ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 214/25)
15 Οκτωβρίου, 2025
[Ε. ΕΦΡΑΙΜ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ AΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964 (Ν.33/1964)
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥ 2018
ΚΑΙ
J.I., ΥΠΗΚΟΟΣ ΜΠΑΓΚΛΑΝΤΕΣ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΑΠΟ ΤΙΣ 04/03/2025 ΚΑΤΑΚΡΑΤΕΙΤΑΙ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΜΕΝΟΓΕΙΑ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ HABEAS CORPUS
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 18ΙΣΤ ΚΑΙ 18ΠΣΤ, 180Ζ ΚΑΙ 180Η ΤΟΥ ΚΕΦ. 105, ΕΣΔΑ, Ν.7(Ι)/2007, ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΝΟΜΩΣ ΔΙΑΜΕΝΟΝΤΩΝ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ.
Κ. Κουπαρή (κα), για τον Αιτητή.
Π. Κωνσταντίνου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους Καθ’ ων η Αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΕΦΡΑΙΜ, Δ.: Με την παρούσα Αίτηση ο Αιτητής ζητά την έκδοση προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus με το οποίο να κηρύσσεται η κράτηση του από τις 4.3.2025 ως παράνομη.
Βασική θέση του Αιτητή είναι ότι η κράτηση του από τις 4.3.2025 είναι παράνομη καθότι οι αρμόδιες αρχές δεν έχουν επανεξετάσει την κράτηση του, ούτε και εφάρμοσαν εναλλακτικά μέτρα σύμφωνα με τον περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμο, Κεφ.105.
Η πλευρά των Καθ’ ων ισχυρίζεται ότι η Αίτηση είναι πρόωρη καθότι ο Αιτητής κρατείται με βάση νόμιμα διατάγματα κράτησης και απέλασης τα οποία έχει προσβάλει με προσφυγές. Ισχυρίζεται επίσης ότι ο λόγος κράτησης του εξακολουθεί να ισχύει και δεν προκύπτει, υπό τις περιστάσεις, πως ο σκοπός της κράτησης του έχει εγκαταλειφθεί ή πως δεν υπάρχει εύλογη προοπτική απέλασης του. Τέλος, προβάλλεται η θέση πως η κράτηση του Αιτητή οφείλεται αποκλειστικά στον ίδιο με τη στάση του στο πλαίσιο των προσφυγών, καθυστερώντας έτσι την εκδίκαση τους.
Το ιστορικό των γεγονότων, όπως αυτό προκύπτει μέσα από τις ένορκες δηλώσεις που υποστηρίζουν την Αίτηση και την ένσταση, σε συνάρτηση με τα σχετικά έγγραφα τα οποία τέθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου, έχει ως ακολούθως:
1) Ο Αιτητής είναι υπήκοος Μπαγκλαντές και στις 2.1.2017 αφίχθη στη Δημοκρατία ως φοιτητής.
2) Στις 3.11.2017 τέλεσε γάμο με Ευρωπαία υπήκοο και στις 11.12.2017 υπέβαλε αίτηση για έκδοση δελτίου διαμονής ως μέλος οικογένειας Ευρωπαίου πολίτη.
3) Στις 26.4.2018 η Ευρωπαία σύζυγος κατήγγειλε ότι τέλεσε τον γάμο της έναντι χρηματικού ανταλλάγματος και βρέθηκε να ζητιανεύει με το ανήλικο παιδί και τον πρώην συμβίο της.
4) Στις 30.7.2019 ο Αιτητής υπέβαλε ξανά αίτηση για έκδοση δελτίου διαμονής ως μέλος οικογένειας Ευρωπαίου πολίτη.
5) Στις 15.7.2020 η Ευρωπαία έδωσε κατάθεση πως αυτά που είπε περί χρηματισμού της ήταν ψέματα, ενώ όταν πληροφορήθηκε πως ψευδές περιεχόμενο σε γραπτή κατάθεση συνιστά ποινικό αδίκημα, τότε επανέλαβε ότι τα όσα είχε πει ήταν η αλήθεια και ζήτησε τη βοήθεια της Αστυνομίας για να απομακρυνθεί η ίδια και τα παιδιά της από τον Αιτητή.
6) Στις 3.7.2021 το Τμήμα Μετανάστευσης απέρριψε την αίτηση του Αιτητή για δελτίο διαμονής καθότι η Ευρωπαία είχε χρηματιστεί για να τελέσει τον γάμο.
7) Στις 17.5.2021 ο Αιτητής υπέβαλε εκ νέου αίτηση η οποία στις 19.7.2021 και πάλι απερρίφθη στη βάση του ότι αυτός δεν κατείχε πόρους για την παραμονή του στη Δημοκρατία.
8) Στις 7.10.2021 ο Αιτητής καταχώρισε προσφυγή κατά της απόφασης ημερ. 19.7.2021.
9) Στις 12.4.2022 ο γάμος του Αιτητή κρίθηκε εικονικός από την αρμόδια Συμβουλευτική Επιτροπή και ο Αιτητής ενημερώθηκε σχετικά στις 26.5.2022.
10) Στις 25.3.2023 το Διοικητικό Δικαστήριο ακύρωσε την απόφαση του Τμήματος ημερ. 19.7.2021 λόγω έλλειψης δέουσας έρευνας.
11) Με επιστολή του 29.1.2025 προς το Υφυπουργείο Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας, ο Αιτητής ζήτησε την εφαρμογή της ως άνω τελευταίας απόφασης, την αφαίρεση του από τον κατάλογο προσώπων των οποίων η άφιξη στη Δημοκρατία απαγορεύεται, και να του παραχωρηθεί δελτίο διαμονής.
12) Την ίδια μέρα ο Αιτητής έλαβε απάντηση με ηλεκτρονικό μήνυμα από διοικητικό λειτουργό του Τμήματος ότι ανέμεναν οδηγίες από τους αρμόδιους λειτουργούς και την αφαίρεση των σημειώσεων για απόφαση επιστροφής του Αιτητή, και όταν γίνονταν αυτά τότε θα εξεταζόταν το αίτημα του.
13) Στις 4.3.2025 ο Αιτητής συνελήφθη για παράνομη παραμονή στη Δημοκρατία και την ίδια μέρα εκδόθηκαν διατάγματα κράτησης και απέλασης του.
14) Στις 11.3.2025 το Τμήμα επανεξέτασε την αίτηση του Αιτητή και τον ενημέρωσε ότι αυτή απορρίπτεται λόγω του ότι ο γάμος του έγινε κατόπιν χρηματισμού.
15) Ο Αιτητής απέστειλε επιστολή ημερ. 12.3.2025 προς το Τμήμα, για εφαρμογή εναλλακτικών μέτρων.
16) Στις 14.3.2025 εκδόθηκαν νέα διατάγματα κράτησης και απέλασης του Αιτητή.
17) Ο Αιτητής καταχώρισε προσφυγή εναντίον των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης, προσφυγή εναντίον της απορριπτικής απόφασης ημερ. 11.3.2025 και προσφυγή εναντίον της απόφασης ημερ. 26.5.2022 για την οποία είχε κατ’ ισχυρισμό πρόσφατα λάβει γνώση.
18) Το διάταγμα κράτησης του Αιτητή ημερ. 14.3.2025 έτυχε επανεξέτασης στις 23.5.2025 και στις 28.7.2025. Στα σχετικά έντυπα καταγράφεται το ιστορικό των γεγονότων και κατάληξη με τη διαπίστωση ότι το διάταγμα απέλασης ανεστάλη στις 20.3.2025 εν αναμονή εκδίκασης της προσφυγής ενώ εκκρεμούν και οι άλλες δύο προσφυγές. Καταληκτικά αναφέρεται ότι, ενόψει του πιο πάνω ιστορικού, δεν υπάρχουν περιθώρια για την επιβολή εναλλακτικών, αντί της κράτησης, μέτρων και επομένως γίνεται εισήγηση για την κράτηση του Αιτητή βάσει του άρθρου 18ΠΣΤ(1)(α) του Κεφ. 105, «το οποίο προνοεί κράτηση όταν υπάρχει κίνδυνος διαφυγής. Ο κίνδυνος διαφυγής προκύπτει από τη δήλωση πρόθεσης μη συμμόρφωσης με απόφαση επιστροφής, βάσει του άρθρου 18ΟΔ του ίδιου Νόμου καθώς και από το μεταναστευτικό του ιστορικό».
19) Η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού απέστειλε επιστολή ημερ. 6.6.2025 προς το Τμήμα, ζητώντας την εφαρμογή άμεσων εναλλακτικών μέτρων αντί της κράτησης καθότι ο Αιτητής είχε αναλάβει εξ ολοκλήρου τη συντήρηση της συζύγου του και των δύο παιδιών της, η κατάσταση των οποίων ήταν άθλια.
20) Κατόπιν αιτημάτων του Αιτητή, και με τη συγκατάθεση της πλευράς των Καθ’ ων, εκδόθηκαν διατάγματα συνεκδίκασης των τριών αυτών προσφυγών. Ενώ αυτές ήταν ορισμένες για ακρόαση, ο Αιτητής καταχώρισε αίτηση για άδεια για την προσαγωγή μαρτυρίας, στην οποία οι Καθ’ ων έφεραν ένσταση και τελικώς, με απόφαση ημερ. 12.8.2025 η αίτηση απερρίφθη.
21) Ο Αιτητής καταχώρισε έφεση κατά της εν λόγω απόφασης η οποία εκδικάστηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα και επιφυλάχθηκε απόφαση.
22) Το Διοικητικό Δικαστήριο δεν μπορεί εκ των πραγμάτων να προχωρήσει με την εκδίκαση των προσφυγών και τις όρισε στις 26.9.2025 για οδηγίες.
23) Εν τω μεταξύ, στις 5.9.2025 ο Αιτητής καταχώρισε την παρούσα Αίτηση.
Στην υπόθεση Lakoud v. Κυπριακής Δημοκρατίας, Πολ. Έφεση 77/2020, ημερ. 8.6.2021, ECLI:CY:AD:2021:A231, γίνεται μια διαφωτιστική παραπομπή στη νομολογία αναφορικά με την έκδοση ενταλμάτων Habeas Corpus:
«Όπως είναι καλά γνωστό, το προνομιακό ένταλμα της φύσεως Habeas Corpus ad subjiciendum διασφαλίζει την ελευθερία του ατόμου. Όπως αναφέρθηκε στη xxx Χ" Σάββας (1993) 1 ΑΑΔ 102, «Το Habeas Corpus ad subjiciendum είναι προνομιακή διαδικασία για τη διασφάλιση της ελευθερίας του πολίτη. Παρέχει αποτελεσματικό μέσο άμεσης απελευθέρωσης από παράνομη ή αδικαιολόγητη κράτηση, είτε στη φυλακή, είτε σε ιδιωτικό χώρο, από Αρχή ή ιδιώτη». Απαραίτητη προϋπόθεση δι' έκδοση του εντάλματος συνιστά η απόδειξη, εκ μέρους του αιτούντος, του παράνομου της κράτησης ή φυλάκισης (Καλφοπούλου (1998) 1 ΑΑΔ 55). Με τη διαδικασία του εντάλματος Habeas Corpus, ό,τι επιδιώκεται είναι η διασφάλιση του δικαιώματος της ελευθερίας διά της άμεσης απελευθέρωσης του αιτητή ο οποίος, κατ' ισχυρισμό, τελεί υπό παράνομη κράτηση. Οποτεδήποτε, στο πλαίσιο της εν λόγω διαδικασίας, διαπιστώνεται κάτι τέτοιο, το σχετικό διάταγμα εκδίδεται δικαιωματικά και όχι ως θέμα άσκησης διακριτικής εξουσίας, οπότε, ο αιτητής αφήνεται ευθύς ελεύθερος (Green v. Home Secretary [1941] 3 All E.R. 388, σελίδα 400).»
Είναι σαφές από το πιο πάνω απόσπασμα ότι σκοπός της έκδοσης εντάλματος Habeas Corpus είναι η εξασφάλιση της ελευθερίας του ατόμου, νοουμένου ότι έχει αποδείξει το παράνομο της κράτησης ή φυλάκισης του. Στην υπό κρίση περίπτωση, ο Αιτητής βρισκόταν υπό κράτηση δυνάμει διατάγματος κράτησης ημερ. 4.3.2025. Ακολούθως η αίτηση του Αιτητή για να του παραχωρηθεί άδεια διαμονής εξετάστηκε εκ νέου και απερρίφθη από το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, με αποτέλεσμα στις 14.3.2025 να εκδοθούν νέα διατάγματα κράτησης και απέλασης του Αιτητή. Ο Αιτητής καταχώρισε προσφυγή εναντίον αυτών και παράλληλα και άλλες δύο προσφυγές, οι οποίες συνενώθηκαν και εκκρεμούν. Η ακρόαση τους, όμως, δεν μπορεί να προχωρήσει καθότι εκκρεμεί έφεση κατά ενδιάμεσης απόφασης με την οποία απερρίφθη αίτηση του Αιτητή για προσαγωγή νέας μαρτυρίας, ενώ το ζήτημα της κράτησης του τύγχανε επανεξέτασης και αποφασιζόταν η συνέχιση της.
Επομένως, στο παρόν στάδιο ο Αιτητής δεν τελεί πλέον υπό κράτηση με βάση το διάταγμα κράτησης ημερ. 4.3.2025 αλλά δυνάμει του διατάγματος κράτησης ημερ. 14.3.2025. Από τη στιγμή που το διάταγμα κράτησης ημερ. 4.3.2025 δεν προσβλήθηκε με οποιαδήποτε δικαστική ή άλλη διαδικασία από πλευράς του Αιτητή μέχρι και την ακύρωση αυτού (και την έκδοση του νέου διατάγματος κράτησης ημερ. 14.3.2025), τότε το εν λόγω πρώτο διάταγμα θεωρείται νόμιμο και δυνάμει αυτού ο Αιτητής παρέμεινε υπό κράτηση για 10 μέρες μέχρι την έκδοση του μεταγενέστερου διατάγματος. Επίσης, αυτό το δεύτερο διάταγμα κράτησης ημερ. 14.3.2025 τεκμαίρεται νόμιμο (βλ. Αναφορικά με την Αίτηση της Elena Bondar (Αρ. 2) (2004) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2075), μέχρι την εκδίκαση της προσφυγής αναφορικά με τη νομιμότητα έκδοσης αυτού και του διατάγματος απέλασης της ίδιας ημερομηνίας.
Στην υπό κρίση περίπτωση, η κράτηση του Αιτητή στηρίζεται στο άρθρο 18ΠΣΤ του Κεφ. 105. Αυτό παρέχει την εξουσία στο Ανώτατο Δικαστήριο να ασκεί προνομιακή δικαιοδοσία για την έκδοση εντάλματος Habeas Corpus δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος. Ο έλεγχος της διάρκειας της κράτησης αιτητή, διενεργείται υπό το φως των διατάξεων του άρθρου 18ΠΣΤ(1) του Κεφ. 105, το οποίο προνοεί ότι τέτοια «κράτηση έχει τη μικρότερη δυνατή διάρκεια και διατηρείται καθόσον χρόνο η διαδικασία απομάκρυνσης εξελίσσεται και εκτελείται με τη δέουσα επιμέλεια». Στο ίδιο άρθρο προβλέπεται πως εκτός εάν επιτρέπεται να εφαρμοστούν αποτελεσματικά άλλα επαρκή αλλά λιγότερο αναγκαστικά μέτρα, ο Υπουργός Εσωτερικών δύναται να εκδώσει διάταγμα με το οποίο να θέτει υπό κράτηση υπήκοο τρίτης χώρας υποκείμενο σε διαδικασία επιστροφής, μόνο για την προετοιμασία επιστροφής και ή τη διεκπεραίωση της διαδικασίας απομάκρυνσης, ιδίως όταν υπάρχει κίνδυνος διαφυγής ή όταν ο συγκεκριμένος υπήκοος αποφεύγει ή παρεμποδίζει την προετοιμασία της επιστροφής ή τη διαδικασία απομάκρυνσης. Περαιτέρω, στο άρθρο 18ΠΣΤ(4) προβλέπεται ότι ο Υπουργός Εσωτερικών επανεξετάζει κάθε διάταγμα κράτησης αυτεπάγγελτα κάθε δίμηνο και σε οποιοδήποτε εύλογο χρονικό διάστημα κατ’ αίτηση του επηρεαζόμενου υπηκόου τρίτης χώρας. Στο άρθρο 18ΠΣΤ(6) προνοείται πως όταν καθίσταται πρόδηλο ότι δεν υφίσταται πλέον λογικά προοπτική απομάκρυνσης για νομικούς ή άλλους λόγους ή όταν παύουν να ισχύουν οι όροι του εδαφίου (1), τότε η κράτηση παύει να δικαιολογείται και το πρόσωπο απολύεται αμέσως. Το άρθρο 15ΠΣΤ(7) προβλέπει πως η κράτηση εξακολουθεί καθόλη τη χρονική περίοδο κατά την οποία πληρούνται οι όροι του εδαφίου (1) και είναι αναγκαία να διασφαλισθεί η επιτυχής απομάκρυνση η οποία δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες. Το άρθρο 15ΠΣΤ(8) επιτρέπει την παράταση αυτού του χρονικού διαστήματος μόνο για περιορισμένο χρόνο που δεν υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες σε περιπτώσεις «κατά τις οποίες, παρ’ όλες τις εύλογες προσπάθειες, η επιχείρηση απομάκρυνσης είναι πιθανόν να διαρκέσει περισσότερο επειδή ο υπήκοος της τρίτης χώρας αρνείται να συνεργαστεί ή καθυστερεί η λήψη των αναγκαίων εγγράφων από τρίτες χώρες».
Οι πιο πάνω νομοθετικές πρόνοιες μεταφέρουν στην Κυπριακή έννομη τάξη τα όσα διαλαμβάνονται στην Οδηγία 2008/115/ΕΚ σχετικά με τους κανόνες και τις διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών.
Είναι σαφές ότι η παρούσα Αίτηση δεν αφορά στη νομιμότητα της έκδοσης των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης του Αιτητή, για την οποία ο τελευταίος έχει ήδη προβεί στα αναγκαία δικαστικά μέτρα. Αυτή περιορίζεται στη νομιμότητα της κράτησης του ενόψει της διάρκειας της. Η διάκριση μεταξύ του ελέγχου της νομιμότητας του διατάγματος κράτησης και της διάρκειας της κράτησης αναλύεται στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση του Hussam Mustfa (2012) 1(Β) Α.Α.Δ. 1623.
Εξετάζοντας την Αίτηση στη βάση της χρονικής έκτασης της κράτησης του Αιτητή από τις 4.3.2025, ημερομηνία έκδοσης των αρχικών διαταγμάτων απέλασης και κράτησης του, μέχρι και την ημερομηνία καταχώρισης της Αίτησης, διαφαίνεται ότι ο Αιτητής κρατείται για λίγο περισσότερο των έξι μηνών. Στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση του Hussam Mustfa (ανωτέρω) το Δικαστήριο ανέφερε πως για να είναι νόμιμη η κράτηση για οποιαδήποτε χρονική περίοδο, θα πρέπει κατά τη διάρκεια της να συντρέχουν οι προϋποθέσεις και να λαμβάνονται τα προνοούμενα στον Νόμο διαβήματα επανεξέτασης του δικαιολογημένου ή μη της κράτησης. Όπως έχει υποδειχθεί στην υπόθεση Essa Murad Khlaief v. Αναφορικά με την Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω Γενικού Εισαγγελέα κ.ά. (2003) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1402, ο χρόνος κράτησης δεν μπορεί να εξετάζεται in abstracto. Πρέπει να συσχετισθεί προς τους λόγους της καθυστέρησης απέλασης και τις υφιστάμενες δυνατότητες διεκπεραίωσης της.
Με βάση τα ενώπιον του Δικαστηρίου τεθέντα δεδομένα, το διάταγμα απέλασης του Αιτητή τελεί υπό αναστολή μέχρι την εκδίκαση της προσφυγής, ενώ η κράτηση του κρίθηκε αναγκαία στη βάση του κινδύνου διαφυγής του εφόσον είναι απαγορευμένος μετανάστης, σύμφωνα με το άρθρο 18ΠΣΤ(1)(α) του Κεφ. 105. Όπως αναφέρεται στο ίδιο το τελευταίο διάταγμα κράτησης, δεδομένης της δήλωσης του για την πρόθεση μη συμμόρφωσης του με οποιαδήποτε απόφαση επιστροφής του και του ότι είναι αρνητικός για τον επαναπατρισμό του, καθώς επίσης με βάση το μεταναστευτικό του ιστορικό, δεν υπάρχει περιθώριο εναλλακτικών της κράτησης μέτρων.
Στις 23.5.2025 και στις 28.7.2025 διενεργήθηκε επαναξιολόγηση της κράτησης του Αιτητή. Στο έντυπο αξιολόγησης παρατίθεται το ιστορικό των γεγονότων αναφορικά με τον Αιτητή, όπως καταγράφεται ανωτέρω και επαναλαμβάνεται πως δεν υπάρχουν περιθώρια για την επιβολή των εναλλακτικών αντί της κράτησης μέτρων, επομένως γίνεται εισήγηση για την κράτηση του δυνάμει του άρθρου 18ΠΣΤ(1)(α). Αναφέρεται επίσης ότι ο κίνδυνος διαφυγής προκύπτει από τη δήλωση του Αιτητή περί της πρόθεσης μη συμμόρφωσης του με απόφαση επιστροφής του, βάσει του άρθρου 18ΟΔ και το μεταναστευτικό του ιστορικό.
Ο Αιτητής δεν αμφισβητεί το ιστορικό και τη δική του στάση, όπως αυτή καταγράφεται στα διατάγματα κράτησης, όσο και στα έντυπα επαναξιολόγησης. Ο δε ισχυρισμός του για την ύπαρξη εναλλακτικών της κράτησης μέτρων παρέμεινε παντελώς γενικός, αόριστος και ατεκμηρίωτος. Η σχετική επιστολή ημερ. 12.3.2025 της δικηγόρου του προς το Τμήμα με την οποία υποβάλλεται αίτημα για αναστολή των διαταγμάτων και ή εφαρμογή εναλλακτικών μέτρων μέχρι τη διευθέτηση της εγγραφής του λόγω του γάμου του με Ευρωπαία, δεν περιέχει οποιαδήποτε συγκεκριμένη πρόταση και ή εισήγηση για τυχόν εναλλακτικά μέτρα.
Ήταν επίσης η θέση του Αιτητή πως παραγνωρίστηκε πλήρως το αίτημα της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού ημερ. 6.6.2025 προς το Τμήμα για την εφαρμογή άμεσων εναλλακτικών μέτρων αντί της κράτησης, λόγω του ότι ο Αιτητής έχει αναλάβει εξ ολοκλήρου τη συντήρηση της οικογένειας η κατάσταση της οποίας περιγράφεται ως άθλια. Αυτό το ζήτημα δεν αφορά στη νομιμότητα της διάρκειας της κράτησης, η οποία νομιμότητα είναι το αντικείμενο της υπό κρίση διαδικασίας, αλλά τη συμμόρφωση ή μη, με οποιεσδήποτε υποχρεώσεις του διοικητικού οργάνου, κάτι το οποίο αποτελεί αντικείμενο εξέτασης σε διοικητικής φύσης διαδικασία ενώπιον του αρμόδιου Δικαστηρίου.
Έχει ήδη λεχθεί ότι το άρθρο 18ΠΣΤ(4)(α) προβλέπει την επανεξέταση «αυτεπάγγελτα ανά δίμηνο». Οι δύο επαναξιολογήσεις έγιναν ελάχιστες μέρες μετά τη λήξη του διμήνου στην κάθε περίπτωση.
Αυτό το ζήτημα απασχόλησε στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση του Dani El Khouri, Πολ. Αίτηση Αρ. 125/2014, ημερ. 22.7.2014, στην οποία ο τότε Δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου Ερωτοκρίτου είπε τα εξής:
«Είναι φανερό ότι η Κυπριακή Δημοκρατία διαφοροποιήθηκε από την Οδηγία, η οποία προέβλεπε για επανεξέταση «ανά εύλογα χρονικά διαστήματα» και καθόρισε επανεξέταση «ανά δίμηνο», περίοδος η οποία κατά την άποψή μου είναι πιο γενναιόδωρη από την περίοδο που προβλέπει η Οδηγία, η οποία με την χρήση του όρου «εύλογα χρονικά διαστήματα» σαφώς συνδέει το χρόνο με τα γεγονότα της κάθε υπόθεσης και αφήνει τον δικαστή να είναι ο τελικός κριτής.
Με αυτό ως δεδομένο, δεν μπορώ να δεχθώ ότι η δίμηνη περίοδος που προβλέπεται στο άρθρο 18ΠΣΤ(4) είναι ανατρεπτική ώστε εάν η επανεξέταση δεν γίνει εντός του διμήνου αλλά σε μικρό χρονικό διάστημα μετά, η κράτηση αμέσως μεταβάλλεται σε παράνομη. Η συγκεκριμένη πρόνοια θα πρέπει να ερμηνευθεί έχοντας υπόψη:- (α) την πιο φιλελεύθερη πρόνοια της Οδηγίας για επανεξέταση μέσα σε «εύλογα χρονικά διαστήματα», (β) την πρόνοια του άρθρου 18ΠΣΤ(7) ότι η κράτηση δεν πρέπει σε πρώτο στάδιο να υπερβαίνει τους 6 μήνες και (γ) ότι η κράτηση σύμφωνα με το εδάφιο (8) του ίδιου άρθρου μπορεί να παραταθεί με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών για περαιτέρω περίοδο 12 μηνών. Ως αποτέλεσμα ο Νόμος προβλέπει υπό όρους την κράτηση ενός αλλοδαπού μέχρι και 18 μήνες, όταν υπάρχει κίνδυνος διαφυγής ή όταν ο αλλοδαπός αποφεύγει ή παρεμποδίζει την προετοιμασία επιστροφής του.
Στην προκειμένη περίπτωση ο Αιτητής στις 11.7.2013 κηρύχθηκε απαγορευμένος μετανάστης επειδή ο γάμος του με ευρωπαία πολίτιδα κρίθηκε από την αρμόδια Συμβουλευτική Επιτροπή ως εικονικός. Ως εκ τούτου εκδόθηκαν εναντίον του διατάγματα κράτησης και απέλασης.
Ως προς την επανεξέταση, οι Καθ’ ων η αίτηση επανεξέτασαν στις 30.4.2014, δηλαδή πριν την παρέλευση του διμήνου και διατάχθηκε η περαιτέρω κράτηση. Στη συνέχεια ο Αιτητής επιζητούσε απεγνωσμένα τη μη απέλασή του. Στις 6.5.2014 καταχωρεί την Πολιτική Αίτηση Αρ. 80/2014 για έκδοση εντάλματος Habeas Corpus, την οποία στη συνέχεια αποσύρει. Στις 29.5.2014 η Διευθύντρια του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μεταναστεύσεως, δεόντως εξουσιοδοτημένη (βλ. εξουσιοδότηση από Υπουργό Εσωτερικών ημερ. 12.2.2014), στη βάση Σημειώματος που της υποβλήθηκε επανεξετάζει την περίπτωση του Αιτητή υπό το φως της επιστολής του δικηγόρου του ημερ. 22.3.2014 και διατάσσει την περαιτέρω κράτησή του. Όμως ακόμη και αν η συγκεκριμένη επανεξέταση δεν ληφθεί υπόψη, όπως φαίνεται να εισηγείται ο δικηγόρος του Αιτητή, η επόμενη επανεξέταση θα έπρεπε να είχε γίνει στις 30.6.2014, αφού η προηγούμενη έγινε στις 30.4.2014. Η διοίκηση επανεξέτασε στις 2.7.2014, δηλαδή δύο μέρες μετά.
Συμφωνώ απόλυτα με τη δικηγόρο των Καθ’ ων η αίτηση ότι η παρέλευση δύο εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία λήξης της περιόδου της πρώτης, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι παραβιάζει το Νόμο και ούτε μπορεί να είναι καταλυτική για την τύχη της παρούσας αίτησης. Η επανεξέταση που έγινε είναι κατά την άποψή μου μέσα στο πνεύμα τόσο της Οδηγίας όσο και του Νόμου και δεν μπορεί με κανένα τρόπο να έχει το αποτέλεσμα που εισηγείται ο δικηγόρος του Αιτητή. Θα έλεγα ότι ακριβώς αν συνέβαινε το αντίθετο, θα καταστρατηγούντο οι πρόνοιες του Νόμου, δηλαδή αν αφήνετο μια ασήμαντη καθυστέρηση δύο εργάσιμων ημερών να ανατρέπει την κράτηση ενός αλλοδαπού, ο οποίος κρατείται δυνάμει του Νόμου ως ανεπιθύμητος μετανάστης.»
(Η υπογράμμιση είναι του παρόντος Δικαστηρίου)
Υιοθετώ πλήρως το πιο πάνω σκεπτικό. Στην προκειμένη περίπτωση η πρώτη επαναξιολόγηση έγινε 19 ή 10 μέρες μετά τη λήξη των δύο μηνών από την κράτηση του (ημερ. 4.3.2025 ή 14.3.2025 αντίστοιχα) και η δεύτερη πέντε μέρες από τη λήξη των δύο μηνών σε σχέση με την προηγούμενη αξιολόγηση. Πρόκειται για μικρό χρονικό διάστημα που παρήλθε μετά τη λήξη των δύο μηνών. Το σημαντικό, σύμφωνα και με το πνεύμα της Οδηγίας, είναι να γίνεται τακτή και συστηματική επαναξιολόγηση «σε εύλογα χρονικά διαστήματα», ακριβώς για να διασφαλίζεται η συνεχής εγρήγορση των αρμόδιων αρχών στην επαναθεώρηση της όποιας ανάγκης συνέχισης της κράτησης. Αυτό, αναμφίβολα, έχει επιτευχθεί και στην υπό κρίση περίπτωση με την επαναξιολόγηση σε σύντομο χρόνο από την κράτηση ή την προηγούμενη επαναξιολόγηση, κάτι το οποίο αποτελεί ένδειξη ότι οι αρχές δεν παρέμεναν αδρανείς αλλά αντιθέτως προχωρούσαν στη νέα αξιολόγηση της κατάστασης και στη διαπίστωση της ανάγκης περαιτέρω κράτησης του Αιτητή.
Ζητήματα επαναξιολόγησης μετά τη λήξη της δίμηνης προθεσμίας εντοπίζονται σε σωρεία αποφάσεων, χωρίς βεβαίως εκεί να έχει απασχολήσει περαιτέρω. Αυτό ακριβώς καταδεικνύει ότι τα Δικαστήρια αναγνωρίζουν πως το ουσιώδες είναι όπως γίνεται επαναξιολόγηση σε τακτά χρονικά διαστήματα και όχι το εάν αυτή υπερβαίνει ελάχιστα ή επουσιωδώς τους δύο μήνες. Ενδεικτικά αναφέρομαι στις υποθέσεις Αναφορικά με την Αίτηση του Souko Maher, Πολ. Αίτηση Αρ. 45/2023, ημερ. 24.5.2025, Αναφορικά με την Αίτηση της Chand Nira, Πολ. Αίτ. 133/2022, ημερ. 30.9.2022, ECLI:CY:AD:2022:D371, Αναφορικά με την Αίτηση του Elsayed Mahmoud Ibrahim Elabasiri, Πολ. Αίτηση Αρ. 83/2022, ημερ. 27.6.2022, ECLI:CY:AD:2022:D270, Αναφορικά με την Αίτηση του Mohammad Mamunur Rashid, Πολ. Αίτηση, Αρ. 90/2022, ημερ. 23.6.2022 και Αναφορικά με την Αίτηση του Santos Koho Malisawa (2015) 1(Α) Α.Α.Δ. 848. Αξίζει να αναφερθεί ότι στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση της Chand Nira (ανωτέρω), οι επαναξιολογήσεις έγιναν κατά τις ημερομηνίες 22.10.2021, 4.2.2022, 24.3.2022, 26.5.2022 και 27.7.2022. Στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση του Mohammad Mamunur Rashid (ανωτέρω), οι επαναξιολογήσεις έγιναν κατά τις ημερομηνίες 11.11.2021, 15.2.2022, 4.4.2022 και 10.6.2022. Επομένως, διαφαίνεται ότι ακόμη και χρόνος ενός μηνός μετά τη διμηνία, δηλαδή επαναξιολόγηση που έγινε μετά την πάροδο τριών μηνών, κρίθηκε ότι ικανοποιεί τις πρόνοιες του άρθρου 58ΠΣΤ.
Ως εκ τούτου, διαφαίνεται ότι έγιναν επαναξιολογήσεις της κράτησης του Αιτητή, στις οποίες, κατόπιν εξέτασης της δυνατότητας επιβολής εναλλακτικών μέτρων αντί κράτησης, επιβεβαιώνεται η αναγκαιότητα της κράτησης για τους εκεί αναφερόμενους λόγους οι οποίοι, επαναλαμβάνεται, δεν έχουν αμφισβητηθεί.
Αυτές οι ενέργειες, σε συνδυασμό με το συνολικό χρονικό διάστημα που ο Αιτητής τελεί υπό κράτηση μετά την έκδοση του πρώτου διατάγματος κράτησης (ημερ. 4.3.2025), δεν καταδεικνύουν ολιγωρία και αδράνεια των Αρχών. Αντιθέτως, οι Αρχές φαίνεται να εξετάζουν σε τακτά χρονικά διαστήματα το κατά πόσον υπάρχουν εναλλακτικά μέτρα και ή δικαιολογείται η περαιτέρω κράτηση του.
Σύμφωνα με όλα όσα αναφέρονται ανωτέρω, δεν έχει καταδειχθεί πως στο παρόν στάδιο η κράτηση του Αιτητή έχει καταστεί παράνομη.
Η Αίτηση απορρίπτεται.
Καμία διαταγή για έξοδα.
Ε. ΕΦΡΑΙΜ, Δ.
/κβπ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο