ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ - ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση αρ. E117/23)
14 Μαΐου 2025
[ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, Πρόεδρος]
[ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΟΥ - ΜΕΣΣΙΟΥ, ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΟΥ, Δ/στές]
Ιφιγένεια Βενιζέλου
Εφεσείουσα
v.
Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας
Εφεσίβλητου
-----------------------------
Εφεσείουσα παρούσα και εμφανίζεται προσωπικά.
Δ. Παπαμιλτιάδου (κα), για Γενικό Εισαγγελέα, για τον εφεσίβλητο.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, Π.: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τη Στυλιανίδου, Δ.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΟΥ, Δ.: Η εφεσείουσα η οποία είναι δικηγόρος, παραπονείται με τον πρώτο λόγο έφεσης ότι ο υπολογισμός των εξόδων από πρωτοκολλητή επί καταλόγου εξόδων που ετοίμασε η ίδια στο πλαίσιο υπόθεσης που χειρίστηκε με τον θεσμό της νομικής αρωγής, και η μετέπειτα έγκριση του από το Οικογενειακό Δικαστήριο Λεμεσού, είναι εσφαλμένα λόγω του ότι έγιναν κατά παράβαση των εφαρμοστέων Κανονισμών.
Η εφεσείουσα υπέβαλε τον επίδικο κατάλογο εξόδων ώστε το υπολογισθέν και εγκριθέν ποσόν να της καταβληθεί από τη Δημοκρατία ως δικηγορική αμοιβή, δυνάμει σχετικής απόφασης του Δικαστηρίου που εκδόθηκε στο πλαίσιο αίτησης νομικής αρωγής.
Αναφορικά με το ζήτημα των εξόδων στην παρούσα υπόθεση, τυγχάνει εφαρμογής ο περί Γονικής Μέριμνας (Επιμέλειας του Προσώπου, Διοίκησης Περιουσίας Ανηλίκου) Διαδικαστικός Κανονισμός του 1996, («ο βασικός Κανονισμός»), όπως έχει τροποποιηθεί.
Προκύπτει από τις θέσεις τις οποίες ανέπτυξε η κάθε πλευρά, ότι η διαφωνία τους συνίσταται στην ερμηνεία των τροποποιήσεων του βασικού Κανονισμού.
Αφενός, ο εφεσίβλητος θεωρεί ότι δυνάμει των τροποποιήσεων του βασικού Κανονισμού, ο Κανονισμός 3 αυτού, έχει ως ακολούθως:
«Εκτός εάν το δικαστήριο ήθελε διατάξει διαφορετικά, η δικηγορική αμοιβή σε αιτήσεις γονικής μέριμνας καθορίζεται στην κλίμακα του ποσού €2.000-€10.000 του περί Γονικής Μέριμνας (Επιμέλεια του Προσώπου, Διοίκηση της Περιουσίας Ανηλίκου) (Τροποποιητικού)(Αρ.1) Μετατροπή των Δικηγορικών Δικαιωμάτων από Κυπριακές Λίρες σε Ευρώ), Διαδικαστικού Κανονισμού του 2008 επαυξημένων των ποσών κατά 75%.»
Περαιτέρω, είναι η θέση του εφεσίβλητου ότι δυνάμει του, πιο πάνω, αναφερόμενου στον Κανονισμό 3, περί Γονικής Μέριμνας (Επιμέλεια του Προσώπου, Διοίκηση της Περιουσίας Ανηλίκου) (Τροποποιητικού) (Αρ.1) Μετατροπή των Δικηγορικών Δικαιωμάτων από Κυπριακές Λίρες σε Ευρώ), Διαδικαστικού Κανονισμού του 2008, εφαρμόζεται για σκοπούς υπολογισμού των εξόδων, ο Περί Πολιτικής Δικονομίας (Τροποποιητικός) (Αρ.1) (Μετατροπή των Δικηγορικών Δικαιωμάτων από Κυπριακές Λίρες σε Ευρώ) Διαδικαστικός Κανονισμός του 2008 («ο Διαδικαστικός Κανονισμός του 2008»), ο οποίος καθορίζει τα έξοδα σε πολιτικές αγωγές. Επομένως, για κάθε διάβημα το οποίο έλαβε η εφεσείουσα, ορθά, σύμφωνα με τον εφεσίβλητο, η πρωτοκολλητής εφάρμοσε τις αμοιβές που αντιστοιχούν στην κλίμακα €2.000-€10.000, δυνάμει του Διαδικαστικού Κανονισμού του 2008, με την εκάστοτε προσαύξηση κατά 75%.
Αφετέρου, η εφεσείουσα θεωρεί ότι τυγχάνει εφαρμογής ο περί Πολιτικής Δικονομίας (Τροποποιητικός) (Αρ.5) Διαδικαστικός Κανονισμός του 2017, («ο Διαδικαστικός Κανονισμός του 2017») εξ ου και στον κατάλογο που υπέβαλε προς έγκριση βασίστηκε στις πρόνοιες του. Σημειώνουμε ότι καθίσταται πρόδηλο από το περιεχόμενό των δύο Διαδικαστικών Κανονισμών αναφορικά με τα έξοδα σε αγωγές, ότι με τον Διαδικαστικό Κανονισμό του 2017 αυξήθηκαν τα ποσά που αντιστοιχούν στην κλίμακα €2.000-€10.000 σε σχέση με αυτά που καθορίζονται από τον Διαδικαστικό Κανονισμό του 2008.
Κατά συνέπεια, επειδή η εφεσείουσα θεωρεί ότι τυγχάνει εν προκειμένω εφαρμογής ο Διαδικαστικός Κανονισμός του 2017 και επειδή η πρωτοκολλητής προέβη στον υπολογισμό των εξόδων, αναγράφοντας για κάθε διάβημα μικρότερο ποσόν από το ποσόν που θεώρησε η εφεσείουσα ότι αντιστοιχεί στην κλίμακα €2.000-€10.000 δυνάμει του πιο πάνω Διαδικαστικού Κανονισμού του 2017, η εφεσείουσα υποστηρίζει ότι η πρωτοκολλητής εφάρμοσε εσφαλμένα χαμηλότερη κλίμακα, ήτοι την κλίμακα για αγωγές στις οποίες η απαίτηση υπερβαίνει τα €500 αλλά όχι τα €2.000.
Προκύπτει αβίαστα από το περιεχόμενο του επίδικου καταλόγου εξόδων ότι η πρωτοκολλητής ορθά εφάρμοσε τον Περί Πολιτικής Δικονομίας (Τροποποιητικό) (Αρ.1) (Μετατροπή των Δικηγορικών Δικαιωμάτων από Κυπριακές Λίρες σε Ευρώ) Διαδικαστικό Κανονισμό του 2008. Συγκεκριμένα, εφάρμοσε το Παράρτημα Β, Μέρος Ι αυτού, αναφορικά με τα δικηγορικά δικαιώματα σε αγωγές, στην κλίμακα που υπερβαίνει τα €2.000 αλλά όχι τα €10.000.
Το ότι τυγχάνει εφαρμογής ο Διαδικαστικός Κανονισμός του 2008 και όχι ο Διαδικαστικός Κανονισμός του 2017, προκύπτει από το σύνολο της τελευταίας τροποποίησης του βασικού Κανονισμού, δια του περί Γονικής Μέριμνας (Επιμέλειας του Προσώπου, Διοίκησης Περιουσίας Ανηλίκου) (Τροποποιητικού) (Αρ.1) Διαδικαστικού Κανονισμού του 2017, ο οποίος δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα, την ίδια ημέρα με τον Διαδικαστικό Κανονισμό του 2017. Οι δύο εν λόγω Κανονισμοί τέθηκαν σε ισχύ την ίδια ημέρα, δια της δημοσίευσής τους στην Επίσημη Εφημερίδα. Επισημαίνεται συναφώς ότι το Ανώτατο Δικαστήριο, εξέδωσε Κανονισμούς αναφορικά με τα έξοδα σωρείας διαδικασιών το ίδιο χρονικό διάστημα, οι οποίοι δημοσιεύθηκαν και τέθηκαν σε ισχύ ταυτοχρόνως.
Όπως προκύπτει από το κείμενο της πιο πάνω τροποποίησης του 2017 του βασικού Κανονισμού, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε όπως διατηρηθεί η κλίμακα που εφαρμόστηκε με τον Περί Πολιτικής Δικονομίας (Τροποποιητικό) (Αρ.1) (Μετατροπή των Δικηγορικών Δικαιωμάτων από Κυπριακές Λίρες σε Ευρώ) Διαδικαστικό Κανονισμό του 2008, με προσαύξηση, αντί να γίνει ρητή αναφορά στον Διαδικαστικό Κανονισμό του 2017, ο οποίος, όπως προαναφέραμε, περιλαμβάνει αυξήσεις των ποσών της επίδικης κλίμακας. Το ότι ο Περί Πολιτικής Δικονομίας (Τροποποιητικός) (Αρ.1) (Μετατροπή των Δικηγορικών Δικαιωμάτων από Κυπριακές Λίρες σε Ευρώ) Διαδικαστικός Κανονισμός του 2008 αναφέρεται στον Διαδικαστικό Κανονισμό του 2018 προκύπτει κατ’ εφαρμογή της τελεολογικής μεθόδου ερμηνείας αυτού, η οποία παρέχει, υπό προϋποθέσεις, την απόδοση της ερμηνείας εκείνης που αποτελεσματικότερα προωθεί την ευόδωση των κατά τα άλλα έκδηλων σκοπών του νομοθέτη, βλ. Τ. Γεωργιάδης & Υιός Λτδ. ν. Δημοκρατίας (1991) 4 ΑΑΔ 114. Όπως προκύπτει από τον Κανονισμό 4, η τροποποίηση τέθηκε σε ισχύ από την 01.01.2008, ημερομηνία κατά την οποία τέθηκε σε εφαρμογή και ο Διαδικαστικός Κανονισμός του 2008. Ο σκοπός λοιπόν της επίδικης πρόνοιας καθίσταται έκδηλος από το σύνολο του κειμένου του τροποποιητικού Κανονισμού του 2017.
Εν όψει όλων των πιο πάνω δεδομένων, δεν διαπιστώνουμε λανθασμένη εφαρμογή νόμου ή κανονισμού από την πρωτοκολλητή και κατά συνέπεια ούτε και από το πρωτόδικο Δικαστήριο. Συνακόλουθα, ο πρώτος λόγος έφεσης δεν ευσταθεί και απορρίπτεται.
Με τον δεύτερο λόγο έφεσης προβάλλεται ότι η πρωτοκολλητής που υπολόγισε τα έξοδα δυνάμει των οδηγιών του Δικαστηρίου, έπραξε τούτο κατά παράβαση του Κανονισμού 6 του περί Δικαστηρίων (Σύνθεση της Γραμματείας, Εξουσίες και Καθήκοντα των Υπαλλήλων) Διαδικαστικού Κανονισμού του 2002. Η εφεσείουσα επισημαίνει ότι ο εν λόγω Κανονισμός προβλέπει, ότι ο κάθε πρωτοκολλητής λογίζεται ως ο επί της επιψήφισης εξόδων επιτετραμμένος του Δικαστηρίου ή των Δικαστηρίων στα οποία υπηρετεί.
Το πραγματικό υπόβαθρο στο οποίο στηρίζεται ο δεύτερος λόγος έφεσης, είναι ότι η πρωτοκολλητής η οποία προέβη στον υπολογισμό των εξόδων, δεν υπηρετούσε στο Οικογενειακό Δικαστήριο Λεμεσού, αλλά στο ποινικό τμήμα.
Στην υπόθεση ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΧΩΜΑΤΕΝΟΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΠΟΒΙΩΣΑΣΗΣ ΕΛΕΓΚΩΣ ΚΥΠΡΟΥ ΧΩΜΑΤΕΝΟΥ ν. ΧΡΙΣΤΑΚΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ κ.α., Πολιτική Αίτηση Αρ. 6/2018, 4/5/2018, επεξηγήθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο ότι ο υπολογισμός των εξόδων δεν αποτελεί επιψήφιση εξόδων («taxation»).
Λέχθηκαν τα εξής:
«Η έννοια του υπολογισμού είναι άγνωστη στους Θεσμούς Πολιτικής Δικονομίας όπως έχει υποδείξει η υπόθεση Pugachev Sergei (2006) 1 Α.Α.Δ. 353. Κατά τα αποφασισθέντα εκεί, η διαταγή Δικαστηρίου για «υπολογισμό» εξόδων ισοδυναμεί με απευθείας «διαταγή του Δικαστηρίου ως προς τα έξοδα όπως αυτά θα εγκριθούν τελικά από το Δικαστήριο, αφού αυτό βοηθηθεί από τον Πρωτοκολλητή ... ο οποίος υπολογισμός των εξόδων από τον Πρωτοκολλητή δεν έχει αυτόνομη ή τελική ισχύ αλλά πρέπει να υποβάλλεται για έγκριση των υπολογισθέντων εξόδων προς το Δικαστήριο το οποίο έχει και την οριστική ευθύνη στο θέμα.».
Προκύπτει από τα πιο πάνω ότι το επιχείρημα που προωθείται με τον δεύτερο λόγο έφεσης δεν ευσταθεί, καθότι ο Κανονισμός 6, (ανωτέρω), δεν τυγχάνει εφαρμογής στα γεγονότα της παρούσας, εφόσον δεν υπήρχε επιψήφιση. Ελλείψει δε ειδικής πρόνοιας αναφορικά με τον υπολογισμό των εξόδων προς υποβοήθηση του Δικαστηρίου, αυτός μπορεί να γίνει από τον πρωτοκολλητή οποιουδήποτε δικαστηρίου. Συνεπώς, το επιχείρημα της εφεσείουσας δεν ευσταθεί.
Εν πάση περιπτώσει, προκύπτει από τον Κανονισμό 3 του περί Δικαστηρίων (Σύνθεση της Γραμματείας, Εξουσίες και Καθήκοντα των Υπαλλήλων) Διαδικαστικού Κανονισμού του 2002 ότι στο Επαρχιακό Δικαστηρίου Λεμεσού, ο πρωτοκολλητής, υπεύθυνος του Ποινικού Τμήματος, είναι και υπεύθυνος «των άλλων διαδικασιών». Οπότε, κατά την άποψή μας, η πρωτοκολλητής η οποία προέβη στον υπολογισμό στην παρούσα υπόθεση, θα μπορούσε κάλλιστα να επιληφθεί και όλων των ζητημάτων ενώπιον όλων των δικαιοδοσιών της Επαρχίας Λεμεσού.
Εν όψει όλων των πιο πάνω ο δεύτερος λόγος έφεσης δεν ευσταθεί και απορρίπτεται.
Η έφεση απορρίπτεται στην ολότητά της και η πρωτόδικη απόφαση επικυρώνεται.
Υπό τις περιστάσεις της παρούσας υπόθεσης, θεωρούμε ορθό όπως δεν εκδοθεί καμία διαταγή για έξοδα.
ΑΛ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, Π.
ΣΤ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΟΥ - ΜΕΣΣΙΟΥ, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο