αναζήτησης τους, σχετικά είναι και τα εξής αποσπάσματα από το σύγγραμμα του Δημήτριου Ράϊκου, «Δίκαιο Δημοσίων Συμβάσεων», 2022, Δ’ Έκδοση, σελ. 411-413:
Σελίδα 411
«Ο κανόνας που θέτει η νομολογία του Δικαστηρίου, συνίσταται στην απαγόρευση τροποποίησης (λ.χ. βελτίωσης) της προσφοράς ή διόρθωσης των λαθών της. Ειδικότερα, εφόσον έχουν υποβληθεί οι σχετικές προσφορές, αυτές, καταρχήν, δεν μπορούν πλέον να τροποποιηθούν ούτε κατόπιν πρωτοβουλίας της αναθέτουσας αρχής ούτε κατόπιν πρωτοβουλίας του υποψηφίου. «Η αρχή της ίσης μεταχείρισης των υποψηφίων και η εξ αυτής απορρέουσα υποχρέωση διαφάνειας απαγορεύουν, στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής, οποιαδήποτε διαπραγμάτευση μεταξύ της αναθέτουσας αρχής και μεμονωμένων υποψηφίων. Αν γινόταν δεκτό ότι η αναθέτουσα αρχή έχει την εξουσία να ζητεί διευκρινίσεις από συγκεκριμένο υποψήφιο, την προσφορά του οποίου κρίνει ανακριβή ή μη σύμφωνη με τις τεχνικές προδιαγραφές της συγγραφής υποχρεώσεων, η εν λόγω αρχή θα κινδύνευε στην πραγματικότητα να θεωρηθεί ύποπτη, σε περίπτωση που τελικώς επέλεγε την επίμαχη προσφορά, ότι διεξήγαγε μυστικές διαπραγματεύσεις με τον οικείο υποψήφιο, εις βάρος των λοιπών υποψηφίων και κατά παράβαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης».
[…]
Σελίδες 411-412
Επομένως, δεν αντιβαίνει προς τις διατάξεις της οδηγίας 2014/24/ΕΕ το γεγονός ότι η εθνική νομοθεσία δεν προβλέπει διάταξη που να επιβάλλει στην αναθέτουσα αρχή την υποχρέωση, αλλά τη δυνατότητα, να ζητεί από τους υποψήφιους, στο πλαίσιο κλειστού διαγωνισμού, να διευκρινίσουν τις προσφορές τους υπό το πρίσμα των τεχνικών προδιαγραφών της συγγραφής υποχρεώσεων, προτού απορρίψει τις προσφορές αυτές ως ανακριβείς ή μη σύμφωνες προς τις εν λόγω προδιαγραφές;
Περαιτέρω, το Δικαστήριο στην ίδια απόφαση κατέστησε σαφές ότι, δεν αντιβαίνει στο ενωσιακό δίκαιο (στην κριθείσα υπόθεση προς το εν λόγω άρθρο 2 της οδηγίας 2004/18), ειδικότερα η κατεξαίρεση διόρθωση ή κατά περίπτωση συμπλήρωση των δεδομένων της προσφοράς, μεταξύ άλλων, επειδή απαιτείται προφανώς η απλή διευκρίνιση τους ή η διόρθωση πρόδηλων εκ παραδρομής λαθών, υπό τον όρο ότι η τροποποίηση αυτή δεν συνεπάγεται στην πράξη την υποβολή νέας προσφοράς.
Η δυνατότητα αυτή εξυπηρετεί και την ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού μεταξύ των ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων και διασφαλίζει ότι οι προσφορές των υποψηφίων δεν θα απορρίπτονται για ήσσονος σημασίας πλημμέλειες. Διαφορετική προσέγγιση θα είχε ως αποτέλεσμα να αποκλείονται υποψήφιοι οι οποίοι έχουν την ικανότητα να εκτελέσουν τη σύμβαση, εξαιτίας τυχόν σφαλμάτων που εκ παραδρομής εμφιλοχώρησαν κατά τη σύνταξη της προσφοράς τους.
[…]
Σελίδα 413
Περαιτέρω το Δικαστήριο, με την απόφαση της 10ης Οκτωβρίου 2013 (C-336/12) Manova, υπογράμμισε ότι «…η αναθέτουσα αρχή δύναται να ζητήσει να διορθωθούν ή συμπληρωθούν σε επιμέρους σημεία τα δεδομένα που περιλαμβάνονται σε έναν τέτοιο φάκελο, αρκεί η αίτηση αυτή να αφορά στοιχεία ή δεδομένα, όπως ο δημοσιευμένος ισολογισμός, των οποίων είναι αντικειμενικά εξακριβώσιμος ο προγενέστερος χαρακτήρας σε σχέση με το πέρας της προθεσμίας που είχε ταχθεί για την υποβολή υποψηφιότητας. Παρά ταύτα, πρέπει να διευκρινιστεί ότι τα πράγματα θα ήσαν διαφορετικά αν τα έγγραφα της δημόσιας συμβάσεως επέβαλλαν επί ποινή αποκλεισμού από τη διαδικασία την κοινοποίηση του εγγράφου ή της πληροφορίας που λείπει. Πράγματι, η αναθέτουσα αρχή οφείλει να ελέγχει αυστηρώς αν τηρήθηκαν τα κριτήρια που η ίδια έχει καθορίσει…».
Στην υπόθεση του ΔΕΕ Esaprojekt sp.zo.o -v- Wojewόdztwo Lόdzkie, C-387/14, ημερ. 04.05.2017, αναφέρονται τα εξής ως προς το δικαίωμα της Αναθέτουσας Αρχής να ζητήσει διευκρινίσεις:
«37. Εξάλλου, κατά τη νομολογία, τόσο οι αρχές της ίσης μεταχειρίσεως και της απαγορεύσεως των διακρίσεων όσο και η υποχρέωση διαφάνειας απαγορεύουν κάθε διαπραγμάτευση μεταξύ της αναθέτουσας αρχής και προσφέροντος στο πλαίσιο διαδικασίας συνάψεως δημοσίας συμβάσεως, όπερ σημαίνει ότι, κατ’ αρχήν, είναι αδύνατο να τροποποιηθεί προσφορά μετά την κατάθεσή της, κατόπιν πρωτοβουλίας είτε της αναθέτουσας αρχής είτε του προσφέροντος. […]
38. Το Δικαστήριο έχει διευκρινίσει, ωστόσο, ότι το άρθρο 2 της οδηγίας 2004/18 δεν αποκλείει τη διόρθωση ή τη συμπλήρωση των στοιχείων της προσφοράς ως προς επιμέρους μόνο σημεία, ιδίως όταν αυτά χρήζουν προφανώς απλής διευκρινίσεως, ή για να απαλειφθούν πρόδηλα εκ παραδρομής σφάλματα (απόφαση της 7ης Απριλίου 2016, Partner Apelski Dariusz, C-324/14, EU:C:2016:214, σκέψη 63 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).
39. Για τον λόγο αυτό, η αναθέτουσα αρχή οφείλει να διασφαλίσει, ειδικότερα, ότι τυχόν αίτημά της για διευκρίνιση μιας προσφοράς δεν θα καταλήξει στο να υποβάλει, στην πραγματικότητα, ο αντίστοιχος υποψήφιος νέα προσφορά (απόφαση της 7ης Απριλίου 2016, Partner Apelski Dariusz, C-324/14, EU:C:2016:214, σκέψη 64 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).
40. Επιπλέον, η αναθέτουσα αρχή, κατά την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας που διαθέτει όσον αφορά τη δυνατότητα να ζητήσει από τους υποψηφίους να διευκρινίσουν την προσφορά τους, πρέπει να αντιμετωπίζει τους υποψηφίους ισότιμα και με ειλικρίνεια, ώστε να μην μπορεί να θεωρηθεί, κατά το πέρας της διαδικασίας επιλογής των προσφορών και λαμβανομένου υπόψη του αποτελέσματός της, ότι το αίτημα διευκρινίσεως είχε αδικαιολόγητα ευνοϊκές ή δυσμενείς συνέπειες για τον υποψήφιο ή τους υποψηφίους τους οποίους αφορούσε (απόφαση της 7ης Απριλίου 2016, Partner Apelski Dariusz, C-324/14, EU:C:2016:214, σκέψη 65 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).».
Υπό το φως των γεγονότων της υπόθεσης, βρίσκουμε ότι η Επιτροπή Αξιολόγησης κατά το στάδιο της τεχνικής αξιολόγησης των προσφορών αντιμετώπισε όλους τους οικονομικούς φορείς ισότιμα αναζητώντας διευκρινίσεις σε σχέση με τις προσφορές τους, τόσο από τους Αιτητές όσο και από τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη, απαιτώντας την υπ’ αυτών εκ νέου υποβολή του Εντύπου 8 που υποβλήθηκε αρχικά, σε σχέση με τα προσφερόμενα προϊόντα, τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά κ.ά. Ορισμένα από τα έγγραφα και αρχεία που προσκόμισε ο Επιτυχών Προσφοροδότης υπό τύπο διευκρινίσεων, κατατέθηκαν προς συμπλήρωση των δεδομένων της προσφοράς και άλλα, σύμφωνα με την Αναθέτουσα Αρχή, περιλαμβάνοντο ήδη σε εκείνα που υποβλήθηκαν με την προσφορά. Άλλα αφορούσαν σε τεχνικά Φυλλάδια συγκεκριμένων μοντέλων προϊόντων, που είχαν ήδη δηλωθεί με το Έντυπο 8. Η υποβολή τους, στη βάση των ενώπιον μας δεδομένων, δεν αντιμετωπίστηκε από την Αναθέτουσα Αρχή ότι οδηγεί στην πραγματικότητα σε νέα προσφορά, κρίση που βρίσκουμε ευλόγως επιτρεπτή. Σ’ ό,τι αφορά τα νέα στοιχεία που προσκομίστηκαν για τα φανάρια των φώτων τροχαίας για τα οποία παραπονούνται οι Αιτητές αφορούσαν σε ένα πολύ μικρό μέρος του αντικειμένου του Διαγωνισμού και της εκτιμώμενης αξίας του, δηλαδή σε ποσοστό μόλις 2,5% ,οπότε δεν αποτελούσαν το σημαντικότερο προϊόν του Διαγωνισμού ώστε η προσκόμισή τους κατόπιν των διευκρινίσεων που ζητήθηκαν να οδηγεί ουσιαστικά σε νέα προσφορά. Σύμφωνα με τις θέσεις της Αναθέτουσας Αρχής είχαν υποβληθεί αρχεία σε σχέση με τα φανάρια των φώτων τροχαίας απλά δεν εντοπίστηκαν τα τεχνικά φυλλάδια για το μοντέλο που δηλώθηκε για δυο από τα προϊόντα που παραδόθηκαν, όμως, κατόπιν των διευκρινίσεων που ζητήθηκαν μαζί με επιπλέον στοιχεία για τις προδιαγραφές του συγκεκριμένου μοντέλου Silux 2.48D. Oύτε επίσης συμφωνούμε με τους Αιτητές ότι με την αναζήτηση διευκρινίσεων παραβιάστηκε η αρχή της ισότητας, εφόσον το ίδιο ζητήθηκε και από τους Αιτητές. Ως προς την κατ’ ισχυρισμό παράβαση της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη του όρου για την διάρκεια των υπηρεσιών Cloud ότι δηλαδή αντί να κοστολογηθεί το D.1 δηλώθηκε ότι το κόστος ενσωματώνεται στη «συντήρηση» Ε3 που βάσει των όρων καλύπτει μόνο 48 μήνες και όχι 60, η δικηγόρος της Αναθέτουσας Αρχής εξήγησε ότι για τους 12 μήνες που είναι η διαφορά έπρεπε η συντήρηση να γίνει δωρεάν στη βάση του Συμπληρωματικού Εγγράφου 8, εξήγηση με την οποία συμφώνησε ο δικηγόρος των Αιτητών κατά την ακρόαση. Συνεπώς ούτε αυτή η εισήγηση των Αιτητών μας βρίσκει σύμφωνους.
Ενόψει όλων των πιο πάνω η εισήγηση των Αιτητών περί λανθασμένης τεχνικής και οικονομικής αξιολόγησης των προσφορών θα πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμη και ατεκμηρίωτη. Στην παρούσα περίπτωση η τεχνική αξιολόγηση από πλευράς Επιτροπής Αξιολόγησης, στη βάση των Διοικητικών Φακέλων, έγινε σύμφωνα με τον όρο 9.3 του Μέρους Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού και αναφέρεται σε τεχνικά θέματα για τα οποία η κρίση της διοίκησης είναι ανέλεγκτη. Εντοπίζουμε από τους Διοικητικούς Φακέλους τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Επιτροπής Αξιολόγησης και τις ίδιες τις Εκθέσεις Αξιολόγησης, που κατατοπίζουν πλήρως ως προς τη διαδικασία της τεχνικής αξιολόγησης και την αιτιολογία της κρίσης της Επιτροπής Αξιολόγησης, που συμπληρώνεται από το περιεχόμενο των Φακέλων. Η Επιτροπή Αξιολόγησης έπραξε το ίδιο και για την οικονομική αξιολόγηση των προσφορών στη βάση του όρου 9.4 του Μέρους Α και για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης στη βάση του όρου 9.6. Παραθέτουμε αυτούσιους τους όρους για σκοπούς καλύτερης παρακολούθησης:
« 9.3 Αξιολόγηση Τεχνικών Προσφορών
1. Το Αρμόδιο Όργανο αξιολογεί την Τεχνική Προσφορά των Προσφορών που κρίθηκαν αποδεκτές κατά τον έλεγχο των προϋποθέσεων συμμετοχής, προκειμένου να διαπιστώσει εάν ικανοποιούν τις απαιτήσεις του Αντικειμένου της Σύμβασης. Όσες Προσφορές δεν έχουν αποδεκτές Τεχνικές Προσφορές χαρακτηρίζονται απορριπτέες, καταγράφοντας τους ακριβείς λόγους απόρριψης για κάθε μία από αυτές.
2. Βαθμολογούνται οι Τεχνικές Προσφορές των αποδεκτών Προσφορών, σύμφωνα με τα κριτήρια του Πίνακα (Έντυπο/Form 12).
3. Η βαθμολογία κάθε επιμέρους κριτηρίου καθορίζεται σε 100 βαθμούς το ανώτερο.
4. Η βαθμολογία κάθε επί μέρους κριτηρίου σταθμίζεται με τον συντελεστή βαρύτητας του κριτηρίου αυτού και στρογγυλοποιείται στα 2 δεκαδικά ψηφία.
5. Προσθέτοντας το σταθμισμένο βαθμό κάθε επιμέρους κριτηρίου της κάθε ομάδας προκύπτει η συνολική βαθμολογία της ομάδας.
6. Το άθροισμα των βαθμολογιών των ομάδων αποτελεί τον τελικό βαθμό τεχνικής αξιολόγησης (Τ).
7. Οι τελικοί βαθμοί των Τεχνικών Προσφορών καταγράφονται και αιτιολογείται επαρκώς η δοθείσα βαθμολογία.
8. Με την ολοκλήρωση των πιο πάνω σταδίων αξιολόγησης, το Αρμόδιο Όργανο Ανάθεσης λαμβάνει απόφαση για απόρριψη ή όχι των Προσφορών. Για τις προσφορές που κρίθηκαν αποδεκτές από το Αρμόδιο Όργανο Ανάθεσης αποσφραγίζεται η Οικονομική Προσφορά.
9.4 Αξιολόγηση Οικονομικών Προσφορών
1. Tο Αρμόδιο Όργανο ελέγχει το περιεχόμενο των Οικονομικών Προσφορών προκειμένου να διαπιστώσει το βαθμό ανταπόκρισης στις απαιτήσεις των Εγγράφων Διαγωνισμού.
2. Σε περίπτωση που διαπιστωθούν Προσφορές που δεν καλύπτουν τους απαιτούμενους από τα Έγγραφα Διαγωνισμού σχετικούς όρους και συνθήκες, η Αναθέτουσα Αρχή απορρίπτει τις Προσφορές αυτές δια του Αρμοδίου Οργάνου της.
3. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι εφαρμόζεται πολιτική τιμών πώλησης κάτω του κόστους κατασκευής του προϊόντος ή της τιμής απόκτησης του προϊόντος για εμπορία (τιμή Dumping) ή ότι το προσφερόμενο προϊόν είναι αποδέκτης εξαγωγικής επιδότησης, η Αναθέτουσα Αρχή, πριν την απόρριψη, οφείλει να ζητήσει εγγράφως από τον Προσφέροντα να παράσχει εγγράφως, εντός δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία που θα του ζητηθεί, όποιες σχετικές διευκρινίσεις. Το Αρμόδιο Όργανο εξετάζει τις διευκρινίσεις και αποφασίζει σχετικά με την αποδοχή των διευκρινίσεων ή την απόρριψη της Προσφοράς. Οι Προσφέροντες οφείλουν να είναι γνώστες των προαναφερθέντων μέτρων της χώρας προέλευσης του προϊόντος ή της κατασκευάστριας εταιρείας.
4. Οι Προσφέροντες, κατασκευάστριες ή εμπορικοί εκπρόσωποι προϊόντων χωρών που δεν έχουν αποδεχθεί τα πρωτόκολλα Πολυμερών Συμφωνιών της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου (GATT) ή δε λειτουργούν στο πλαίσιο ολοκληρωμένης Τελωνειακής Ένωσης με την Ε.Ε., οφείλουν εφόσον τους ζητηθεί κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης, να δηλώσουν ότι το προσφερόμενο προϊόν τους δεν είναι αποδέκτης πολιτικής τιμών πώλησης κάτω του κόστους (τιμή Dumping) ή αποδέκτης εξαγωγικής επιδότησης.
5. Η αξιολόγηση των Προσφορών θα γίνει στη βάση σημερινών τιμών που έχουν αναχθεί με συντελεστή του οποίου το ύψος καθορίζεται στο άρθρο 2.27 του παρόντος Μέρους (εάν εφαρμόζεται), για όλες τις μελλοντικές πληρωμές ποσών, αν υπάρχουν. Η αξιολόγηση των Οικονομικών Προσφορών των Προσφερόντων θα γίνει με βάση τα αναθεωρημένα ποσά Προσφορών, όπως αυτά θα προκύψουν από την πιο πάνω αναγωγή.
6. Εάν μια Οικονομική Προσφορά θεωρηθεί ασυνήθιστα χαμηλή, η Αναθέτουσα Αρχή οφείλει να ζητήσει γραπτώς εξηγήσεις από τον Προσφέροντα σχετικά με την τιμή της Προσφοράς του. Οι εξηγήσεις αυτές θα δίνονται εγγράφως, εντός δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία που θα ζητηθούν. Οι εξηγήσεις αφορούν τη σύνθεση της Προσφοράς κατά τα οριζόμενα στις πρόνοιες του άρθρου 69 του Ν.73(Ι)/2016. Το Αρμόδιο Όργανο εξετάζει τις παρεχόμενες πληροφορίες και αποφασίζει σχετικά με την αποδοχή ή την απόρριψη της Προσφοράς.
7. Για τη βαθμολόγηση των αποδεκτών Οικονομικών Προσφορών θα πρέπει να υπολογιστεί το συγκριτικό κόστος (Κ) ως εξής:
Οικονομική Προσφορά Μειοδότη
Κ = ------------------------------------------------------------------- x 100
Αξιολογούμενη Οικονομική Προσφορά
Όπου:
• Οικονομική Προσφορά το συνολικό ποσό έναντι του οποίου ο Προσφέρων προτίθεται να υλοποιήσει τη Σύμβαση, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. και
• Οικονομική Προσφορά Μειοδότη, η Προσφορά με τη χαμηλότερη τιμή»
«9.6 Ολοκλήρωση Αξιολόγησης
1. Υπολογίζεται η τελική βαθμολογία για κάθε αποδεκτή Προσφορά με βάση τον μαθηματικό τύπο:
Λ = Τ * 30% + Κ * 70%
όπου:
Τ = ο βαθμός αξιολόγησης της Τεχνικής Προσφοράς και
Κ = το συγκριτικό κόστος της Οικονομικής Προσφοράς.
2. Γίνεται κατάταξη κατά φθίνουσα σειρά τελικής βαθμολογίας και Ανάδοχος ανακηρύσσεται ο Προσφέρων με την μεγαλύτερη Τελική Βαθμολογία (Λ).
3. Προσφορές που έχουν ίσες τελικές βαθμολογίες (Λ) θεωρούνται ισοδύναμες. Στην περίπτωση αυτή οι ισοδύναμες Προσφορές κατατάσσονται κατά φθίνουσα σειρά ως προς την τεχνική βαθμολογία. Επικρατέστερη είναι η Προσφορά με τη μεγαλύτερη τεχνική βαθμολογία».»
Παραθέτουμε επίσης και το απόσπασμα από την Οικονομική Αξιολόγηση ως προς την τελική κατάταξη των προσφορών για σκοπούς καλύτερης κατανόησης του ζητήματος:
«Πίνακας 2.2: Σύγκριση του συνολικού ποσού των Οικονομικών Προσφορών:
|
Eπωνυμία Προσφέροντα |
Ποσό Προσφοράς (€) |
Διαφοράς από εκτίμηση της Αναθέτουσας Αρχής (%) |
|
Προσφέρων 1: MK TTS LTD |
6.186.752,00 |
-12,99% |
|
Προσφέρων 2: AIRCONTROL LTD |
7.112.281,49 |
+0.02% |
2.5 Τελική κατάταξη των Προσφορών
Με βάση τις πρόνοιες των παραγράφων 9.4 και 9.6 στο Μέρος Α των Εγγράφων Διαγωνισμού έγινε η τελική κατάταξη των προσφορών η οποία παρουσιάζεται στον πιο κάτω Πίνακα.
|
Α/Α |
Επωνυμία Προσφέροντα |
Ποσό Προσφοράς (€) |
Συγκριτικό Κόστος (Κ) |
Βαθμός Τεχνικής Αξιολόγησης (Τ) |
Τελικός Βαθμός Προσφοράς (Λ) |
|
1. |
Προσφέρων 1: MK TTS LTD |
6.186.752,00 |
100 |
66,33 |
89,90% |
|
2.
|
Προσφέρων 2: AIRCONTROL LTD |
7.112.281,49 |
86,99 |
80,83 |
85,14% |
Πίνακας 2.4: Τελική κατάταξη των Προσφορών
Οικονομική Προσφορά Μειοδότη
Κ = ------------------------------------------------------------------- x 100
Αξιολογούμενη Οικονομική Προσφορά
Όπου:
• Οικονομική Προσφορά το συνολικό ποσό έναντι του οποίου ο Προσφέρων προτίθεται να υλοποιήσει τη Σύμβαση, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. και
• Οικονομική Προσφορά Μειοδότη, η Προσφορά με τη χαμηλότερη τιμή
Η τελική βαθμολογία για κάθε Προσφορά υπολογίστηκε με βάση την πιο κάτω σχέση :
Λ = Τ*30% + Κ*70%
όπου:
T = ο βαθμός αξιολόγησης της Τεχνικής Προσφοράς και
Κ = το συγκριτικό κόστος της Οικονομικής Προσφοράς.
Με βάση τον πίνακα 2.4, η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης τιμής – ποιότητας είναι αυτή του Προσφέροντος 1 – MK TTS LTD του οποίου η τελική του βαθμολογία της προσφοράς είναι κατά 4,76% μεγαλύτερη από τον Προσφέροντα 2- AIRCONTROL LTD.»
Από τους Διοικητικούς Φακέλους είναι φανερό ότι τόσο η τεχνική όσο και η οικονομική αξιολόγηση έγιναν στη βάση του Annex II, του Εντύπου 8 και τέλος του Εντύπου 12 (Evaluation Criteria) που περιέχει και την αιτιολογία της βαθμολόγησης. Δεν παρουσιάστηκε κανένα ικανό στοιχείο από πλευράς Αιτητών που να καθιστά την τεχνική ή οικονομική αξιολόγηση ή τη βαθμολόγηση τους τρωτή, ώστε να κριθεί αναγκαία η παρέμβαση μας. Εξάλλου και η βαθμολόγηση αναφέρεται σε τεχνικό ζήτημα που στη βάση της πιο πάνω νομολογίας εκφεύγει του αναθεωρητικού ελέγχου.
Ενόψει των πιο πάνω διαπιστώσεων μας συνακόλουθα και η εισήγηση των Αιτητών για ύπαρξη πλάνης περί το Νόμο, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή.
Η εισήγηση τέλος με τη δεύτερη ενότητα των λόγων ακύρωσης για ελλιπή πρακτικά δεν ευσταθεί εφόσον από τους Διοικητικούς Φακέλους διαφαίνεται ότι σε κάθε συνεδρία της Επιτροπής Αξιολόγησης ή του Συμβουλίου Προσφορών τηρούντο πρακτικά, το περιεχόμενο των οποίων δίνει την ευχέρεια στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών άσκησης ελέγχου. Την ίδια κατάληξη θα πρέπει να τύχει και η άλλη θέση των Αιτητών ότι η τιμή της προσφοράς τους ήταν η πλέον συμφέρουσα. Σημειώνουμε ότι στη βάση των επιχειρημάτων των Αιτητών θα μπορούσε να τεθεί τέτοιο θέμα στην περίπτωση που πετύγχανε η πρώτη ενότητα των λόγων ακύρωσης, την οποία όμως έχουμε απορρίψει για τους λόγους που αναφέρουμε ανωτέρω και υιοθετούμε.
Υπό τις περιστάσεις βρίσκουμε ότι η προσβαλλόμενη απόφαση ήταν ευλόγως επιτρεπτή και εντός της διακριτικής ευχέρειας της Αναθέτουσας Αρχής.
Όλοι οι λόγοι ακύρωσης απορρίπτονται. Συνακόλουθα η Προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.
............................................ ............................................
Ανδρούλα Πούγιουρου Κάριν Γεωργιάδου
Πρόεδρος Μέλος
............................................. .............................................
Χριστίνα Σαββίδου Πάρις Κωνσταντινίδης
Μέλος Μέλος