ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση Αρ.202/2017)
26 Μαΐου 2025
[ΜΑΛΑΧΤΟΣ, ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΕΦΡΑΙΜ, Δ/στές]
1. Χαράλαμπος Γεωργίου,
2. Κυριάκος Κατσούρας,
Εφεσείοντες,
και
Η. Τ., ανήλικου δια μέσω των γονέων του και φυσικών κηδεμόνων αυτού, Μαρίας Πρωτοπαπά και Αντώνη Τζιοβάννη,
Εφεσίβλητου.
____________________
Θ. Ιωαννίδης για Θεόδωρος Μ. Ιωαννίδης & Σία ΔΕΠΕ, για τους Εφεσείοντες.
Σ. Αργυρού με Ρ. Χρυσοστόμου (κα) για Σωτήρης Αργυρού & Συνεταίροι ΔΕΠΕ, για τον Εφεσίβλητο.
Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τον Μαλαχτό, Δ.
____________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.: Προσβάλλεται ως εσφαλμένη η επιδίκαση ποσού €4.000 γενικών αποζημιώσεων στον Εφεσίβλητο, για τις σωματικές βλάβες που είχε υποστεί συνεπεία τροχαίου ατυχήματος. Το πρωτόδικο Δικαστήριο είχε κρίνει ότι οι γενικές αποζημιώσεις επί πλήρους ευθύνης θα έπρεπε να ήταν €5.000, αλλά απέκοψε το 20%, στη βάση της συμφωνίας των διαδίκων ότι οι Εφεσείοντες ευθύνονταν σε ποσοστό 80%.
Σύμφωνα με τα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου, τα οποία δεν αμφισβητούνται, ο ανήλικος, ηλικίας πέντε χρόνων κατά το ατύχημα, υπέστη διάσειση και παρουσίαζε ευμέγεθες αιμάτωμα μετωπιαίας πρόσθιας βρεγματικής χώρας του κρανίου και του τριχωτού της κεφαλής. Περαιτέρω, υπέστη διάστρεμμα του μέσου δακτύλου του αριστερού του χεριού που παρουσίασε οίδημα-αιμάτωμα με άλγος. Στο δάκτυλο τοποθετήθηκε λειτουργικός νάρθηκας για δύο εβδομάδες και στον ανήλικο χορηγήθηκε αναλγητικό σιρόπι.
Εξέταση που πραγματοποιήθηκε 13 ημέρες μετά το ατύχημα κατέδειξε ότι η κάκωση του δακτύλου είχε υποχωρήσει. Το αιμάτωμα στο μέτωπο και στο τριχωτό της κεφαλής είχε επίσης υποχωρήσει και τα συμπτώματα κεφαλαλγίας βελτιώθηκαν, χωρίς να εκλείψουν. Σε πιστοποιητικό το οποίο το πρωτόδικο Δικαστήριο υιοθέτησε, αναφερόταν ότι ο ανήλικος υπέφερε για έξι μήνες από κεφαλαλγίες και ζάλη, ενώ, σε άλλο σημείο της απόφασης του, το πρωτόδικο Δικαστήριο αποδέχτηκε περαιτέρω ότι οι κεφαλαλγίες ήταν επί μήνες και «επισυνέβαιναν» μέχρι και το 2013, δηλαδή πέντε χρόνια μετά το ατύχημα.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αναφέρθηκε στις αρχές που καθιέρωσε η νομολογία ότι πρέπει να καθοδηγούν τα δικαστήρια στον καθορισμό των γενικών αποζημιώσεων. Ωστόσο, δεν άντλησε καθοδήγηση από οιαδήποτε απόφαση που αφορούσε παρόμοιες σωματικές βλάβες.
Πρόσφατα, στην Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας ν. Γεμενάρη, Πολ. Έφ. Αρ.152/2025, ημερ.23.5.2024, οι αρχές αυτές επαναβεβαιώθηκαν. Αναφέρθηκε ότι είναι η διαχρονικά σταθερή θέση της νομολογίας ότι τα ποσά που έχουν επιδικαστεί σε άλλες υποθέσεις είναι καθοδηγητικά μόνο και πως κάθε υπόθεση κρίνεται με τα δικά της στοιχεία. (Σπύρου ν. Χατζηχαραλάμπους (1989) 1(Ε) Α.Α.Δ. 298, 312). Δεν υπάρχει δικαστικό προηγούμενο αναφορικά με τον υπολογισμό των γενικών αποζημιώσεων. Η μόνη αρχή δικαίου που είναι σχετική με την επιδίκαση αποζημιώσεων είναι ότι η αποζημίωση πρέπει, στο σύνολο της, να είναι δίκαια και λογική (Paraskevaides (Overseas) Ltd v. Christofis (1982) 1 C.L.R. 789, 795). Επομένως το ζητούμενο είναι κατά πόσο η αποζημίωση που επιδικάστηκε ήταν δίκαια και λογική.
Η τάση των Δικαστηρίων είναι να αποβλέπουν στο θέμα των αποζημιώσεων, ειδικώς αναφορικά με τον ανθρώπινο πόνο, με περισσότερη ανθρωπιστική διάθεση, χωρίς όμως να παρεκκλίνουν από τη βασική αρχή ότι οι αποζημιώσεις δεν είναι, ούτε για πλουτισμό του παθόντα, ούτε για τιμωρία του υπαίτιου, αλλά για την επαναφορά, στο μέτρο του δυνατού, με χρήματα, του παθόντα στην προηγούμενη του κατάσταση (Σπύρου, 312). Στη Μαυροπετρή ν. Λουκά (1995) 1 Α.Α.Δ. 66, 74-5, αναφέρθηκε ότι: «Η νομολογία αποκαλύπτει σταθερή άνοδο του επιπέδου των γενικών αποζημιώσεων, τάση που αντανακλά μεγαλύτερη ευαισθησία για τον ανθρώπινο πόνο, την αγωνία της αναπηρίας και τη ψυχική οδύνη από την περιθωριοποίηση από τις συνήθεις δραστηριότητες του ανθρώπου». Αναφέρθηκε ακόμα ότι οι αποζημιώσεις πρέπει να είναι κοινωνικά παραδεκτές.
Το Εφετείο δεν επεμβαίνει στον καθορισμό των αποζημιώσεων από το πρωτόδικο δικαστήριο, εκτός όπου το ποσό κρίνεται έκδηλα υπερβολικό ή έκδηλα ανεπαρκές (Φοινικαρίδης κ.ά. ν. Γεωργίου κ.ά. (1991) 1(Α) Α.Α.Δ. 475, 489). Όταν δεν συμβαίνει αυτό, δεν αντικαθιστά την εκτίμηση του πρωτόδικου δικαστηρίου με τη δική του (Alfa Concrete Public Company Ltd ν. Γλυκύ, Πολ. Έφ. Αρ.316/2013, ημερ.21.7.2000).
Οι σωματικές βλάβες του Εφεσίβλητου, δεν ήταν σοβαρές και δεν θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν το επιδικασθέν ποσό αποζημιώσεων, εάν δεν είχαν τη διάρκεια που το πρωτόδικο Δικαστήριο αποδέχτηκε ότι είχαν, με τις κεφαλαλγίες να ταλαιπωρούν τον ανήλικο μέχρι και πέντε χρόνια μετά το ατύχημα. Ακόμα όμως και αν χαρακτηριστούν γενναιόδωρες, δεν μπορούν να θεωρηθούν ως έκδηλα υπερβολικές, ώστε να δικαιολογείται η επέμβαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου για τον επανακαθορισμό τους.
Η έφεση απορρίπτεται.
Το επιδικασθέν από το πρωτόδικο Δικαστήριο ποσό περιλαμβανομένου του ποσού των €256 ειδικών αποζημιώσεων, θα φέρουν νόμιμο τόκο από 17.12.2013, όπως έχει ενώπιον μας συμφωνηθεί από τα μέρη, με αποτέλεσμα να αποσυρθεί ο συναφής λόγος έφεσης 4.
Λαμβανομένου και τούτου υπόψη, €1.500 έξοδα της έφεσης, πλέον Φ.Π.Α. αν υπάρχει, επιδικάζονται υπέρ του Εφεσίβλητου και εναντίον των Εφεσείοντων.
` Χ. Μαλαχτός, Δ.
Ι. Ιωαννίδης, Δ.
Ε. Εφραίμ, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο