ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ – ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση Αρ. Ε58/2023)
(i-justice)
30 Σεπτεμβρίου 2024
[Δ. ΚΙΤΣΙΟΣ, Μ. ΑΜΠΙΖΑΣ, Μ. ΤΟΥΜΑΖΗ, Δ/στες]
Η.Φ.,
Εφεσείουσα
v.
Χ.Χ.,
Εφεσίβλητου
Αίτηση ημερομηνίας 15.3.2024 για επαναφορά της έφεσης
Λ. Μουσκή (κα) για Αργεντούλα Ιωάννου ΔΕΠΕ για Αιτήτρια/Εφεσείουσα
Ε. Αντωνιάδου Φράγκου (κα) για Καθ’ ου η αίτηση/Εφεσίβλητο
------------------------
ΚΙΤΣΙΟΣ, Δ: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Αμπίζα, Δ.
----------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΑΜΠΙΖΑΣ, Δ: Ενδιάμεση απόφαση του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λεμεσού αποτέλεσε αντικείμενο έφεσης, καταχωρηθείσας, στις 18.8.2023, μέσω του συστήματος ηλεκτρονικής δικαιοσύνης (i-justice). Κατά την ημερομηνία ορισμού της εν λόγω έφεσης για προδικασία, στις 2.10.2023, ουδείς εμφανίστηκε, με αποτέλεσμα την απόρριψη της έφεσης στη βάση των προνοιών του Κανονισμού 41.17 του Μέρους 41 των περί Πολιτικής Δικονομίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2023.
Με την παρούσα αίτησή της, ημερομηνίας 15.3.2024, η εφεσείουσα ζητά τον παραμερισμό της απόφασης με την οποία η ως άνω έφεση απερρίφθη και επαναφορά της έφεσης. Ως νομική βάση για την υπό κρίση αίτηση τίθεται, μεταξύ άλλων, ο ως άνω Κανονισμός 41.17.
Το πραγματικό υπόβαθρο της αίτησης αποτελεί η ένορκη δήλωση συνηγόρου στο δικηγορικό γραφείο των συνηγόρων της εφεσείουσας. Μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι, λίγες ημέρες μετά από την καταχώρηση της έφεσης, η συνήγορος της εφεσείουσας επικοινώνησε τηλεφωνικώς με αρμόδιο υπάλληλο από το Πρωτοκολλητείο του Εφετείου έτσι ώστε να ενημερωθεί για τον αριθμό της έφεσης και ρώτησε σχετικά για το πώς θα ενημερωθούν για την ημερομηνία προδικασίας. Ο αρμόδιος υπάλληλος πληροφόρησε αυτήν ότι η διαδικασία ενημέρωσης είναι με αποστολή επιστολής μέσω τηλεομοιότυπου, ως είθισται να γίνεται τα τελευταία χρόνια, με τηλεφωνική επιβεβαίωση παραλαβής της. Την 12.3.2024, ενημερώθηκαν, από άλλους συναδέλφους τους για απόρριψη εφέσεων τους, λόγω παράλειψης εμφάνισης τους κατά την ημερομηνία ορισμού για προδικασία. Από τηλεφωνική επικοινωνία με το Πρωτοκολλητείο του Εφετείου, ενημερώθηκαν ότι η έφεση ορίστηκε τη 2.10.2023 για προδικασία και ότι ουδείς διάδικος εμφανίστηκε, με αποτέλεσμα η έφεση να απορριφθεί λόγω μη προώθησης της. Ήταν τότε που η συνήγορος της εφεσείουσας, για πρώτη φορά, ενημερώθηκε ότι η ειδοποίηση για την ημερομηνία ορισμού της έφεσης για προδικασία γίνεται ηλεκτρονικά, μέσω του i-justice. Αμέσως, επιδίωξε να εντοπίσει μέσω του συστήματος της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης i-justice για το κατά πόσο υπήρξε ειδοποίηση για την ημερομηνία ορισμού για προδικασία της πιο πάνω έφεσης, χωρίς ωστόσο η ηλεκτρονική πλατφόρμα i-justice να παρουσιάζει αυτά τα δεδομένα. Επίσης, από τον ηλεκτρονικό φάκελο της υπόθεσης προκύπτει ότι ουδεμία ειδοποίηση για την ημερομηνία ορισμού της προδικασίας έχει αναρτηθεί και η μη εμφάνιση και των δύο συνηγόρων οφείλεται στη μη λήψη τέτοιας ειδοποίησης.
Στην περίπτωση που ήθελε φανεί ότι η ενημέρωση έγινε ηλεκτρονικά, η ενόρκως δηλούσα επιζητεί τη μέγιστη επιείκεια του Δικαστηρίου, έχοντας ιδιαίτερα υπόψη ότι τα τελευταία χρόνια υφίσταται άλλη πρακτική ενημέρωσης των δικηγόρων για την ημερομηνία ορισμού προδικασίας των εφέσεων και προφανώς ούτε αυτοί, ούτε και η αντίδικος τους, γνώριζε για την ηλεκτρονική ειδοποίηση, η λήψη της οποίας δεν επιβεβαιώθηκε τηλεφωνικώς από το γραφείο τους. Επικαλείται, επίσης, την πρωτόγνωρη επαφή των δικηγόρων με την ηλεκτρονική δικαιοσύνη και τον χρόνο που απαιτείται για την εξοικείωση τους.
Η πλευρά του εφεσίβλητου καταχώρησε ένσταση, στην αίτηση επαναφοράς, στη βάση του ότι η αίτηση είναι νομικά και ουσιαστικά αβάσιμη, δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις που θέτουν οι Κανονισμοί και η νομολογία για επαναφορά της έφεσης, η αίτηση προωθείται με μεγάλη καθυστέρηση και επιδιώκεται η επαναφορά παράτυπης έφεσης. Η ένσταση του εφεσίβλητου υποστηρίζεται, ως προς το πραγματικό της υπόβαθρο, από την ένορκη δήλωση δικηγορικής υπαλλήλου στο γραφείο της συνηγόρου του εφεσίβλητου, στην οποία, αρχικά, εξηγεί πως κατέστησαν γνώστες του ότι στην καρτέλα «Μηνύματα» της πλατφόρμας i-justice, εμφανίζονται μόνο διακόσια μηνύματα. Ως, περαιτέρω, εξηγεί τους ισχυρισμούς της:
« 5.Τόσον εγώ όσον και η κα Φράγκου, την 02/10/2023 το βράδυ, λίγο πριν φύγουμε από το γραφείο, σε έλεγχο που διενήργησε η κα Φράγκου στα μηνύματα της πλατφόρμας i justice, η ίδια εντόπισε μήνυμα το οποίον μας ενημέρωνε αναφορικά με την απόρριψη της έφεσης 58/23. Κατ' εκείνον τον χρόνο, η κα Φράγκου εκτύπωσε το πρακτικό της ημερομηνίας 02/10/2023, το οποίον φαίνεται και σήμερα στον ηλεκτρονικό φάκελο της υπόθεσης.
6. Την 03/10/23, την επομένη δηλαδή που απορρίφθηκε η Έφεση της Αιτήτριας/ Εφεσείουσας, ανατρέξαμε στα μηνύματα του i justice και εντοπίσαμε την ειδοποίηση του Πρωτοκολλητή με την οποίαν μας ειδοποιούσε όπως την 02/10/23 παρουσιαστούμε ενώπιον του Εφετείου κατά την προδικασία της εν τίτλω Έφεσης. Αν δεν με απατά η μνήμη μου, το εν λόγω μήνυμα ήταν ημερομηνίας 18/09/2023. Λάθος μας τότε, δεν το φωτογραφήσαμε πλην όμως με πάσαν ειλικρίνεια και εντιμότητα ορκίζομαι και λέγω ότι τόσον εγώ όσο και η κα Φράγκου είδαμε στα μηνύματα της πλατφόρμας του Ι justice την εν λόγω ειδοποίηση του Πρωτοκολλητή την 03/10/2023.
7. Την 28/03/2024, στην πιο πάνω αναφερόμενη επικοινωνία με τον λειτουργό της πλατφόρμας Ι justice κο Εμμανουήλ, όταν η κα Φράγκου παρέπεμψε τον κο Εμμανουήλ να ελέγξει τα «μηνύματα» της 18ης/09/2023, ο τελευταίος μας επιβεβαίωσε, ότι την 18/09/2023 και ώραν 3:26:11 τόσον η κα Φράγκου όσο και οι συνήγοροι της Αιτήτριας έλαβαν «Ενημέρωση Ημερολογίου» στην καρτέλα «Μηνύματα». Ως μας ανέφερε, η διαφορά είναι ότι η κα Φράγκου το διάβασε, ενώ οι συνήγοροι της Αιτήτριας δεν το διάβασαν.»
Κατόπιν ακρόασης σχετικής αίτησης, επιτράπηκε η καταχώρηση συμπληρωματικής ένορκης δήλωσης της ενόρκως δηλούσας, με την οποία αναφέρεται σε ηλεκτρονική αλληλογραφία της συνηγόρου του εφεσίβλητου με την πλατφόρμα i-justice και την από μέρους αυτής, μέσω λειτουργού της, επιβεβαίωση ότι το σύστημα i-justice, κατά τη σχετική χρονική περίοδο, δεν αντιμετώπιζε κάποιο πρόβλημα, ότι το σύστημα ενημέρωνε τους χρήστες με τη δημιουργία των απαραίτητων μηνυμάτων στην αντίστοιχη καρτέλα και ότι είχε επιβεβαιωθεί, από κατονομαζόμενο πρόσωπο, η ενημέρωση των διαδίκων, με τη δημιουργία των αντίστοιχων μηνυμάτων. Είναι σημαντικό να τεθεί ότι το τι ζητείτο, από την πλατφόρμα, να επιβεβαιωθεί ήταν ότι, από έλεγχο, διαπιστώθηκε, στα μηνύματα της 18ης.9.2023, ότι την ημερομηνία εκείνη και ώρα 3:26:11, αμφότεροι οι συνήγοροι έλαβαν ενημέρωση ημερολογίου στην καρτέλα «Μηνύματα».
Μας έχει απασχολήσει κάθε τι σχετικό με την παρούσα αίτηση και έχουμε, με προσοχή εξετάσει την επιχειρηματολογία αμφοτέρων των συνηγόρων, ως τέθηκε ενώπιον μας μέσω της γραπτής τους αγόρευσης.
Η δυνατότητα επαναφοράς έφεσης, η οποία απορρίπτεται λόγω παράλειψης εμφάνισης κατά την προδικασία, προβλέπεται στον Κανονισμό 41.17(4) του Μέρους 41 των περί Πολιτικής Δικονομίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2023. Αυτό, σύμφωνα με τον Κανονισμό, μπορεί να γίνει εάν το Εφετείο το κρίνει πρέπον. Πανομοιότυπη πρόνοια προβλέπεται στον Κανονισμό 11 του περί Εφέσεων (Προδικασία, Περιγράμματα Αγορεύσεων, Περιορισμός του Χρόνου των Προφορικών Αγορεύσεων και Συνοπτική Διαδικασία για την Απόρριψη Προδήλως Αβάσιμων Εφέσεων) Διαδικαστικού Κανονισμού του 1996 (4/1996).
Στην ΙΩΑΝΝΟΥ κ.α. ν. MELOUNDA DEVELOPMENT LTD κ.α., Πολιτική Έφεση 388/2017, ημερομηνίας 29.5.2024 (απόφαση του Νέου Ανωτάτου Δικαστηρίου στη δευτεροβάθμια του δικαιοδοσία), εξηγήθηκε, μέσα από αναφορά σε νομολογία, ότι κάθε περίπτωση εξαρτάται από τις συνθήκες που την περιβάλλουν. Ως λέχθηκε:
«Στην Χαράκης κ.ά. ν. Λουκά κ.ά. (2014) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2080, 2083-4, το Εφετείο εξηγώντας πώς ασκείται η δικαστική κρίση ως προς το κατά πόσο είναι «πρέπον», ανέφερε ότι «το ζήτημα επαφίεται αποκλειστικά στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου, η οποία, όπως είναι θεμελιωμένο, θα πρέπει να ασκείται πάντοτε δικαστικά και με γνώμονα το συμφέρον της ορθής απονομής της δικαιοσύνης» και ότι «Το Δικαστήριο θα πρέπει να διασφαλίσει στους διαδίκους την κατοχύρωση του δικαιώματος της δίκαιης δίκης το οποίο προνοείται στο Άρθρο 30 του Συντάγματος και με το οποίο διασφαλίζεται, μεταξύ άλλων, η ευκαιρία στους διαδίκους να προβάλουν τους ισχυρισμούς τους ενώπιον του Δικαστηρίου».
Ο διάδικος δεν μπορεί, κατά κανόνα, να προβάλλει το λάθος, αμέλεια ή παράλειψη του δικηγόρου του για να πετυχαίνει την παράταση προθεσμιών ή την αναγέννηση δικαστικών διαδικασιών (Βαρδιάνος ν. Richards (1998) 1(Β) Α.Α.Δ. 698, 704) και δεν επαναφέρεται έφεση όταν η απόρριψη της οφείλεται σε αδιαφορία, αμέλεια ή σφάλμα του διαδίκου (Cyprus Import Corp. Ltd v. Σενέκης (1998) 1(Β) Α.Α.Δ. 1108, 1113). Όμως, η κάθε υπόθεση κρίνεται στη βάση των δικών της περιστάσεων.»
Στην υπόθεση αυτή εγκρίθηκε το αίτημα επαναφοράς λόγω των άκρως ιδιαιτέρων περιστάσεων που ίσχυαν.
Στην υπό κρίση περίπτωση, δεν μπορεί να παραγνωριστεί το ότι οι ισχυρισμοί της ενόρκως δηλούσας προς υποστήριξη της ένστασης, ότι εντόπισαν στο σύστημα i-justice τόσο το πρακτικό απόρριψης της έφεσης, ημερομηνίας 2.10.2023, όσο και την ειδοποίηση ορισμού της έφεσης για προδικασία στις 2.10.2023, παρέμειναν αναντίλεκτοι, εφόσον ουδόλως τέθηκαν υπό αμφισβήτηση, είτε μέσω συμπληρωματικής μαρτυρίας, είτε μέσω αντεξέτασης. Ούτε αμφισβητήθηκε, κατά ουσιαστικό τρόπο, η επιβεβαίωση περί κανονικής λειτουργίας του συστήματος, κατά τον ουσιώδη χρόνο, και ειδοποίησης των διαδίκων πλευρών με τη δημιουργία αντιστοίχων μηνυμάτων, ως τέθηκε μέσω της συμπληρωματικής ένορκης δήλωσης, για την καταχώρηση της οποίας είχαμε εκδώσει ενδιάμεση απόφαση.
Επομένως, αυτά, ως γεγονότα, δεν μπορεί παρά να γίνουν και γίνονται αποδεκτά από το Εφετείο. Διαπιστώνεται, συναφώς, ότι η μη εμφάνιση των συνηγόρων της εφεσείουσας κατά την προδικασία δεν οφειλόταν σε οτιδήποτε άλλο παρά τη δική τους παράβλεψη της σχετικής ειδοποίησης τους, μέσω του συστήματος, για την ημερομηνία και ώρα ορισμού της έφεσης για προδικασία και την παράλειψη τους να εμφανιστούν ενώπιον του Εφετείου στη διαδικασία.
Αποτελεί δε, δεδομένο ότι το σύστημα i-justice είχε από πολύ προηγουμένως τεθεί σε λειτουργία, με τη χρήση του να ήταν ή να έπρεπε να ήταν καλώς γνωστή σε όλους τους εμπλεκόμενους. Άλλωστε, η αναφορά, στην αγόρευση της εφεσείουσας, ότι στο παρελθόν, σε άλλη υπόθεση, υπήρξε τεχνικό πρόβλημα και, παρά το ότι το πινάκιο της υπόθεσης ενημερώθηκε, το γραφείο τους δεν είχε πρόσβαση στην ημερομηνία ορισμού, κάθε άλλο παρά συνηγορεί με πρωτόγνωρη επαφή των συνηγόρων με την ηλεκτρονική δικαιοσύνη.
Διαπιστώνεται, ως εκ των πιο πάνω, ότι η εφεσείουσα δεν στερήθηκε του δικαιώματος της να εμφανιστεί στο Εφετείο για να υποστηρίξει την έφεση της, ενώ δεν υφίσταται άλλος λόγος εκτός από το λάθος (ενδεχομένως καλόπιστο) των συνηγόρων της που να δίνει δικαίωμα επαναφοράς. Το λάθος ή αμέλεια, υπό συνθήκες ως η παρούσα, σύμφωνα με τη νομολογία μας, δεν δίνει δικαίωμα επαναφοράς (Χαράκης (ανωτέρω)).
Λαμβάνουμε, επίσης, υπόψη ότι η απόφαση που εφεσιβλήθηκε αφορά ενδιάμεση απόφαση σε προσωρινό διάταγμα, επομένως, η ουσία της κυρίως διαδικασίας δεν επηρεάζεται από την απόρριψη της έφεσης για ενδιάμεσο διάταγμα.
Καταλήγουμε ότι, στη βάση των ως άνω, δεν δικαιολογείται, στην προκειμένη περίπτωση, η άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Εφετείου υπέρ της επαναφοράς της έφεσης. Συνακόλουθα, η αίτηση απορρίπτεται.
Επιδικάζονται υπέρ του εφεσίβλητου και εναντίον της εφεσείουσας €600.- πλέον ΦΠΑ, αν υπάρχει, ως έξοδα της παρούσας αίτησης.
Δ. ΚΙΤΣΙΟΣ, Δ.
Μ. ΑΜΠΙΖΑΣ, Δ.
Μ. ΤΟΥΜΑΖΗ, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο