ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Υπόθεση Αρ. 480/2021)
4 Απριλίου 2025
[ΜΙΧΑΗΛ, Δ/στης Δ.Δ.]
Ε. Π.
Αιτητής
ν.
ΔΗΜΟΣ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ
Καθ’ ου η Αίτηση
………………………….
ΕΝΔΙΑΜΕΣΕΣ ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΘ’ ΟΥ Η ΑΙΤΗΣΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 23.8.2024 ΚΑΙ 20.11.2024
Γρηγόρης Λεοντίου μαζί με Άνθια Παπαμιχαήλ (κα) για Γ. Λεοντίου Δ.Ε.Π.Ε., για τον αιτητή στην ενδιάμεση αίτηση.
Κατερίνα Παναγιώτου (κα) για Ανδρέας Σ. Αγγελίδης Δ.Ε.Π.Ε., για τον καθ’ ου η αίτηση στην ενδιάμεση αίτηση.
Παναγιώτα Παπαπέτρου (κα) για Χατζηαναστασίου, Ιωαννίδη Δ.Ε.Π.Ε., για το ενδιαφερόμενο μέρος.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΜΙΧΑΗΛ, Δ.Δ.Δ.: Με ενδιάμεση αίτηση ημερομηνίας 23.8.2024 ο καθ’ ου η αίτηση ζητά την άδεια του Δικαστηρίου να προσκομίσει μαρτυρία. Η μαρτυρία που ζητεί να προσκομίσει είναι έγγραφο από νοσηλευτικό ίδρυμα με τίτλο «Εξιτήριο και ενημερωτικό σημείωμα ασθενούς» το οποίο αφορά τον κ. Χριστάκη Πασχάλη, μέλος του δημοτικού συμβουλίου. Με τη δεύτερη ενδιάμεση αίτηση ημερομηνίας 20.11.2024 η οποία καταχωρήθηκε κατόπιν άδειας του Δικαστηρίου, ο καθ’ ου η αίτηση ζητά να προσκομίσει μαρτυρία υπό μορφή ένορκης δήλωσης του ιδίου του κ. Πασχάλη που να αναφέρει ότι μετά τη χειρουργική επέμβαση στην οποία υποβλήθηκε, ήταν κλινήρης και συνεπώς ήταν αδύνατο να παρευρεθεί στην επίμαχη συνεδρία της 30.3.2021.
Ο αιτητής ενίσταται στην αιτούμενη προσκόμιση μαρτυρίας. Εισηγείται ότι η μαρτυρία συνιστά ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων αιτιολόγηση των λόγων απουσίας ενός μέλους και ότι όσα επιδιώκει να δηλώσει ενόρκως ο ίδιος ο κ. Πασχάλη δεν τεκμηριώνονται από ιατρικό πιστοποιητικό.
Έναυσμα της υπό κρίση αίτησης αποτέλεσε ο λόγος ακύρωσης που προβάλλει ο αιτητής στη γραπτή του αγόρευση στην προσφυγή με τον οποίο εισηγείται ότι πάσχει η σύνθεση του δημοτικού συμβουλίου λόγω αναιτιολόγητης απουσίας του κ. Πασχάλη στις συνεδρίες ημερομηνίας 15.9.2020 και 30.3.2021.
Σύμφωνα με τους Kανονισμούς 10 και 19 των Διαδικαστικών Κανονισμών του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου 1962:
«10.-(1) Έκαστη υπόθεσις θα ορίζεται κατ’ αρχήν δι’ ακρόασιν προς έκδοσιν οδηγιών, εκτός εις περιπτώσεις όπου εξεδόθη διάταγμα συμφώνως της παραγράφου (1) του κανονισμού 9.
(2) Κατά τη διάρκειαν της τοιαύτης ακροάσεως το Δικαστήριον ή Δικαστής δύναται να εκδώση τοιαύτας οδηγίας αναφορικώς προς περαιτέρω εγγράφους προτάσεις, λεπτομερείας, αποκάλυψιν ή επιθεώρησιν εγγράφων, αποδεικτικά μέσα, συμπεριλαμβανομένων ενόρκων ομολογιών αποδεικνυουσών τα γεγονότα εφ’ ων βασίζεται έκαστος διάδικος, επιθεώρησιν του επιδίκου μέρους, διαδικασίαν συμφώνως προς την παράγραφον 2 του Άρθρου 134, ημερομηνίαν δημοσίας ακροάσεως, καταχώρησην και ανταλλαγήν μεταξύ των διαδίκων εγγράφου επιχειρηματολογίας εντός καθοριζομένων χρονικών ορίων ως και την διάρκειαν τυχόν μεταγενέστερων αγορεύσεων, ή οιασδήποτε άλλας οδηγίας σχετικός τυχόν μεταγενέστερων αγορεύσεων, ή οιασδήποτε άλλας οδηγίας σχετικώς προς την διαδικασίαν της υποθέσεως ως ήθελε κρίνει αναγκαίον.
19. Καθ’ οιονδήποτε στάδιον της διαδικασίας το Δικαστήριον ή Δικαστής δύναται να εκδώση τοιαύτας οδηγίας, αι οποίαι απαιτούνται προς το συμφέρον της δικαιοσύνης.»
Σχετικός είναι και ο Kανονισμός 12 ο οποίος προνοεί ότι:
«12.-(1) Το Δικαστήριον ή Δικαστής δύναται να διατάξη οιονδήποτε αιτητήν να παρουσιασθή αυτοπροσώπως είτε διά να δώση ενόρκως ή άλλως πως πληροφορίας προς το Δικαστήριον, είτε διά να παρουσιάση έγγραφα ή άλλα αποδεικτικά μέσα. […]
(2) Το Δικαστήριον δύναται να διατάξη τον καθ’ ου η αίτησις να δώση ενόρκως ή άλλως πως πληροφορίας ή να παρουσιάση έγγραφα ή άλλα αποδεικτικά μέσα διά δεόντως εξουσιοδοτημένου υπαλλήλου.»
Οι αρχές που διέπουν τα ζητήματα αυτά με αναφορά στους πιο πάνω κανονισμούς, ερμηνεύθηκαν στην υπόθεση Θαλασσινός ν. Δημοκρατίας (2003) 3 Α.Α.Δ. 507:
«Στην αναθεωρητική του δικαιοδοσία το Ανώτατο Δικαστήριο έχει τη διακριτική ευχέρεια να ελέγχει το δικαίωμα των διαδίκων να προσαγάγουν μαρτυρία σχετική με τα γεγονότα που θέλουν να αναδείξουν, με γνώμονα πάντοτε τη σχετικότητα της μαρτυρίας με τα επίδικα θέματα (βλ. Phedias Kyriakides v. The Republic (1961) 1 R.S.C.C. 66, Skourides v. Attorney General (1967) 3 C.L.R. 518, Lambrakis v. Republic (1970) 3 C.L.R. 72 και Antoniou v. Republic (1971) 3 C.L.R. 417). Το θέμα εξετάστηκε λίγο αργότερα στην υπόθεση Ζαβρός ν. Δημοκρατίας (1989) 3 Α.Α.Δ. 106, όπου το Δικαστήριο υιοθετώντας την απόφαση Pheidias Kyriakides παρατήρησε ότι,
«… ένας από τους καθοδηγητικούς παράγοντες που θα ακολουθούνται στην εξέταση της αποδοχής οποιασδήποτε μαρτυρίας είναι κατά πόσο τέτοια μαρτυρία είναι εύλογα σχετική προς οιονδήποτε θέμα και αποδειχτική οιουδήποτε επίδικου θέματος ενώπιον του Δικαστηρίου και μπορεί ή όχι να βοηθήσει το Δικαστήριο στην απονομή δικαιοσύνης στη συγκεκριμένη περίπτωση σύμφωνα με τη δικαιοδοσία του.»
(Βλ. επίσης, Constantinides v. The Electricity Authority of Cyprus (1982) 3 C.L.R. 387, Λέλλα Χριστοδούλου ν. Δημοκρατίας, 668/90 της 30/9/93, Πανεπιστήμιο Κύπρου ν. Κωνσταντίνου κ.ά. (1994) 3 Α.Α.Δ. 145, 162 και Μάρω Ράφτη και Άλλη ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (2003) 3 Α.Α.Δ. 335). Επιπρόσθετα, πρέπει να σημειωθεί ότι «δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή μαρτυρία η οποία να διαφοροποιεί, να αλλοιώνει ή να μεταβάλλει το περιεχόμενο των στοιχείων που λήφθηκαν υπόψη προς ενίσχυση του κύρους της απόφασης», αφού «το κύρος της απόφασης συναρτάται με το καθεστώς των πραγμάτων που λήφθηκε υπόψη» (βλ. Ρούσος ν. Ιωαννίδης και Άλλων (1999) 3 Α.Α.Δ. 549).
Πρέπει να τονιστεί ότι οι διάδικοι δεν μπορούν να προσαγάγουν μαρτυρία χωρίς την άδεια του Δικαστηρίου. Η παροχή της άδειας του Δικαστηρίου αποτελεί βασική προϋπόθεση για την παρουσίαση μαρτυρίας. Η σχετική άδεια μπορεί να δοθεί σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 19 των Κανονισμών του 1962 και κατόπιν αίτησης που υποβάλλεται, είτε προφορικά είτε εγγράφως (βλ. Σταύρου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1989) 3 Α.Α.Δ. 1023 και Ευθυμίου ν. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 281).»
Το έγγραφο που ζητά ο καθ’ ου η αίτηση να προσκομίσει πιστοποιεί ότι ο κ. Πασχάλη νοσηλευόταν από τις 6.3.2021 μέχρι τις 16.3.2021 και ότι η επόμενη επίσκεψη ορίστηκε για τις 29.3.2021. Επιδιώκει, επίσης, ο καθ’ ου η αίτηση να προσκομίσει μαρτυρία μέσω ένορκης δήλωσης του εν λόγω προσώπου ότι στις 30.3.2021 του ήταν αδύνατο να παρευρεθεί στη συνεδρία επειδή βρισκόταν σε στάδιο μετεγχειρητικής ανάρρωσης και ήταν κλινήρης.
Σε ότι αφορά στη συνεδρία της 15.9.2020 η μαρτυρία που επιδιώκεται να προσκομιστεί δεν σχετίζεται χρονικά. Σχετικά με τη συνεδρία της 30.3.2021, στο επίμαχο πρακτικό καταγράφεται το συγκεκριμένο μέλος ως απών και πιο κάτω η πρόταση:
«Δικαιολόγηση πρακτικών: Η απουσία του Χρ. Πασχάλη δικαιολογήθηκε.»
Η υπό εξέταση περίπτωση δεν αφορά μόνο μη πλήρη αιτιολόγηση στα πρακτικά της επίμαχης συνεδρίας για την απουσία του συγκεκριμένου μέλους η οποία θα μπορούσε, ενδεχομένως, να συμπληρωθεί από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου αλλά και πλήρη απουσία των δικαιολογητικών ή έγγραφης καταχώρησης της ενημέρωσης που έλαβε ο καθ’ ου η αίτηση και κατέληξε ότι η απουσία δικαιολογείται από τον διοικητικό φάκελο της υπόθεσης. Στην παράγραφο 5 της ένορκης δήλωσης που συνοδεύει την πρώτη ενδιάμεση αίτηση του καθ’ ου η αίτηση, αναφέρεται ότι το συγκεκριμένο έγγραφο προσκομίστηκε μεταγενέστερα από το μέλος. Όπως εξηγείται στη γραπτή αγόρευση του καθ’ ου η αίτηση, το έγγραφο του οποίου η προσκόμιση επιδιώκεται δόθηκε στον δημοτικό γραμματέα από το συγκεκριμένο μέλος αλλά «εκ παραδρομής δεν συμπεριλήφθηκε στον σχετικό διοικητικό φάκελο».
Το ζήτημα, συνεπώς, που καλείται το Δικαστήριο να αποφασίσει είναι κατά πόσο μπορεί να επιτραπεί η συμπλήρωση του διοικητικού φακέλου μέσω προσκόμισης μαρτυρίας.
Είναι ορθή η επισήμανση του καθ’ ου η αίτηση με παραπομπή στη σχετική νομολογία ότι στην αναθεωρητική δικαιοδοσία εφαρμόζεται το ανακριτικό σύστημα σε αντίθεση με το αντιπαραθετικό που εφαρμόζεται σε άλλες δικαιοδοσίες. Η φύση του εν λόγω συστήματος παρέχει κάποια μεγαλύτερη ελαστικότητα στο Δικαστήριο προς την κατεύθυνση της εξακρίβωσης των πραγματικών γεγονότων. Εντούτοις, στην υπό κρίση περίπτωση η συμπλήρωση του διοικητικού φακέλου που επιδιώκει ο καθ’ ου η αίτηση με έγγραφα που θα έπρεπε να ήταν περιεχόμενό του αλλά δεν είναι έχω την άποψη ότι δεν περιλαμβάνεται στις περιπτώσεις εκείνες που το Δικαστήριο μπορεί να επιτρέψει να προσκομιστούν ως μαρτυρία εφόσον κάτι τέτοιο θα ερχόταν σε αντίθεση με την πάγια νομολογημένη αρχή ότι η αυθεντική πηγή εξακρίβωσης των γεγονότων είναι ο διοικητικός φάκελος.
Για τους πιο πάνω λόγους οι αιτήσεις απορρίπτονται με έξοδα υπέρ του αιτητή και εναντίον του καθ’ ου η αίτηση ως αυτά θα υπολογιστούν από τον πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο στο τέλος της δίκης.
Εφόσον οι γραπτές αγορεύσεις έχουν συμπληρωθεί, η υπόθεση ορίζεται για διευκρινίσεις στις 18.9.2025 στις 9 π.μ.
Ε. ΜΙΧΑΗΛ, Δ.Δ.Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο