|
Προσφυγή Αρ. 09/2025
|
Μεταξύ:
CYFIELD ASPHALT CO LIMITED
Αιτητών
ν.
ΕΠΑΡΧΙΑΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΛΑΡΝΑΚΑΣ
Αναθέτουσας Αρχής
Αναθεωρητική Αρχή
Προσφορών: Ανδρούλα Πούγιουρου, Πρόεδρος
Κάριν Γεωργιάδου
Ανδρέας Καρύδης, Μέλος
Πάρις Κωνσταντινίδης
Αιτητές: CYFIELD ASPHALT CO LIMITED
Αντιπροσωπεύθηκε από τους:
1. Γιώργο Χατζηγιώργη, δικηγόρο για Τάσσος Παπαδόπουλος & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε.
2. Ανδριανό Τζιωνή, Εκπρόσωπο Αιτήτριας Εταιρείας
Αναθέτουσα Αρχή: ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΛΑΡΝΑΚΑΣ
Αντιπροσωπεύθηκε από τους:
1. Μιλτιάδη Ελιώτη, Προϊστάμενο Τεχνικών Υπηρεσιών Αναθέτουσας Αρχής
2. Ανδρόνικο Ζαπίτη, Επιμετρητής Ποσοτήτων της Επαρχιακής Διοίκησης Λάρνακας.
Ημερομηνία έκδοσης Απόφασης: 14 Ιουλίου 2025
ΑΠΟΦΑΣΗ
Αντικείμενο της υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο Προσφυγής είναι η απόφαση της Επαρχιακής Διοίκησης Λάρνακας (στο εξής «η Αναθέτουσα Αρχή»), ημερομηνίας 25.04.2025, με την οποία αντί να επιλέξει την προσφορά της εταιρείας CYFIELD ASPHALT CO LIMITED (στο εξής «οι Αιτητές») κατακύρωσε το Διαγωνισμό με Αρ. Ε.Δ.ΛΑΡ.: 001/2025 και τίτλο «Προσφορά για αφαίρεση υφιστάμενου ασφαλτικού σκυροδέματος (milling) 5cm μέχρι 10cm. Μεταφορά προμήθειας και τοποθέτησης ασφαλτικού σκυροδέματος ΑC20, AC14 και θεμέλιου (crush-run A) στην Επαρχία Λάρνακας» (στο εξής «ο Διαγωνισμός») στην Κοινοπραξία ΠΕΨΗΣ ΚΑΙ ΥΙΟΣ ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΗ ΛΤΔ & C.G. KOKIAS LIMITED (στο εξής «ο Επιτυχών Προσφοροδότης») για το ποσό των €2.823.985,00 πλέον Φ.Π.Α.
Σύμφωνα με την Έκθεση Γεγονότων και όπως αυτά συμπληρώνονται από το Διοικητικό Φάκελο, στις 03.02.2025 η Επαρχιακή Διοίκηση Λάρνακας προκήρυξε μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος Σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων του Γενικού Λογιστηρίου (e-procurement) τον πιο πάνω Διαγωνισμό με καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών την 28.02.2025. Κριτήριο ανάθεσης ήταν η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει τιμής. Μεταξύ 03.02.2025 και 28.02.2025 εκδόθηκε από την Αναθέτουσα Αρχή ένα Διορθωτικό Σημείωμα που αφορούσε προσθήκη στον Τόμο Β – Μέρος ΙΙ σχετικά με τους όρους 4.1 (Ανάθεση Συμβολαίου) και 8.1 (Γενικές Υποχρεώσεις Εργολάβου).
Υποβλήθηκαν εμπρόθεσμα συνολικά τέσσερις (4) προσφορές από ισάριθμους Οικονομικούς Φορείς, περιλαμβανομένων και των Αιτητών.
Ακολούθησαν δύο συνεδρίες της Επιτροπής Αξιολόγησης ημερομηνίας 06.03.2025 και 21.03.2025, όπου κατά την πρώτη συνεδρία αξιολογήθηκαν οι προσφορές. Η Επιτροπή Αξιολόγησης αποφάσισε να ζητήσει από τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη, του οποίου η προσφορά ήταν η χαμηλότερη, όπως για τις διοικητικές περιοχές Α, Β και Γ αναπροσαρμόσει τις τιμές προσφοράς του, χωρίς αλλοίωση του συνολικού ποσού σύμφωνα με τον όρο 9.4(6), Αξιολόγηση Οικονομικών Προσφορών, του Τόμου Α, Οδηγίες προς Οικονομικούς Φορείς, που αφορά την αναπροσαρμογή των επί μέρους τιμών της προσφοράς, οι οποίες παρουσιάζονται ως ασυνήθιστα χαμηλές ή υπερβολικά ψηλές. Η Επιτροπή Αξιολόγησης αφού εξέτασε τις διευκρινίσεις που δόθηκαν από τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη ετοίμασε την Έκθεση Αξιολόγησης της με την οποία εισηγείτο την κατακύρωση του Διαγωνισμού στον Επιτυχόντα Προσφοροδότη, για το ποσό των €2.823.985,00 πλέον Φ.Π.Α. Το Συμβούλιο Προσφορών εξετάζοντας τα ενώπιον του στοιχεία περιλαμβανομένων και των δύο Εκθέσεων Αξιολόγησης μια για κάθε Συνεδρία της Επιτροπής, κατά τη συνεδρία του ημερομηνίας 25.04.2025 αποφάσισε ομόφωνα την κατακύρωση του Διαγωνισμού στον Επιτυχόντα Προσφοροδότη.
Με την επιστολή της ημερ. 28.04.2025 η Αναθέτουσα Αρχή ενημέρωσε τους οικονομικούς φορείς για την απόφαση της αυτή, με αποτέλεσμα την καταχώρηση από πλευράς Αιτητών της υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο Προσφυγής ενώπιον της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών, με την οποία βάλλουν κατά της κατακύρωσης του Διαγωνισμού στον Επιτυχόντα Προσφοροδότη, προβάλλοντας διάφορους λόγους ακύρωσης. Με τη γραπτή αγόρευση του δικηγόρου τους οι λόγοι περιορίστηκαν μόνο σε ένα που άπτεται της νομιμότητας της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη.
Συγκεκριμένα οι Αιτητές με τον μοναδικό λόγο ακύρωσης εισηγούνται ότι η προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη δεν έπρεπε να γίνει αποδεκτή λόγω παραβίασης του ουσιώδους όρου 8.3.3 των Εγγράφων του Διαγωνισμού που αφορά στη συμπλήρωση και υποβολή των Οικονομικών Προσφορών, με την παράλειψη αναφοράς του ποσού της προσφοράς του στο σχετικό Έντυπο, παράλειψη που, κατά τους Αιτητές, καθιστούσε την προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη άκυρη.
Είναι η θέση τους ότι αν και το Παράρτημα 12, που είναι η Οικονομική Προσφορά που υποβλήθηκε από τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη, είναι υπογεγραμμένο εν τούτοις δεν αναγράφεται σ’ αυτό οποιοδήποτε ποσό στο σημείο που αναφέρεται στο ύψος της Οικονομικής Προσφοράς του.
Προσθέτουν ότι εσφαλμένα η Επιτροπή Αξιολόγησης σημειώνει στους Πίνακες της Έκθεσης της το σύμβολο « - » στη στήλη που αναφέρεται στο Παράρτημα 12, που σύμφωνα με τη σημείωση στο κάτω μέρος του Πίνακα το σύμβολο αυτό σημαίνει «δήθεν δεν απαιτείται». Με παραπομπή σε νομολογία (βλ. KKP ALFA PRIVATE ENTERPRISES LTD -v- O.K.Y.Π.Υ, Υποθ. Αρ. 1139/2021 του Διοικητικού Δικαστηρίου, ημερ. 08.11.2024, PA CYTECO CYPRUS TECHNICAL CONSTRUCTIONS LIMITED -v- Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών, Υπ. Αρ. 828/2010, ημερ. 27.11.2011 κ.α.) προβάλλουν ότι το Έντυπο της Οικονομικής Προσφοράς και η δέουσα συμπλήρωση και υποβολή του αποτελούν ουσιώδη όρο του Διαγωνισμού, παραβίαση του οποίου καθιστά άκυρη την προσφορά και συνακόλουθα την προσβαλλόμενη απόφαση. Η σημασία της παράβασης στην παρούσα περίπτωση, συνεχίζουν, έγκειται στο ότι με την παράλειψη αναφοράς του ποσού της προσφοράς δεν υπάρχει πρόταση προς αποδοχή για το συγκεκριμένο ποσό (offer), οπότε η όποια αποδοχή ακολουθήσει δεν δημιουργεί συμβόλαιο στη βάση του Δικαίου των Συμβάσεων. Η παράλειψη καταγραφής του ποσού της προσφοράς, προσθέτουν, ενέχει επιπρόσθετα και επιπτώσεις στην υποχρέωση κατάθεσης εγγύησης πιστής εκτέλεσης, που δεν μπορεί να αναπληρωθεί από άλλα έντυπα ή έγγραφα της προσφοράς, όπως το Δελτίο Ποσοτήτων.
Από την άλλη η Αναθέτουσα Αρχή μέσω της γραπτής και προφορικής αγόρευσης του εκπροσώπου της, κ. Ελιώτη, υπεραμύνθηκε της νομιμότητας της προσβαλλόμενης απόφασης, δίνοντας τη δική της εκδοχή ως προς τα εγερθέντα θέματα από πλευράς Αιτητών.
Συγκεκριμένα, προς αντίκρουση των επιχειρημάτων των Αιτητών σε σχέση με τον μοναδικό λόγο ακύρωσης, προτάσσει ότι το Παράρτημα 12, όπως υποβλήθηκε από τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη, δεν ήταν απολύτως κενό ως η εισήγηση των Αιτητών, αλλά ήταν δεόντως υπογεγραμμένο και περιείχε όλα τα στοιχεία του εκπροσώπου του, το μόνο δε σημείο που παρέμεινε κενό ήταν η καταγραφή αριθμητικά και ολογράφως της προσφερόμενης τιμής, η οποία όμως, κατά την άποψη του, καταγραφόταν με σαφήνεια στο Παράρτημα 13. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, η «Οικονομική Προσφορά» που αφορά ο όρος 8.3.3 του Τόμου Α των Εγγράφων του Διαγωνισμού συναποτελείται από τα Παραρτήματα 12 και 13, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα και δεν μπορούν να αξιολογηθούν ξεχωριστά.
Προβάλλει ότι στο Παράρτημα 13, που είναι τα Δελτία Ποσοτήτων, καθορίζεται με σαφήνεια η προσφερόμενη τιμή, για την οποία ο Επιτυχών Προσφοροδότης δεσμεύτηκε με το Παράρτημα 12. Ως προς δε το σύμβολο « - » που αναγράφεται στον Πίνακα της παραγράφου 2.4 της Έκθεσης Αξιολόγησης, διευκρινίζει ότι ήταν ένα εκ των τριών που η Επιτροπή Αξιολόγησης είχε την ευχέρεια να επιλέξει, προκειμένου να δηλωθεί ότι δεν απαιτείτο η υποβολή του Παραρτήματος 12, λόγω της μη καταγραφής του συνολικού ύψους της προσφοράς, το οποίο Παράρτημα, εν πάση περιπτώσει, υπεγράφη και υποβλήθηκε κανονικά, το δε ύψος του ποσού της προσφοράς καταγραφόταν με λεπτομέρεια στο Παράρτημα 13. Ισχυρίζεται ότι θα ήταν άδικο και παράλογο αλλά και προς βλάβη του δημόσιου συμφέροντος η απόρριψη της προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη που ήταν η χαμηλότερη, λόγω μιας τυπολατρίας που αφορά στη μη καταγραφή της τιμής προσφοράς του στο Παράρτημα 12, ενώ αναγράφεται ρητά στο Παράρτημα 13. Χωρίς να αμφισβητεί το ουσιώδες του όρου 8.3.3, ο κ. Ελιώτης εισηγείται ότι δεν τίθεται στην παρούσα περίπτωση ζήτημα παράβασης του όρου από πλευράς Επιτυχόντα Προσφοροδότη, εφόσον το Παράρτημα 12 υποβλήθηκε δεόντως υπογεγραμμένο και η τιμή προσφοράς στο Παράρτημα 13 είναι σαφής χωρίς να δημιουργεί καμία αμφιβολία. Όπως εξηγεί, στο Παράρτημα 13 περιλαμβάνεται το αναλυτικό Δελτίο Ποσοτήτων, το οποίο ουσιαστικά αποτελεί την ανάλυση και τεκμηρίωση της Οικονομικής Προσφοράς. Συνεχίζει ότι η ανάλυση αυτή περιλαμβάνει λεπτομερή περιγραφή κάθε εργασίας, που συνοδεύεται από τις αντίστοιχες ποσότητες και τιμές μονάδος και τις αντίστοιχες τιμές για κάθε εργασία για όλες τις κατηγορίες που αφορούν το έργο και τη Σύμβαση. Επιπλέον, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, το Δελτίο Ποσοτήτων περιέχει περίληψη όλων των επιμέρους τιμών ανά κατηγορία εργασίας και καταλήγει με σαφήνεια στο ολικό ποσό της προσφοράς.
Σ’ ότι αφορά την εισήγηση των Αιτητών για άκυρο συμβόλαιο λόγω της δήθεν απουσίας πρότασης για αποδοχή για συγκεκριμένο ποσό στο Παράρτημα 12, υποστηρίζει ότι σημασία ενέχει η δέουσα υπογραφή του Παραρτήματος 12 εφόσον μέσω αυτού του εγγράφου, ο κάθε Προσφοροδότης αναλαμβάνει την ευθύνη για την προσφορά του. Αφ’ ης στιγμής δε ο Επιτυχών Προσφοροδότης υπέγραψε το Παράρτημα 12, προβάλλει τη θέση ότι ανέλαβε και την υποχρέωση να υπογράψει εγγύηση πιστής εκτέλεσης του έργου σύμφωνα με τους όρους 10.4.3(στ) και 10.5 του Τόμου Α, των Εγγράφων του Διαγωνισμού, εξηγώντας ότι το ποσοστό 5% σε σχέση με την εγγύηση πιστής εκτέλεσης αφορά στο ποσό της προσφερόμενης τιμής που καταγράφεται στο Παράρτημα 13. Ως προς δε τις αποφάσεις KKP ALFA PRIVATE ENTERPRISES LTD -v- Ο.Κ.ΥΠ.Υ, (ανωτέρω) και PA CYTECO CYPRUS TECHNICAL CONSTRUCTION LIMITED -v- ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ, (ανωτέρω) που παραπέμπουν οι Αιτητές προς υποστήριξη των εισηγήσεων τους είναι της άποψης ότι τα γεγονότα τους είναι διαφορετικά της παρούσας, γι’ αυτό και δεν πρέπει να ληφθούν υπόψη από την Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών.
Εξετάσαμε τις εκατέρωθεν εισηγήσεις, τις οποίες οι δύο πλευρές είχαν την ευκαιρία να αναπτύξουν και προφορικά κατά την ακρόαση, με μεγάλη προσοχή, υπό το φως της νομολογίας που μας παρέπεμψαν και άλλης που εντοπίσαμε κατόπιν δικής μας έρευνας, σε συνάρτηση με τα γεγονότα της υπόθεσης όπως εξάγονται από τον Διοικητικό Φάκελο στον οποίο έχουμε ανατρέξει.
Είναι φανερό ότι βασικό ζήτημα που εγείρεται προς εξέταση, ενόψει των εισηγήσεων των δύο πλευρών, συνιστά το κατά πόσο η παράλειψη καταγραφής, ολογράφως και αριθμητικά, του ποσού της τιμής της προσφοράς στο Παράρτημα 12 που υπέβαλε ο Επιτυχών Προσφοροδότης, είναι καταλυτική για την τύχη της προσφοράς του, για το οποίο ζήτημα υπήρξαν διαμετρικά αντίθετες εκδοχές από μέρους των δύο πλευρών.
Σημειώνουμε από τη μια την εισήγηση των Αιτητών ότι η παράλειψη οδηγεί σε ακυρότητα της Προσφοράς και από την άλλη της Αναθέτουσας Αρχής ότι η παράλειψη θεραπεύεται από το Παράρτημα 13.
Στο στάδιο αυτό παραθέτουμε αυτούσιο τον όρο για σκοπούς καλύτερης παρακολούθησης:
«8.3.3 Ενότητα « Οικονομική Προσφορά»
1. Την Οικονομική Προσφορά (Παράρτημα 12).
2. Τα Δελτία Ποσοτήτων (Παράρτημα 13).
3. Υποβολή της Οικονομικής Προσφοράς κατά οποιονδήποτε άλλο τρόπο δυνατόν να οδηγήσει στην απόρριψή της.
4. Εφόσον από την Οικονομική Προσφορά δεν προκύπτει με σαφήνεια η προσφερόμενη τιμή, η Προσφορά απορρίπτεται ως απαράδεκτη.
5. Το Έντυπο Προσφοράς θα υπογράφεται από τον Προσφέροντα ή τον Εκπρόσωπό του.»
Χρήσιμη επίσης θεωρούμε την παράθεση από την Έκθεση Αξιολόγησης του Πίνακα της παραγράφου 2.4 καθώς και του σχετικού αποσπάσματος που αφορά στην προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη, ως προς τον τρόπο που η Επιτροπή Αξιολόγησης αντιμετώπισε το θέμα της παράλειψης αναφοράς του ποσού της προσφοράς στο Παράρτημα 12 που υπέβαλε.
|
«2.4 Έλεγχος πλήρωσης κριτηρίων ποιοτικής επιλογής
|
|||||||||
|
ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ |
|
||||||||
|
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ |
ΠΛΗΡΩΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ |
|
|||||||
|
Ύπαρξη Εντύπου Τεχνικής Προσφοράς (ΠΑΡΑΡΤ. 1) |
Ύπαρξη Δήλωσης Πιστοποίησης Προσωπικής Κατάστασης (ΠΑΡΑΡΤ. 4) |
Ύπαρξη Βεβαίωσης σχετικά με την προστασία των εργαζομένων (ΠΑΡΑΡΤ. 5) |
Οικονομική Προσφορά (ΠΑΡΑΡΤ. 12) |
Ύπαρξη Δελτίου Ποσοτήτων (ΠΑΡΑΡΤ. 13) |
Άδεια Λειτουργίας επαγγελματικού (ασφαλτικού) Υποστατικού |
Ύπαρξη αντίγραφου ετήσιας άδειας Τεχνικά Β’ Τάξης |
Πιστοποιητικό Διαχείρισης Αποβλήτων |
||
|
1/4 |
Κοινοπραξία Πέψης & Υιός Εργοληπτική Λτδ & C.G Kokias Limited |
Ö |
Ö |
Ö |
- |
Ö |
x |
Ö |
x |
|
2/4 |
Araco Construction Cy Ltd |
Ö |
Ö |
Ö |
Ö |
Ö |
x |
Ö |
Ö |
|
3/4 |
Iacovou Construction Ltd |
Ö |
|
Ö |
Ö |
Ö |
x |
Ö |
x |
|
4/4 |
Cyfield Asphalt Co Ltd |
|
Ö |
Ö |
Ö |
Ö |
x |
Ö |
Ö |
|
|
- Δεν Απαιτείται, x Απαιτείται, Ö Υποβλήθηκε |
||||||||
[…]
Ο χαμηλότερος έγκυρος προσφοροδότης (1/4) Κοινοπραξία Πέψης & Υιός Εργοληπτική Λτδ & C.G Kokias Limited, δεν συμπλήρωσε την παράγραφο 1 του Παραρτήματος 12, που αναφέρεται στο ποσό της προσφοράς παρόλο που το Έντυπο είναι δεόντως υπογεγραμμένο. Εντούτοις η Επιτροπή Αξιολόγησης θεωρεί ότι δεν αποτελεί λόγο απόρριψης δεδομένου ότι, το ποσό αναγράφετε με λεπτομέρεια στο Δελτίο Ποσοτήτων Παράρτημα 13
Για σκοπούς επεξήγησης των πινάκων του Εντύπου Αξιολόγησης λαμβάνεται υπόψη ότι όπου:
Ö έντυπα τα οποία απαιτήθηκαν να υποβληθούν βάσει των όρων του διαγωνισμού και προσκομίσθηκαν από τους προσφοροδότες κατά την υποβολή των προσφορών τους
- έντυπα τα οποία δεν απαιτήθηκαν να προσκομισθούν βάσει των όρων του διαγωνισμού
Χ έντυπα τα οποία απαιτήθηκαν να προσκομισθούν βάσει των όρων του διαγωνισμού αλλά δεν προσκομίσθηκαν από τους προσφοροδότες κατά την υποβολή των προσφορών τους».
Θα πρέπει να λεχθεί ότι δεν αμφισβητείται από πλευράς Αναθέτουσας Αρχής το ουσιώδες του όρου 8.3.3 και η υποχρέωση υποβολής των Παραρτημάτων 12 και 13, που είναι η «Οικονομική Προσφορά» και τα «Δελτία Ποσοτήτων» αντίστοιχα.
Είναι φανερό από τα στοιχεία του Διοικητικού Φακέλου στον οποίο έχουμε ανατρέξει και ιδιαίτερα από την Έκθεση Αξιολόγησης ότι η Επιτροπή Αξιολόγησης κατά την ενασχόληση της με την Οικονομική Προσφορά του Επιτυχόντα Προσφοροδότη είχε αντιληφθεί ότι το Έντυπο 12 αν και υποβλήθηκε δεόντως υπογεγραμμένο, παραλείπετο από αυτό το ποσό της προσφοράς, που έπρεπε να δηλωθεί σε συγκεκριμένο σημείο του Παραρτήματος. Γι’ αυτό και στον Πίνακα της παραγράφου 2.4 της Έκθεσης Αξιολόγησης στη στήλη που αφορούσε το Παράρτημα 12 επέλεξε να αναγράψει το σύμβολο « - » από τα τρία που προνοούσε ο Πίνακας που σημαίνει, σύμφωνα με τον Πίνακα, ότι «δεν απαιτείται». Η επιλογή αυτή του συμβόλου από την Επιτροπή Αξιολόγησης μόνο ατυχής μπορεί να χαρακτηριστεί εφόσον η ίδια η Αναθέτουσα Αρχή αναγνωρίζει την υποχρέωση υποβολής των δύο Παραρτημάτων σε ό,τι αφορά την Ενότητα «Οικονομική Προσφορά» καθιστώντας έτσι τον όρο ουσιώδη. Συνεπώς, η υποβολή του Παραρτήματος 12 ήταν επιβεβλημένη, όπως επιβεβλημένη ήταν και η συμπλήρωση των κενών στο Παράρτημα 12 δυνάμει και σύμφωνα με την Σημείωση 2 στο τέλος του Παραρτήματος που προνοεί ότι «Όλα τα κενά να συμπληρωθούν από τον Προσφέροντα ή τον Εκπρόσωπό του». Η λέξη «να» είναι ενδεικτική της ανάγκης συμπλήρωσης των κενών.
Στην παρούσα περίπτωση η Αναθέτουσα Αρχή αν και αντιλήφθηκε κατά την αξιολόγηση, την απουσία καταγραφής του ποσού της Προσφοράς στο Παράρτημα 12 του Επιτυχόντα Προσφοροδότη θεώρησε, σύμφωνα με την Έκθεση Αξιολόγησης, ότι θεραπεύετο από το Παράρτημα 13 στο οποίο το ποσό της Προσφοράς αναγράφεται και αναλύεται με λεπτομέρεια και σαφήνεια. Αυτός δε ήταν και ο λόγος που η Επιτροπή Αξιολόγησης δεν απέκλεισε τον Επιτυχόντα Προσφοροδότη από τον Διαγωνισμό θεωρώντας προφανώς την παράλειψη ως επουσιώδη πλημμέλεια, εφόσον με το Παράρτημα 13 δεν δημιουργείτο καμία αμφιβολία ως προς το ακριβές ποσό της Προσφοράς.
Επομένως, προεξάρχον ερώτημα που αναδύεται είναι κατά πόσο η πιο πάνω κρίση της Αναθέτουσας Αρχής ήταν νόμιμη υπό τις περιστάσεις, οπότε τίθεται θέμα ερμηνείας όρων του Διαγωνισμού.
Είναι νομολογιακά γνωστή η αρχή ότι οι κανόνες ερμηνείας εγγράφων στόχο έχουν τη γραμματική ερμηνεία συμπληρωμένη από την αντίληψη που δημιουργείται σ’ ένα κοινό άνθρωπο, η δε πρόθεση των μερών εξάγεται από τη γλωσσική διατύπωση (βλ. Transnatco Ltd -v- Superclima Engineering Ltd (2010) 1(Α) ΑΑΔ 643, Καρατσιώλης -v- Royal Sports Betting Ltd (2008) 1(Α) ΑΑΔ 669 και Μελίνα Αλκιβιάδη -v- The Philips College, Πολ. Εφ. Αρ. 310/11, ημερ. 21.03.2017). Ειδικά σ’ ό,τι αφορά τους όρους προσφορών, αυτοί ερμηνεύονται στενά και αυστηρά χωρίς να επιτρέπονται παρεκκλίσεις, ώστε όλοι οι προσφοροδότες να τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης (βλ. Νικόλας Χαραλάμπους-v-Δημοκρατίας (2011) 3(Β) ΑΑΔ 583).
Στην πρόσφατη υπόθεση Logicom Solutions Ltd -v-Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών, Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου, Υπ. Αρ. 23/2018, ημερ. 11.01.2024, το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο τόνισε τα εξής ως προς την ερμηνεία όρων διαγωνισμού:
«Όπου επιχειρείται η ερμηνεία όρου διαγωνισμού, όπως και στην περίπτωση όπου επιχειρείται ερμηνεία όρων της σύμβασης, το κριτήριο είναι η έννοια την οποία μεταδίδει το κείμενο του διαγωνισμού ή και της σύμβασης, ανάλογα με την περίπτωση, στον μέσο λογικό άνθρωπο (βλ. Amethyst Distributors –v– Ιεράς Μονής Κύκκου (2011) 1 ΑΑΔ 199). Συνεπώς είναι η εξεύρεση της πραγματικής πρόθεσης του συντάξαντα των όρων του διαγωνισμού ή των συμβαλλόμενων.
Αποτελεί βασική ερμηνευτική αρχή ότι όπου το λεκτικό του όρου του διαγωνισμού είναι καθαρό και σαφές, πρέπει να ερμηνεύεται σύμφωνα με τη φυσική και συνηθισμένη του έννοια γιατί αυτό το λεκτικό εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο την αληθινή βούληση του συντάξαντα. Όπως έχει υποδειχθεί στην Αντωνίου – v- Συμβουλίου Κεντρικού Σφαγείου Κοφίνου (2001) 3 ΑΑΔ 164 «το Δικαστήριο έχει υποχρέωση να αναζητήσει το νόημα των όρων του διαγωνισμού χωρίς απόλυτη και δογματική προσήλωση στις λέξεις. Αλλά να δώσει «ερμηνεία – όπου γεννιέται αμφιβολία και υπάρχουν ανοικτές δύο ερμηνείες – η οποία συνάδει με τη λογική».
Ακολουθώντας τη γραμματική ερμηνεία του όρου 8.3.3.1 είναι ξεκάθαρο ότι το Παράρτημα 12 συνιστά την Οικονομική Προσφορά του κάθε Προσφοροδότη. Το εδάφιο 1 του όρου 8.3.3 θα πρέπει να διαβαστεί σε συνάρτηση με το εδάφιο 4 του ιδίου όρου, που προνοεί ότι «Εφόσον από την Οικονομική Προσφορά δεν προκύπτει με σαφήνεια η προσφερόμενη τιμή, η Προσφορά απορρίπτεται ως απαράδεκτη».
Η πρόνοια αυτή στο εδάφιο 4 είναι ενδεικτική της σημασίας που ενέχει η καταγραφή του ποσού της Προσφοράς στο Παράρτημα 12, μάλιστα με σαφήνεια, με την οποία καθιστούσε ουσιώδη όρο την καταγραφή του ποσού.
Δεν εντοπίζουμε καμία πρόνοια στον όρο ή σε οποιοδήποτε άλλο όρο των Εγγράφων του Διαγωνισμού ότι στην περίπτωση παράλειψης καταγραφής του ποσού της Προσφοράς στο Παράρτημα 12, υπήρχε η δυνατότητα παραπομπής στο Δελτίο Ποσοτήτων προς τον σκοπό συμπλήρωσης του κενού και ότι θα ισχύει το ποσό που αναγράφεται σε αυτό. Σημειώνουμε ότι, ναι μεν και τα δύο Παραρτήματα περιλαμβάνονται κάτω από την ίδια ενότητα αλλά η ανάγκη υποβολής τους προκύπτει από διαφορετικά εδάφια.
Ο όρος 8.3.3.4 είναι σαφής, όπως και η πρόθεση του συντάξαντα των όρων του Διαγωνισμού, ότι στην περίπτωση ασάφειας του ποσού που αναφέρεται στο Παράρτημα 12, η προσφορά θα απορρίπτεται ως απαράδεχτη. Πόσο μάλλον να μην αναγράφεται κανένα ποσό στο Παράρτημα αυτό. Εάν η πρόθεση του συντάξαντα των όρων ήταν όπως σε τέτοια περίπτωση το κενό να θεωρείται ότι συμπληρώνεται με το ποσό του Δελτίου Ποσοτήτων (Παράρτημα 13), θα προέβαινε σε σαφή αναφορά για τέτοια δυνατότητα στην ενότητα Οικονομική Προσφορά, που δεν είναι η παρούσα περίπτωση. Αντίθετα το λεκτικό του Παραρτήματος 12 δεν αφήνει καμία αμφιβολία ως προς την ανάγκη καταγραφής του ποσού της προσφοράς και είναι φυσικό, εφόσον αποτελεί την πρόταση για συμφωνία, όπου με την αποδοχή της θα αποτελούν δεσμευτικό Συμβόλαιο μεταξύ των μερών μέχρι να ετοιμαστεί και να υπογραφεί επίσημη Συμφωνία. Αυτό προνοεί η παράγραφος 4 του Παραρτήματος 12. Η σημασία καταγραφής του ποσού είναι δεδομένη, εφόσον παράλειψη καταγραφής του καθιστά υπαρκτό τον κίνδυνο να καταστήσει το νόημα της συμφωνίας ασαφές και κατά συνέπεια άκυρη τη Συμφωνία στη βάση του άρθρου 29 του περί Συμβάσεων Νόμου ΚΕΦ. 149 και της σχετικής νομολογίας.
Η σημασία όρου προκήρυξης Διαγωνισμού και οι συνέπειες παράβασης του, υπήρξαν αντικείμενο εξέτασης στην πρόσφατη υπόθεση ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ MALTA LINES LIMITED AND KAPNOS AIRPORT SHUTTLE (MLKP) -v- M. E. ΛΕΩΦΟΡΕΙΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ ΛΤΔ, Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 76/2020, ημερομηνίας 14.04.25 όπου το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο στην απόφαση του αναφέρει τα εξής:
“Όπως είναι νομολογημένο, οι όροι προκήρυξης διαγωνισμού συνιστούν πράξεις κανονιστικού περιεχομένου και θεωρούνται κατ' ουσία διάταξη νόμου που δεσμεύει τόσο τη Διοίκηση, όσο και τους διαγωνιζόμενους. Η δε παράβαση τους, αποτελεί παράβαση κανόνα δικαίου και επιφέρει την ακυρότητα της διακήρυξης. Η συμμόρφωση προς τους όρους ενός πλειοδοτικού διαγωνισμού αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση συμμετοχής στο διαγωνισμό. (βλ. Λ. Π. Λουκαΐδης Λτδ ν. Δημοκρατίας (1990) 3 ΑΑΔ 862, Ε. Μαρκίδου ν. Δημοκρατίας (1997) 3 ΑΑΔ 581, General Constructions Ltd v. Δήμου Λεμεσού (1998) 3 ΑΑΔ 584 και Δημοκρατία ν. S. Kyriakou Euromarket Ltd (2000) 3 AAΔ 692). Σε κάθε περίπτωση, η Διοίκηση και οι διαγωνιζόμενοι προσφοροδότες δεσμεύονται από τους όρους του διαγωνισμού”.
Στην υπόθεση Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου -v- CyStar Insurance Brokers Ltd , Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 137/15, ημερομηνίας 03.02.23 το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο υιοθετώντας τη μέχρι τότε νομολογία ανάφερε τα εξής ως προς τη σημασία παραβίασης ουσιώδους όρου:
«Θέλουμε να τονίσουμε ότι η αρχή που πηγάζει από τη νομολογία μας πως η προσφορά που δεν πληροί ουσιώδη όρο είναι άκυρη και δεν μπορεί να εξεταστεί, είναι ακριβώς αρχή που στηρίζει την ευνομία. Η δε ανάγκη τήρησης της διασφαλίζει την εξ ίσου σημαντική αρχή της ίσης μεταχείρισης. Οι προσφορές - που γίνονται για το δημόσιο συμφέρον -πρέπει να τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης και να είναι σύμφωνες με τους όρους της διακήρυξης. Η δε διοίκηση οφείλει να μεταχειρίζεται τους προσφοροδότες πάνω σε ίση βάση. (Βλ.George D. Kounnas and Sons Ltd a.o. v. Republic (1972)3 C.L.R.542, Leisureland Hotel Enterprises Ltd v.Δημοκρατίας (1993)3 A.A.Δ.538 κaι Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας 1929-1959, σελ.430)».
Χρήσιμη επίσης θεωρούμε την παράθεση του εξής αποσπάσματος από το σύγγραμμα του Δημήτριου Γ. Ράϊκου, Δίκαιο Δημοσίων Συμβάσεων, Δ Έκδοση σελ. 402 όπου αναφέρει τα εξής για το θέμα:
«Εξάλλου, ενόψει, τόσο, της αρχής της τυπικότητας που διέπει τους δημόσιους διαγωνισμούς και της καταρχήν αυτοτέλειας κάθε διαγωνισμού η αναθέτουσα αρχή, σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να υποκαταστήσει τυχόν ελλείψεις απαιτούμενου από την προκήρυξη στοιχείου (λ.χ. υπεύθυνης δήλωσης), ανατρέχοντας σε άλλα έγγραφα που περιλαμβάνονται στην υποβληθείσα προσφορά, είτε ανατρέχοντας σε προηγούμενους διαγωνισμούς, στους οποίους είχε συμμετάσχει ο προσφέρων με την ίδια αρχή».
Υπό το φως της πιο πάνω νομολογίας και των γεγονότων της υπόθεσης βρίσκουμε ότι η πλημμελής και ελλιπής συμπλήρωση και υποβολή της Οικονομικής Προσφοράς του Επιτυχόντα Προσφοροδότη (Παράρτημα 12) καθιστούσε αναπόφευκτα άκυρο το Παράρτημα 12 και συνακόλουθα άκυρη την Προσφορά λόγω παραβίασης του ουσιώδους όρου 8.3.3.1. Η πλημμέλεια αφορούσε σε βασικό στοιχείο του Παραρτήματος 12 δηλαδή στην προσφερόμενη τιμή που έπρεπε, σύμφωνα με το εδάφιο 4 του όρου 8.3.3 να προκύπτει με σαφήνεια, γεγονός που καθιστούσε επιτακτική την απόρριψη της προσφοράς. Η ελλιπής συμπλήρωση του Παραρτήματος 12 επέβαλλε τον αποκλεισμό του Επιτυχόντα Προσφοροδότη από τον Διαγωνισμό και δεν ήταν πλέον θέμα διακριτικής ευχέρειας της Αναθέτουσας Αρχής.
Σ’ ό, τι αφορά την εισήγηση της Αναθέτουσας Αρχής ότι επρόκειτο για επουσιώδη απόκλιση εφόσον τα κενό στο Παράρτημα 12 συμπληρώνεται από το Παράρτημα 13 δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Είναι νομολογιακά γνωστό ότι εφόσον ο όρος που παραβιάζεται είναι ουσιώδης δεν χωρεί διαφοροποίηση σε ουσιώδη και επουσιώδη απόκλιση (βλ. υπόθεση Ανωτάτου Δικαστηρίου ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΑΘΩΝΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ Α.Ε – ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Χ.Π.Θ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΛΤΔ – ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ Α. Ε –v- Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών Αρ.21/2016, ημ. 18/03/2022).
Εξάλλου, σύμφωνα με το σύγγραμμα Ράϊκου (ανωτέρω) δεν είναι δυνατή η αναδρομή σε άλλα έγγραφα του Διαγωνισμού για υποκατάσταση ελλείψεων απαιτούμενων στοιχείων.
Ενόψει όλων των πιο πάνω βρίσκουμε την απόφαση της Αναθέτουσας Αρχής τρωτή, ώστε να χρειάζεται η παρέμβασή μας.
Ως εκ της απόφασής μας αυτής η εξέταση των υπολοίπων επιχειρημάτων των Αιτητών παρέλκει.
Η Προσφυγή επιτυγχάνει, η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.
............................................ ............................................
Ανδρούλα Πούγιουρου Κάριν Γεωργιάδου
Πρόεδρος Μέλος
............................................. .............................................
Ανδρέας Καρύδης Πάρις Κωνσταντινίδης
Μέλος Μέλος