ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
(Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 15/2025)
2 Σεπτεμβρίου, 2025
[Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΑΡ. 1) ΤΟΥ 2003
Ο ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΝΟΜΟΣ (Ν. 165(Ι)/2002)
ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΠΑΡΟΧΗ ΔΩΡΕΑΝ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ
ΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟ:
AHMED RASHID (ARC. [ ])
_______________________________________
Αιτητής παρών προσωπικά.
Ρ. Χαραλάμπους (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τον Καθ’ου η Αίτηση.
_____________________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.: Ο Αιτητής καταχώρισε Αίτηση στη βάση του περί Νομικής Αρωγής Νόμου του 2002, Ν. 165(Ι)/2002, με την οποία εξαιτείται την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής με στόχο να καταχωρίσει αίτηση για έκδοση Προνομιακού Εντάλματος τύπου Habeas Corpus.
Στην έγγραφη δήλωση που συνοδεύει την αίτηση αναφέρει απλώς ότι χρειάζεται δικηγόρο γιατί δεν έχει την οικονομική ευχέρεια να διορίσει.
Η εκπρόσωπος του Γενικού Εισαγγελέα προς τον οποίο η Αίτηση επιδόθηκε, υπέβαλε ένσταση στο αίτημα και καταχώρισε σχετικό Σημείωμα στο οποίο περιλαμβάνονται περισσότερες πληροφορίες τόσο για τον Αιτητή, όσο και για το καθεστώς του.
Τα γεγονότα, όπως αυτά καταγράφονται στο εν λόγω Σημείωμα και προκύπτουν από τα επισυναπτόμενα σε αυτό έγγραφα, έχουν ως ακολούθως:
· Ο Αιτητής είναι υπήκοος της Σομαλίας και γεννήθηκε στις 9/12/1995.
· Στις 13/5/2021 ο Αιτητής υπέβαλε αίτηση για διεθνή προστασία, η οποία απερρίφθη στις 26/1/2022 από την Υπηρεσία Ασύλου λόγω σιωπηρής απόσυρσης.
· Στις 8/3/2024 ο Αιτητής υπέβαλε μεταγενέστερη αίτηση/αίτηση για επανάνοιγμα του φακέλου του για διεθνή προστασία, η οποία απερρίφθη από την Υπηρεσία Ασύλου στις 8/4/2024.
· Εναντίον της εν λόγω απόφασης ο Αιτητής καταχώρισε στις 8/5/2024 ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας την Προσφυγή υπ’ αρ. 1590/2024.
· Στις 4/10/2024 το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας εξέδωσε απόφαση με την οποία απέρριψε την προσφυγή του Αιτητή.
· Στις 23/1/2025 ο Αιτητής καταχώρισε δεύτερη μεταγενέστερη αίτηση η οποία απερρίφθη από την Υπηρεσία Ασύλου. Κατά της εν λόγω απόφασης ο Αιτητής καταχώρισε ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας την Προσφυγή αρ. Τ210/2025. Η Προσφυγή Τ210/2025 απερρίφθη από το Δικαστήριο στις 2/6/2025 λόγω μη προώθησής της.
· Στις 6/5/2022 στο πλαίσιο της Ποινικής Υπόθεσης αρ. 504/2020 επιβλήθηκε στον Αιτητή από το Κακουργιοδικείο Λευκωσίας ποινή φυλάκισης τεσσάρων ετών για το αδίκημα των πράξεων που σκοπεύουν την πρόκληση βαριάς σωματικής βλάβης (1η Κατηγορία), ποινή φυλάκισης έξι μηνών για το αδίκημα του τραυματισμού και ανάλογων πράξεων (2η Κατηγορία) και ποινή φυλάκισης έξι μηνών για το αδίκημα του τραυματισμού και ανάλογων πράξεων (3η Κατηγορία).
· Στις 10/6/2024 εναντίον του Αιτητή εκδόθηκε Διάταγμα Κράτησης δυνάμει του Άρθρου 9ΣΤ(2)(ε) του περί Προσφύγων Νόμου του 2000, το οποίο επικυρώθηκε από το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας με την απόφαση του, ημερ. 26/9/2024, στο πλαίσιο της Προσφυγής αρ. ΔΚ15/2024.
· Στις 20/11/2024 εκδόθηκαν εναντίον του Αιτητή Διατάγματα Κράτησης και Απέλασης δυνάμει του Άρθρου 14 του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ. 105.
· Στις 2/4/2025, 29/5/2025 και στις 30/7/2025 εγκρίθηκε από το Τμήμα Μετανάστευσης η συνέχιση της κράτησης του Αιτητή.
Σύμφωνα με το Άρθρο 3 του Ν. 165(Ι)/2002 οι περιπτώσεις όπου μπορεί να παραχωρηθεί δωρεάν νομική αρωγή αναφέρονται εξαντλητικά στα Άρθρα 4, 4Α, 5, 6, 6Α, 6Β, 6Γ, 6Δ, 6Ε και 6ΣΤ στην έκταση και υπό τους όρους που διαλαμβάνονται στον ίδιο το Νόμο.
Συναφώς παρατηρούμε ότι η παροχή νομικής αρωγής προνοείται, σύμφωνα με το Άρθρο 4 του Νόμου, σε ποινικές διαδικασίες. Στο Άρθρο 5 του Νόμου προνοείται, επίσης, η παροχή νομικής αρωγής σε «διαδικασίες για καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», που, σύμφωνα με το εδάφιο (1) του Άρθρου 5, σημαίνει, όταν πρόκειται για πολιτική διαδικασία, για τέτοια διαδικασία «που εγείρεται εναντίον της Δημοκρατίας για ζημιά που υπέστη πρόσωπο συνεπεία καθορισμένων παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων», που σύμφωνα με το Άρθρο 2 του Νόμου, σημαίνει «τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τα οποία εκτίθενται στον Πίνακα».
Η διαδικασία της αίτησης για Προνομιακό Ένταλμα Habeas Corpus θεωρείται, με βάση πάγια νομολογία, πολιτική διαδικασία και δεν συγκαταλέγεται στις προαναφερόμενες διαδικασίες για καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Κατά συνέπεια, στην προκείμενη περίπτωση, δεν τυγχάνει εφαρμογής ούτε το Άρθρο 4, ούτε το Άρθρο 5 του Ν. 165(Ι)/2002.
Το 2015 ο περί Νομικής Αρωγής Νόμος 165(Ι)/2002 τροποποιήθηκε με το Ν. 20(Ι)/2015 ώστε να παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή δυνάμει του Άρθρου 6(Β)(7)(β) σε αιτητές διεθνούς προστασίας οι οποίοι υποβάλλουν αίτηση στο Ανώτατο Δικαστήριο για την έκδοση Εντάλματος Habeas Corpus προς έλεγχο της νομιμότητας της διάρκειας κράτησης τους.
Σύμφωνα με την παράγραφο (β) του εδαφίου (1) του Άρθρου 6Β, ο όρος «αιτητής διεθνούς προστασίας» έχει την έννοια που αποδίδεται στον όρο «αιτητής» σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Προσφύγων Νόμου του 2000. Το Άρθρο 2(1) του περί Προσφύγων Νόμου διαλαμβάνει ότι ««αιτητής» σημαίνει υπήκοο τρίτης χώρας ή ανιθαγενή, ο οποίος έχει υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας …». Η ιδιότητα δε αυτή ισχύει για την περίοδο από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης μέχρι τη λήψη τελικής απόφασης σε σχέση με αυτή.
«Τελική απόφαση» για τους σκοπούς του Άρθρου 2(1) του Νόμου σημαίνει:
« “τελική απόφαση” σημαίνει απόφαση η οποία ορίζει κατά πόσον ο υπήκοος τρίτης χώρας ή ο ανιθαγενής αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας ή ως πρόσωπο στο οποίο παραχωρείται καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας δυνάμει του παρόντος Νόμου και –
(α) έχει παρέλθει άπρακτη η προθεσμία για άσκηση προσφυγής δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος κατά της εν λόγω απόφασης, ή
(β) ασκήθηκε η προαναφερόμενη προσφυγή και εκδόθηκε πρωτόδικη απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου επ’ αυτής, ανεξάρτητα από το αν μέσω της άσκησης τέτοιας προσφυγής ο αιτητής αποκτά τη δυνατότητα να παραμένει στις ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές μέχρις ότου εκδοθεί η σχετική δικαστική απόφαση.»
Στην υπό εξέταση περίπτωση, όπως προκύπτει από τα γεγονότα και όπως ορθά επισημαίνεται από την ευπαίδευτη εκπρόσωπο του Γενικού Εισαγγελέα, ο Αιτητής δεν κατέχει την ιδιότητα του αιτητή ασύλου, αφού η προσφυγή την οποία καταχώρισε υπ’ αρ. 1590/2024 κατά της απορριπτικής απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου, έχει απορριφθεί από το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας στις 4/10/2024.
Κατά συνέπεια, η περίπτωση του δεν μπορεί να ενταχθεί ούτε κάτω από το Άρθρο 6Β του Νόμου.
Το Άρθρο 6Γ προνοεί για την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής σε παρανόμως παραμένοντες υπηκόους τρίτης χώρας, όπως ο Αιτητής, σε σχέση όμως με διαδικασίες που καθορίζονται στο εδάφιο (2) που είναι για την άσκηση προσφυγής δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος κατά απόφασης επιστροφής, κατά απόφασης περί απομάκρυνσης και κατά απαγόρευσης εισόδου (Άρθρα 18ΟΗ, 18Π και 18ΠΓ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ. 105, αντίστοιχα). Η περίπτωση του Αιτητή δεν είναι τέτοια αλλά αφορά σε διαδικασία αίτησης για την έκδοση Εντάλματος Habeas Corpus δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος.
Επομένως, ούτε και το Άρθρο 6Γ μπορεί να καλύψει την περίπτωση του Αιτητή.
Ως εκ των ανωτέρω, η περίπτωση του Αιτητή δεν καλύπτεται από τις πρόνοιες του Νόμου, ο οποίος εξαντλητικά αναφέρει τις περιπτώσεις όπου είναι δυνατό να παρασχεθεί δωρεάν νομική αρωγή.
Ενόψει των πιο πάνω, η Αίτηση δεν έχει έρεισμα και, συνεπώς, απορρίπτεται.
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ,
Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο