ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ‑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση Αρ.: 114/2025)
16 Οκτωβρίου 2025
[Χ.Β. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Μ. ΤΟΥΜΑΖΗ, Θ. ΘΩΜΑ, Δ/ΣΤΕΣ]
ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ
Εφεσείων
v.
OLEKSANDR SERGIYOVICH LAZANIUK
Εφεσιβλήτου
___________________________
Αίτηση ημερ. 28.8.2025 για προσαγωγή μαρτυρίας κατ’ έφεσιν
Σ. Ερωτοκρίτου, για Γενικόν Εισαγγελέα, για τον Εφεσείοντα - Αιτητή
Θ. Αδάμου για Μ. Χριστοφή & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε., για τον Εφεσίβλητο - Καθ’ ου η αίτηση
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Δ.: Η απόφαση είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τον Θ. Θωμά, Δ.
Ε Ν Δ Ι Α Μ Ε Σ Η Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΘΩΜΑ, Δ.: Η ως άνω έφεση στρέφεται εναντίον της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού ημερομηνίας 27.6.2025, με την οποία απορρίφθηκε αίτημα των Ουκρανικών Αρχών για έκδοση του Εφεσίβλητου.
Ο Εφεσείων Γενικός Εισαγγελέας με την υπό εξέταση αίτησή του επιδιώκει τη λήψη άδειας για προσαγωγή ενώπιον του Εφετείου συμπληρωματικής ή και επιπρόσθετης μαρτυρίας, με τη μορφή ένορκης δήλωσης.
Η αίτηση υποστηρίζεται από ένορκη δήλωση της δικηγόρου της Δημοκρατίας κας Χαραλάμπους, στην οποία αναφέρονται τα ακόλουθα:
α) Το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού με την απόφασή του ημερομηνίας 27.6.2025 απέρριψε το αίτημα των Ουκρανικών Αρχών για έκδοση του Εφεσίβλητου για τον λόγο ότι δεν τέθηκε στους μάρτυρες της αιτούσας χώρας, στη σωστή της διάσταση, η θέση της πλευράς του Εφεσίβλητου επί του ζητήματος της καθυστέρησης της υποβολής του αιτήματος των Ουκρανικών Αρχών προς τις Κυπριακές Αρχές για προσωρινή σύλληψη του Εφεσίβλητου, ώστε οι μάρτυρες να είχαν τη δυνατότητα να απαντήσουν δεόντως και να θέσουν τη δική τους εκδοχή επί του ως άνω ζητήματος.
β) Μετά την έκδοση της πρωτόδικης απόφασης, ο δικηγόρος της Δημοκρατίας, που χειρίζεται την υπόθεση, ζήτησε από την Αστυνομία να τον εφοδιάσει με πληροφορίες σχετικά με την καθυστέρηση στην προώθηση του ως άνω αιτήματος των Ουκρανικών προς τις Κυπριακές αρχές. Όπως η κα Χαραλάμπους ενημερώνεται από τον δικηγόρο που χειρίζεται την υπόθεση, οι πληροφορίες που έδωσε η Αστυνομία και αποτελούν την προτεινόμενη προς προσαγωγή μαρτυρία, δεν μπορούσαν να προβλεφθούν και εξασφαλιστούν κατά την πρωτόδικη διαδικασία με την επίδειξη εύλογης επιμέλειας, εφόσον το ζήτημα της καθυστέρησης δεν είχε τεθεί στη σωστή του διάσταση στους μάρτυρες της αιτούσας χώρας, ώστε οι τελευταίοι να είχαν τη δυνατότητα να απαντήσουν δεόντως και να επεξηγήσουν τους λόγους για τους οποίους υπήρξε καθυστέρηση στο αίτημα για σύλληψη του Εφεσίβλητου.
γ) Όπως περαιτέρω ενημερώνεται από τον δικηγόρο που χειρίζεται την υπόθεση, η ανωτέρω προτεινόμενη προς προσαγωγή μαρτυρία είναι τέτοιας φύσης, ώστε αν προσαχθεί ενώπιον του Εφετείου θα έχει σημαντική επίδραση στο αποτέλεσμα της έφεσης, καθότι το Εφετείο θα προχωρήσει στην ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης εφόσον παρουσιαστούν οι σχετικές απαντήσεις στο ζήτημα της καθυστέρησης.
δ) Η μαρτυρία που επιδιώκεται να προσαχθεί είναι άμεσα σχετική με τους λόγους έφεσης και στοχεύει στην ενίσχυση και τεκμηρίωση της θέσης του Εφεσείοντος, ως αυτή επεξηγείται μέσω των λόγων έφεσης. Η προσαγωγή της θα συμβάλει καθοριστικά στην πλήρη απονομή της δικαιοσύνης. Σε περίπτωση που δεν επιτραπεί η προσαγωγή της, η πλευρά του Εφεσείοντος θα στερηθεί του δικαιώματος της δίκαιης δίκης.
Προσχέδιο της προτεινόμενης ένορκης δήλωσης της κας Μούντη με τη συνημμένη σε αυτήν κατάθεση του Λοχία 2762 ημερομηνίας 16.7.2025 παρουσιάζεται από την κα Χαραλάμπους.
Η ΕΝΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΦΕΣΙΒΛΗΤΟΥ
Ο Εφεσίβλητος εναντιώθηκε στην αιτούμενη θεραπεία. Με την Ένσταση (Έντυπο αρ. 36) που καταχώρισε προβάλλει δώδεκα συνολικά λόγους ένστασης, μερικοί από τους οποίους αποτελούν επανάληψη άλλων λόγων. Οι βασικοί λόγοι Ένστασης είναι οι ακόλουθοι:
1. Δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις της νομολογίας και της νομοθεσίας για προσκόμιση επιπρόσθετης μαρτυρίας.
2. Η αιτούσα χώρα είχε τη δυνατότητα να προσκομίσει τη μαρτυρία της κατά την ακροαματική διαδικασία ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου και ουδείς της αποστέρησε αυτό το δικαίωμα.
3. Το ζήτημα της καθυστέρησης τέθηκε, κατά την πρωτόδικη διαδικασία, σε μάρτυρα της αιτούσας χώρας, ο οποίος είχε κάθε ευκαιρία να τοποθετηθεί επ’ αυτού.
4. Η μαρτυρία την οποία επιδιώκει να προσκομίσει η αιτούσα χώρα ήταν γνωστή και διαθέσιμη και θα μπορούσε να ληφθεί για χρήση κατά την πρωτόδικη διαδικασία με εύλογη επιμέλεια.
5. Οποιαδήποτε μεταγενέστερη της απόφασης μαρτυρία αποτελεί προϊόν εκ των υστέρων σκέψης με σκοπό να δικαιολογηθεί η καθυστέρηση.
6. Η αιτούσα χώρα κωλύεται να αιτείται την προσκόμιση μαρτυρίας για να δικαιολογήσει την καθυστέρηση αφού, ως αναφέρεται στην κατάθεση του Λοχία 2762, είναι η ίδια η αιτούσα χώρα που καθυστέρησε να στείλει τις αιτούμενες διευκρινίσεις.
7. Επιχειρείται η παρουσίαση μαρτυρίας προσώπου άλλου από τον ενόρκως δηλούντα.
Η Ένσταση υποστηρίζεται από την ένορκη δήλωση της κας Βαλανίδου, δικηγόρου στο δικηγορικό γραφείο που εκπροσωπεί τον Εφεσίβλητο. Σε αυτήν αναφέρονται τα ακόλουθα:
α) Ο Εφεσίβλητος διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην Κυπριακή Δημοκρατία από το έτος 2018 με το καθεστώς του επισκέπτη. Αρχικά διέμεινε για σύντομο χρονικό διάστημα στο Παραλίμνι και ακολούθως, περί τα τέλη του 2018, μετακόμισε στη Λεμεσό όπου ζει μέχρι σήμερα. Κάθε χρόνο ενημερώνει τις Κυπριακές Αρχές για τη διεύθυνση διαμονής του, υποβάλλοντας στο Τμήμα Αλλοδαπών και Μετανάστευσης όλα τα σχετικά έγγραφα.
β) Όπως την ενημέρωσε ο Εφεσίβλητος, μέχρι τον Ιούνιο του 2023 δεν είχε επικοινωνήσει μαζί του οποιοδήποτε μέλος της Αστυνομίας. Επανειλημμένα απαντούσε σε κλήσεις του Τμήματος Αλλοδαπών και Μετανάστευσης και παραλάμβανε αλληλογραφία του ως άνω Τμήματος στη διεύθυνση διαμονής του στη Λεμεσό. Από τον Ιούλιο του 2020 διαμένει στην οδό Αγίου Ανδρέου. Ενημέρωσε το Τμήμα Αλλοδαπών και Μετανάστευσης για τη νέα διεύθυνση του.
γ) Όπως την ενημερώνει ο δικηγόρος που χειρίζεται την υπόθεση, αφενός το ζήτημα της καθυστέρησης τέθηκε πρωτόδικα κατά την αντεξέταση του Μ.Α.2 και αφετέρου η μαρτυρία η οποία επιχειρείται να παρουσιαστεί, αφορά γεγονότα γνωστά στην Αστυνομία εδώ και χρόνια.
ΝΟΜΙΚΗ ΠΤΥΧΗ
Η Αίτηση στηρίζεται, μεταξύ άλλων, στα Άρθρα 3, 9 και 11 του περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλες Διατάξεις) Νόμου 33/1964, στο Άρθρο 25 (3) του περί Δικαστηρίων Νόμου 14/1960, στο Άρθρο 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στο Άρθρο 9 του περί Εκδόσεως Φυγοδίκων Νόμου 97/1970 και στον Κ.41.13 των Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας του 2023.
Το Άρθρο 25(3) του περί Δικαστηρίων Νόμου προνοεί τα ακόλουθα:
«(3) Παρά πάσαv διάταξιv τoυ περί Πoιvικής Δικovoμίας Νόμoυ ή oιoυδήπoτε άλλoυ vόμoυ ή διαδικαστικoύ καvovισμoύ και επιπρoσθέτως oιωvδήπoτε υπό τoύτωv χoρηγoυμέvωv εξoυσιώv, το Εφετείο ή το Ανώτατο Δικαστήριο, αναλόγως της περιπτώσεως κατά τηv ακρόασιv και διάγvωσιv oιασδήπoτε εφέσεως, είτε εv πoλιτική είτε εv πoιvική υπoθέσει δεv θα δεσμεύεται υπό oιασδήπoτε απoφάσεως περί πραγματικώv γεγovότωv τoυ εκδικάσαvτoς δικαστηρίoυ και θα έχη εξoυσίαv vα αvαθεωρή τας πρoσαχθείσας απoδείξεις, vα συvάγη τα ίδια αυτoύ συμπεράσματα, vα ακoύη και δέχεται περαιτέρω απoδεικτικά μέσα και, όπoυ αι περιστάσεις της υπoθέσεως απαιτoύσιv oύτω, vα επαvακρoάται oιωvδήπoτε μαρτύρωv ήδη ακoυσθέvτωv υπό τoυ εκδικάσαvτoς δικαστηρίoυ, και δύvαται vα δώση oιαvδήπoτε απόφασιv ή vα εκδώση oιovδήπoτε διάταγμα τo oπoίov αι περιστάσεις της υπoθέσεως δικαιoλoγoύv, συμπεριλαμβαvoμέvoυ και διατάγματoς περί επαvακρoάσεως της υπoθέσεως υπό τoυ εκδικάσαvτoς αυτήv ή άλλoυ αρμoδίoυ δικαστηρίoυ ως θα διέτασσε το Εφετείο ή το Ανώτατο Δικαστήριο, αναλόγως της περιπτώσεως».
Οι προϋποθέσεις, τις οποίες θα πρέπει να ικανοποιήσει ο αιτούμενος την προσαγωγή περαιτέρω μαρτυρίας ενώπιον του Εφετείου, με βάση τη διαχρονική επί του θέματος νομολογία μας, είναι οι ακόλουθες:
1. Η μαρτυρία δεν θα μπορούσε να εξασφαλιστεί με εύλογη επιμέλεια ώστε να χρησιμοποιηθεί κατά την πρωτόδικη διαδικασία.
2. Η μαρτυρία θα πρέπει να είναι τέτοια που αν δοθεί θα έχει κατά πάσα πιθανότητα σημαντική επίδραση στο αποτέλεσμα της υπόθεσης, αν και δεν είναι απαραίτητο να είναι αποφασιστικής σημασίας.
3. Θα πρέπει να είναι τέτοια που πιθανόν να γίνει πιστευτή ή θα πρέπει να είναι προφανώς αξιόπιστη, αν και δεν χρειάζεται να είναι αναντίλεκτη.
Στο σύγγραμμα του Γεώργιου Μ. Πική, Ποινική Δικονομία στην Κύπρο, 2η Αναθεωρημένη Έκδοση (2013), αναφέρονται τα ακόλουθα στις σελίδες 308 – 313:
«Οι πρόνοιες του Άρθρου 146(β) και (γ) του Κεφ. 155 συναρτώνται με τα διαλαμβανόμενα στο Άρθρο 25(3) του Ν. 14/60. Το εν λόγω εδάφιο διεύρυνε τις εξουσίες του Ανωτάτου Δικαστηρίου να ακούει μαρτυρία κατ' έφεση. Η ερμηνεία και εμβέλεια των προνοιών του Άρθρου 25(3) εξετάστηκε σε σειρά αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου, αρχής γενομένης από την Charalambous v. Demetriou (1961) C.L.R. 14. Ηταν η προσέγγιση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ότι με το υπό αναφορά νομοθέτημα δεν διευρύνεται ριζικά η εξουσία επέμβασής του σε ευρήματα γεγονότων του πρωτόδικου Δικαστηρίου βασισμένα στην αξιοπιστία μαρτύρων, εκτός σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Στη μετέπειτα απόφαση Kkolis v. The Republic (1961) C.L.R. 53, επιβεβαιώθηκε ότι το υπό εξέταση εδάφιο δεν παρέχει απεριόριστη εξουσία στο Ανώτατο Δικαστήριο να επεμβαίνει σε ευρήματα γεγονότων, εκτός κάτω από εξαιρετικές περιστάσεις. Ακολούθησαν οι αποφάσεις Simadiakos v. The Police (1961) C.L.R. 64, Christodoulides v. The Police (1968) 2 C.L.R. 226, Vrahimis v. The Police (1970) 2 C.L.R. 120 και Varnava v. The Police (1973) 2 C.L.R. 317, όπου επιβεβαιώθηκε η προηγούμενη νομολογιακή προσέγγιση και δεν έγινε αποδεκτή η θέση ότι με τη θεσμοθέτηση του Άρθρου 25(3) επήλθε ουσιαστική αλλαγή ως προς την υφιστάμενη κατάσταση πραγμάτων σε αναφορά με τη θεώρηση ευρημάτων γεγονότων. Τονίστηκε ότι τα εν λόγω ευρήματα ανάγονται στη δικαιοδοσία του πρωτόδικου Δικαστηρίου και ότι το Άρθρο 25(3) δεν σκόπευε στη μεταβολή της θέσης αυτής.
Το βάρος απόδειξης ότι παρέχεται πεδίο για την εφαρμογή του Άρθρου 25(3) παραμένει στο μέρος που προσβάλλει τα ευρήματα και εναπόκειται σε κάθε περίπτωση στο διάδικο ο οποίος προωθεί εισήγηση για προσαγωγή μαρτυρίας ενώπιον του Εφετείου να πείσει για την αναγκαιότητα αυτή (HadjiAntoni v. Vassiliadou (1961) C.L.R. 103). Στην υπόθεση Χριστοδούλου άλλως Ρόπας κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2000) 2 Α.Α.Δ. 294, επιβεβαιώθηκε προηγούμενη νομολογία σύμφωνα με την οποία αποκλείεται η προσαγωγή μαρτυρίας κατ' έφεση με αναφορά σε γεγονότα τα οποία έλαβαν χώραν μεταγενέστερα της δίκης. Ως προς τα κριτήρια που διέπουν την αποδοχή μαρτυρίας κατ' έφεση, καθοδηγητική είναι η απόφαση Δημητρίου ν. Δημοκρατίας (Αρ. 1) (2001) 2 Α.Α.Δ. 8, όπου, αφού γίνεται εκτεταμένη ανασκόπηση της σταθερής επί του θέματος νομολογίας, καθορίζεται ότι οι προϋποθέσεις είναι:
«(α) Η μαρτυρία δεν μπορούσε να εξασφαλιστεί προς χρήση κατά την πρωτόδικη διαδικασία με την επίδειξη εύλογης επιμέλειας.
(β) Η μαρτυρία πρέπει να είναι τέτοια ώστε αν προσαγόταν θα ήταν πιθανό να είχε κάποια σημαντική επίδραση στο αποτέλεσμα της υπόθεσης αν και δεν είναι ανάγκη να είναι αποφασιστικής σημασίας.
(γ) Η μαρτυρία πρέπει να είναι τέτοια ώστε να εμφανίζεται αξιόπιστη αν και δεν είναι ανάγκη να είναι αναντίλεκτη.»
(βλ. και στην υπόθεση Ζαρή ν. Δημοκρατίας (Αρ. 1) (2015) 2 Α.Α.Δ. 292.
Όπως προκύπτει από την πρωτόδικη απόφαση, το αίτημα για την έκδοση του Εφεσίβλητου απερρίφθη λόγω καθυστέρησης στην προώθηση του. Ως έχει ήδη αναφερθεί, η προτεινόμενη προς προσαγωγή μαρτυρία περιλαμβάνεται σε ένορκη δήλωση της κας Μούντη, η οποία είναι τοποθετημένη στη Μονάδα Διεθνούς Νομικής Συνεργασίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης. Η κα Μούντη στην ουσία παραθέτει το περιεχόμενο της κατάθεσης του Λοχία 2762 ημερ. 16.7.2025, την οποία και επισυνάπτει στην προτεινόμενη ένορκη δήλωση της. Σύμφωνα με το περιεχόμενο της εν λόγω κατάθεσης, περί τον Μάρτιο του 2019 υποβλήθηκε αίτηση από τον Γενικό Εισαγγελέα της Ουκρανίας προς την Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης της Δημοκρατίας για έκδοση του Εφεσίβλητου στην Ουκρανία. Αρχικά η αλληλογραφία για εντοπισμό του Εφεσίβλητου στάληκε στο ΤΑΕ Αμμοχώστου, αφού η πρώτη διεύθυνση που είχε δώσει ήταν στο Παραλίμνι. Μετά από εξετάσεις που διενήργησε το ΤΑΕ Αμμοχώστου, διαπιστώθηκε ότι δεν διέμενε στη διεύθυνση που είχε δηλώσει. Στις 14.5.2019 εκδόθηκε εναντίον του Εφεσίβλητου ειδοποίηση αναζήτησης τύπου “Diffusion” για Ερυθρά Αγγελία (“Red Notice”). Στις 2.9.2019 το ΤΑΕ Λεμεσού έλαβε επιστολή της Interpol Λευκωσίας για συνέχιση των εξετάσεων προς εντοπισμό του Εφεσίβλητου. Από διακριτικές εξετάσεις που έγιναν διαπιστώθηκε ότι ο Εφεσίβλητος διέμενε στη Λεμεσό. Αποφασίστηκε να μην εκδοθεί εναντίον του προσωρινό αλλά κανονικό ένταλμα σύλληψης, εφόσον είχαν παραληφθεί στο μεταξύ τα κανονικά έγγραφα για σκοπούς διαδικασίας έκδοσής του. Για την έκδοση κανονικού εντάλματος σύλληψης ήταν απαραίτητη η εξουσιοδότηση της Υπουργού Δικαιοσύνης, η οποία θα ετοιμαζόταν από τη Μονάδα Διεθνούς Νομικής Συνεργασίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Η κα Χατζηπροδρόμου, μέλος της ως άνω Μονάδας, στην προσπάθειά της να ετοιμάσει την εξουσιοδότηση, ζήτησε κάποιες διευκρινίσεις από τις Ουκρανικές Αρχές ως προς τα γεγονότα της υπόθεσης. Οι Ουκρανικές Αρχές άργησαν πάρα πολύ να στείλουν τις διευκρινίσεις, με αποτέλεσμα η εξουσιοδότηση της Υπουργού Δικαιοσύνης να εκδοθεί στις 18.5.2023. Τον Ιούνιο του 2023 εκδόθηκε το κανονικό ένταλμα σύλληψης, με βάση το οποίο έγινε η σύλληψη του Εφεσίβλητου στις 3.7.2023. Ρόλο στην αργοπορία σε σχέση με τη σύλληψη διαδραμάτισε και η πανδημία του κορωνοϊού, που κράτησε από τις 11.3.2020 μέχρι το τέλος του 2022.
Αυτό το οποίο έχουμε διαπιστώσει, είναι ότι η προτεινόμενη προς προσαγωγή μαρτυρία αναφέρεται σε γεγονότα τα οποία έλαβαν χώρα πριν την πρωτόδικη ακροαματική διαδικασία. Παρά δε το ότι η κατάθεση του Λοχία 2762 φέρει ημερομηνία 16.7.2025, ήτοι μεταγενέστερη της ημερομηνίας έκδοσης της πρωτόδικης απόφασης, εντούτοις τα όσα περιγράφονται σ’ αυτήν έλαβαν χώρα πριν την καταχώριση στο πρωτόδικο Δικαστήριο της αίτησης για έκδοση του Εφεσίβλητου. Ως έχουμε αντιληφθεί, η προτεινόμενη προς προσαγωγή μαρτυρία στοχεύει στο να δώσει κάποια επεξήγηση για την καθυστέρηση στη σύλληψη του Εφεσίβλητου και γενικότερα στην προώθηση του αιτήματος για έκδοσή του στην Ουκρανία.
Ως έχουμε ήδη αναφέρει, ο Εφεσείων διατείνεται, μέσω της ένορκης δήλωσης της κας Χαραλάμπους, ότι η προτεινόμενη προς προσαγωγή μαρτυρία δεν ήταν δυνατό να προβλεφθεί και εξασφαλιστεί για χρήση κατά την πρωτόδικη διαδικασία με την επίδειξη εύλογης επιμέλειας, επειδή το ζήτημα της καθυστέρησης υποβολής του αιτήματος των Ουκρανικών Αρχών προς τις Κυπριακές Αρχές για σύλληψη του Εφεσίβλητου δεν είχε τεθεί στη σωστή του διάσταση στους μάρτυρες της αιτούσας χώρας, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να απαντήσουν δεόντως και να θέσουν τη δική τους εκδοχή επί της καθυστέρησης. Όπως διαπιστώνουμε όμως από τα πρακτικά της πρωτόδικης διαδικασίας, το ζήτημα της καθυστέρησης του αιτήματος των Ουκρανικών Αρχών είχε όντως τεθεί από τον ευπαίδευτο συνήγορο του Εφεσίβλητου κατά την αντεξέταση του Μ.Α.2 (Κυριακίδη). Για του λόγου το αληθές, παραπέμπουμε στο ακόλουθο απόσπασμα από τα πρακτικά της πρωτόδικης διαδικασίας:
«Δικαστήριο (προς κ. Αδάμου): Αντιλαμβάνομαι, όμως στοχεύει όχι στην ουσία της υπόθεσης απλά στην καθυστέρηση, για το ζήτημα της καθυστέρησης; Γι’ αυτό εγείρετε την ερώτηση;
κ. Αδάμου: Ζήτημα διαδικασίας.
Δικαστήριο (προς κ. Αδάμου): Αν υπάρχει το θέμα κατάχρησης ή όχι;
κ. Αδάμου: Όχι.
Δικαστήριο (προς κ. Αδάμου): Για το ζήτημα της παρούσας διαδικασίας σε σχέση με την καθυστέρηση;
κ. Αδάμου: Ναι.
…………………………………………………………………………………….
Ε. Μας είχατε αναφέρει ότι τα έγγραφα παραλήφθηκαν από την υπηρεσία σας στις 09.08.2021, ας δεχτούμε ότι τα κατ’ ισχυρισμόν αδικήματα έλαβαν χώρα περί το 2015-2016, και με όσα μας έχετε προσκομίσει ο εκζητούμενος μέχρι το τέλος του 2017 ήταν στην Ουκρανία, από την εμπειρία σας σε αυτές τις υποθέσεις θεωρείται ότι υπήρξε σημαντική καθυστέρηση από τις ουκρανικές αρχές;
……………………………………………………………………………….
Ε. Η ερώτηση μου, απλά η ουσία της ερώτησης μου δεν είναι φυσικά ο μάρτυρας δεν είναι εμπειρογνώμονας, επί της ουκρανικής ποινικής δικονομίας, φυσικά και όχι. Όμως θέλω να υποβάλω στον μάρτυρα που μας ανέφερε ότι οι διαδικασίες δεν θεωρούνται χρονοβόρες και δεν θεωρείται πως υπήρξε καθυστέρηση να υποβάλω στον μάρτυρα πως ακριβώς επειδή οι ουκρανικές αρχές επιχειρούσαν να επιδώσουν όχι στον ίδιο τον εκζητούμενο κατά παράβαση του ποινικού δικαίου, αλλά και σε μέλη της οικογένειας του αυτός είναι και ένας από τους λόγους που υπήρξε καθυστέρηση. Και επίσης να αναφέρω πως σε παρόμοιες περιπτώσεις που επιχείρησαν να επιδώσουν έγγραφα σε πατέρα εκζητούμενου κρίθηκε πως η καθυστέρηση οφειλόταν στις αρχές και απορρίφθηκε το αίτημα. Αυτός ήταν ο σκοπός της ερώτησης.
Α. Αυτή είναι η δική σας θέση, δεν μπορώ να επιβεβαιώσω τα όσα λέτε ή ισχυρίζεστε».
(έμφαση δοθείσα)
Από τα όσα αναφέρονται αμέσως πιο πάνω, καθίσταται φανερό ότι το ζήτημα της καθυστέρησης των Ουκρανικών Αρχών είχε τεθεί στους μάρτυρες της αιτούσας χώρας. Δεν έχουμε αντιληφθεί ποια ήταν η, κατά τη θέση του Εφεσείοντος, «σωστή διάσταση» στην οποία θα έπρεπε να τεθεί το ζήτημα της καθυστέρησης του αιτήματος των Ουκρανικών αρχών στους μάρτυρες της αιτούσας χώρας, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να απαντήσουν δεόντως και να θέσουν τη δική τους εκδοχή.
Με κάθε σεβασμό προς τον Εφεσείοντα, δεν μας βρίσκει σύμφωνους η θέση του ότι η προτεινόμενη προς προσαγωγή μαρτυρία δεν μπορούσε να προβλεφθεί και εξασφαλιστεί για χρήση κατά την πρωτόδικη διαδικασία, επειδή το ζήτημα της καθυστέρησης δεν είχε τεθεί στη σωστή του διάσταση στους μάρτυρες της αιτούσας χώρας. Ως έχει ήδη αναφερθεί, το ζήτημα της καθυστέρησης του αιτήματος των Ουκρανικών αρχών προς τις Κυπριακές για σύλληψη του Εφεσίβλητου είχε τεθεί κατά την αντεξέταση του Μ.Α.2. Ως έχει δε νομολογηθεί, η έφεση δεν πρέπει να αντικρίζεται ως μια απεριόριστη ευκαιρία διόρθωσης της πρωτόδικης διαδικασίας σε σχέση με ζητήματα νομικά ή πραγματικά, τα οποία ο διάδικος μπορούσε και όφειλε να θέσει ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου (Σάββα ν. Αντωνίου (2014) 1 Α.Α.Δ. 874).
Πέραν των πιο πάνω, ως έχει ήδη αναφερθεί, η κα Χαραλάμπους στην ένορκη δήλωση της διατείνεται ότι η προτεινόμενη προς προσαγωγή μαρτυρία είναι τέτοιας φύσης ώστε, αν επιτρεπόταν η παρουσίαση της ενώπιον του Εφετείου θα είχε σημαντική επίδραση στο αποτέλεσμα της έφεσης, καθότι το Εφετείο θα προχωρούσε σε ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης, εφόσον παρουσιάζονταν οι σχετικές απαντήσεις στο θέμα της καθυστέρησης και το Εφετείο, αξιολογώντας τα ορθά και πλήρη δεδομένα, θα μπορούσε να προχωρήσει στην ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης. Διατείνεται ακόμα ότι θα είχε σημαντική επίδραση στην κρίση του Εφετείου ως προς τις ενέργειες της διοίκησης και ή τις ενέργειες ή παραλείψεις του Εφεσίβλητου.
Ως έχουμε αντιληφθεί από τα όσα αναφέρονται αμέσως πιο πάνω, αυτό το οποίο ζητείται κατ’ ουσίαν από το Εφετείο είναι, με την τυχόν αποδοχή του αιτήματος για προσαγωγή της προτεινόμενης μαρτυρίας, να αξιολογήσει και συσχετίσει τη νέα μαρτυρία με το υπόλοιπο μαρτυρικό υλικό, περαιτέρω δε να προχωρήσει να εξαγάγει τα δικά του συμπεράσματα επί του ζητήματος της καθυστέρησης, υποκαθιστώντας και αντικαθιστώντας, κατ’ αυτό τον τρόπο, το πρωτόδικο Δικαστήριο. Τέτοια διαδικασία όμως δεν είναι επιτρεπτή. Όπως έχει επανειλημμένα νομολογηθεί, η κατ’ έφεσιν διαδικασία δεν αποτελεί υποκατάστατο της διαδικασίας ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου (Λαπέρτας ν. Semio Production Ltd (Αρ. 2) (2003) 2 Α.Α.Δ. 249 και Egiazaryan κ.ά. ν. Denoro Investments Ltd κ.ά. (2013) 1 Α.Α.Δ. 409).
Δεν συμμεριζόμαστε ούτε τη θέση του Εφεσείοντος ότι η αποδοχή του αιτήματος του για παρουσίαση της επιπρόσθετης μαρτυρίας δεν θα οδηγήσει σε εκτροπή της διαδικασίας και δεν θα προκαλέσει καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της ακρόασης της Έφεσης. Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ποια θα ήταν η αντίδραση του Εφεσίβλητου στην τυχόν αποδοχή του ως άνω αιτήματος. Ούτε θα μπορούσαμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο της χρήσης από αυτόν των προβλεπόμενων δικονομικών μέσων για αμφισβήτηση της νέας μαρτυρίας, με ορατό πλέον τον κίνδυνο εκτροπής της διαδικασίας και πρόκλησης εντελώς αδικαιολόγητης καθυστέρησης στην ακρόαση της Έφεσης.
Θα πρέπει ακόμα να επισημάνουμε ότι το κατά πόσον ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο ασχολήθηκε με το ζήτημα της καθυστέρησης, παρά το ότι δεν τέθηκε στους μάρτυρες της αιτούσας χώρας στη σωστή του διάσταση, ως διατείνεται η πλευρά του Εφεσείοντος, είναι ζήτημα το οποίο ούτως ή άλλως θα εξεταστεί στο πλαίσιο της έφεσης, αφού αποτελεί έναν εκ των λόγων οι οποίοι εγείρονται στο σχετικό εφετήριο. Επισημαίνουμε ότι σύμφωνα με την αιτιολογία του τρίτου λόγου έφεσης, το πρωτόδικο Δικαστήριο εσφαλμένα και χωρίς να τεθεί στη σωστή του διάσταση στους μάρτυρες της αιτούσας χώρας ισχυρισμός για καθυστέρηση στην αποστολή του αιτήματος του γραφείου του Γενικού Εισαγγελέα της Ουκρανίας για προσωρινή σύλληψη του Εφεσίβλητου, αποφάνθηκε ότι για άγνωστους λόγους οι Κυπριακές Αρχές δεν ενήργησαν επί του αιτήματος για προσωρινή σύλληψη του Εφεσίβλητου. Θα θέλαμε επίσης να προσθέσουμε ότι αδυνατούμε να αντιληφθούμε τη θέση της κας Χαραλάμπους ότι η προτεινόμενη προς προσαγωγή μαρτυρία στοχεύει στο να τεκμηριώσει τη θέση του Εφεσείοντος, ως αυτή επεξηγείται δια των λόγων Έφεσης.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, καταλήγουμε ότι η αίτηση δεν μπορεί να πετύχει και για αυτό την απορρίπτουμε.
Έξοδα στην πορεία της έφεσης αλλά όχι εις βάρος του Εφεσίβλητου - Καθ’ ου η αίτηση.
Χ.Β. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Δ.
Μ. ΤΟΥΜΑΖΗ, Δ.
Θ. ΘΩΜΑ, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο