ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ‑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση Αρ.: 208/2023)
16 Ιουλίου, 2025
[Δ. ΚΙΤΣΙΟΣ, Μ. ΑΜΠΙΖΑΣ, Μ. ΤΟΥΜΑΖΗ, Δ/στές]
F.N. & A.G. DEVELOPERS LTD,
Εφεσείοντες/Αιτητές,
-και-
BIEMAN LTD
Εφεσίβλητοι/Καθ’ ων η Αίτηση.
Aίτηση ημερομηνίας 12.06.2025 για παράταση χρόνου και για τροποποίηση διατάγματος ημερομηνίας 28.04.2025
____________________
Χρ. Χατζηστερκώτης για κ.κ. Χριστόφορος Χατζηστερκώτης & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε. και Ν. Αγγελίδης προσωπικά, για Αιτητές/Εφεσείοντες.
Στ. Πολυβίου (κα) μαζί με Ν. Καλλένο για κ.κ. Χρυσαφίνης & Πολυβίου Δ.Ε.Π.Ε, για Καθ’ ων η Αίτηση/Εφεσίβλητους.
ΚΙΤΣΙΟΣ, Δ: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη.
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΚΙΤΣΙΟΣ, Δ.: Στο πλαίσιο της έφεσης με τον πιο πάνω αριθμό και τίτλο, εκδόθηκε από το Εφετείο, στις 28.04.2025, διάταγμα με το οποίο οι εφεσείοντες διατάχθηκαν να παράσχουν ασφάλεια για τα έξοδα των εφεσίβλητων, σε περίπτωση αποτυχίας της έφεσης. Ειδικότερα, με το προαναφερόμενο διάταγμα, (τύπου unless order) διατάχθηκαν τα ακόλουθα:
«1. Διάταγμα με το οποίο οι εφεσείοντες - Καθ’ ων η Αίτηση διατάσσονται να παράσχουν ασφάλεια για τα έξοδα των εφεσίβλητων – Αιτητών εντός 45 ημερών από σήμερα, για το ποσό των €12.200,00, πλέον Φ.Π.Α., δια της παράδοσης στην Πρωτοκολλητή του Εφετείου ανέκκλητης τραπεζιτικής εγγύησης για το εν λόγω ποσό, προς όφελος των εφεσίβλητων – Αιτητών.
2. Διάταγμα με το οποίο διατάσσεται η αναστολή κάθε διαδικασίας στην παρούσα έφεση έως ότου οι εφεσείοντες - Καθ’ ων η Αίτηση συμμορφωθούν με το προειρημένο διάταγμα ασφάλειας εξόδων.
3. Διάταγμα με το οποίο διατάσσεται όπως, σε περίπτωση που οι εφεσείοντες - Καθ’ ων η Αίτηση δεν συμμορφωθούν με το προειρημένο διάταγμα ασφάλειας εξόδων, η παρούσα έφεση θα θεωρείται απορριφθείσα, με έξοδα προς όφελος των εφεσίβλητων και εναντίον των εφεσειόντων.»
Στις 12.06.2025 οι εφεσείοντες – στο εξής οι Αιτητές -, καταχώρισαν αίτηση – στο εξής η επίδικη Αίτηση – με την οποία ζητούν την έκδοση διαταγμάτων με το ακόλουθο περιεχόμενο:
«Α. Διάταγμα με το οποίο να παρατείνεται ο χρόνος που καθορίζεται από το Διάταγμα του Δικαστηρίου ημερομηνίας 28/04/2025 που εκδόθηκε στην ενδιάμεση αίτηση ημερ. 31/10/2024 για ασφάλεια εξόδων για την κατάθεση τραπεζικής εγγύησης από την ως άνω Εφεσείουσα/Αιτήτρια, για περίοδο 45 ημερών από την σύνταξη του αιτούμενου διατάγματος και/ή οποιοδήποτε άλλο χρόνο ήθελε αποφασίσει και/ή καθορίσει το Σεβαστό Δικαστήριο.
Β. Διάταγμα με το οποίο να τροποποιείται το Διάταγμα ημερ. 28/04/2025 που εκδόθηκε στην ενδιάμεση αίτηση ημερ. 31/10/2024 για ασφάλεια εξόδων και συγκεκριμένα να τροποποιηθεί η παράγραφος 1 του Διατάγματος ημερομηνίας 28/04/2025, ως ακολούθως:
«Διάταγμα με το οποίο οι εφεσείοντες-Καθ’ ων η αίτηση διατάσσονται να παράσχουν ασφάλεια για τα έξοδα των εφεσιβλήτων-Αιτητών εντός (3) εργάσιμων ημερών από τη σύνταξη του παρόντος διατάγματος και/ή εντός προθεσμίας που ήθελε αποφανθεί το Σεβαστό Δικαστήριο, για το ποσό των €12.200,00, πλέον Φ.Π.Α., δια της παράδοσης στην Πρωτοκολλητή του Εφετείου τραπεζικής επιταγής η οποία θα εκδοθεί στο όνομα και εις διαταγή του Πρωτοκολλητή Εφετείου και η οποία τραπεζική επιταγή να εξαργυρωθεί από το Πρωτοκολλητή του Εφετείου και να κατατεθεί στο λογαριασμό του Δικαστηρίου για την ασφάλεια εξόδων των εφεσιβλήτων.».
Γ. Διαζευκτικά, Διάταγμα με το οποίο να τροποποιείται το Διάταγμα ημερ. 28/04/2025 που εκδόθηκε στην ενδιάμεση αίτηση ημερ. 31/10/2024 για ασφάλεια εξόδων και συγκεκριμένα να τροποποιηθεί η παράγραφος 1 του Διατάγματος ημερομηνίας 28/04/2025, ως ακολούθως:
«Διάταγμα με το οποίο οι εφεσείοντες-Καθ’ ων η αίτηση διατάσσονται να παράσχουν ασφάλεια για τα έξοδα των εφεσίβλητων-Αιτητών εντός (3) εργάσιμων ημερών από τη σύνταξη του παρόντος διατάγματος και/ή εντός προθεσμίας που ήθελε αποφανθεί το Σεβαστό Δικαστήριο, για το ποσό των €12.200,00, πλέον Φ.Π.Α., δια της παράδοσης στην Πρωτοκολλητή του Εφετείου τραπεζικής επιταγής η οποία θα εκδοθεί στο όνομα και εις διαταγή του Πρωτοκολλητή του Εφετείου μέχρι έκδοσης και παράδοσης στην Πρωτοκολλητή του Εφετείου ανέκκλητης τραπεζικής εγγύησης για το ρηθέν ποσό των €12.200,00, πλέον Φ.Π.Α., προς όφελος των εφεσίβλητων-Αιτητών.»»
Η επίδικη Αίτηση υποστηρίζεται από γεγονότα που εκτίθενται σε ένορκη δήλωση δικηγόρου, η οποία εργάζεται σε ένα εκ των δικηγορικών γραφείων που εκπροσωπούν τους Αιτητές. Ως διευκρινίζει, η ενόρκως δηλούσα, προέβη στην ένορκη δήλωση έχοντας λάβει εξουσιοδότηση από τον Επίσημο Παραλήπτη, ο οποίος ενεργεί ως εκκαθαριστής της περιουσίας της εταιρείας F.N. & A.G. Developers Ltd. Έχει γνώση των γεγονότων, με βάση έγγραφα που βρίσκονται στον φάκελο της υπόθεσης αλλά και από πληροφόρηση/ενημέρωση που έτυχε από τους συνηγόρους των Αιτητών. Περαιτέρω, αναφέρεται πως διευθυντές στην υπό εκκαθάριση εταιρεία ήταν η Σ. Χαραλαμπίδη, η οποία απεβίωσε, και ο Θ. Χαραλαμπίδης, ο οποίος εξακολουθεί να είναι διευθυντής, πλην όμως αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα υγείας. Ο τελευταίος πληροφορήθηκε, αμέσως, για το διάταγμα του Εφετείου, για παροχή ασφάλειας εξόδων, ημερομηνίας 28.04.2025. Ο ίδιος, λόγω της κατάστασης του, αδυνατούσε να προβεί σε ενέργειες συμμόρφωσης με το εν λόγω διάταγμα και ανατέθηκε σε άλλο πρόσωπο, στην Μ. Χαραλαμπίδου, η εξεύρεση πόρων για σκοπούς συμμόρφωσης με το προειρημένο διάταγμα. Παρά τις προσπάθειες, η εξεύρεση πόρων κατέστη δυνατή μόνο στις 06.06.2025, από δάνειο που παραχώρησε η Ε. Πρόχοβα, σύζυγος αδελφού του Θ. Χαραλαμπίδη. Κατόπιν οδηγιών, ζητήθηκε από την τράπεζα ALPHA BANK CYPRUS LTD η έκδοση εγγυητικής επιστολής για το ποσό των €12.200,00 πλέον Φ.Π.Α., όμως, στις 11.06.2025, η τράπεζα ανέφερε πως πρόκειται για χρονοβόρα διαδικασία και απαιτείται ένας μήνας, τουλάχιστον, για την έκδοση τέτοιας επιστολής. Έγινε, από την τράπεζα, εισήγηση για έκδοση τραπεζιτικής επιταγής η οποία μπορούσε να εκδοθεί αυθημερόν. Μόλις λήφθηκε αυτή η πληροφόρηση, υπήρξε επικοινωνία τόσο με τη συνήγορο των εφεσίβλητων, αλλά και με την Πρωτοκολλητή του Εφετείου, ωστόσο, δεν έγινε αποδεκτή η κατάθεση τραπεζικής επιταγής, αντί της τραπεζικής εγγύησης που διέταξε το Εφετείο. Ενόψει αυτής της εξέλιξης, κατόπιν ενημέρωσης ότι για τέτοιο θέμα θα έπρεπε να καταχωριστεί αίτηση, ακολούθησε η καταχώριση, στις 12.06.2025, της επίδικης Αίτησης. Τέλος, αναφέρεται ότι υπάρχουν πιθανότητες επιτυχίας της Έφεσης, ότι η επίδικη Αίτηση υποβλήθηκε χωρίς καθυστέρηση, ότι οι εφεσίβλητοι δεν θα υποστούν ζημιά, αν εγκριθούν τα αιτούμενα διατάγματα, και, ως εκ τούτου, είναι προς το συμφέρον της απονομής της δικαιοσύνης να εγκριθεί η επίδικη Αίτηση.
Οι εφεσίβλητοι – στο εξής Καθ’ ων η Αίτηση – μετά την επίδοση της επίδικης Αίτησης, καταχώρισαν, στις 19.06.2025, Ένσταση στηριζόμενη σε οκτώ (8) λόγους, οι οποίοι συνοψίζονται στις θέσεις ότι η έφεση έχει ήδη απορριφθεί, αφού παρήλθε η προθεσμία των 45 ημερών που τέθηκε με το διάταγμα ημερομηνίας 28.04.2025 και δεν είχε παρασχεθεί η τραπεζική εγγύηση, οι δε προθεσμίες που έθεσε το Εφετείο ουδέποτε αναστάλθηκαν, ότι η Αίτηση είναι ατεκμηρίωτη και οι λόγοι που την στηρίζουν είναι αβάσιμοι και/ή ανεπαρκείς, ότι το Εφετείο δεν έχει διακριτική ευχέρεια να μεταβάλει και/ή να τροποποιήσει, σ’ αυτό το στάδιο, τους όρους του διατάγματος ημερομηνίας 28.04.2025, ότι δεν περιλαμβάνεται στην Αίτηση το ορθό δικονομικό και δικαιοδοτικό πλαίσιο για την έκδοση των αιτούμενων διαταγμάτων, ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις έκδοσης των αιτούμενων διαταγμάτων και πως η Αίτηση είναι κακόπιστη, καταχρηστική, καταχωρισμένη για αλλότριους σκοπούς, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται επιπρόσθετα έξοδα χωρίς οι Αιτητές να είναι έτοιμοι να παράσχουν αντιστάθμισμα.
Οι λόγοι ένστασης υποστηρίζονται από ένορκη δήλωση δικηγόρου στο δικηγορικό γραφείο των συνηγόρων των Καθ’ ων η Αίτηση. Ό,τι σχετικό αναφέρεται, στην εν λόγω ένορκη δήλωση, είναι η άρνηση των ισχυρισμών που υποστηρίζουν την Αίτηση και ότι οι Αιτητές δεν συμμορφώθηκαν με το διάταγμα ημερομηνίας 28.04.2025, αφού δεν κατέθεσαν ασφάλεια εξόδων, ως την διέταξε το Εφετείο.
Προτού προχωρήσουμε στην εξέταση της ουσίας της επίδικης Αίτησης, αισθανόμαστε την ανάγκη να επισημάνουμε πως, παρά τις παρατηρήσεις μας, στο παρελθόν, επί του περιεχομένου και της σύνταξης, γενικά, των ενόρκων δηλώσεων, δυστυχώς βρισκόμαστε αντιμέτωποι, στην παρούσα υπόθεση, με μακροσκελείς ένορκες δηλώσεις, εξ αιτίας του ότι αυτές δεν περιέχουν μόνο γεγονότα ή μαρτυρία, αλλά παρατίθεται, εκ του περισσού, ιστορικό, το οποίο προκύπτει ούτως ή άλλως από τον φάκελο της υπόθεσης, αλλά και ανάπτυξη επιχειρημάτων και θέσεων των διαδίκων. Πιο συγκεκριμένα, και στις δύο ένορκες δηλώσεις επαναλαμβάνονται αιτήματα που είχαν ήδη εγκριθεί και εκδόθηκε απόφαση στις 28.04.2025, ενώ επαναλαμβάνονται αιτήματα που περιέχονται στην επίδικη Αίτηση. Επίσης, γίνονται αναφορές, αχρείαστα, στο ιστορικό που οδήγησε στην έκδοση διατάγματος εκκαθάρισης, παρά τη ρητή αναφορά, επί της ένορκης δήλωσης που υποστηρίζει την ένσταση, ότι «τα ζητήματα που αφορά η υπό κρίση Ένσταση είναι νομικά …». Η σύνταξη κατά τέτοιο τρόπο αναμφίβολα δεν θεωρούμε ότι είναι εκ προθέσεως, ωστόσο, φρονούμε πως δεν προάγει την εξυπηρέτηση της σύντομης εξέτασης της επίδικης Αίτησης, αφού καλούμαστε να διαβάζουμε εις διπλούν τα επιχειρήματα και τις θέσεις που αναμένεται και αναπτύσσονται στις αγορεύσεις. Συνεπώς, αχρείαστες αναφορές επί των ενόρκων δηλώσεων θα πρέπει να αποφεύγονται.
Οι ευπαίδευτοι συνήγοροι των διαδίκων, διά των αγορεύσεων τους, ομολογουμένως, έχουν προβεί σε εμπεριστατωμένη μελέτη και θεώρηση επί όλων των ζητημάτων με παραπομπή σε συγγράμματα και νομολογία. Έχοντας αξιολογήσει καθετί που περιέχεται στην επίδικη Αίτηση και στην Ένσταση, καθώς, επίσης, και τα επιχειρήματα αλλά και τις θέσεις των δύο πλευρών, θεωρούμε ότι προέχει η εξέταση των πρώτων τριών λόγων ένστασης, οι οποίοι απολήγουν στην εισήγηση ότι η Αίτηση δεν είναι επιτρεπτό να εξετασθεί επί της ουσίας της, καθ’ ότι η έφεση έχει ήδη απορριφθεί, αυτομάτως, μετά την παρέλευση των 45 ημερών χωρίς την κατάθεση της ασφάλειας εξόδων που διέταξε το Εφετείο, και τούτο, επειδή έτσι προνοήθηκε με το διάταγμα αρ. 3 ημερομηνίας 28.04.2025 (ως αυτό παρατίθεται ανωτέρω).
Επί του υπό συζήτηση θέματος αναπτύχθηκαν, εκατέρωθεν, αντικρουόμενες θέσεις και επιχειρήματα. Έχοντας αξιολογήσει τις εν λόγω θέσεις και επιχειρήματα, με αναφορά στους περί Πολιτικής Δικονομίας Διαδικαστικούς Κανονισμούς του 2023, αλλά και σε σχετική νομολογία στην οποία θα αναφερθούμε, θεωρούμε ότι η πλευρά των Καθ’ ων η Αίτηση έχει δίκαιο. Στο παρόν στάδιο, μετά τις 12.06.2025 η έφεση θεωρείται απορριφθείσα, χωρίς να χρειαζόταν οποιοδήποτε περαιτέρω διάβημα. Αυτό ερμήνευσε το Ανώτατο Δικαστήριο στην υπόθεση Μιχαήλ v. Γεωργίου κ.α., Πολιτική Έφεση Αρ. 10/2014, ημερομηνίας 14.03.2023, ECLI:CY:AD:2023:A93, όπου, για παρόμοιο όρο διατάγματος, ασφάλειας εξόδων, λέχθηκε πως «Η μη συμμόρφωση με αυτή, εμφανώς, δεν απαιτούσε τη λήψη οποιουδήποτε άλλου μέτρου από το Εφετείο, για τον τερματισμό της έφεσης. Με την εκπνοή του χρόνου των 60 ημερών, που προβλέφθηκε στη διαταγή, η έφεση θεωρήθηκε απορριφθείσα». Ομοίως, στο ίδιο πνεύμα ερμηνείας κινούνται και τα γραφόμενα στο σύγγραμμα BLACKSTONE’S, CIVIL PRACTICE 2023, σελ. 882, στην ενότητα «SANCTIONS TAKE EFFECT ON BREACH», όπου διαβάζουμε τα ακόλουθα:
«…If a party fails to comply with a rule, practice direction or court order imposing any sanction, the sanction will take effect without the need for any further order, unless the defaulting party applies for and obtains relief from the sanction (CPR, r. 3.8). Rules 3.8(3) and (4) impose restrictions on agreeing extensions between the parties (see 42.47). Where a rule, practice direction or order uses the terms:
· ‘shall be stuck out or dismissed’; or
· ‘will be struck out or dismissed’,
the meaning is that the striking out or dismissal takes place automatically, and no further order from the Court is necessary (PD 3A, para. 1.6)».
Παρόμοια πρόνοια με την πρόνοια του Μέρους 3.8 των αγγλικών Περί Πολιτικής Δικονομίας Διαδικαστικών Κανονισμών υπάρχει και στους Περί Πολιτικής Δικονομίας Διαδικαστικούς Κανονισμούς του 2023, στο Μέρος 3.6, όπου προβλέπονται τα ακόλουθα:
«3.6. Απαλλαγή από κυρώσεις
(1) Όταν διάδικος παραλείπει να συμμορφωθεί με κανονισμό ή δικαστικό διάταγμα, οποιαδήποτε κύρωση για μη συμμόρφωση, η οποία επιβάλλεται από τον κανονισμό ή το δικαστικό διάταγμα, ισχύει, εκτός αν ο διάδικος, ο οποίος παρέλειψε να συμμορφωθεί αιτηθεί και εξασφαλίσει απαλλαγή από την κύρωση.
(2) Σε αίτηση για απαλλαγή από οποιαδήποτε επιβληθείσα κύρωση, λόγω παράλειψης συμμόρφωσης με οποιαδήποτε κανονισμό ή δικαστικό διάταγμα, το δικαστήριο θα λάβει υπόψη όλες τις περιστάσεις της υπόθεσης προκειμένου να χειριστεί με δίκαιο τρόπο, την αίτηση, με γνώμονα τον πρωταρχικό σκοπό, περιλαμβανομένης της ανάγκης:
(α) διεξαγωγής της δικαστικής διαδικασίας αποτελεσματικά και με αναλογικό κόστος· και
(β) επιβολής συμμόρφωσης με κανονισμούς και δικαστικά διατάγματα.
(3) Αίτηση για απαλλαγή υποστηρίζεται από μαρτυρία.»
Καθίσταται αντιληπτό, από τα πιο πάνω, πως ήταν απαραίτητη η εξασφάλιση κάποιου διατάγματος του Εφετείου (π.χ. αναστολής) το οποίο να απέτρεπε το αποτέλεσμα της απόρριψης, εφόσον ο όρος που τέθηκε δεν θα εκπληρωνόταν και δεν επληρώθηκε. Το γεγονός ότι είναι δυνατό να παραχωρηθεί θεραπεία παράτασης προθεσμίας, έστω και αν η σχετική αίτηση καταχωριστεί μετά την εκπνοή της (βλέπετε Μέρος 3.1(2)(α)), αποτελεί ξεχωριστό ζήτημα. Δεν θα μπορούσε, άλλωστε, ένα τέτοιο διάταγμα να έχει επίδραση επί του αποτελέσματος της απόρριψης της Έφεσης. Συνεπώς, ακόμη και αν, επί της ουσίας, κρινόταν ότι η παράταση της προθεσμίας ήταν δικαιολογημένη, το αποτέλεσμα που επήλθε, ήτοι η απόρριψη της έφεσης, δεν θα άλλαζε και, κυρίως, δεν θα επανέφερε εν ζωή την έφεση.
Σημειώνουμε δε πως δεν έχουμε παραγνωρίσει την παραπομπή, από τους ευπαίδευτους συνηγόρους των Αιτητών, στην υπόθεση Summit Navigation Ltd v. Generali Romania Asiqurare Reasiqurare SA [2014] EWHC 398 (Comm) όπου η ασφάλεια εξόδων προσφέρθηκε καθυστερημένα, κατά μία ημέρα, και κρίθηκε ως επουσιώδες στοιχείο, οπότε εγκρίθηκε η παράταση που ζητήθηκε, ωστόσο, στην εν λόγω απόφαση δεν είχε εκδοθεί διάταγμα κύρωσης απόρριψης, και ασφαλώς, δεν κρίθηκε τέτοιο θέμα, με το οποίο να διατασσόταν η απόρριψη της αγωγής, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, αλλά μόνο η αναστολή της. Πρόκειται, όμως, για δύο διαφορετικές συνέπειες που το καίριο διαφοροποιητικό στοιχείο τους έγκειται στο ότι στη μία περίπτωση (της αναστολής) το διαδικαστικό διάβημα - μέτρο, είτε είναι αίτηση, είτε αγωγή ή έφεση, βρίσκεται ακόμη εν ζωή, ενώ στην άλλη περίπτωση (της απόρριψης αν δεν υπάρξει συμμόρφωση) έχει ήδη απορριφθεί και δεν υφίσταται.
Συνακόλουθα όλων των προλεγόμενων, εφόσον οι Αιτητές δεν αποτάθηκαν στο Εφετείο για να εξασφαλίσουν και δεν εξασφάλισαν διάταγμα είτε αποτροπής της επέλευσης της κύρωσης, της απόρριψης της Έφεσης, είτε ακόμη διάταγμα για απαλλαγή από την εν λόγω κύρωση, κρίνουμε βάσιμους τους πρώτους τρεις λόγους ένστασης, οι οποίοι είναι ικανοί να οδηγήσουν στην αποτυχία της επίδικης Αίτησης. Κατ’ επέκταση, κρίνεται αχρείαστη η εξέταση, επί της ουσίας, των αιτημάτων της επίδικης Αίτησης, την οποία απορρίπτουμε. Αχρείαστη κρίνεται, ως εκ τούτου, και η ενασχόληση με τους υπόλοιπους λόγους ένστασης.
Επιδικάζονται έξοδα προς όφελος των Καθ’ ων η Αίτηση - εφεσίβλητων και εναντίον των Αιτητών - εφεσειόντων ύψους €4.800,00 πλέον Φ.Π.Α., εάν υπάρχει.
Μ. ΑΜΠΙΖΑΣ, Δ.
Μ. ΤΟΥΜΑΖΗ, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο