ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
Υπ. Αρ. 93/2021
3 Ιουλίου, 2025
[Φ. ΚΑΜΕΝΟΣ, ΔΔΔ.]
Αναφορικά με τα Άρθρα 1Α, 23, 25, 28 και 146 του Συντάγματος
1. Κ. Α. Α.
2. Π. Λ. Α.
Αιτήτριες
-και-
Κοινοτικού Συμβουλίου Πισσουρίου
ως η Απαλλοτριώνουσα Αρχή
Καθ' ων η Αίτηση
.........
Μάριος Κοκωνάς, για Α. Χρίστου & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε., Δικηγόροι για Αιτήτριες.
Χριστιάνα Αντωνίου, για Γιώργος Χαραλαμπίδης & Σία Δ.Ε.Π.Ε., Δικηγόροι για Καθ' ων η αίτηση.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Φ. Καμένος, ΔΔΔ.: Στις 25.10.2019 οι Καθ’ ων η Αίτηση δημοσίευσαν στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Τρίτο Παράρτημα, Μέρος II, τεύχος 4931 τη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης Α.Δ.Π. 563 (εφεξής η «Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης»).
Σύμφωνα με τον περιεχόμενο στην Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης πίνακα, η εκεί περιγραφόμενη ακίνητη ιδιοκτησία, βρισκόμενη στην Κοινότητα Πισσουρίου, περιλαμβανομένου (μεταξύ άλλων ιδιοκτησιών) μέρος τεμαχίων ιδιοκτησίας των Αιτητριών, είναι αναγκαία για την επίτευξη των δημόσιων δρόμων στην Δημοκρατία και η απαλλοτρίωση της επιβάλλεται για τη δημιουργία νέου δρόμου στην τοποθεσία «ΒΙΚΛΑ» στην Κοινότητα Πισσουρίου. Στη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης αναφερόταν πλήρης περιγραφή της προς απαλλοτρίωση ακίνητης ιδιοκτησίας και τα ονοματεπώνυμα και διευθύνσεις των επηρεαζόμενων ιδιοκτητών περιλαμβανομένων (των ονοματεπωνύμων και διευθύνσεων) των Αιτητριών.
Η δημοσίευση της Γνωστοποίησης Απαλλοτρίωσης επιδόθηκε στις Αιτήτριες μέσω συστημένων επιστολών, τις οποίες και παρέλαβαν.
Σημειώνεται ότι οι Καθ’ ων η αίτηση, δημοσίευσαν τη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης και σε καθημερινές εφημερίδες (Πολίτης, Φιλελεύθερος) που ασφαλώς κυκλοφορούν στην επαρχία της Λεμεσού όπου βρίσκεται η ακίνητη ιδιοκτησία, ενώ αντίγραφο της αναρτήθηκε και στο κοινοτικό καφενείο της κοινότητας Πισσουρίου στις 07.01.2020.
Οι Αιτήτριες δεν υπέβαλαν ένσταση σε σχέση με την σκοπούμενη απαλλοτρίωση, ως εκ τούτου, και εν τη απουσία γενικώς οποιοσδήποτε ένστασης εκ μέρους των επηρεαζόμενων ιδιοκτητών, οι Καθ’ ων η αίτηση προχώρησαν και ανέθεσαν σε ιδιώτη εκτιμητή την εργασία υπολογισμού των αποζημιώσεων που θα έπρεπε να καταβληθούν στους εν λόγω ιδιοκτήτες συμπεριλαμβανομένων και των Αιτητριών.
Οι Καθ' ων η αίτηση προωθήσαν τη διαδικασία έκδοσης και δημοσίευσης του διατάγματος της απαλλοτρίωσης. Συναφώς, το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης με Α.Δ.Π 296 δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 29.05.2020 Αρ. 4969 (εφεξής το «Διάταγμα Απαλλοτρίωσης» ή το «Διάταγμα»). Στο εν λόγω Διάταγμα γίνεται ρητή αναφορά ότι αυτό αφορά την περιγραφόμενη στη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης Α.Δ.Π. 563 στο Τρίτο Παράρτημα, Μέρος II, τεύχος 4931 ακίνητη ιδιοκτησία.
Ακολούθως, οι Καθ' ων η αίτηση μέσω του ιδιώτη εκτιμητή, τον οποίο εξουσιοδότησαν για τον σκοπό αυτό, προέβησαν σε διαπραγμάτευση για τον καθορισμό της καταβλητέας αποζημίωσης προς τους ιδιοκτήτες των επηρεαζόμενων από το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης συμπεριλαμβανομένων και των Αιτητριών. Η επιστολή προσφοράς ημερ. 10.11.2020 στάληκε σε κάθε μια από τις Αιτήτριες και, ως προκύπτει από την αίτηση ακυρώσεως (παράγραφος 4), παρελήφθη από τις Αιτήτριες στις 10.11.2020.
Τα ως άνω γεγονότα, προκύπτουν από την ένσταση των Καθ΄ ων η αίτηση και τα επ’ αυτής έγγραφα και γίνονται παραδεκτά με την γραπτή αγόρευση των Αιτητριών (σελ. 4-6 Αγόρευσης Αιτητριών).
Με την παρούσα προσφυγή, ως τα αιτητικά της περιορίστηκαν με την αγόρευση των Αιτητριών (σελ. 1-2 Αγόρευσης Αιτητριών), προσβάλλεται το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης. Διά της Αγόρευσης των ευπαίδευτων συνηγόρων των Αιτητριών προωθούνται διάφοροι λόγοι ακυρότητας, στους οποίους δε θα επεκταθώ καθότι προέχει η εξέταση των προδικαστικών ενστάσεων, οι οποίες εγέρθησαν στην ένσταση των ευπαίδευτων συνηγόρων των Καθ’ ων η αίτηση. Με την πρώτη εξ αυτών τίθεται ότι η προσφυγή εναντίον του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης είναι εκπρόθεσμη καθότι καταχωρήθηκε (στις 21.01.2021) πολύ πέραν των 75 ημερών που θέτει η κατ’ Άρθρο 146(3) συνταγματική επιταγή.
Προς απάντηση στην εν λόγω προδικαστική ένσταση ο ευπαίδευτος συνήγορος των Αιτητριών θέτει ότι δε μπορεί να θεωρηθεί ότι με το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης έγινε δέουσα δημοσίευση καθότι εκεί δεν αναφέρονταν τα ονοματεπώνυμα των Αιτητριών. Παραπέμποντας στις αποφάσεις Ηρακλείδης Γεώργιος, διαχειριστής της περιουσίας της αποβιωσάσης Σοφίας Γεωργιάδη και Άλλοι ν. Κυπριακής Δημοκρατίας και Άλλου (2002) 3 ΑΑΔ 518 και στην Pissas v. The Electricity Authority of Cyprus (Νο. 1) (1966) 3 C.L.R. 634, υποβάλλει ότι η προθεσμία των 75 ημερών εκκινούσε από τη λήψη της επιστολής προσφοράς ημερ. 10.11.2020 του ιδιώτη εκτιμητή, από την οποία πληροφορήθηκαν την έκδοση του επίδικου Διατάγματος Απαλλοτρίωσης.
Η πλευρά των Καθ΄ ων η αίτηση απαντά ότι, δεδομένης της πλήρους περιγραφής όλων των στοιχείων των επηρεαζόμενων ιδιοκτήτων περιλαμβανομένων των Αιτητριών, στη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης, η οποία και τους επεδόθη προσωπικά, η προθεσμία για προσβολή του Διατάγματος Απαλλοτρίωσης άρχεται από τη δημοσίευσή του στις 26.05.2020.
Έχοντας εξετάσει το θέμα υπό το φως και των αποφάσεων Ηρακλείδης και Pissas στις οποίες με παραπέμπει η πλευρά των Αιτητριών, δε μπορώ να συμφωνήσω με τις ως άνω υποβολές του ευπαίδευτου συνηγόρου τους. Στα πλαίσια των γεγονότων των εν λόγω αποφάσεων κρίθηκε ως μη επαρκής για σκοπούς εκκίνησης της 75ήμερης συνταγματικά προβλεπόμενης προθεσμίας η δημοσίευση στην Εφημερίδα της Δημοκρατίας του εκεί επίδικου διατάγματος απαλλοτρίωσης καθότι τα ονοματεπώνυμα των επηρεαζόμενων ιδιοκτητών δεν αναφέρονταν ούτε στο διάταγμα ούτε στη γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης που είχε προηγηθεί.
Στην παρούσα δεν είναι τέτοια η περίπτωση. Τα ονοματεπώνυμα και διευθύνσεις των Αιτητριών περιλαμβάνονταν ρητώς στη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης, η οποία όχι απλά δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Δημοκρατίας αλλά και παραδεκτά τους επιδόθηκε δεόντως και προσωπικά. Και δεν υπέβαλαν οποιαδήποτε ένσταση.
Για το ζήτημα καθοδηγεί ευθέως η απόφαση της Πλήρους Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην απόφαση Παπαντωνίου Αντώνης ως συνδιαχειριστής της περιουσίας της Αθηνάς Παπαντωνίου και Άλλοι ν. Δήμου Λευκωσίας (Αρ. 1) (2010) 3 ΑΑΔ 122, στην οποία μάλιστα γίνεται εκτενής ανασκόπηση της σχετικής (και αντικρουόμενης επί κάποιων σημείων) μέχρι τότε νομολογίας περιλαμβανομένων των αποφάσεων στην Pissas και Ηρακλείδης. Στην Παπαντωνίου λοιπόν αναφέρθηκε (η έμφαση και η υπογράμμιση είναι του Δικαστηρίου):
«Στις 2.12.05 δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα, με τον αριθμό 1174, η Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης. Σε αντίθεση προς ό,τι είχε συμβεί στην Pissas αλλά και στις άλλες σχετικές, περιλάμβανε πλήρη περιγραφή του ακινήτου αλλά και τα ονόματα των ιδιοκτητών. Αυτό αφού είχε μεσολαβήσει η τροποποίηση του Νόμου με το Ν. 135(Ι)/1999 που επέβαλλε, πλέον, αυτό το περιεχόμενο της Γνωστοποίησης. Όπως και την επίδοση της Γνωστοποίησης προς κάθε ενδιαφερόμενο μέρος πράγμα που, όπως θα δούμε, έγινε εν προκειμένω. Στις 30.6.06 δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης. Αυτό παραπέμπει με πλήρη περιγραφή στη Γνωστοποίηση που προηγήθηκε και, όσο και αν δεν βλέπουμε το λόγο για τον οποίο δεν προβλέφθηκε πλήρης αναφορά στο ακίνητο και στους ιδιοκτήτες και στην περίπτωση του Διατάγματος, δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε με την εισήγηση των αιτητών πως η περίπτωση εμπίπτει στις αρχές της Pissas, τις οποίες πλήρως υιοθετούμε. Με γνωστό το πλήρες, από τη συζητούμενη άποψη, περιεχόμενο της Γνωστοποίησης Απαλλοτρίωσης, η παραπομπή σ' αυτή περιλάμβανε όσα χρειάζονται για την απαραίτητη ταυτοποίηση».
Ακριβώς λοιπόν και στην παρούσα, εξαιτίας της πληρότητας εξ απόψεως περιεχομένου για σκοπούς της απαραίτητής ταυτοποίησης (πλήρης περιγραφή ακίνητης ιδιοκτησίας, ονοματεπώνυμο και διευθύνσεις των Αιτητριών) της προηγηθείσας Γνωστοποίησης Απαλλοτρίωσης, η οποία και τους επιδόθηκε προσωπικά (χωρίς να ενστούν) και της ρητής παραπομπής στη Γνωστοποίηση αυτή στο κείμενο του επίδικου Διατάγματος, και λαμβάνοντας καθοδήγηση από τον δεσμευτικό λόγο της πιο πάνω απόφασης Παπαντωνίου δε μπορώ παρά να αποδεκτώ τη θέση των Καθ΄ ων η αίτηση ότι η 75ήμερη προθεσμία εκκινούσε από τη δημοσίευση του Διατάγματος στις 26.05.2020 και όχι από τη λήψη της επιστολής προσφοράς ημερ. 10.11.2020 ως η θέση των Αιτητριών.
Ως εκ τούτου η παρούσα προσφυγή, η οποία καταχωρήθηκε στις 21.01.2021, άρα πολύ πέραν των 75 ημερών που θέτει το Άρθρο 146(3) του Συντάγματος, είναι εκπρόθεσμη και άρα η πρώτη προδικαστική ένσταση των Καθ’ ων η αίτηση γίνεται δεκτή.
Η προσφυγή απορρίπτεται ως απαράδεκτη με 1.800 ευρώ πλέον ΦΠΑ (αν υπάρχει) υπέρ των Καθ’ ων η αίτηση και εναντίον των Αιτητριών.
Φ. Καμένος, ΔΔΔ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο