ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Ποινική Έφεση Αρ.: 264/2024)
20 Μαΐου 2025
[Χ.Β. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Μ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Μ.Γ. ΠΙΚΗΣ, Δ/ΣΤΕΣ]
ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ
Εφεσείων
v.
ΗΡΑΚΛΗ ΗΡΑΚΛΕΟΥΣ
Εφεσιβλήτου
--------------------------------------------------------
Ε. Κωνσταντίνου (κα) για Γενικόν Εισαγγελέα, για τον Εφεσείοντα
Μ. Πογιατζή (κα), για τον Εφεσίβλητο
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Δ.: Η απόφαση είναι ομόφωνη και θα δοθεί από την Παπαδοπούλου, Δ.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Ο Εφεσίβλητος παραδέχθηκε πρωτοδίκως 33 κατηγορίες και του επιβλήθηκαν ποινές οι οποίες μπορούν να συνοψισθούν ως εξής:
- Μία κατηγορία Ληστείας κατά παράβαση του Άρθρου 283 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 (εφεξής «Π.Κ.») σε αρτοποιείο στις 14.8.2024 (Κατηγορία 1). Στην Κατηγορία αυτή επιβλήθηκε πρωτοδίκως ποινή φυλακίσεως 12 μηνών.
- 15 κατηγορίες Παράνομης Εισόδου με σκοπό τη διάπραξη ποινικού αδικήματος κατά παράβαση του Άρθρου 280 του Π.Κ. (Κατηγορίες 2, 4, 6, 7, 9, 12, 14, 16, 18, 20, 22, 24, 26, 28 και 32) που αφορούν όλες σε είσοδο του Εφεσίβλητου σε διάφορα αρτοποιεία («ΖΟΡΠΑΣ», «ΠΑΝΔΩΡΑ») κατά τις 9.4.2024, 13.4.2024, 17.4.2024, 26.4.2024, 15.5.2024, 10.6.2023, 19.6.2023, 20.6.2023, 11.7.2023, 19.8.2023, 21.8.2023, 23.8.2023 (δύο περιστατικά), 26.8.2023 και 8.8.2024 αντίστοιχα. Σε κάθε μία εκ των πιο πάνω Κατηγοριών επιβλήθηκε πρωτοδίκως ποινή φυλακίσεως 2 μηνών.
- 14 κατηγορίες Κλοπής κατά παράβαση του Άρθρου 262 του Π.Κ. οι οποίες αντιστοιχούν στις Παράνομες Εισόδους πιο πάνω πλην της Κατηγορίας 6 (Κατηγορίες 3, 5, 8, 10, 13, 15, 17, 19, 21, 23, 25, 27, 29 και 33). Σε κάθε μία εκ των πιο πάνω Κατηγοριών επιβλήθηκε πρωτοδίκως ποινή φυλακίσεως 4 μηνών.
- Μία κατηγορία Απόπειρας Ληστείας στις 10.6.2023 σε αρτοποιείο κατά παράβαση του Άρθρου 284 του Π.Κ. (Κατηγορία 11). Στην Κατηγορία αυτή επιβλήθηκε πρωτοδίκως ποινή φυλακίσεως 12 μηνών.
- Δύο κατηγορίες Διάρρηξης Κτιρίου και Κλοπής κατά παράβαση του Άρθρου 294(α) του Π.Κ. σε αρτοποιείο στις 7.9.2023 και 9.10.2023 (Κατηγορίες 30 και 31). Σε κάθε μία εκ των Κατηγοριών αυτών επιβλήθηκε πρωτοδίκως ποινή φυλακίσεως 12 μηνών.
Ο Εφεσείων προσβάλλει τις πιο πάνω ποινές ως έκδηλα ανεπαρκείς. Οι Λόγοι Έφεσης 1, 2 και 3 αφορούν στην επιβληθείσα ποινή φυλακίσεως 12 μηνών για τις κατηγορίες ληστείας, απόπειρας ληστείας και διαρρήξεων, ήτοι τις Κατηγορίες 1, 11, 30 και 31, ο Λόγος Έφεσης 4 την επιβληθείσα ποινή 4μηνης φυλάκισης στις κατηγορίες Κλοπής και ο Λόγος Έφεσης 5 την επιβληθείσα ποινή 2μηνης φυλάκισης στις κατηγορίες Παράνομης Εισόδου.
Στις 6.5.2025, ήτοι μετά την επιφύλαξη της Απόφασης μας, η ευπαίδευτος συνήγορος για τον Εφεσείοντα απέσυρε με έγγραφη ειδοποίησή της τον Λόγο Έφεσης 2, που αφορούσε στην ποινή που επιβλήθηκε για το αδίκημα της απόπειρας ληστείας.
Τα γεγονότα που παρατέθηκαν, ενόψει και του αριθμού περιστατικών, ήταν εκτενή και δεν εξυπηρετεί η λεπτομερής παράθεση τους. Συνοπτικά αναφέρουμε τα εξής:
Κατηγορίες 2 έως 10, 12 έως 29, 32 και 33 για αδικήματα παράνομης εισόδου και κλοπής
Οι Κατηγορίες 2 έως 5, 7 έως 10, 12 έως 29, 32 και 33 αφορούν σε 14 περιστατικά που έλαβαν χώρα σχεδόν σε εβδομαδιαία βάση (πλην αυτών των Κατηγοριών 32 και 33) σε διάφορα αρτοποιεία της Λευκωσίας κατά τις μεταμεσονύκτιες ώρες. Σε όλες τις περιπτώσεις, άντρας φορώντας κουκούλα και μάσκα που κάλυπτε ολόκληρο το πρόσωπο του (περιγραφόμενη στις πλείστες περιπτώσεις ως τύπου «Anonymous») εισέρχετο στα αρτοποιεία και είτε έκλεβε χρηματικά ποσά από τις ταμειακές μηχανές (συνολικό ποσό €1.125) είτε έκλεβε τα κουτιά εισφορών (των πελατών σε φιλανθρωπικές οργανώσεις), που βρίσκονταν πάνω στους πάγκους των ταμείων, το συνολικό ποσό το οποίο περιείχαν παραμένει άγνωστο. Η Κατηγορία 6 διαφοροποιείται μόνο στο ότι ο δράστης τράπηκε σε φυγή προτού προλάβει να κλέψει οτιδήποτε.
Σημειώνεται ότι στην πλειοψηφία των περιστατικών, τον δράστη αντιλήφθηκαν υπάλληλοι των αρτοποιείων.
Κατηγορία 1 για ληστεία
Στις 14.8.2024 περί ώρα 01:30 ενώ υπάλληλος αρτοποιείου ήταν απασχολημένη με το ψήσιμο προϊόντων και συνομιλούσε με πελάτη, είδε τον δράστη που έφερε κουκούλα και μάσκα τύπου «Anonymous» να προσπαθεί να πιάσει το ταμείο. Η υπάλληλος άρχισε να φωνάζει και ο πελάτης έτρεξε πίσω από τον δράστη. Όταν ο δράστης πλησίασε το όχημα του και άνοιξε την πόρτα φώναξε στον πελάτη «αν κοντέψεις θα σε σφάξω». Από το αρτοποιείο κλάπηκαν δύο κουτιά εισφορών τα οποία περιείχαν άγνωστο χρηματικό ποσό.
Κατηγορία 11 για απόπειρα ληστείας
Στις 10.6.2023 περί ώρα 02:45 άγνωστος άνδρας φέροντας κουκούλα και μάσκα τύπου «Anonymous» εισήλθε σε αρτοποιείο στην Λεωφ. Τσερίου όπου είπε στη μία εκ των δύο υπαλλήλων ότι έχει στην κατοχή του μαχαίρι. Της επιτέθηκε σπρώχνοντας την με τα χέρια του και αποπειράθηκε να κλέψει τα χρήματα από τα δύο ταμεία, τα οποία όμως ήταν κενά για λόγους ασφαλείας. Ακολούθως ο δράστης τράπηκε σε φυγή πεζός χωρίς να κλέψει οτιδήποτε.
Κατηγορία 30 για διάρρηξη κτιρίου και διάπραξη κακουργήματος
Στις 7.9.2023 καταγγέλθηκε στον Αστυνομικό Σταθμό Στροβόλου από διευθυντή αρτοποιείου στη Λεωφ. Αθαλάσσας ότι διαπίστωσε πως απουσίαζε το κουτί εισφορών. Από το κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης διαπιστώθηκε ότι την ίδια μέρα περί ώρα 02:09 πρόσωπο που έφερε κουκούλα και μάσκα τύπου «Anonymous» εισήλθε στο αρτοποιείο από την πισινή είσοδο η οποία ήταν κλειστή αλλά απασφάλιστη. Κατευθύνθηκε μπουσουλώντας προς το ταμείο, ψαχούλευε εντός των ραφιών που βρίσκονται κάτω από το ταμείο και άρπαξε το κουτί εισφορών που ευρίσκετο εκεί. Ακολούθως τράπηκε σε φυγή από την πίσω πόρτα.
Κατηγορία 31 για διάρρηξη κτιρίου και διάπραξη κακουργήματος
Στις 9.10.2023 περί ώρα 01:55 άγνωστο πρόσωπο που φορούσε μαύρα ρούχα, γάντια και άσπρη μάσκα που κάλυπτε ολόκληρο το πρόσωπο, εισήλθε σε αρτοποιείο στη Λεωφ. Λεμεσού στα Λατσιά από την πισινή πόρτα του καταστήματος αφού προηγουμένως έκοψε με αιχμηρό αντικείμενο τη σήτα. Ακολούθως μετέβη στον χώρο του ταμείου, έκλεψε το ποσό των €257,16 και αποχώρησε από το ίδιο σημείο.
Ο Εφεσίβλητος εντοπίστηκε από τα στοιχεία του οχήματος του και μόλις συνελήφθη παραδέχτηκε και απολογήθηκε. Προέβη ακολούθως σε θεληματική κατάθεση και υποδείξεις σκηνών.
Αποτελεί εδραιωμένη αρχή πως το Εφετείο δεν κρίνει πρωτογενώς το ύψος της ποινής που επιβλήθηκε αλλά απλώς εξετάζει το κατά πόσον αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο που καθορίζεται από τη νομολογία και που αρμόζει στα ιδιαίτερα περιστατικά της υπόθεσης. Εξουσία επέμβασης παρέχεται μόνο όπου η επιβληθείσα ποινή, αντικειμενικά κρινόμενη, είναι είτε έκδηλα υπερβολική είτε έκδηλα ανεπαρκής (βλ. μεταξύ άλλων, Γενικός Εισαγγελέας ν. Terzelaki κ.ά., Ποιν. Έφ. 6/2023 κ.ά., ημερ. 4.6.2024 και S.J.L. v. Δημοκρατίας, Ποιν. Έφ. 129/2021 κ.ά., ημερ. 27.10.2022).
Θέση του Εφεσείοντα αποτελεί ότι το Πρωτόδικο Δικαστήριο έσφαλε ένεκα του ότι δεν έλαβε υπόψη την επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά του Εφεσίβλητου, το γεγονός ότι αδικήματα αυτής της φύσης είναι σε έξαρση και το ότι άτομα που ήσαν παρόντα στα περιστατικά τρομοκρατήθηκαν. Εισήγηση της ευπαιδεύτου συνηγόρου αποτελεί ότι ο Εφεσίβλητος είχε τον ίδιο τρόπο δράσης (modus operandi), φορούσε σε όλες τις περιπτώσεις μάσκα και ντυνόταν με παρόμοιο τρόπο, ενώ από τον τρόπο που έδρασε φαίνεται ότι υπήρχε προμελέτη.
Μελέτη της Πρωτόδικης Απόφασης καταδεικνύει το βάσιμο της εισήγησης. Το Πρωτόδικο Δικαστήριο κατέγραψε απλώς τις προβλεπόμενες για τα αδικήματα ποινές και την ανάγκη για επιβολή αποτρεπτικών ποινών και προχώρησε στην εξατομίκευση της ποινής. Όπως προκύπτει, έλαβε υπόψη το λευκό ποινικό μητρώο του Εφεσίβλητου και την άμεση παραδοχή του, ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στο ότι ομολόγησε μόνος του τη διάπραξη όλων των αδικημάτων παρά το ότι είχε συλληφθεί μόνο για μία εκ των κατηγοριών. Υπέρ του Εφεσίβλητου λήφθηκε και το ότι δεν υπήρξε σοβαρής μορφής βία, καθώς και το ότι η κλαπείσα περιουσία δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλης αξίας, και ο εθισμός του στον τζόγο και σε ψυχοφάρμακα, η θέληση του να ενταχθεί σε πρόγραμμα απεξάρτησης και οι προσωπικές του περιστάσεις.
Δεν επρόκειτο, όμως, για ένα μεμονωμένο περιστατικό αλλά για μια επαναλαμβανόμενη παραβατική συμπεριφορά. Το Κατηγορητήριο αφορά σε 19 διαφορετικά περιστατικά που έλαβαν χώρα εντός 16 μηνών, στις δε περιπτώσεις των Κατηγοριών 11, 12 και 13 όπως και 24 έως 27, σε δύο διαφορετικά αρτοποιεία την ίδια μέρα. Θα συμφωνήσουμε επίσης ότι ο τρόπος διάπραξης όλων των αδικημάτων καταδεικνύει προμελέτη υπό την έννοια προσχεδιασμού και προετοιμασίας, αφού σε όλες τις περιπτώσεις ο Εφεσίβλητος έφερε μάσκα τύπου Anonymous και κουκούλα, ενώ δρούσε σε αρτοποιεία κατά τις βραδινές ώρες επιδιώκοντας και ευελπιστώντας στην ελάχιστη δυνατή κίνηση από πλευράς πελατών στα στοχοποιηθέντα αρτοποιεία.
Στην υπόθεση Gheorghe κ.ά. v. Δημοκρατίας (2013) 2 Α.Α.Δ. 824 που αφορούσε σε αριθμό κατηγοριών για διαρρήξεις, επικυρώθηκαν ποινές φυλακίσεως με ψηλότερη αυτή των τεσσερισήμισι ετών αφού επισημάνθηκε ότι:
«Η δράση τους κάλυψε ένα χρονικό διάστημα περίπου 12 μηνών, κατά το οποίο δρούσαν είτε από κοινού, είτε μόνοι τους, διαρρηγνύοντας αδιάκριτα καταστήματα, κατοικίες και δωμάτια ξενοδοχείων. Πρόκειτο, ως διαπίστωσε το Κακουργιοδικείο, για μια οργανωμένη, συστηματική και ανεξέλεγκτη εγκληματική δράση η οποία αναχαιτίστηκε μόνο λόγω της σύλληψης τους από την αστυνομία, δράση που έπληξε το αίσθημα ασφάλειας ανυποψίαστων πολιτών…».
Για το αδίκημα της ληστείας (1η Κατηγορία) η προβλεπόμενη στο Άρθρο 283 του Π.Κ. ποινή ανέρχεται σε 14 χρόνια φυλάκιση. Για το αδίκημα της διάρρηξης κτιρίου και διάπραξης κακουργήματος (Κατηγορίες 30 και 31) στο Άρθρο 294 του Π.Κ. προβλέπεται ποινή φυλάκισης μέχρι 7 χρόνια, ενώ για τα αδικήματα της παράνομης εισόδου σε ξένη περιουσία και της κλοπής οι προβλεπόμενες ποινές στα Άρθρα 280 και 262 του Π.Κ. είναι αυτές της φυλάκισης δύο και τριών χρόνων αντίστοιχα.
Η ανάγκη για επιβολή αποτρεπτικών ποινών σε τέτοιας φύσης αδικήματα έχει τονιστεί επανειλημμένα στη Νομολογία (βλ. μεταξύ άλλων Αλιχανίδης ν. Αστυνομίας, Ποιν. Έφ. 45/24, ημερ. 29.11.2024 και Ξενοφώντος ν. Αστυνομίας, Ποιν. Έφ. 9/24, ημερ. 19.7.2024). Ιδιαίτερα δε για τα αδικήματα της ληστείας και της διάρρηξης από τη Νομολογία προκύπτει η επιβολή πολυετών ποινών φυλάκισης (βλ. Τσιλικίδης ν. Αστυνομίας (2013) 2 Α.Α.Δ. 272, Gheorghe κ.ά. v. Δημοκρατίας (πιο πάνω), Saadi ν. Αστυνομίας (2016) 2 Α.Α.Δ. 572, Γ.Ε. ν. Τσαπατσάρη κ.ά. (2000) 2 Α.Α.Δ. 304). Παρά το ότι το Πρωτόδικο Δικαστήριο κατέγραψε ότι άντλησε καθοδήγηση από τη Νομολογία, εντούτοις απέδωσε υπέρμετρη βαρύτητα στις προσωπικές περιστάσεις του Εφεσίβλητου και υποβάθμισε τη σοβαρότητα της εγκληματικής του δράσης. Ενώ από τη μια πλευρά είναι ορθό ότι «…η βία που χρησιμοποιήθηκε δεν ήταν σοβαρής μορφής και ότι η κλαπείσα περιουσία δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλης αξίας…», εντούτοις από την άλλη πλευρά η έμφαση αυτή παραγνωρίζει τα όσα τρομακτικά βίωσαν οι υπάλληλοι των αρτοποιείων κατά τις μεταμεσονύκτιες ώρες, ερχόμενοι αντιμέτωποι με άγνωστο πρόσωπο που έφερε μάσκα και κουκούλα. Ο δε Εφεσίβλητος έκλεψε όσα ποσά έβρισκε στα αρτοποιεία, ασχέτως εάν τελικώς δεν κατάφερε να κλέψει μεγάλα ποσά. Το τυχαίο και αστάθμητο αυτό στοιχείο, παρότι ασφαλώς προσμετράται, δεν μπορεί να εξουδετερώσει την απαξία της όλης εγκληματικής δράσης.
Υπό αυτές τις συνθήκες οι επιβληθείσες ποινές αντικειμενικά κρινόμενες είναι ανεπαρκείς.
Στη βάση των όσων καταγράφονται πιο πάνω, οι Λόγοι Έφεσης 1, 3, 4 και 5 επιτυγχάνουν. Οι ποινές σε όλες τις Κατηγορίες (πλην της 11 για την οποία η Έφεση έχει αποσυρθεί) κρίνονται ως έκδηλα ανεπαρκείς και αντικαθίστανται με τις πιο κάτω ποινές:
Στην 1η Κατηγορία ποινή φυλακίσεως 2½ ετών.
Στις Κατηγορίες 30 και 31 ποινή φυλακίσεως 18 μήνες σε κάθε κατηγορία.
Στις Κατηγορίες 2, 4, 6, 7, 9, 12, 14, 16, 18, 20, 22, 24, 26, 28 και 32 ποινή φυλακίσεως 5 μηνών σε κάθε κατηγορία.
Στις Κατηγορίες 3, 5, 8, 10, 13, 15, 17, 19, 21, 23, 25, 27, 29 και 33 ποινή φυλακίσεως 7 μηνών σε κάθε κατηγορία.
Οι ποινές εξακολουθούν να συντρέχουν.
Χ.Β. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Δ.
Μ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.
Μ.Γ. ΠΙΚΗΣ, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο