ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ‑ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Ποινική Έφεση Αρ.: 205/2025)
21 Αυγούστου, 2025
[Μ. ΑΜΠΙΖΑΣ, Μ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Μ. ΤΟΥΜΑΖΗ, Δ/ΣΤΕΣ]
ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
Εφεσείοντας,
v.
M. K. N.,
Εφεσίβλητη.
____________________
Π. Βαρνάβα για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τον Εφεσείοντα.
Λ. Νεοφύτου με Τ. Τελειανίδου (κα) για Χ. Τιμοθέου και Λ. Νεοφύτου, για την Εφεσίβλητη.
ΑΜΠΙΖΑΣ, Δ: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη.
ΑΠΟΦΑΣΗ
(Αυθημερόν)
ΑΜΠΙΖΑΣ, Δ.: Ως προκύπτει να αποτελεί κοινό έδαφος, η εφεσίβλητη αντιμετώπιζε, ενώπιον του Κακουργιοδικείου Λεμεσού, ποινική υπόθεση που αφορούσε σημαντικό αριθμό κατηγοριών για κατοχή και κατοχή με σκοπό την προμήθεια μεγάλων ποσοτήτων ναρκωτικών τάξεως Α’ και Β’. Ήταν συγκατηγορούμενη με άλλα δύο πρόσωπα. Στο πλαίσιο της εν λόγω υπόθεσης, η εφεσίβλητη τελούσε υπό κράτηση. Στις 11.7.2025 αποφασίστηκε η αναστολή της εν λόγω δίωξης, αλλά και ακόμη μίας η οποία αφορούσε τέταρτο πρόσωπο, με σκοπό την επανακαταχώρηση μίας υπόθεσης εναντίον και των τεσσάρων αυτών προσώπων. Η εν λόγω νέα υπόθεση καταχωρήθηκε την ίδια ημέρα και μετά την παραπομπή των σε αυτήν κατηγορουμένων στο Κακουργιοδικείο, το πρωτόδικο Δικαστήριο επιλήφθηκε του αιτήματος της Κατηγορούσας Αρχής για κράτηση των κατηγορουμένων. Ένσταση στο αίτημα αυτό ήγειρε μόνο η εφεσίβλητη (κατηγορούμενη αρ. 3), με τον κατηγορούμενο αρ. 2 να μην φέρει ένσταση και τους κατηγορούμενους αρ. 1 και 4 να επιφυλάσσονται να εγείρουν ένσταση κατά τη δικάσιμο που ορίστηκε ενώπιον του Κακουργιοδικείου, στις 16.9.2025.
Η εφεσίβλητη βρίσκεται αντιμέτωπη με κατηγορίες που περιλαμβάνουν κατοχή και κατοχή με σκοπό την προμήθεια σε άλλα πρόσωπα 5 κιλών κοκαϊνης και 4 κιλών και 890 γραμμαρίων κάνναβης, καθώς επίσης και συνωμοσίας με τους άλλους κατηγορουμένους για την παράνομη κατοχή της πιο πάνω ποσότητας ελεγχόμενου φαρμάκου τάξεως Α’ με σκοπό την προμήθεια σε άλλα πρόσωπα. Από μόνη της αντιμετωπίζει και κατηγορία κατοχής μικρής ποσότητας κάνναβης.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέτασε τους παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη για σκοπούς ενός τέτοιου αιτήματος και αποφάσισε την επιβολή όρων εγγύησης αναφορικά με την εφεσίβλητη, στην βάση των όσων αναλύει στο σκεπτικό του.
Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας εφεσιβάλλει την πρωτόδικη απόφαση με ένα λόγο έφεσης, ότι η πρωτόδικη απόφαση ήταν αποτέλεσμα εσφαλμένης άσκησης της διακριτικής εξουσίας του Δικαστηρίου η οποία δεν ασκήθηκε κατά τρόπο δικαστικό. Προβάλλεται, συναφώς, ότι εσφαλμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο θεώρησε ότι οι προσωπικές περιστάσεις της εφεσίβλητης ήταν τέτοιες που δημιουργούσαν στενούς δεσμούς με τη Δημοκρατία. Ακόμη όμως και να μπορούσε να κριθεί ότι οι δεσμοί αυτοί ήταν στενοί, δεν θα μπορούσαν να υπερφαλαγγίσουν τη σοβαρότητα των αδικημάτων που η εφεσίβλητη αντιμετώπιζε, την πιθανότητα καταδίκης της και την ανάγκη για επιβολή αποτρεπτικών ποινών ώστε να μπορούσε να επιβληθούν όροι εγγύησης. Περαιτέρω δε, ότι εσφαλμένα αποδόθηκε βαρύνουσα σημασία στο γεγονός ότι, κατά τη δικάσιμο, η εφεσίβλητη παρέμεινε στον χώρο του Δικαστηρίου ενώ η δίωξη της υπόθεσης στην οποία ήταν υπόδικη είχε ανασταλεί.
Είναι χρήσιμο να λεχθεί ότι τα όσα αφορούν τη διαπίστωση της σοβαρότητας των αδικημάτων, την πιθανότητα καταδίκης της εφεσίβλητης και την ποινή που δυνατό να επιβληθεί στην εφεσίβλητη σε περίπτωση καταδίκης, δεν αποτελούν αντικείμενο της παρούσας έφεσης.
Έχουμε με μεγάλη προσοχή ακούσει και εξετάσει τα όσα οι δύο ευπαίδευτοι συνήγοροι έχουν θέσει ενώπιον μας με την επιχειρηματολογία τους. Είναι προφανές ότι το τι αποτελεί αντικείμενο εξέτασης από το Εφετείο είναι η ορθότητα της άσκησης της διακριτικής ευχέρειας του πρωτόδικου Δικαστηρίου επί του θέματος. Συγκεκριμένα δε, σε ό,τι αφορά τη συνεκτίμηση όσων πρέπει να συνεκτιμούνται κατά την άσκηση αυτής της διακριτικής ευχέρειας.
Για σκοπούς πληρότητας, παραθέτουμε το κάτωθι απόσπασμα από την A.A.S. v. Αστυνομίας, Ποινική Έφεση Αρ. 193/2022, ημερομηνίας 14.9.2022:
«Υπενθυμίζουμε ότι η κράτηση ενός υποδίκου μέχρι τη δίκη ή η επιβολή όρων για σκοπούς εξασφάλισης της παρουσίας του στο Δικαστήριο, εμπίπτει στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου με αφετηρία, βεβαίως, την ατομική ελευθερία και ότι η κράτηση αποτελεί μέτρο κατ' εξαίρεση (Σιακαλλή ν. Δημοκρατίας (1997) 2 Α.Α.Δ. 130, 134). Επέμβαση του Εφετείου χωρεί αν διαπιστωθεί ότι αυτή η εξουσία δεν ασκήθηκε κατά τρόπο δικαστικό, είτε διότι εμφιλοχώρησαν εξωγενή στοιχεία, είτε γιατί παραγνωρίστηκαν κριτήρια που καθορίστηκαν από τη νομολογία ως προαπαιτούμενα (Dydi v. Δημοκρατίας, Ποινική Έφεση Αρ. 103/2020 [σχ. με 104/2020], ημερ. 3/9/2020 και Γεωργίου v. Αστυνομίας, Ποινική Έφεση Αρ. 131/2021, ημερ. 1/9/2021). Στην Κωνσταντινίδης ν. Δημοκρατίας (1997)2 Α.Α.Δ. 109 λέχθηκε ότι «το Εφετείο δεν επεμβαίνει στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας που παρέχεται στα πρωτόδικα Δικαστήρια εκτός για πολύ σοβαρούς λόγους και σε εξαιρετικές περιπτώσεις». (Βλ. επίσης Μαυρομιχάλης ν. Αστυνομίας (2014) 2 Α.Α.Δ. 256, ECLI:CY:AD:2014:B251 και Suleyman v. Αστυνομίας, ποιν.εφ. 120/20, 11.8.20), ECLI:CY:AD:2020:B286, ECLI:CY:AD:2020:B286.»
Αμφότεροι οι συνήγοροι αναφέρθηκαν σε ζητήματα που αφορούν τη σημασία του ότι η εφεσίβλητη δεν αποχώρησε από το Δικαστήριο ενώ δεν τελούσε υπό κράτηση. Τελικώς, αμφότερες οι πλευρές συμφώνησαν ότι μπορεί να ληφθούν τέτοιες περιστάσεις υπόψιν, υπό τα δεδομένα των περιστάσεων της κάθε υπόθεσης. Εξ’ ου και η ύπαρξη σχετικής νομολογίας (βλ. Παπεττίδης v. Αστυνομίας, Ποινική Έφεση Αρ. 251/2024, ημερομηνίας 22.10.2024 και Ιακωβίδης v. Αστυνομίας, Ποινική Έφεση Αρ. 185/2020, ημερομηνίας 25.11.2020, ECLI:CY:AD:2020:B405).
Επομένως, είναι χρήσιμο να τεθεί το τί το πρωτόδικο Δικαστήριο κατέγραψε και έλαβε υπόψιν για να καταλήξει στην τελική του ετυμηγορία:
«Σε σχέση με την 3η Κατηγορούμενη έχει καταγωγή από Βουλγαρία, αλλά γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Νότιο Αφρική. Πώλησε όλη της την περιουσία στην Νότιο Αφρική και μετακόμισε στην Κύπρο, όπου διαμένει τα τελευταία 5 έτη μαζί με την μητέρα της. Ενοικιάζει διαμέρισμα με ενοίκιο €600= μηνιαίως, εργάζεται ως αισθητικός και ασχολείται με την τοποθέτηση βλεφαρίδων στο δικό της υποστατικό, με μισθό περίπου €1500 μηνιαίως και για την πρόσφατη αγορά αυτοκινήτου μάρκας MERCEDES συνήψε δάνειο με την Τράπεζα Κύπρου, για το οποίο καταβάλλει €150= μηνιαίως.
Ήταν υπόδικη στις Κεντρικές Φυλακές, λόγω της εκκρεμούσας ποινικής υπόθεσης υπ’ αρ. 20788/2024, από τα τέλη Νοεμβρίου μέχρι και την 11/07/2025, οπόταν και αναστάληκε η ποινική δίωξη εναντίον των Κατηγορουμένων 1 μέχρι και 3. Από τις 09:45 μέχρι και τις 11:50 που το παρόν Δικαστήριο επιλήφθηκε της παρούσας υπόθεσης στις 11/07/2025, η οποία αποτελεί συγχώνευση δύο υποθέσεων που εκκρεμούσαν ενώπιον του Κακουργιοδικείου εναντίον των Κατηγορουμένων 1-3 και του Κατηγορουμένου 4 αντίστοιχα και αναστάληκαν οι ποινικές διώξεις, ώστε να επανακαταχωρηθεί ένα κατηγορητήριο, η Κατηγορούμενη παρέμεινε στο χώρο του Δικαστηρίου χωρίς να διαφύγει. Επιπρόσθετα, αξίζει να σημειωθεί ότι, από τις 11:50 μέχρι και τις 15:40 που διήρκησε η διαδικασία, έγιναν δύο διαλείμματα συνολικής διάρκειας 1 ώρας και 15’, χωρίς να προσπαθήσει είτε η ίδια είτε οι υπόλοιποι συγκατηγορούμενοι της να διαφύγουν της υποχρέωσής τους να είναι ενώπιον του Δικαστηρίου.
Εκείνο το οποίο απαιτείται, είναι συνεκτίμηση όλων των περιστάσεων της υπόθεσης και του Κατηγορούμενου. Άλλωστε «συγκεκριμένη μαρτυρία» για την μελλοντική πρόθεση κάποιου να εμφανιστεί ή όχι στη δίκη του, σπάνια είναι διαθέσιμη.
Έχοντας κατά νου όλα όσα ανέφερα ανωτέρω και συνεκτιμώντας τα αντικειμενικά δεδομένα, με την έννοια πως αυτά άπτονται της σοβαρότητας των κατηγοριών και της εκ πρώτης όψεως πιθανολόγησης καταδίκης στη βάση του μαρτυρικού υλικού, αλλά και τα υποκειμενικά δεδομένα, ήτοι τους δεσμούς που έχει η ίδια δημιουργήσει με την Κύπρο έχοντας εγκατασταθεί μόνιμα με τη μητέρα της, χωρίς να έχει λεχθεί οποιαδήποτε διασύνδεση με χώρα του εξωτερικού, αφού πώλησε όλη της την περιουσία στη χώρα όπου μεγάλωσε, ζει δε στην Κύπρο τα τελευταία 5 και πλέον έτη και προσμετρώντας αυτά ανάλογα με τη βαρύτητα της ύπαρξης κινδύνου να μην παρουσιαστεί η 3η Κατηγορούμενη στη δίκη της ενώπιον του Κακουργιοδικείου, κρίνω ότι, η παρουσία της στο Δικαστήριο μπορεί να διασφαλιστεί με την επιβολή αυστηρών όρων.»
Θεωρούμε ότι δεν είναι εσφαλμένη η γενική προσέγγιση του θέματος από το πρωτόδικο Δικαστήριο. Φρονούμε όμως, και όχι ως θέμα προσωπικής άποψης, αλλά ως αντικειμενική κρίση των δεδομένων της υπόθεσης, ότι η πρωτόδικη κρίση ελέγχεται.
Σχετική δεν μπορεί παρά να είναι η υπόθεση Mingxia Hua v. Αστυνομίας (2011) 2 Α.Α.Δ. 152, στην οποία η εφεσείουσα, αλλοδαπή υπήκοος, παντρεύτηκε Κύπριο πολίτη ο οποίος υιοθέτησε την 18χρονη κόρη της η οποία φοιτούσε σε ιδιωτικό σχολείο. Η εφεσείουσα δραστηριοποιείτο επαγγελματικά στην Κύπρο όπου και παρέμεινε για δεκαετή περίοδο. Κρίθηκε ότι τα γεγονότα που αφορούσαν τις προσωπικές της περιστάσεις συνέβησαν μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα το οποίο λογικά δεν ήταν αρκετό για τη δημιουργία ισχυρών σχέσεων και δεσμών της εφεσείουσας με τον τόπο και τους ανθρώπους, ώστε να θεωρείται ότι η ύπαρξη ενός τέτοιου παράγοντα θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτρεπτικά στο ενδεχόμενο πρόθεσης διαφυγής στο εξωτερικό προς αποφυγή της εμφάνισης στη δίκη.
Στην παρούσα υπόθεση, δεν μπορεί να παραβλεφθεί ότι οι προσωπικές περιστάσεις που αφορούν την εφεσίβλητη δεν είναι τέτοιες που να φανερώνουν ισχυρούς δεσμούς με την Κυπριακή Δημοκρατία. Πέραν της εγκατάστασης της εφεσίβλητης με τη μητέρα της στην Κύπρο προ πενταετίας και την πώληση της περιουσίας της στη Ν. Αφρική, δεν φαίνεται να υφίσταται κατάσταση πραγμάτων που κατά λογική εκτίμηση να αποκλείει την εγκατάλειψη της Κύπρου προς αποφυγή ενδεχόμενων συνεπειών από μία τόσο σοβαρή υπόθεση. Τα όσα τέθηκαν ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου, συνεκτιμώμενα με τους υπόλοιπους παράγοντες που κατέγραψε το πρωτόδικο Δικαστήριο, δεν κατεδείκνυαν συνθήκες ύπαρξης τέτοιων ισχυρών σχέσεων και δεσμών με την Κυπριακή Δημοκρατία ικανών να υπερφαλαγγίσουν τη σοβαρότητα των αδικημάτων, την πιθανότητα καταδίκης και την ενδεχόμενη ποινή προς την εφεσίβλητη σε περίπτωση καταδίκης.
Κρίνουμε ότι η διακριτική ευχέρεια του πρωτόδικου Δικαστηρίου ασκήθηκε λανθασμένα ώστε να είναι επιτρεπτή και επιβεβλημένη, υπό τας περιστάσεις, η παρέμβαση μας. Κρίνουμε ότι η παρούσα υπόθεση είναι μία από εκείνες που θα έπρεπε να τύχει εφαρμογής η εξαίρεση του κανόνα, με τη διαταγή κράτησης, αντικειμενικά, να ήταν η ορθή διαταγή. Η κατάληξη μας αυτή δεν θα μπορούσε να ανατραπεί από την μεταγενέστερη τήρηση, από μέρους της εφεσίβλητης, των όρων εγγύησης στο μεσοδιάστημα της εκκρεμότητας της παρούσας έφεσης.
Ως αποτέλεσμα, η έφεση επιτυγχάνει και η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται. Οι επιβληθέντες όροι εγγύησης ακυρώνονται. Διατάσσεται η κράτηση της εφεσίβλητης μέχρι την ορισθείσα, στις 16.9.2025, δικάσιμο.
Μ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.
Μ. ΤΟΥΜΑΖΗ, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο