ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
(Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 19/2025)
10 Νοεμβρίου, 2025
[Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ (ΑΡ. 1) ΤΟΥ 2003
Ο ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΝΟΜΟΣ (Ν. 165(Ι)/2002)
ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΠΑΡΟΧΗ ΔΩΡΕΑΝ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ
ΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟ:
JEAN-PAUL BEDEL INSWAN (ARC. [ ])
_____________________________________________________________________
Αιτητής παρών προσωπικά.
E. Χατζηγιάννη (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τον Καθ’ ου η Αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
(Δοθείσα Αυθημερόν)
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.: Ο Αιτητής καταχώρισε Αίτηση στη βάση του περί Νομικής Αρωγής Νόμου του 2002, Ν. 165(Ι)/2002, με την οποία εξαιτείται την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής με στόχο να καταχωρίσει αίτηση για έκδοση Προνομιακού Εντάλματος τύπου Habeas Corpus.
Στην έγγραφη δήλωση που συνοδεύει την αίτηση αναφέρει απλώς ότι χρειάζεται δικηγόρο γιατί δεν έχει την οικονομική ευχέρεια να διορίσει.
Η εκπρόσωπος του Γενικού Εισαγγελέα προς τον οποίο η Αίτηση επιδόθηκε, υπέβαλε ένσταση στο αίτημα και καταχώρισε σχετικό Σημείωμα στο οποίο περιλαμβάνονται περισσότερες πληροφορίες τόσο για τον Αιτητή, όσο και για το καθεστώς του.
Τα γεγονότα, όπως αυτά καταγράφονται στο εν λόγω Σημείωμα και προκύπτουν από τα επισυναπτόμενα σε αυτό έγγραφα, έχουν ως ακολούθως:
► Ο Αιτητής είναι υπήκοος του Κονγκό και με ημερομηνία γέννησης την 1/7/1988.
► Στις 2/1/2020 ο αλλοδαπός υπέβαλε αίτηση ασύλου, η οποία στις 19/6/2024 απορρίφθηκε πρωτοβάθμια και η σχετική απόφαση στάλθηκε στον αλλοδαπό στις 15/7/2024.
► Στις 2/2/2025 ο αλλοδαπός συνελήφθη για το αυτόφωρο αδίκημα της παράνομης παραμονής στην Πάφο. Κατά τη σύλληψή του ο αλλοδαπός δήλωσε ότι δεν επιθυμεί τον επαναπατρισμό του, ενώ ανέφερε ότι η γυναίκα και το παιδί του βρίσκονται στη Δημοκρατία ως αιτητές ασύλου. Εναντίον του αλλοδαπού εκδόθηκαν Διατάγματα Κράτησης και Απέλασης δυνάμει του Άρθρου 14 του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου, Κεφ. 105, στις 3/2/2025. Έχουμε ενημερωθεί ότι ο αλλοδαπός είναι πατέρας ενός ανήλικου παιδιού της E.I.S. (ημερ. γενν. 28/11/2023, ARC. [ ]. [ ], [ ]). Η μητέρα του παιδιού είναι η P.O.E. (ARC: [ ], [ ], [ ]). Σημειώνεται ότι η αλλοδαπή υπέβαλε αίτηση ασύλου στις 24/10/2022 η οποία στις 16/7/2024 απορρίφθηκε Πρωτοβάθμια και η σχετική απόφαση επιδόθηκε στην αλλοδαπή στις 22/8/2024. Στις 16/9/2024 η αλλοδαπή υπέβαλε προσφυγή στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας (Δ.Δ.Δ.Π.) με αρ. 3636/24, κατά της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου (ΥΠΑΣ) η οποία εκκρεμεί σύμφωνα με το μηχανογραφημένο σύστημα της ΥΠΑΣ.
► Στις 3/2/2025 εκδόθηκε Διάταγμα Κράτησης και Απέλασης κατά του Αιτητή δυνάμει του Άρθρου 14 του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου.
► Στις 4/4/2025 ο αλλοδαπός υπέβαλε προσφυγή στο Δ.Δ.Δ.Π. με αρ. 812/2025 κατά της απόφασης της ΥΠΑΣ, η οποία, σύμφωνα με το μηχανογραφημένο σύστημα της ΥΠΑΣ, εκκρεμεί. Όπως προκύπτει, ο αλλοδαπός έχει υποβάλει εκπρόθεσμα την προσφυγή του στο Δ.Δ.Δ.Π.
► Στις 5/5/2025 στάληκε επιστολή ζητώντας τις απόψεις των ΥΚΕ σχετικά με την κράτηση και τον επαναπατρισμό του αλλοδαπού, σύμφωνα με το Άρθρο 180Ζ (α) και (β) του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου, Κεφ. 105, ο οποίος προνοεί ότι ο Ανώτερος Λειτουργός Μετανάστευσης τηρεί την αρχή της μη επαναπροώθησης και λαμβάνει δεόντως υπόψη το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού και την οικογενειακή ζωή, με τη συνδρομή των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας. Στις 9/5/2025 το Διάταγμα Απέλασης ανεστάλη εν αναμονή απόψεων από τις ΥΚΕ. Σύμφωνα με επιστολή των ΥΚΕ ημερ. 14/5/2025, η κα. P.O.E. ανέφερε ότι το παιδί αποκτήθηκε από σχέση που διατηρούσε με τον αλλοδαπό, δεν διέμεναν μαζί και την επισκεπτόταν κάποιες μέρες της βδομάδας. Η ίδια ισχυρίζεται ότι είναι σε θέση να καλύπτει τις ανάγκες του παιδιού της και δεν χρειάζεται την παρουσία του πατέρα. Δεν αναφέρθηκαν οποιεσδήποτε δυσκολίες για κάλυψη τόσο των βασικών αναγκών όσο και της φροντίδας του ανήλικου παιδιού. Ανέφερε, επίσης, ότι αναμένει την ολοκλήρωση της εξέτασης της προσφυγής της στο Δ.Δ.Δ.Π. και ακολούθως, εάν απορριφθεί, θα επιστρέψει στη χώρα καταγωγής της. Σύμφωνα με τις ΥΚΕ δεν φαίνονται να υπάρχουν λόγοι που να εμποδίζουν την απέλαση του πατέρα, καθώς η οικογένεια μπορεί να επανασυνδεθεί μετά τον επαναπατρισμό της μητέρας και του παιδιού. Στις 4/6/2025 το Διάταγμα Απέλασης προωθήθηκε.
► Στις 9/5/2025, 3/6/2025, 5/8/2025 και 15/10/2025 έγινε από το Τμήμα αξιολόγηση της κράτησης του Αιτητή.
Σύμφωνα με το Άρθρο 3 του Ν. 165(Ι)/2002 οι περιπτώσεις όπου μπορεί να παραχωρηθεί δωρεάν νομική αρωγή αναφέρονται εξαντλητικά στα Άρθρα 4, 4Α, 5, 6, 6Α, 6Β, 6Γ, 6Δ, 6Ε και 6ΣΤ στην έκταση και υπό τους όρους που διαλαμβάνονται στον ίδιο το Νόμο.
Συναφώς παρατηρούμε ότι η παροχή νομικής αρωγής προνοείται, σύμφωνα με το Άρθρο 4 του Νόμου, σε ποινικές διαδικασίες. Στο Άρθρο 5 του Νόμου προνοείται, επίσης, η παροχή νομικής αρωγής σε «διαδικασίες για καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», που, σύμφωνα με το εδάφιο (1) του Άρθρου 5, σημαίνει, όταν πρόκειται για πολιτική διαδικασία, για τέτοια διαδικασία «που εγείρεται εναντίον της Δημοκρατίας για ζημιά που υπέστη πρόσωπο συνεπεία καθορισμένων παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων», που σύμφωνα με το Άρθρο 2 του Νόμου, σημαίνει «τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τα οποία εκτίθενται στον Πίνακα».
Η διαδικασία της αίτησης για Προνομιακό Ένταλμα Habeas Corpus θεωρείται, με βάση πάγια νομολογία, πολιτική διαδικασία και δεν συγκαταλέγεται στις προαναφερόμενες διαδικασίες για καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Κατά συνέπεια, στην προκείμενη περίπτωση, δεν τυγχάνει εφαρμογής ούτε το Άρθρο 4, ούτε το Άρθρο 5 του Ν. 165(Ι)/2002.
Το 2015 ο περί Νομικής Αρωγής Νόμος 165(Ι)/2002 τροποποιήθηκε με το Ν. 20(Ι)/2015 ώστε να παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή δυνάμει του Άρθρου 6(Β)(7)(β) σε αιτητές διεθνούς προστασίας οι οποίοι υποβάλλουν αίτηση στο Ανώτατο Δικαστήριο για την έκδοση Εντάλματος Habeas Corpus προς έλεγχο της νομιμότητας της διάρκειας κράτησης τους.
Σύμφωνα με την παράγραφο (β) του εδαφίου (1) του Άρθρου 6Β, ο όρος «αιτητής διεθνούς προστασίας» έχει την έννοια που αποδίδεται στον όρο «αιτητής» σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Προσφύγων Νόμου του 2000. Το Άρθρο 2(1) του περί Προσφύγων Νόμου διαλαμβάνει ότι ««αιτητής» σημαίνει υπήκοο τρίτης χώρας ή ανιθαγενή, ο οποίος έχει υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας …». Η ιδιότητα δε αυτή ισχύει για την περίοδο από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης μέχρι τη λήψη τελικής απόφασης σε σχέση με αυτή.
«Τελική απόφαση» για τους σκοπούς του Άρθρου 2(1) του Νόμου σημαίνει:
««τελική απόφαση» σημαίνει απόφαση η οποία ορίζει κατά πόσον ο υπήκοος τρίτης χώρας ή ο ανιθαγενής αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας ή ως πρόσωπο στο οποίο παραχωρείται καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας δυνάμει του παρόντος Νόμου και –
(α) έχει παρέλθει άπρακτη η προθεσμία για άσκηση προσφυγής δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος κατά της εν λόγω απόφασης, ή
(β) ασκήθηκε η προαναφερόμενη προσφυγή και εκδόθηκε πρωτόδικη απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου επ’ αυτής, ανεξάρτητα από το αν μέσω της άσκησης τέτοιας προσφυγής ο αιτητής αποκτά τη δυνατότητα να παραμένει στις ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές μέχρις ότου εκδοθεί η σχετική δικαστική απόφαση.»
Στην υπό εξέταση περίπτωση, όπως προκύπτει από τα γεγονότα και όπως ορθά επισημαίνεται από την ευπαίδευτη εκπρόσωπο του Γενικού Εισαγγελέα, ο Αιτητής δεν κατέχει την ιδιότητα του αιτητή ασύλου, δεδομένης της εκπρόθεσμης καταχώρισης προσφυγής εναντίον της απορριπτικής Απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου, εφόσον η προθεσμία προσβολής της εν λόγω απόφασης έχει προ πολλού παρέλθει.
Κατά συνέπεια, η περίπτωση του δεν μπορεί να ενταχθεί ούτε κάτω από το Άρθρο 6Β του Νόμου.
Το Άρθρο 6Γ προνοεί για την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής σε παρανόμως παραμένοντες υπηκόους τρίτης χώρας, όπως ο Αιτητής, σε σχέση όμως με διαδικασίες που καθορίζονται στο εδάφιο (2) που είναι για την άσκηση προσφυγής δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος κατά απόφασης επιστροφής, κατά απόφασης περί απομάκρυνσης και κατά απαγόρευσης εισόδου (Άρθρα 18ΟΗ, 18Π και 18ΠΓ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ. 105, αντίστοιχα). Η περίπτωση του Αιτητή δεν είναι τέτοια αλλά αφορά σε διαδικασία αίτησης για την έκδοση Εντάλματος Habeas Corpus δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος.
Επομένως, ούτε και το Άρθρο 6Γ μπορεί να καλύψει την περίπτωση του Αιτητή.
Ως εκ των ανωτέρω, η περίπτωση του Αιτητή δεν καλύπτεται από τις πρόνοιες του Νόμου, ο οποίος εξαντλητικά αναφέρει τις περιπτώσεις όπου είναι δυνατό να παρασχεθεί δωρεάν νομική αρωγή.
Ενόψει των πιο πάνω, η Αίτηση δεν έχει έρεισμα και, συνεπώς, απορρίπτεται.
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ,
Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο