ΕΦΕΤΕΙΟ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Έφεση Κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Αρ. 148/2023)
13 Μαΐου 2025
[ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ-ΝΙΚΟΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ, ΣΕΡΑΦΕΙΜ, ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ, Δ/ΣΤΕΣ]
STANLEY TOCHUKWU NGOLI
Εφεσείων,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ MEΣΩ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΑΣΥΛΟΥ
Εφεσίβλητης.
---------------------
Ε. Θεμιστοκλέους (κα), για ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Α. ΠΑΥΛΙΔΗΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Δ.Ε.Π.Ε., για Εφεσείοντα.
Ρ. Χαραλάμπους (κα), για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για την Εφεσίβλητη.
----------------------
ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ-ΝΙΚΟΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από την υποφαινόμενη.
-----------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ο Εφεσείων με την Προσφυγή Αρ. Τ1579/23 αμφισβήτησε τη νομιμότητα της απόφασης της Εφεσίβλητης, με την οποία η αίτησή του για παραχώρηση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας απερρίφθη.
Λόγω μη εμφάνισης του Εφεσείοντα στις 20/09/2023, ημερομηνία ακρόασης της υπόθεσης, το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε την Προσφυγή, λόγω μη προώθησής της. Μεταφέρονται αυτούσια τα όσα λέχθηκαν:
«Δικαστήριο:
Είναι εδώ ο Αιτητής;
κ. Φ. Χριστοδούλου:
Όχι, δεν είναι εδώ.
Δικαστήριο:
Είναι διαταγή του Δικαστηρίου ότι έπρεπε να παρίσταται. Έχω δώσει οδηγίες και τις προηγούμενες δικασίμους.
κ. Φ. Χριστοδούλου:
Δεν είχα ενημερωθεί. Ο δικηγόρος που την χειριζόταν δεν μπορούσε να εμφανιστεί.
Δικαστήριο:
Είναι ταχεία και πρέπει να παρίσταται ο Αιτητής, ο οποίος εκπροσωπείται από το ίδιο γραφείο σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Είναι ήδη η 3η φορά. Η προσφυγή απορρίπτεται βάση του κανονισμού 12 των περί της Λειτουργίας Δ.Δ.Δ.Π. κανονισμών ως τροποποιήθηκαν μέχρι σήμερα.».
Ο Εφεσείων βάλλει κατά της πρωτόδικης κρίσης με δύο Λόγους Έφεσης, ως αυτολεξεί παρατίθενται κατωτέρω μαζί με την αιτιολογία τους, οι οποίοι λόγω της συνάφειάς τους θα τύχουν κοινής εξέτασης:
«1ΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΦΕΣΗΣ
Το Πρωτοβάθμιο δικαστήριο καταχρηστικά ή/και εσφαλμένα έκρινε ή/και αποφάσισε ότι η Αίτηση του Εφεσείοντα θα πρέπει να απορριφθεί.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ 1ΟΥ ΛΟΓΟΥ ΕΦΕΣΗΣ
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το πρακτικό ημερομηνίας 20/09/2023, ο Πρωτόδικος Δικαστής καταχρηστικά αρνήθηκε να ακούσει την θέση του δικηγόρου του Αιτητή για τον λόγω και μόνο ότι ο Αιτητής δεν ήταν παρόν στην διαδικασία.
2ος Λόγος Έφεσης
Παραβίαση του Δικαιώματος της Δίκαιης Δίκης
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ 2ΟΥ ΛΟΓΟΥ ΕΦΕΣΗΣ
Είναι η θέση του Εφεσείοντα ότι το Δικαστήριο εσφαλμένα ή/και καταχρηστικά δεν επέτρεψε στον δικηγόρο του Αιτητή να τοποθετηθεί προφορικά προκειμένου να φέρει εις γνώση του Δικαστηρίου τους ισχυρισμούς του Αιτητή.
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο ενήργησε καταχρηστικά, στερώντας έτσι το δικαίωμα του Αιτητή-Εφεσείοντα να ακουστεί επί της ουσίας των ισχυρισμών του παραβιάζοντας το άρθρο 6 της ΕΣΔΑ, Δικαίωμα στη Δίκαιη Δίκη και το άρθρο 30 Συντάγματος».
Αναφέρει στο Περίγραμμα Αγόρευσής του ο Εφεσείων, ότι εκπροσωπείτο από δικηγόρο, ο οποίος ήταν παρών κατά την ακρόαση της υπόθεσης και ο οποίος προωθούσε τις θέσεις του, διασφαλίζοντας τα συμφέροντά του. Όπως υποστηρίζει, ο δικηγόρος του «δήλωσε την εμφάνιση του και ζήτησε άδεια να τοποθετηθεί προφορικά, για να προωθήσει τους ισχυρισμούς του Αιτητή». Η άρνηση του πρωτόδικου Δικαστηρίου να ακούσει τον δικηγόρο του συνιστά καταχρηστική άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του πρωτόδικου Δικαστηρίου και ταυτόχρονα άρνησή του να ακούσει τον ίδιο τον Εφεσείοντα ο οποίος εκπροσωπείτο από τον δικηγόρο του, κατά παράβαση του Άρθρου 30 του Συντάγματος και του Άρθρου 6 της ΕΣΔΑ που διασφαλίζουν το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, πλήττοντας ταυτόχρονα και το δικαίωμα εκπροσώπησής του με δικηγόρο.
Σημειώνει επίσης ο Εφεσείων, ότι «Πουθενά δεν αναφέρεται η υποχρέωση των διαδίκων προσωπικά να εμφανιστεί στη διαδικασία και ότι δεν επιτρέπεται η προώθηση των θέσεων και ισχυρισμών του δια μέσω του Δικηγόρου του που τον εκπροσωπεί».
Διευκρινίζουμε ότι, κατά το στάδιο της ακρόασης της υπόθεσης, η πλευρά της Εφεσίβλητης απέσυρε (και πολύ ορθά) την προδικαστική ένσταση που είχε εγείρει περί εκπροθέσμου της Έφεσης, καθότι διαπίστωσε ότι είχε εγκριθεί από το πρωτόδικο Δικαστήριο στις 27/11/2023, αίτηση ημερομηνίας 4/10/2023 για παράταση του χρόνου καταχώρησης έφεσης.
Επί της ουσίας, η Εφεσίβλητη υποστηρίζει την ορθότητα της Απόφασης του πρωτόδικου Δικαστηρίου, το οποίο ενήργησε σύμφωνα με τη νομοθεσία και ειδικότερα τον Κανονισμό 12 των περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2019 (3/2019)
Έχουμε εξετάσει τις εκατέρωθεν θέσεις.
Παρόμοιο με το εδώ εγειρόμενο ζήτημα, είχαμε την ευκαιρία να εξετάσουμε στην George Chnkwudi Nzeocha, Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Αρ. 166/2023, ημερομηνίας 27/03/2025, απόσπασμα της οποίας παρατίθεται και υιοθετείται για τους σκοπούς της παρούσας υπόθεσης.
«Συναφώς, σύμφωνα με τον Κανονισμό 12 των περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2019 (3/2019):
«(α) Κατά τις διευκρινίσεις ή την ακρόαση της υπόθεσης και κατά την απαγγελία της απόφασης, ο αιτητής υποχρεούται να παρίσταται στο Δικαστήριο, είτε αυτός εμφανίζεται αυτοπροσώπως είτε εκπροσωπείται από δικηγόρο, εξαιρουμένης της περίπτωσης ανωτέρας βίας, διαφορετικά η προσφυγή του υπόκειται σε απόρριψη.»
Δεν έχει δε υποστηριχθεί από τον Εφεσείοντα ότι ο λόγος της απουσίας του οφείλετο σε λόγο ανωτέρας βίας, ο οποίος, αφού εξετάστηκε από το πρωτόδικο Δικαστήριο κακώς απερρίφθη. Ούτε δεόντως δικογραφήθηκε και προωθήθηκε ζήτημα αντισυνταγματικότητας του ως άνω Κανονισμού 12, ο οποίος έτυχε εφαρμογής. Η απλή επίκληση του Άρθρου 30 του Συντάγματος στο δικογραφημένο Λόγο Έφεσης, χωρίς οποιαδήποτε αναφορά και διασύνδεση με ισχυρισμό για ποιο λόγο ο Κανονισμός 12 κακώς εφαρμόστηκε και/ή συγκρούεται με συνταγματικές πρόνοιες, δεν ικανοποιεί τις νομολογιακές επιταγές επί του θέματος της δέουσας δικογράφησης.
Σημειώνουμε δε ότι όπως έχει τονιστεί στην Βαρδιάνος ν. Richards (1998) 1 A.A.Δ. 698, 704 :
«Ο διάδικος δεν μπορεί, κατά κανόνα, να προβάλλει το λάθος, αμέλεια ή παράλειψη του δικηγόρου του για να πετυχαίνει την παράταση προθεσμιών ή την αναγέννηση δικαστικών διαδικασιών. Θα αποτελούσε ένα εύσχημο τρόπο υπερφαλάγγισης των δικονομικών διατάξεων. Από τη συμμόρφωση προς τα χρονοδιαγράμματα αυτά εξαρτάται η απρόσκοπτη απονομή της δικαιοσύνης και συνακόλουθα το κύρος της. Μας ενισχύουν, σε αυτή τη θέση, τα λεχθέντα στην υπόθεση Grand Metropolitan Nominee (No 2) Co Ltd v. Evans, The Times Law Reports, May 15, 1992:
"The court should not be astute to find excuses for such failure since obedience to orders of the court is the foundation on which its authority is founded."
Βλέπε επίσης Μιχαηλίδης ν. Χρίστου (1996) 1(Β) Α.Α.Δ. 1190, Κληρίδης ν. Σταυρίδη (1997) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1348.
Διαφορετική αντιμετώπιση θα δημιουργούσε επικίνδυνα ρήγματα στην απονομή της δικαιοσύνης. Ως προς την πρόθεση του διαδίκου την απάντηση έδωσε η απόφαση στην Άλκης Χ. Χατζηκυριάκος (Μπισκότα Φρου-Φρου) Λτδ. ν. Τerzian Trading House Ltd. (1998) 1(Α) Α.Α.Δ. 102:
"Η απουσία πρόθεσης εκ μέρους του διαδίκου να εγκαταλείψει τη διαδικασία δεν είναι αφεαυτής αποφασιστική για την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου».
Κατά συνέπεια και σε αντίθεση με τα όσα η πλευρά του Εφεσείοντα υποστηρίζει, στην εξεταζόμενη περίπτωση υφίσταται νομοθετικό πλαίσιο (Καν. 12 των Διαδικαστικών Κανονισμών 3/2019), το οποίο ορίζει ότι, κατά την ακρόαση της υπόθεσης ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου, ο αιτητής υποχρεούται να παρίσταται στο Δικαστήριο, είτε αυτός εμφανίζεται αυτοπροσώπως είτε εκπροσωπείται από δικηγόρο. Διαφορετικά η προσφυγή του υπόκειται σε απόρριψη. Ούτε επίσης έχει ο Εφεσείων επικαλεστεί ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου ως λόγο απουσίας του, λόγο ανωτέρας βίας και ούτε προωθήθηκε ζήτημα αντισυνταγματικότητας του Κανονισμού 12 (ανωτέρω). Κατά συνέπεια τυγχάνουν πλήρους εφαρμογής τα κριθέντα από το παρόν Εφετείο στην Nzeocha (ανωτέρω).
Αλλά ούτε η θέση του Εφεσείοντα ότι ο δικηγόρος του ζήτησε να τοποθετηθεί προφορικά για να προωθήσει τους ισχυρισμούς του, ευσταθεί. Διαπιστώνουμε ότι πουθενά στα πρακτικά, τα οποία σύμφωνα με τη νομολογία συνιστούν τη μόνη αυθεντική εικόνα της δικαστικής διαδικασίας και στα οποία εφαρμόζεται το τεκμήριο της κανονικότητας (βλ. Μορφίτης ν. Δήμου Λεμεσού (2002) 2 Α.Α.Δ. 375) δεν αναφέρεται οποιαδήποτε τέτοια πρόθεση του δικηγόρου του Εφεσείοντα.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους κρίνεται εύλογη η κρίση του πρωτόδικου Δικαστηρίου, χωρίς να αφήνονται περιθώρια εφετειακής παρέμβασης.
Υπό το φως των ανωτέρω, η Έφεση απορρίπτεται. Επιδικάζονται €2000 υπέρ της Εφεσίβλητης και εναντίον του Εφεσείοντα.
Α. ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ-ΝΙΚΟΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.
Γ. ΣΕΡΑΦΕΙΜ, Δ.
Δ. ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο