ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Υπόθεση αρ. 1705/2019)
3 Ιουνίου 2025
[ΓΑΒΡΙΗΛ, Δ.Δ.Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ AΡΘΡΑ 146, 15, 28 ΚΑΙ 29 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Ε. Κ.
Αιτήτρια,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΝΕΟΛΑΙΑΣ
Καθ’ ων η αίτηση.
……………………………
Παναγιώτης Μαυρής, για Ελένη Βραχίμη & Σία, για την αιτήτρια.
Μαρία Κυπριανού, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους καθ’ ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΓΑΒΡΙΗΛ, Δ.Δ.Δ.: Με την προσφυγή της, η αιτήτρια αξιώνει από το Δικαστήριο την ακόλουθη θεραπεία:-
«Δήλωση και/ή Απόφαση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση του καθ’ ου η αίτηση η οποία συνίσταται και/ή κοινοποιήθηκε στην αιτήτρια με την επιστολή ημερομηνίας 12 Σεπτεμβρίου 2019 σύμφωνα και/ή δια της οποίας απορρίφθηκε η αίτηση της αιτήτριας για παραχώρηση φοιτητικής χορηγίας για την θυγατέρα της Σ. Κ., που αφορά το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019 είναι άκυρη και/ή παράνομη και/ή ελήφθη καθ’ υπέρβαση εξουσίας και/ή στερείται οποιουδήποτε νόμιμου αποτελέσματος και/ή συνέπειας ως στηριζόμενη σε Νόμους και/ή σε ερμηνεία Νόμων που μεταξύ άλλων προσκρούουν στο Σύνταγμα, στην αρχή της αναλογικότητας και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων».
Η αιτήτρια είναι η μητέρα της Σ. Κ., η οποία από τον Σεπτέμβριο του 2018 είναι φοιτήτρια σε Πανεπιστήμιο στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σε σχέση με το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019, η αιτήτρια υπέβαλε αίτηση στην Υπηρεσία Φοιτητικής Μέριμνας του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, για παραχώρηση κρατικής φοιτητικής μέριμνας, υποβάλλοντας, μεταξύ άλλων, έγγραφα και από τις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων, τόσο της ίδιας, όσο και του συζύγου της.
Η υποβληθείσα αίτηση έτυχε απόρριψης, λόγω του ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που προσκομίστηκαν, η οικογένεια δεν διέμενε στην Κύπρο κατά την διάρκεια των πέντε ετών πριν την έναρξη των σπουδών της φοιτήτριας, για τουλάχιστον πενήντα μήνες και ως εκ τούτου, δεν μπορούσε να θεωρηθεί, η οικογένεια, ως μόνιμος κάτοικος στη Δημοκρατία, κατά τις σχετικές νομοθετικές διατάξεις. Η προαναφερόμενη απορριπτική απόφαση γνωστοποιήθηκε στην αιτήτρια με την επιστολή ημερομηνίας 30.7.2019.
Μέσω των δικηγόρων της, υπέβαλε στις 14.8.2019 ιεραρχική προσφυγή προς τον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού, αναφέροντας τα εξής:-
«[…] Η οικογένεια ζει μόνιμα στην Κύπρο από κατά ή περί τον Νιόβρη του 2001. Έκτοτε δεν έχουν αλλάξει τόπο διαμονής. Από κατά ή περί το 2010 η οικογένεια διαμένει σε διαμέρισμα επί της οδού Α. Σ. […] Πάφος.
Η φοιτήτρια Σ. Κ. έκαμε όλη τη δημοτική και μέση γενική εκπαίδευση στην Κύπρο. Συγκεκριμένα, φοίτησε 6 χρόνια στο 12ο Δημοτικό Σχολείο Πάφου όπου αποφοίτησε το 2012, 3 χρόνια στο Γυμνάσιο Αποστόλου Παύλου όπου αποφοίτησε το 2015 και 3 χρόνια στο Λύκειο Αγίου Νεοφύτου Πάφου όπου αποφοίτησε το 2018.
Η μητέρα της Σ., Ε. Κ. εργάζεται στην Κύπρο από κατά ή περί το 2001.
Κατά ή περί το 2018 η Ε. Κ. και η Σ. Κ. απόκτησαν κυπριακή υπηκοότητα.
Προς απόδειξη των πιο πάνω επισυνάπτονται τα ακόλουθα:
(α) Βεβαίωση από τον Κοινοτάρχη Ενορίας Αγίου Θεοδώρου.
(β) Κατάσταση λογαριασμού της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου.
(γ) Κατάσταση των κοινωνικών ασφαλίσεων της μητέρας Ε. Κ.
(δ) Βεβαίωση φοίτησης από το Γυμνάσιο Αποστόλου Παύλου για τα έτη 2012-2015.
(ε) Βεβαίωση φοίτησης από το Λύκειο Αγίου Νεοφύτου για τα έτη 2015-2018.
Ως εκ τούτου, θεωρούμε ότι η απόφαση σας ημερομηνίας 30 Ιουλίου 2019 αντίκεται στις διατάξεις της Νομοθεσίας και θα πρέπει να την ανακαλέσετε και να εγκρίνεται το αίτημα για παροχή φοιτητικής χορηγίας».
Η υποβληθείσα ιεραρχική προσφυγή είχε επίσης απορριπτική κατάληξη, με την επιστολή ημερομηνίας 12.9.2019. Ειδικότερα, όπως αναφέρθηκε, βάσει των στοιχείων που προσκομίστηκαν, ο σύζυγος της αιτήτριας δεν διέμενε στην Κύπρο κατά τη διάρκεια των πέντε ετών πριν από την έναρξη των σπουδών για τις οποίες ζητείται κρατική φοιτητική μέριμνα, για περίοδο τουλάχιστον πενήντα μηνών, αφού από το πιστοποιητικό ασφαλιστέων αποδοχών του, φαίνεται να υπάρχει κενό για τα έτη 2014, 2015 και 2016.
Η νομιμότητα της πιο πάνω διοικητικής απόφασης, αποτελεί το αντικείμενο της υπό κρίση προσφυγής.
Αποτέλεσε θέση του ευπαιδεύτου συνηγόρου της αιτήτριας, πως τα νέα στοιχεία που προσκόμισε η αιτήτρια προς απόδειξη της συνεχούς διαμονής της οικογένειας της στη Δημοκρατία, δεν έτυχαν αξιολόγησης από τους καθ’ ων η αίτηση και πως το συμπέρασμα των καθ’ ων η αίτηση, πως ο σύζυγος της αιτήτριας βρισκόταν στο εξωτερικό για τα έτη 2014, 2015 και 2016, υπήρξε αυθαίρετο. Ως προς τούτο, υπέβαλε πως υπήρξε πεπλανημένη η θέση των καθ’ ων η αίτηση πως από το κενό που εντοπίζεται για τα έτη 2014 – 2016, προκύπτει πως ο σύζυγος της απουσίαζε στο εξωτερικό και πως δεν εξέτασαν το ενδεχόμενο αυτός να ήταν άνεργος. Εγείρεται ισχυρισμός περί παράβασης του δικαιώματος ακρόασης, πλάνης και ελλιπούς διερεύνησης, παράβασης της αρχής της ισότητας και ελλιπούς αιτιολογίας.
Η ευπαίδευτη συνήγορος της Δημοκρατίας υποστήριξε τη νομιμότητα της προσβαλλόμενης απορριπτικής διοικητικής αποφάσεως, ενώ προσκόμισε στο Δικαστήριο και τον διοικητικό φάκελο της υπόθεσης, ο οποίος σημειώθηκε ως Τεκμήριο 1.
Προκειμένου να τύχουν εξέτασης οι ισχυρισμοί της αιτήτριας, αναφορά θα πρέπει να γίνει στις σχετικές νομοθετικές διατάξεις που διέπουν το ζήτημα της δυνατότητας καταβολής κρατικής φοιτητικής μέριμνας, κατά τα οριζόμενα στον περί Κρατικής Φοιτητικής Μέριμνας Νόμο, Ν. 203(Ι)/2015, ως αυτός ίσχυε κατά τον ουσιώδη χρόνο.
Στις ερμηνευτικές διατάξεις του άρθρου 2 αυτού, αναφέρονται τα εξής:-
«΄΄δικαιούχος΄΄ σημαίνει οποιοδήποτε αιτητή ως αυτός ορίζεται στο άρθρο 3, ο οποίος καθίσταται δικαιούχος για την παροχή κρατικής φοιτητικής μέριμνας σύμφωνα µε τις διατάξεις του παρόντος Νόμου·
[…]
΄΄μόνιμος κάτοικος΄΄ σημαίνει οικογένεια της οποίας τα μέλη κατά τη διάρκεια των πέντε (5) ετών πριν από την έναρξη των σπουδών για τις οποίες ζητείται κρατική φοιτητική μέριμνα διέμεναν μόνιμα και νόμιμα στις περιοχές που ελέγχονται από τη Δημοκρατία, για περίοδο πενήντα (50) τουλάχιστον μηνών∙
΄΄οικογένεια΄΄ έχει την έννοια που αποδίδεται στον όρο αυτό από το άρθρο 3∙»
Σχετικές είναι και οι διατάξεις του άρθρου 3 του Νόμου:-
«3. Για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου, οικογένεια αποτελούν-
(α) οι γονείς όταν συζούν και τα κοινά τους τέκνα που ζουν κάτω από την ίδια στέγη∙ ή
(β) πατέρας άγαμος, χήρος, διαζευγμένος και τα τέκνα του που ζουν κάτω από την ίδια στέγη∙ ή
(γ) μητέρα άγαμη, χήρα, διαζευγμένη και τα τέκνα της που ζουν κάτω από την ίδια στέγη∙ ή
[…]»
Από τη συνδυαστική ερμηνεία των προαναφερόμενων νομοθετικών προνοιών, προκύπτει πως αιτητής και δικαιούχος λήψης κρατικής φοιτητικής μέριμνας, μπορεί να είναι τα πρόσωπα που ορίζονται ως οικογένεια στις διατάξεις του άρθρου 3 του Νόμου, νοουμένου ότι τα μέλη της, κατά τη διάρκεια των πέντε τελευταίων ετών πριν από την έναρξη των σπουδών, διέμεναν μόνιμα και νόμιμα στις ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές, για περίοδο τουλάχιστον πενήντα μηνών.
Όπως προκύπτει από την αίτηση που υπέβαλε η αιτήτρια για λήψη της φοιτητικής χορηγίας, η ίδια δήλωσε πως είναι έγγαμη, με τον κο Χ. Κ., Ελληνικής υπηκοότητας. Επομένως, δεν επρόκειτο περί μητέρας άγαμης, χήρας ή διαζευγμένης, που είναι η περίπτωση της «οικογένειας» του άρθρου 3(γ) του Νόμου, αλλά επρόκειτο για την περίπτωση της «οικογένειας» του άρθρου 3(α) του Νόμου, που αφορούσε και τους δύο γονείς. Βάσει τούτου, τα μέλη της οικογένειας, ήτοι και οι δύο γονείς, έπρεπε να είναι μόνιμοι κάτοικοι στην Κυπριακή Δημοκρατία, κατά τη διάρκεια των πέντε ετών πριν από την έναρξη των σπουδών της θυγατέρας τους.
Στα έγγραφα που επισυνάφθηκαν στην αίτηση, υποβλήθηκαν, ανάμεσα σε άλλα, και βεβαίωση εγγραφής του συζύγου της, ληξιαρχική πράξη γάμου, καθώς και βεβαίωση από τις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ημερομηνίας 18.3.2019 σε σχέση με τον ασφαλιστικό λογαριασμό του συζύγου της, από τον οποίο προκύπτει η ύπαρξη ασφαλιστικών μονάδων και ασφαλιστέων αποδοχών για τα έτη 2002 – 2013 και 2017, ενώ για τα έτη 2014, 2015 και 2016, η ένδειξη είναι μηδενική.
Σημειώνεται πως, η σχετική νομοθετική απαίτηση για μόνιμη και νόμιμη διαμονή στη Δημοκρατία, αφορά τα τελευταία πέντε έτη πριν από την έναρξη των σπουδών. Δηλαδή, εν προκειμένω, επίδικα έτη κατά τα οποία θα πρέπει να αποδεικνύεται μόνιμη και νόμιμη διαμονή πέντε ετών, αφορά τα έτη 2013 – 2017, εφόσον η φοίτηση άρχιζε το έτος 2018.
Εντοπίζω στο Τεκμήριο 1, επιστολή ημερομηνίας 28.6.2019 εκ μέρους των καθ’ ων η αίτηση, προς την αιτήτρια, στην οποία αναφέρονταν τα εξής:-
«2. Για να καταστεί δυνατή η περαιτέρω εξέταση της αίτησής σας, παρακαλούμε όπως μας αποστείλετε τα πιο κάτω:
• Αποδεικτικό διαμονής του κου Χ. στην Κύπρο από 1/1/2014 – 31./12/2016 (π.χ. από Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, Υδατοπρομήθεια, Τηλεφώνου, Ασφάλειες Ζωής-Αυτοκινήτου, ενοικιαστήριο έγγραφο της κατοικίας σας, statement λογαριασμού σε τράπεζα που να φαίνονται οι κινήσεις του)».
Σχετική απάντηση εκ μέρους της αιτήτριας, απεστάλη προς τους καθ’ ων η αίτηση, όπου επί της ληφθείσας επιστολής ημερομηνίας 28.6.2019, καταγράφεται η εξής χειρόγραφη σημείωση, η οποία εστάλη προς τους καθ’ ων η αίτηση, στις 10.7.2019:-
«κατά την πιο πάνω περίοδο, ο σύζυγος μου έλειπε στο εξωτερικό».
Ενόψει της δήλωσης, κρίνεται πως ορθά οι καθ΄ων η αίτηση κατέληξαν πως η οικογένεια, δεν διέμενε στην Κύπρο, κατά την διάρκεια των πέντε τελευταίων ετών πριν την έναρξη των σπουδών της αιτήτριας. Όπως λέχθηκε πιο πάνω, οικογένεια, δεν αποτελούσε μόνον η αιτήτρια, αλλά ούσα έγγαμη, οι προϋποθέσεις της νομοθεσίας, έπρεπε να πληρούνται και από τον σύζυγο αυτής.
Ανεξαρτήτως τούτου, θα πρέπει επίσης να λεχθεί πως οι θέσεις της αιτήτριας πως οι καθ’ ων η αίτηση δεν εξέτασαν την πιθανότητα ο σύζυγος της αιτήτριας να ήταν άνεργος κατά το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που είχε μηδενικές ασφαλιστικές αποδοχές, πρώτη φορά αναφέρονται, στα πλαίσια της γραπτής της αγόρευσης.
Αυτό, ουδέποτε τέθηκε υπόψη της διοίκησης προς διερεύνηση και βεβαίως, δεν αναμένεται από την πλευρά της διοίκησης οποιαδήποτε έρευνα για ανεύρεση των πιθανών λόγων για τους οποίους δεν εντοπίζονται ασφαλιστέες αποδοχές στον ασφαλιστικό λογαριασμό του συζύγου της. Ούτε βεβαίως, αυτή η θέση προβλήθηκε στην ιεραρχική προσφυγή που η αιτήτρια υπέβαλε ενώπιον του Υπουργού, προς διερεύνηση.
Λαμβανομένης υπόψη, όμως, όπως προανέφερα της δήλωσης της ίδιας της αιτήτριας πως ο σύζυγος της κατά το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα από 1.1.2014 – 31.12.2016 βρισκόταν στο εξωτερικό, ορθά και νόμιμα οι καθ’ ων η αίτηση προχώρησαν στην απόρριψη της υποβληθείσας αιτήσεως, εφόσον δεν πληρούνταν οι απαιτήσεις της νομοθεσίας.
Απορριπτέοι τυγχάνουν και οι ισχυρισμοί περί παράβασης του δικαιώματος της προηγούμενης ακρόασης, λόγω του ότι η αιτήτρια υπέβαλε γραπτώς της θέσεις, κατά της αρχικής απορριπτικής απόφασης της Υπηρεσίας Φοιτητικής Μέριμνας, ασκώντας το δικαίωμα της για υποβολή ιεραρχικής προσφυγής και οι απόψεις της έχουν ήδη τεθεί (Ε.Π.Σπηλιωτόπουλου «Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου», Τόμος 1, 15η έκδοση, 2017, §159, σελ. 150).
Αλλά ούτε και ευσταθούν οι γενικοί και αόριστοι ισχυρισμοί που υπέβαλε η αιτήτρια περί παράβασης της αρχής της ισότητας, αφού η οικογένεια της αιτήτριας δεν πληρούσε τις απαιτήσεις της νομοθεσίας. Στην δε προσβαλλόμενη απόφαση, καταγράφονται ευκρινώς οι λόγοι για τους οποίους δεν έγινε αποδεκτή η υποβληθείσα αίτηση για παραχώρηση φοιτητικής χορηγίας.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, η προσφυγή απορρίπτεται με €1.900 έξοδα εναντίον της αιτήτριας.
Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται, δυνάμει του Άρθρου 146.4(α) του Συντάγματος.
Γαβριήλ, Δ.Δ.Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο