ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 74/2017
10 Σεπτεμβρίου, 2025
[ΜΑΛΑΧΤΟΣ, IΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΕΦΡΑΙΜ, Δ/ΣΤΕΣ]
ΗΛΙΑΣ Ι. ΠΑΡΤΕΛΛΑ
Εφεσείων
ν.
ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΙΕΡΕΙΔΗ
Eφεσίβλητου
_______________
Λ. Βραχίμης, για Ελένη Βραχίμη & Σία Δ.Ε.Π.Ε., για τον Εφεσείοντα.
Κ. Κουππαρή (κα), για τον Εφεσίβλητο.
_______________
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τον Ιωαννίδη, Δ.
_______________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.: Μεταξύ του εφεσείοντα (διά της αντιπροσώπου του Μαρούλλας Στεφανή) και του εφεσίβλητου, υπεγράφη στις 23.7.2010, στη Λευκωσία, «Ενοικιαστήριον Έγγραφον», σε σχέση με ακίνητο στη Λευκωσία, για να χρησιμοποιηθεί ως νηπιαγωγείο. Ο εφεσείων, εκμισθωτής, τερμάτισε τη συμφωνία και με αίτηση που καταχώρισε στο Δικαστήριο Ελέγχου Ενοικιάσεων Λευκωσίας, αξίωσε εναντίον του εφεσίβλητου θεραπείες.
Θεωρούμε σκόπιμο να παραθέσουμε αυτολεξεί μέρος από το περιεχόμενο του εν λόγω «Ενοικιαστηρίου Εγγράφου»:
«ΕΝΟΙΚΙΑΣΤΗΡΙΟΝ ΕΓΓΡΑΦΟΝ
ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ Ηλίας Παρτέλλα Μέσω Πληρεξουσίου του αντιπροσώπου του Μαρούλα Παρτέλλα Στεφανή, εκ Λευ/σία
ΕΝΟΙΚΙΑΣΤΗΣ Ιερείδης Μενελάου ΑΤ [ ], εκ Λευ/σία Τηλ. …
ΚΤΗΜΑ Μίαν κατοικίαν εκ 3 Δωματίων, Χώλ, Σαλοτραπεζαρία, κλπ, χρειώδι, στην οδό [ ], για Νηπιαγωγίο
ΕΝΟΙΚΙΟ Χίλια Τετρακόσια μόνο Ευρώ (€1.400) μηνιαίως την πρώτη μέρα κάθε μήνα, ήτοι Δέκα Έξι Χιλιάδες Οκτακόσια Ευρώ (€16.800) ετησίως
ΔΙΑΡΚΕΙΑ Πέντε (5) έτος αρχομένης της ενοικιάσεως την 1/8/10 και λιγούσης την 31/7/15 και μετά ταύτα επί εν εισέτι έτος, εκτός εάν εκάτερος των συμβαλλομένων ειδοποιήσει τον έτερον δι΄ ησφαλισμένης επιστολής, δύο τουλάχιστον μήνας προ της λήξεως του έτους ότι δε θέλει την εξακολούθησιν της παρούσης ενοικιάσεως. Εάν ο ενοικιαστής παρά την δοθείσαν έγγραφον ειδοποίησιν δια την εκκένωσιν του κτήματος εξακολουθεί να παραμένει εν αυτώ, τότε υποχρεούται εις την πληρωμήν πάσης ζημίας ήν θα υφίστατο ο ιδιοκτήτης συνεπεία της τοιαύτης παραβάσεως της υποχρεώσεώς του.»
Στο «Ενοικιαστήριο Έγγραφο» παρατίθενται οι όροι, ενώ στο τέλος του εγγράφου καταγράφονται τα ακόλουθα:
«Οι συμβληθέντες
Ιδιοκτήτης ………. (ακολουθεί η υπογραφή της κας Μαρούλλας Στεφανή, εκ μέρους του εφεσείοντα)
Ενοικιαστής ………(ακολουθεί η υπογραφή του εφεσίβλητου, Μενέλαου Ιερείδη).»
Από το περιεχόμενο του πιο πάνω εγγράφου, προκύπτει ότι η συμφωνία μίσθωσης είχε συναφθεί από τον εφεσίβλητο, υπό την προσωπική του ιδιότητα, και όχι εκ μέρους τρίτου φυσικού ή νομικού προσώπου. Άλλωστε, στην προσβαλλόμενη με την υπό εκδίκαση έφεση πρωτόδικη απόφαση, και αφού προηγήθηκε αξιολόγηση της προσαχθείσας μαρτυρίας, καταγράφονται κάτω από τον τίτλο «Πραγματικά Γεγονότα», τα ακόλουθα:
«Πραγματικά γεγονότα:
Από το σύνολο του ενώπιον μας μαρτυρικού υλικού, βρίσκουμε ότι τα πραγματικά γεγονότα είναι τα ακόλουθα:
Ο Αιτητής είναι ιδιοκτήτης μίας ισογείου κατοικίας στον Άγιο Ανδρέα (Τεκμήριο 6), επί της οδού [ ], δηλαδή εντός ελεγχόμενης περιοχής εν τη εννοία του άρθρου 2 του περί Ενοικιοστασίου Νόμου και υπό το φως της Κ.Δ.Π. 519/2007. Η κατοικία ολοκληρώθηκε πριν την 31.12.1999. Ο Αιτητής έχει παραχωρήσει Γενικό Πληρεξούσιο Έγγραφο στην αδελφή του, Μαρούλα Ιωάννου Παρτέλλα, δηλαδή την Μ.Α.1, την 8.9.1977 (Τεκμήριο 1).
Δυνάμει ενοικιαστηρίου εγγράφου ημερομηνίας 23.7.2010, ο Αιτητής δια της πληρεξούσιας αντιπροσώπου του, ενοικίασε την επίδικη κατοικία στον Καθ' ου η Αίτηση για περίοδο πέντε ετών, από 1.8.2010 έως 31.7.2015 (Τεκμήριο 2). Το πληρωτέο ενοίκιο ήταν €1.400 μηνιαίως, πληρωτέο την πρώτη ημέρα κάθε μήνα. Ο ενοικιαστής κατέβαλε στον ιδιοκτήτη εγγύηση ύψους €1.400 (ρήτρα 9). Περαιτέρω, τα μέρη συμφώνησαν την αύξηση του πληρωτέου ενοικίου κατά 10% κάθε δύο χρόνια (ρήτρα 11), αλλά το πληρωτέο ενοίκιο παρέμεινε €1.400.»
[Η υπογράμμιση γίνεται από το παρόν Δικαστήριο]
Ωστόσο, το πρωτόδικο Δικαστήριο σημείωσε τα ακόλουθα στη συνέχεια:
«Ο Καθ' ου η Αίτηση υπέγραψε το ενοικιαστήριο έγγραφο ενώπιον του κτηματομεσίτη του Αιτητή, ο οποίος εξέδωσε απόδειξη είσπραξης στο όνομα του Καθ' ου η Αίτηση, για το πρώτο ενοίκιο και την εγγύηση (Τεκμήριο 16), στην οποία σημειώνεται και πάλιν η λέξη «νηπιαγωγείο». Δεχόμαστε ότι ο Καθ' ου η Αίτηση υπέγραψε τη συμφωνία ενοικίασης υπό την ιδιότητα του ως αντιπρόσωπος της εταιρείας ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΛΤΔ, η σύσταση της οποίας δεν είχε ακόμα ολοκληρωθεί. Ο Καθ' ου η Αίτηση κατά τον ουσιώδη χρόνο εργαζόταν ως αστυνομικός. Η εταιρεία συστάθηκε την 31.8.2010 (Τεκμήριο 10). Μέτοχοι αυτής είναι ο Καθ' ου η Αίτηση και η σύζυγος του (Τεκμήριο 11) και το εγγεγραμμένο γραφείο είναι η διεύθυνση του επίδικου υποστατικού (Τεκμήριο 12). Οι πληρωμές του ενοικίου γίνονταν με επιταγές της εταιρείας ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΛΤΔ (Τεκμήριο 17).»
[Η υπογράμμιση έχει γίνει από το Δικαστήριο που εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση]
Στο σημείο αυτό θεωρούμε σκόπιμο να αναφέρουμε πως η ακροαματική διαδικασία ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου ήταν σύντομη. Εκ μέρους του εφεσείοντα είχε καταθέσει ως μάρτυρας η πιο πάνω πληρεξούσια αντιπρόσωπος του, Μαρούλλα Στεφανή, ενώ μαρτυρία έδωσε και ο ίδιος ο εφεσίβλητος. Και ασφαλώς είχαν κατατεθεί ως τεκμήρια ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου και έγγραφα, μεταξύ αυτών και το ίδιο το «Ενοικιαστήριον Έγγραφον», το περιεχόμενο του οποίου ήταν σαφές.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο σημείωσε για τη μάρτυρα που κατέθεσε εκ μέρους του εφεσείοντα, την κα Μαρούλλα Στεφανή, πως αυτή «ήταν ειλικρινής σε γενικές γραμμές». Παρά την πιο πάνω ατυχή διατύπωση, γιατί ένας μάρτυρας είτε κρίνεται ειλικρινής είτε όχι, εντούτοις, η μαρτυρία της κας Στεφανή, την οποία το πρωτόδικο Δικαστήριο φαίνεται να αποδέχεται, και ορθά, συνάδει πλήρως με το περιεχόμενο του «Ενοικιαστηρίου Εγγράφου» που ο εφεσίβλητος υπέγραψε ως μισθωτής.
Είπε, αντεξεταζόμενη, η πιο πάνω κυρία, άκρως δικαιολογημένα, ότι «εγώ αναγνωρίζω μόνο το τι γράφει πάνω το Ενοικιαστήριο Έγγραφο και δεν έχω υπόψη μου τίποτε παραπάνω». Είπε ακόμη, επίσης δικαιολογημένα, πως η ίδια δεν είχε λόγο «να αναζητούσε από πού έρχονταν τα λεφτά», εννοώντας τα χρήματα που εκαταβάλλοντο για τα μισθώματα. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε «Για ποιο λόγο να αναζητήσω; Αφού είχα το Ενοικιαστήριο και ήξερα ότι ήταν ο Μενέλαος ενοικιαστής μου και ο οποίος πολλές φορές με καθησύχασε, ότι τα κατέθεσα, θα τα έχεις την άλλη εβδομάδα ή θα πάω την άλλη εβδομάδα να καταθέσω».
Επέμενε πως εάν ο εφεσίβλητος επιθυμούσε όπως η συμφωνία καταρτισθεί με εταιρεία, ουδέποτε θα δεχόταν κάτι τέτοιο. Να σημειώσουμε εδώ πως όταν ο εφεσείων επέδωσε στον εφεσίβλητο, στις 7.9.2013, επιστολή με δικαστικό επιδότη, με την οποία αξίωνε τα μη πληρωθέντα μισθώματα, ο εφεσίβλητος δεν φαίνεται να αντέδρασε και να προέβαλε ότι μισθωτής δεν ήταν ο ίδιος αλλά η εταιρεία «Νηπιαγωγείο Παιδικές Αναμνήσεις Λτδ».
Είπε ακόμη πως ουδέποτε ο εφεσίβλητος της είχε αναφέρει, και μάλιστα «από την ημερομηνία υπογραφής του συμβολαίου», ότι θα προέβαινε σε σύσταση εταιρείας και ότι θα έπρεπε να γίνει «αλλαγή του συμβολαίου», αλλαγή η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, ουδέποτε έγινε, αφού η συμφωνία παρέμεινε ως είχε συναφθεί μέχρι τον τερματισμό αυτής από τον εφεσείοντα.
Δικαιολογημένα λοιπόν η πιο πάνω μάρτυρας, ανέφερε ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου πως οι όποιες ενέργειες στις οποίες προέβαινε ο εφεσίβλητος για να λειτουργήσει νόμιμα επιχείρηση νηπιαγωγείου στο μίσθιο, δεν ήταν κάτι που την αφορούσε. Το ίδιο ισχύει και για την ιδιότητα του εφεσίβλητου, αστυνομικός εν ενεργεία, κάτι για το οποίο ερωτήθηκε, αντεξεταζόμενη, και απάντησε ότι την εν λόγω ιδιότητα την πληροφορήθηκε εκ των υστέρων και όχι κατά τη σύναψη της συμφωνίας.
Εν κατακλείδι, το πρωτόδικο Δικαστήριο, αποδεχόμενο και τη μαρτυρία του εφεσίβλητου, απέρριψε την Αίτηση του εφεσείοντα, με την οποία αξίωνε συγκεκριμένες θεραπείες εναντίον του, όπως καθυστερημένα μισθώματα, και όχι μόνο, αφού σημείωσε ότι «Ενοικιαστής του επίδικου ήταν η εταιρεία και όχι ο καθ΄ ου η αίτηση». Πριν από την απόρριψη της Αίτησης, σημείωσε και τα ακόλουθα:
«Περί Εταιρειών Νόμος:
Σχετικό είναι το άρθρο 15Α του περί Εταιρειών Νόμου, Κεφ. 113 όπως αυτό έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα, το οποίο έχει την επικεφαλίδα «Ισχύς συμβάσεων που συνήφθησαν πριν από την σύσταση εταιρείας» και προνοεί ως ακολούθως:
«15Α (1) Οποιαδήποτε σύμβαση, η οποία συνάπτεται πριν από την σύσταση εταιρείας από τα πρόσωπα που υπέγραψαν το ιδρυτικό έγγραφο, ή από εξουσιοδοτημένα από αυτά πρόσωπα, επ' ονόματι ή για λογαριασμό της υπό σύσταση εταιρείας, είναι προσωρινή και δεν δεσμεύει την εταιρεία μέχρι την ημερομηνία της συστάσεως. Μετά την πάροδο της ημερομηνίας αυτής, η σύμβαση καθίσταται δεσμευτική για την εταιρεία.
(2) Σε περίπτωση που τελικά η εταιρεία δεν συσταθεί, οι υποχρεώσεις που ανελήφθησαν από οποιοδήποτε πρόσωπο επ' ονόματι ή για λογαριασμό της, είναι ισχυρές μόνον ως υποχρεώσεις των προσώπων αυτών. Η ευθύνη των προσώπων αυτών είναι απεριόριστη, από κοινού και κεχωρισμένως.
(3) Η κατά το εδάφιο (2) ευθύνη δεν υφίσταται σε περίπτωση που οι υποχρεώσεις ρητώς ανελήφθησαν υπό την αίρεση της συστάσεως της εταιρείας.»
[δική μου υπογράμμιση]
Είναι εύρημα μας ότι ο Καθ' ου η Αίτηση υπέγραψε το ενοικιαστήριο έγγραφο για λογαριασμό της υπό σύσταση εταιρείας ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΛΤΔ, τεκμαίρεται ότι ήταν πρόσωπο που υπέγραψε το ιδρυτικό έγγραφο της εταιρείας εφόσον ήταν μέτοχος της και εκδόθηκε σχετικό πιστοποιητικό από τον Έφορο Εταιρειών (άρθρα 3, 14 και 15 του Κεφ. 113) και η εταιρεία συστάθηκε περίπου ένα μήνα αργότερα. Συνεπώς, η σύμβαση κατέστη δεσμευτική για την εταιρεία από τη σύσταση της, η εταιρεία έλαβε κατοχή του επίδικου και λειτούργησε σ' αυτό νηπιαγωγείο και η εταιρεία κατέστη ενοικιαστής του επίδικου υποστατικού.
Δημιουργία εταιρείας από τον ενοικιαστή:
Η παρούσα υπόθεση δεν είναι περίπτωση δημιουργίας εταιρείας από το θέσμιο ενοικιαστή, όπως γίνεται σε αρκετές περιπτώσεις για τις οποίες υπάρχει σχετική νομολογία. Βλέπετε τις αυθεντίες Iacovides v. Christodoulou (1989) 1 C.L.R. 398, Λιμνατίτη και άλλη v. Σύννου και άλλων (1992) 1 A.A.Δ. 817, Χριστόπουλος Φεραίος v. Χρ. Γεωργιάδη Λτδ. (2001) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1713 και PANTAZIS AND SONS LTD. v. Γεώργιου Νικολάου (2002) 1(Α) Α.Α.Δ. 217. Είναι γεγονός ότι είναι νομολογιακά καθιερωμένο πως η αποδοχή από τον ιδιοκτήτη, ενοικίου, από μόνη της δε δημιουργεί σχέση ενοικίασης και στις πλείστες περιπτώσεις, η δημιουργία εταιρείας από τον ενοικιαστή παραμένει εσωτερικό ζήτημα και δεν επιφέρει την ανάδειξη της σε ενοικιαστή. Η παρούσα είναι περίπτωση στην οποία, υπό το φως των γεγονότων, εφαρμόζεται άμεσα η πρόνοια του Νόμου, δηλαδή το άρθρο 15Α του Κεφ. 113 και διαφοροποιείται από τις πιο πάνω αυθεντίες.»
Με πέντε λόγους έφεσης προσβάλλεται ως εσφαλμένη η πρωτόδικη απόφαση. Επικεντρωνόμαστε στο δεύτερο λόγο έφεσης, τον οποίο παραθέτουμε αυτολεξεί με την αιτιολογία του.
«ΛΟΓΟΣ ΕΦΕΣΗΣ 2
Το εύρημα του Πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι «ο Καθ΄ ου η Αίτηση υπέγραψε το ενοικιαστήριο έγγραφο για λογαριασμό της υπό σύσταση εταιρείας ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΛΤΔ, τεκμαίρεται ότι ήταν πρόσωπο που υπέγραψε το ιδρυτικό έγγραφο της εταιρείας εφόσον ήταν μέτοχος της και εκδόθηκε σχετικό πιστοποιητικό από τον Έφορο Εταιρειών (άρθρα 3, 14 και 15 του Κεφ. 113) και η εταιρεία συστάθηκε περίπου ένα μήνα αργότερα. Συνεπώς, η σύμβαση κατέστη δεσμευτική για την εταιρεία από τη σύσταση της, η εταιρεία έλαβε κατοχή του επίδικου και λειτούργησε σ΄ αυτό νηπιαγωγείο και η εταιρεία κατέστη ενοικιαστής του επίδικου υποστατικού», είναι λανθασμένο.
Αιτιολογία
(α) Δεν υπάρχει μαρτυρία ότι το ιδρυτικό έγγραφο της υπό σύσταση εταιρείας υπεγράφη από τον Καθ΄ ου η Αίτηση- εφεσίβλητο ή εξουσιοδοτημένα από αυτό πρόσωπο επ΄ ονόματι ή για λογαριασμό της υπό σύσταση εταιρείας.
(β) Η απόρριψη του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι τεκμαίρεται ότι ο Καθ΄ ου η Αίτηση – Εφεσίβλητος υπέγραψε το ιδρυτικό έγγραφο της εταιρείας εφόσον ήταν μέτοχος είναι αυθαίρετο και λανθασμένο.
(γ) Δεν υπάρχει μαρτυρία ότι κατά την ημερομηνία της υπογραφής του ενοικιαστηρίου εγγράφου η εταιρεία «ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΛΤΔ» ευρίσκετο υπό σύσταση. Τουναντίον υπάρχει μαρτυρία ότι τα σχετικά έγγραφα υπεβλήθησαν στον Έφορο Εταιρειών μετά την υπογραφή του ενοικιαστηρίου εγγράφου.
(δ) Το πρωτόδικο Δικαστήριο παρερμήνευσε το Άρθρο 15Α του Περί Εταιρειών Νόμου Κεφ. 113.
(ε)(i) Δεδομένου ότι για την ενοικίαση του επίδικου υποστατικού υπήρχε το ενοικιαστήριο έγγραφο για περίοδο πέντε ετών με την σωστή ερμηνεία της φράσης «επ΄ ονόματι ή για λογαριασμό της υπό σύσταση εταιρείας» το ενοικιαστήριο έγγραφο έπρεπε να αναφέρει ότι το πρόσωπο που υπέγραψε το ενοικιαστήριο έγγραφο το υπέγραψε επ΄ ονόματι ή για λογαριασμό της υπό σύσταση εταιρείας και όχι να βασίζεται πάνω σε εξωγενή μαρτυρία.
(ii) Ταυτόχρονα το όνομα της υπό σύσταση εταιρείας έπρεπε επίσης να αναφέρεται επί του ενοικιαστηρίου εγγράφου καθότι κάποιος μπορεί να έχει υπό σύσταση πέραν την (sic) μίας εταιρείας και τότε θα εγείρεται θέμα ποια από τες υπό σύσταση εταιρείες είχε αναλάβει την σχετική δέσμευση.»
Συμφωνούμε. Όντως το πρωτόδικο Δικαστήριο παρερμήνευσε το άρθρο 15Α του περί Εταιρειών Νόμου, Κεφ. 113. Εν προκειμένω, η συμφωνία δεν υπεγράφη επ΄ ονόματι ή για λογαριασμό υπό σύσταση εταιρείας. Αυτό που ρητά είχε καταγραφεί στη συμφωνία ήταν ότι μισθωτής είναι ο ίδιος ο εφεσίβλητος, ιδιότητα η οποία του έδωσε δικαιώματα και του επέβαλε υποχρεώσεις. Και δεν χρειάζεται να πούμε πολλά για το γνωστό δόγμα, ότι οι όροι μιας συμφωνίας είναι δεσμευτικοί για τα μέρη που τη συνομολογούν (pacta sunt servanda).
Τίποτε δεν είχε τεθεί στη γραπτή συμφωνία ημερ. 23.7.2010, που ο εφεσίβλητος υπέγραψε υπό την προσωπική του ιδιότητα, το οποίο συνηγορούσε υπέρ της σύναψης συμφωνίας επ΄ ονόματι ή για λογαριασμό υπό σύσταση εταιρείας. Παρόλο δε που σε αυτήν γινόταν αναφορά ότι το μίσθιο θα εχρησιμοποιείτο ως νηπιαγωγείο, ουδέποτε κατεγράφη ότι συνεπεία αυτής της χρήσης η συμφωνία συνάπτεται επ΄ ονόματι ή για λογαριασμό υπό σύσταση εταιρείας, η οποία και θα ασκούσε επιχείρηση νηπιαγωγείου στο μίσθιο. Η δε θέση της κας Κουππαρή ενώπιον μας ότι «Νηπιαγωγείο ίσον εταιρεία», με τον προσήκοντα σεβασμό, δεν μας βρίσκει σύμφωνους.
Eν πάση περιπτώσει, θα πρέπει να σημειώσουμε πως για να εφαρμόζονταν οι πρόνοιες του πιο πάνω άρθρου, θα έπρεπε η συμφωνία κατ΄ αρχάς να είχε συναφθεί από τα πρόσωπα που είχαν υπογράψει το ιδρυτικό έγγραφο ή από εξουσιοδοτημένα από αυτά πρόσωπα. Τέτοια συγκεκριμένη μαρτυρία δεν φαίνεται να είχε προσαχθεί, όταν μάλιστα μέτοχοι της εταιρείας δεν ήταν μόνο ο εφεσίβλητος αλλά και η σύζυγος του, η οποία ουδεμία ανάμειξη είχε στη σύναψη της επίδικης συμφωνίας και ουδέποτε υπέγραψε επ΄ αυτής. Η δε αναφορά του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι ο εφεσίβλητος υπέγραψε το «Ενοικιαστήριον Έγγραφον» για λογαριασμό της υπό σύσταση εταιρείας «τεκμαίρεται ότι ήταν πρόσωπο που υπέγραψε το ιδρυτικό έγγραφο της εταιρείας εφόσον ήταν μέτοχος της», δεν δικαιολογείται από το μαρτυρικό υλικό που είχε ενώπιον του, και δικαιολογημένα ο κ. Βραχίμης σημείωσε ότι «Εδώ δεν υπέγραψαν τη συμφωνία και οι δύο μέτοχοι της υπό σύσταση εταιρείας, οι σύζυγοι. Η συμφωνία υπεγράφη μόνο από τον ένα μέτοχο». Για να προσθέσει, και πάλι δικαιολογημένα, ότι «Το ερώτημα τώρα είναι πώς δεσμεύεται η εταιρεία; Απόφαση Συμβουλίου δεν έχουμε. Οι δύο μέτοχοι δεν υπογράφουν. Η εταιρεία μπορεί να επιλέξει να πει με δεσμεύει ή δεν με δεσμεύει, αλλά δεσμεύει την εταιρεία;»
Διαφωνούμε, με τον δέοντα σεβασμό, και με την προσέγγιση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι «ο αιτητής κωλύεται διά της συμπεριφοράς του ή διά παραστάσεως ή άλλως πως να απαιτεί ενοίκια για το επίδικο υποστατικό από τον καθ΄ ου η αίτηση», κάτι για το οποίο δικαιολογημένα παραπονείται ο εφεσείων με τον τρίτο λόγο έφεσης. Να σημειώσουμε ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο για το θέμα αυτό, αφού παρέπεμψε σε αυθεντίες, σημείωσε τα ακόλουθα:
«Βρίσκουμε ότι ο Αιτητής σιωπηρώς και/ή δια της συμπεριφοράς της πληρεξουσίου αντιπροσώπου του, αποδέχθηκε ότι την κατοχή και χρήση του υποστατικού του είχε η εταιρεία ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΛΤΔ, η οποία κατέβαλλε και τα ενοίκια για το επίδικο. Ο Αιτητής επέλεξε να στραφεί εναντίον του φυσικού προσώπου, δηλαδή του Καθ' ου η Αίτηση, διότι προτιμούσε να έχει συναλλαγή με φυσικό παρά με νομικό πρόσωπο. Αυτή ήταν όμως η επιλογή του Αιτητή αναφορικά με την ταυτότητα του προσώπου εναντίον του οποίου θα εστρέφετο. Δεν αλλοιώνει την ύπαρξη του κωλύματος, ούτε τα γεγονότα της ενοικίασης.»
Κατ΄ αρχάς, ο εφεσείων δεν επέλεξε να στραφεί εναντίον του εφεσίβλητου επειδή προτιμούσε «να είχε συναλλαγή με φυσικό παρά με νομικό πρόσωπο», ως αδικαιολόγητα καταγράφεται πιο πάνω. Ο εφεσείων είχε συμβληθεί με φυσικό πρόσωπο, όπως ρητά καταγράφεται στη συμφωνία που υπέγραψε τόσο αυτός όσο και το εν λόγω φυσικό πρόσωπο. Εν πάση περιπτώσει, η πιο πάνω προσέγγιση του πρωτόδικου Δικαστηρίου είναι αντικρουόμενη με προηγούμενο εύρημα του ότι θέσμιος ενοικιαστής είναι η εταιρεία, και τούτο γιατί, σύμφωνα πάντα με το πρωτόδικο Δικαστήριο, η συμφωνία κατηρτίσθη με αυτήν. Εφόσον λοιπόν θέσμιος ενοικιαστής, σύμφωνα πάντα με το πρωτόδικο Δικαστήριο, ήταν η εταιρεία, τότε πώς μπορεί να τίθεται θέμα κωλύματος λόγω συμπεριφοράς, το οποίο σύμφωνα με το πρωτόδικο Δικαστήριο, εμποδίζει τον εφεσείοντα «να απαιτεί ενοίκια για το επίδικο υποστατικό από τον καθ΄ ου η αίτηση»; Αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να συμβεί, εάν εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ήταν ότι θέσμιος ενοικιαστής ήταν ο καθ΄ ου η αίτηση. Δεν ήταν όμως αυτό το εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου.
Οι λόγοι έφεσης 2 και 3 κρίνονται βάσιμοι και επιτυγχάνουν. Δικαιολογημένα ο εφεσείων είχε κινήσει τη δικαστική διαδικασία εναντίον του εφεσίβλητου, του φυσικού προσώπου με το οποίο είχε συμβληθεί. Δεν χρειάζεται να εξεταστούν οι υπόλοιποι λόγοι έφεσης.
Η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται στο σύνολο της.
Θέμα παράδοσης του μισθίου δεν τίθεται πλέον. Παραμένει μόνο το ύψος του οφειλόμενου ποσού, είτε ως μισθώματα είτε ως ενδιάμεσα οφέλη. O εφεσίβλητος, αντεξεταζόμενος, παραδέχθηκε ότι μέχρι την 1.11.2015 υπήρχαν οφειλόμενα συνολικού ύψους €49.000. Παραδέχθηκε ακόμη ότι και οι επόμενοι τρεις μήνες (Νοέμβριος, Δεκέμβριος 2015 και Ιανουάριος 2016) ήταν απλήρωτοι. Με άλλα λόγια, το συνολικό οφειλόμενο ποσό, ανήλθε τελικά σε €53.200, αφού σύμφωνα με εύρημα του Δικαστηρίου, το οποίο δεν αμφισβητείται, το μίσθιο «παραδόθηκε περί τον Φεβρουάριο 2016». Από το πιο πάνω ποσό θα πρέπει να αφαιρεθεί το ποσό των €1.400 που ο εφεσίβλητος, σύμφωνα με τη συμφωνία που υπέγραψε, «κατέθεσε παρά τω ιδιοκτήτη», ως καπάρο («ντεπόζιτο»), και το οποίο, σύμφωνα με τη συμφωνία, του επιστρέφεται «μετά τη λήξη της ενοικιάσεως και παράδοση κατοχής» του μισθίου.
Υπό το φως των πιο πάνω, εκδίδεται απόφαση προς όφελος του εφεσείοντα και εναντίον του εφεσίβλητου για το ποσό των €51.800, πλέον έξοδα, όπως αυτά θα υπολογισθούν από τη Γραμματέα του Δικαστηρίου Ελέγχου Ενοικιάσεων Λευκωσίας και εγκριθούν από το οικείο Δικαστήριο.
Παραμένει το θέμα του τόκου, ο οποίος συνιστά στοιχείο αποζημίωσης και όχι τιμωρίας (Συκοπετρίτης ν. Χριστοδούλου (2004) 1(Α) Α.Α.Δ. 218, 227). Σημειώνουμε το αυτονόητο, ότι κατά τον χρόνο κατάθεσης της αίτησης, Οκτώβριο του 2013, το ποσό των €51.800, δεν ήταν οφειλόμενο. Το οφειλόμενο ποσό ήταν πολύ μικρότερο. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να φέρει τόκο από την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης. Το οφειλόμενο ποσό αυξανόταν σταδιακά, με αποτέλεσμα τον Ιανουάριο/Φεβρουάριο του 2016, να ανέλθει στο ποσό για το οποίο έγινε αναφορά πιο πάνω. Θεωρούμε ορθό και δίκαιο όπως επιδικαστεί τόκος από την 1.1.2015, που είναι περίπου το ½ της περιόδου από την κατάθεση της αίτησης μέχρι τον Ιανουάριο/Φεβρουάριο του 2016. Ως εκ τούτου, το ποσό για το οποίο εξεδόθη απόφαση, θα φέρει νόμιμο τόκο από την 1.1.2015 μέχρι εξόφλησης.
Τα έξοδα της έφεσης ύψους €3.500, πλέον Φ.Π.Α., εάν υπάρχει, επιδικάζονται προς όφελος του εφεσείοντα και εναντίον του εφεσίβλητου.
Χ. ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.
Ι. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.
Ε. ΕΦΡΑΙΜ, Δ.
/ΣΓεωργίου
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο