ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Υπόθεση αρ. 792/2021)
6 Μαΐου 2025
[ΓΑΒΡΙΗΛ, Δ.Δ.Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ AΡΘΡΑ 25, 28, 35 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΔΡ Χ. Σ.
Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ
2. ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ
Καθ’ ων η αίτηση.
……………………………
Χριστάκης Χριστάκη, για Χριστάκης Θ. Χριστάκη Δ.Ε.Π.Ε., για τον αιτητή.
Κάτια Χατζηδημητρίου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους καθ’ ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΓΑΒΡΙΗΛ, Δ.Δ.Δ.: Με την προσφυγή του, ο αιτητής αξιώνει από το Δικαστήριο την εξής θεραπεία:-
«Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση των Καθ’ ων η αίτηση ημερ. 10/06/2021 (Παράρτημα Α) με την οποίαν απέρριψαν το αίτημα του (α) για αναδρομική καταβολή υπερωριακής αποζημίωσης λόγω του αναδρομικού διορισμού του Αιτητή από 01/07/2015, στη θέση Βοηθού Διευθυντή Κλινικής/ Τμήματος, Ιατρικές Υπηρεσίες και Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας, στην Ειδικότητα της Παθολογίας για την περίοδο από 01/07/2015 – 01/07/2020, ημερομηνία της αφυπηρέτησης του, και (β) την καταβολή επιδόματος ευθύνης για την ίδια ανωτέρω περίοδο ένεκα του εν λόγω αναδρομικού διορισμού του, είναι άκυρη, αντισυνταγματική, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος».
Ο αιτητής αφυπηρέτησε από τη Δημόσια Υπηρεσία την 1.7.2020, ενώ κατείχε τη θέση Ανώτερου Ιατρικού Λειτουργού. Η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας αποφάσισε όπως προσφέρει στον αιτητή διορισμό στη μόνιμη θέση Βοηθού Διευθυντή Κλινικής/Τμήματος, Ιατρικές Υπηρεσίες και Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας, στην ειδικότητα της Παθολογίας, αναδρομικά από 1.7.2015, μέχρι την ημερομηνία αφυπηρέτησής του, όπως αυτό του γνωστοποιήθηκε με την επιστολή ημερομηνίας 24.7.2020.
Στις 25.7.2020 υπέβαλε αίτημα, προς το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας, για αναδρομική καταβολή και αποκατάσταση όλων των δικαιωμάτων του, επιδομάτων και υπερωριών, τα οποία στερήθηκε και δεν είχε την ευκαιρία να επωφεληθεί, από την 1.7.2015 μέχρι και την αφυπηρέτησή του, από 1.7.2020. Στην εν λόγω επιστολή, ο αιτητής σημειώνει πως τα συγκεκριμένα επιδόματα και υπερωρίες, έλαβε συγκεκριμένη και κατονομαζόμενη ιατρός, η οποία είχε καταλάβει την θέση προηγουμένως, προτού ο διορισμός της ακυρωθεί από το Δικαστήριο.
Λόγω αρμοδιότητας, το αίτημα παραπέμφθηκε προς χειρισμό στις Ιατρικές Υπηρεσίες και Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας, οι οποίες ζήτησαν γνωμάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα επί του θέματος.
Η απορριπτική κατάληξη επί του αιτήματος, γνωστοποιήθηκε στον αιτητή με την επιστολή ημερομηνίας 10.6.2021, η νομιμότητα της οποίας αποτελεί το αντικείμενο της υπό εκδίκαση προσφυγής. Το περιεχόμενό της, παρατίθεται, αυτούσιο:-
«Έχω οδηγίες να αναφερθώ στην επιστολή σας ημερ. 25/9/2020 προς το Γενικό Λογιστήριο σχετικά με το πιο πάνω θέμα και να σας πληροφορήσω ότι το αίτημα σας για αναδρομική καταβολή υπερωριακής αποζημίωσης λόγω του αναδρομικού διορισμού σας στη θέση Βοηθού Διευθυντή Κλινικής/Τμήματος, δεν δύναται να ικανοποιηθεί, καθότι δεν εργαστήκατε υπερωριακά κατά την επίδικη περίοδο. Όσον αφορά στην καταβολή του επιδόματος ευθύνης, ούτε και αυτό δύναται να σας παραχωρηθεί, καθότι το επίδομα αυτό δεν συνδέεται με τη θέση στην οποία διοριστήκατε αναδρομικά αλλά με τα καθήκοντα που θα εκτελούσατε και τα καθήκοντα αυτά είναι για όλους άγνωστα».
Αποτελεί θέση του ευπαιδεύτου συνηγόρου του αιτητή πως η προσβαλλόμενη απόφαση είναι πεπλανημένη και στηριγμένη αποκλειστικά στις δύο γνωματεύσεις που ελήφθησαν από την Νομική Υπηρεσία, οι οποίες είναι αντίθετες προς τη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου και στις αρχές της αποκατάστασης. Υποστηρίζει πως τα αιτηθέντα επιδόματα και υπερωρίες, τα ελάμβανε η Δρ Χ. Α., η οποία κατείχε προηγουμένως τη συγκεκριμένη θέση, η κατοχή της οποίας ακυρώθηκε και την οποία θέση κατέλαβε αναδρομικά ο αιτητής. Αυτό, προκειμένου να υποστηρίξει το γνωστό του ύψους τους, αλλά και της καταβολής τους, ποσά που απώλεσε με την αναδρομική κατάληψη της θέσης.
Με παραπομπή στις Πατσαλοσαββή – Λεοντίου ν. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 70 και Κουφτερός ν. Δημοκρατίας (2013) 3 Α.Α.Δ. 646, ο κ. Χριστάκη υπέδειξε πως, τόσο το επίδομα υπερωριών, όσο και το επίδομα ευθύνης, αποτελούν μέρος των απολαβών της θέσης Βοηθού Διευθυντή Κλινικής/Τμήματος και η αναδρομική κατάληψη της συγκεκριμένης θέσης προϋποθέτει, όχι μόνον την ανέλιξη της υπηρεσιακής του κατάστασης, αλλά και την δυναμική και καθολική αποκατάσταση, ως προς τις χρηματικές απαιτήσεις που συνδέονται άμεσα με αυτήν, χωρίς να απαιτείται να αποδειχθεί ότι πράγματι θα εργαζόταν υπερωρίες ή πράγματι θα είχε την ευθύνη της Κλινικής. Κατά τον αιτητή, η απόρριψη του αιτήματός του, συνιστά παράβαση των αρχών της χρηστής διοίκησης και της καλής πίστης, όπως επίσης και άνιση μεταχείριση σε σχέση με το πρόσωπο που είχε διοριστεί στη συγκεκριμένη θέση, διορισμός που στη συνέχεια ακυρώθηκε.
Στη γραπτή αγόρευση της ευπαιδεύτου συνηγόρου της Δημοκρατίας, αναλώθηκε μέρος για υποστήριξη της ενέργειας των καθ’ ων η αίτηση να ζητήσουν και στη συνέχεια να υιοθετήσουν την γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας, υποβάλλοντας πως δεν χωρεί δικαστικός έλεγχος επ’ αυτής. Περαιτέρω, αποτέλεσε θέση της Δημοκρατίας πως το επίδομα ευθύνης, ορθά δεν αποδόθηκε στον αιτητή, καθότι δεν συνδέεται με τη θέση στην οποία διορίστηκε αναδρομικά, αλλά με τα καθήκοντα που αυτός θα εκτελούσε και εάν θα είχε την ευθύνη της Κλινικής, καθήκοντα άγνωστα.
Τούτο, αφού το συγκεκριμένο επίδομα το λαμβάνουν οι Διευθυντές Κλινικής/Τμήματος και οι εκτελούντες χρέη Διευθυντή, οι οποίοι είχαν την ευθύνη της Κλινικής/Τμήματος και δεν λαμβάνεται αυτόματα, ως εκ της κατοχής της συγκεκριμένης θέσης. Προς υποστήριξη αυτής της θέσης, κατά το στάδιο των προφορικών διευκρινίσεων, αναφέρθηκε από την ευπαίδευτη συνήγορο της Δημοκρατίας πως μετά από συμφωνία του Υπουργείου Υγείας μαζί με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις ιατρών κατά το έτος 2016, αποφασίστηκε η απόδοση επιδόματος ευθύνης στους Βοηθούς Διευθυντές Κλινικής/Τμήματος που εκτελούν χρέη Διευθυντή Κλινικής/Τμήματος και πως στη Λευκωσία ουδέποτε ελάμβανε οποιοσδήποτε επίδομα ευθύνης, παρά μόνο μέχρι και το έτος 2020, όπου η ιατρός που κατείχε τότε την θέση στην οποία διορίστηκε αναδρομικά ο αιτητής, προήχθη στη θέση Διευθυντή Κλινικής/Τμήματος. Προς το σκοπό αυτό κατατέθηκε και σημειώθηκε ως Τεκμήριο 2, ο σχετικός φάκελος των Ιατρικών Υπηρεσιών και Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας.
Ως προς το αίτημα για καταβολή υπερωριακής αποζημίωσης, οι καθ’ ων η αίτηση υποστηρίζουν πως επίσης ορθώς δεν αποδόθηκε, καθότι υπερωριακή αποζημίωση καταβάλλεται εφόσον πράγματι αυτή έχει εκτελεστεί και εφόσον ληφθεί έγκριση από την αρμόδια αρχή.
Έχοντας μελετήσει τις εκατέρωθεν θέσεις και προτού προχωρήσω στην εξέταση των προβαλλόμενων λόγων ακύρωσης, θα πρέπει να λεχθεί πως ο αιτητής δεν ζήτησε δικαστικό έλεγχο των γνωματεύσεων της Νομικής Υπηρεσίας, όπως αποτέλεσε θέση της ευπαίδευτης συνηγόρου της Δημοκρατίας, αλλά έλεγχο της προσβαλλόμενης, με την προσφυγή, διοικητικής απόφασης ημερομηνίας 10.6.2021.
Όπως προκύπτει από τα ενώπιον μου δεδομένα, το αίτημα που υπέβαλε ο αιτητής ήταν η - με τον αναδρομικό διορισμό του στη θέση Βοηθού Διευθυντή Κλινικής/Τμήματος από 1.7.2015 μέχρι την ημερομηνία της αφυπηρέτησής του - αποκατάσταση όλων των δικαιωμάτων του, πέραν των μισθολογικών, ακόμα και επιδομάτων και υπερωριών τα οποία θα επωφελείτο εάν δεν μεσολαβούσε η απόφαση διορισμού του τρίτου προσώπου, ήτοι της κατονομαζόμενης από τον αιτητή, Δρος Χ. Α., αντί του ιδίου, στη συγκεκριμένη θέση
Από την προσβαλλόμενη απόφαση, προκύπτει πως η διοίκηση απορρίπτοντας το αίτημά του, αφενός, ως προς την αναδρομική καταβολή υπερωριακής αποζημίωσης, αναφέρθηκε στη μη υπερωριακή εργασία του κατά την επίδικη περίοδο. Αφετέρου δε, ως προς την αναδρομική καταβολή επιδόματος ευθύνης, λέχθηκε πως αυτό δεν συνδέεται με τη θέση στην οποία διορίστηκε αναδρομικά, αλλά συνδέεται με τα καθήκοντα που θα εκτελούσε τα οποία είναι άγνωστα.
Θα πρέπει να αναφερθεί ως προς το δεύτερο, πως η άρνηση της διοίκησης δεν στηρίχθηκε στο γεγονός της μη λήψης του εν λόγω επιδόματος ευθύνης, από την Δρα Χ. Α, όπως επιχειρήθηκε μεταγενέστερα να αιτιολογηθεί μέσα από την γραπτή αγόρευση της Δημοκρατίας, με αναφορά στη συμφωνία του Υπουργείου Υγείας με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις ιατρών, ούτε έγινε οποιαδήποτε αναφορά πως το συγκεκριμένο επίδομα καταβάλλεται μόνον στους Διευθυντές Κλινικής/Τμήματος ή στους αντικαταστάτες τους και υπό προϋποθέσεις.
Όπως πολύ ορθά υπέβαλε ο ευπαίδευτος συνήγορος του αιτητή, κατά το στάδιο των προφορικών διευκρινίσεων, το κατά πόσον πράγματι καταβλήθηκε ή όχι επίδομα ευθύνης στο πρόσωπο που κατείχε την εν λόγω θέση, πρώτη φορά αναφέρεται και αναπτύσσεται μέσα από την γραπτή αγόρευση της Δημοκρατίας και δεν αποτέλεσε τον λόγο απόρριψης του αιτήματος. Ούτε και αναφέρθηκε οτιδήποτε επ΄ αυτού, προς τον αιτητή, προκειμένου να αιτιολογηθεί η απόρριψη του αιτήματος για καταβολή του επιδόματος ευθύνης.
Το ζητούμενο, εν προκειμένω, για την εξέταση από την διοίκηση του υποβληθέντος αιτήματος, ήταν το κατά πόσον με τον αναδρομικό διορισμό του αιτητή στην συγκεκριμένη θέση, πέραν της μισθολογικής του αποκατάστασης, θα έπρεπε, ως μέρος της αποκατάστασης, να του καταβληθούν και όλα τα επιδόματα και ωφελήματα τα οποία αυτός θα δικαιούτο.
Στην Πατσαλοσαββή – Λεοντίου (ανωτέρω), αναγνωρίστηκε από την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου πως, η εκεί διεκδικηθείσα επιχορήγηση που καταβαλλόταν στα μέλη της υπηρεσίας του επιτόπιου προσωπικού της Πρεσβείας της Δημοκρατίας στις Βρυξέλλες, αποτελούσε μέρος των απολαβών της θέσης, από την ημερομηνία του αναδρομικού διορισμού της και ως εκ τούτου αναπόφευκτο παράγωγό της, το οποίο και δικαιούταν σε καταβολή.
Στη Θεοφυλάκτου ν. Δημοκρατίας (2006) 3 Α.Α.Δ. 322, κρίθηκε ότι ο δικαιωθείς υπάλληλος ο οποίος προάχθηκε ή διορίστηκε αναδρομικά, είχε δικαίωμα να χρησιμοποιήσει την πλασματική υπηρεσία που προέκυπτε για σκοπούς, είτε προαγωγής, είτε μισθολογικών ωφελημάτων.
Αργότερα, στην Κουφτερός (ανωτέρω), κρίθηκε πως στα δικαιώματα του αποκατασταθέντα υπαλλήλου μετά από αναδρομική προαγωγή / διορισμό, περιλαμβάνεται η δυναμική και καθολική αποκατάστασή του, τόσο ως προς την εξέλιξη της υπηρεσιακής του κατάστασης – που δεν ήταν εδώ το ζητούμενο - όσο και η αποκατάστασή του, ως προς τις χρηματικές απαιτήσεις, οι οποίες συνδέονται άμεσα με αυτήν. Κρίθηκε επίσης, πως ο υπάλληλος δικαιούται τα ωφελήματα και απολαβές που αντιστοιχούν στη θέση στην οποία προάχθηκε ή διορίσθηκε αναδρομικώς, ως αναπόφευκτο παράγωγο των απολαβών της θέσης, εφόσον βρισκόταν σε ενεργό υπηρεσία, έστω και σε άλλη θέση και όχι απαραίτητα στην συγκεκριμένη θέση. Σημειώνεται πως εκεί, το αίτημα αφορούσε σε παραχώρηση επιδομάτων οδοιπορικών/παραστάσεως, τηλεφώνου και χρήσης υπηρεσιακού αυτοκινήτου, όπου και κρίθηκε πως αυτά, αποτελούσαν μέρος των απολαβών της θέσης, από την ημερομηνία του αναδρομικού διορισμού του κι ως εκ τούτου, αναπόφευκτο παράγωγό της, που θα δικαιούταν ο εκεί Εφεσείων.
Επανερχόμενη στα επίδικα γεγονότα, από την προσβαλλόμενη απόφαση, αυτό που προκύπτει είναι πως, η διοίκηση απέρριψε το υποβληθέν αίτημα υπερωριακής αποζημίωσης, λόγω μη πραγματικής υπερωριακής εργασίας του αιτητή στην συγκεκριμένη θέση, ενώ ως προς επίδομα ευθύνης, η διοίκηση ανέφερε πως αυτό δεν συνδέεται με την θέση Βοηθού Διευθυντή Κλινικής/Τμήματος, αλλά με καθήκοντα που θα του ανατίθεντο.
Το πρώτιστο ζήτημα που θα έπρεπε να απασχολήσει την διοίκηση προκειμένου να εξετάσει το υποβληθέν αίτημα, ήταν το κατά πόσον τα αιτούμενα επιδόματα, υπερωριακής απασχόλησης και επιδόματος ευθύνης, αποτελούσαν αναπόφευκτο παράγωγο και/ή μέρος των απολαβών της θέσης στην οποία διορίστηκε αναδρομικώς και κατά πόσον οι προαναφερόμενες χρηματικές απαιτήσεις, συνδέονταν άμεσα με αυτήν.
Αυτό το ζητούμενο, δεν εντοπίζω να απασχόλησε και να διερευνήθηκε από την διοίκηση. Αντιθέτως, διαπιστώνω να αποτέλεσε υπόβαθρο της απορριπτικής κατάληξης, το κατά πόσον υπήρχε ή όχι πραγματική υπηρεσία στην συγκεκριμένη θέση, αφενός για τις υπερωρίες και μη γνώση των καθηκόντων που θα εκτελούσε, σε σχέση με το επίδομα ευθύνης.
Δεν υπήρξε, δηλαδή, διερεύνηση του κατά πόσον τα δύο επιδόματα αποτελούσαν αναπόφευκτο παράγωγο ή και μέρος των απολαβών της θέσης, ή το κατά πόσον αυτά συνδέονταν άμεσα με τις χρηματικές απαιτήσεις της συγκεκριμένης θέσης. Και εάν πράγματι αυτά αποτελούσαν μέρος των απολαβών της θέσης, τότε δεν χωρούσε διάκριση εάν η υπηρεσία ήταν πλασματική ή πραγματική, ούτε και χωρούσε εξέταση των καθηκόντων της θέσης. Παρέμεινε όμως άγνωστη και αδιερεύνητη η φύση των επιδομάτων που ο αιτητής ζητούσε, προς πλήρη αποκατάσταση του αναδρομικού του διορισμού.
Τα όσα επιχείρησαν οι καθ’ ων η αίτηση να θέσουν υπόψη του Δικαστηρίου κατά το στάδιο των προφορικών διευκρινίσεων, σε σχέση με το επίδομα ευθύνης, δεν εντοπίζω να είχαν τεθεί και να είχαν εξεταστεί για τους σκοπούς διερεύνησης του υποβληθέντος αιτήματος, ενώ τίποτε δεν αναφέρθηκε προς αυτή την κατεύθυνση στον αιτητή, προς αιτιολόγηση, τουλάχιστον, της απόρριψης του συγκεκριμένου επιδόματος, απόρριψη που κρίνεται ως γενική και αόριστη.
Για τους πιο πάνω λόγους, καταλήγω πως η προσβαλλόμενη απόφαση θα πρέπει να ακυρωθεί, λόγω ελλιπούς διερεύνησης του υποβληθέντος αιτήματος αποκατάστασης και ελλιπούς αιτιολόγησης της απορριπτικής κατάληξης, στη βάση των αρχών περί δυναμικής και καθολικής αποκατάστασης, ως αυτές έχουν διαμορφωθεί από την νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Υπό το φως των ανωτέρω, η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται, βάσει του Άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος, με €1.900 πλέον Φ.Π.Α. υπέρ του αιτητή και εναντίον των καθ’ ων η αίτηση.
Γαβριήλ, Δ.Δ.Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο