ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
Υπόθεση Αρ. 256/2025 (K) iJustice
25 Σεπτεμβρίου, 2025
[Φ. ΚΑΜΕΝΟΣ, ΔΔΔ.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Η.Κ
Αιτητής
και
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω
1. Υφυπουργού Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας
2. Διευθύντριας Τμήματος Μετανάστευσης
Καθ' ων η Αίτηση
.........
Διονύσιος Νικολετόπουλος, για Ευστάθιος Κ. Ευσταθίου Δ.Ε.Π.Ε., Δικηγόροι Αιτητή
Μαρίνα Φιλίππου, Δικηγόρος για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για Καθ' ων η αίτηση.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Φ. Καμένος, ΔΔΔ.: Ο Αιτητής είναι Κούρδος υπήκοος Τουρκίας και την 08.03.2022 υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας, η οποία απορρίφθηκε πρωτοβάθμια από την Υπηρεσία Ασύλου στις 29.03.2024. Προσέβαλε την εν λόγω απόφαση με την προσφυγή αρ. 1334/2024 στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας (εφεξής το «ΔΔΔΠ»), η οποία απορρίφθηκε την 21.06.2024.
Την 03.03.2025 συνελήφθη για παράνομη παραμονή στη Δημοκρατία και την 04.03.2025 κηρύχθηκε απαγορευμένος μετανάστης και εκδόθηκε εναντίον του διάταγμα κράτησης και απέλασης δυνάμει του Άρθρου 14 του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου. Τις εν λόγω αποφάσεις προσβάλει με τα αιτητικά Α-Β της παρούσας.
Με την αγόρευση του ευπαίδευτου συνηγόρου του εγείρονται πρώτα ισχυρισμοί περί παραβίασης της αρχής της μη επαναπροώθησης επειδή δεν ελήφθη υπόψη η Κουρδική καταγωγή του Αιτητή και των αρχών της χρηστής διοίκησης και του δικαιώματος στην άσκηση ένδικου μέσου.
Υποβάλλεται συναφώς και πέραν των ανωτέρω, ότι μετά την λήψη των προσβαλλόμενων αποφάσεων και διαταγμάτων, με επιστολή ημερομηνίας 06.03.2025 ο Αιτητής αιτήθηκε όπως δυνάμει του άρθρου 18 ΠΣΤ(1) του Κεφ. 105 εξεταστεί το ενδεχόμενο εναλλακτικών μέτρων αντί την κράτηση του ενόψει του ότι έχει σταθερή διεύθυνση και διαμένει με την σύντροφο του η οποία είναι Ουκρανικής υπηκοότητας με αναγνωρισμένο καθεστώς διεθνούς προστασίας ενώ παράλληλα έχει προβεί σε αίτηση για επανάνοιγμα του φακέλου του στο Υπουργικό Συμβούλιο δυνάμει του άρθρου 180Η(4) του Κεφ. 105.
Τα εν λόγω αιτήματα δεν εξετάστηκαν, και άρα, κατά την εισήγηση, υφίσταται παράβαση της αρχής της απαγόρευσης της επαναπροώθησης, αφού όπως φαίνεται από τα γεγονότα της υπόθεσης, οι καθ’ ων αίτηση ουδεμία έρευνα ή αξιολόγηση έκαναν σε σχέση με το κατά πόσο συνέτρεχαν λόγοι για να μην κηρυχθεί ο Αιτητής ως απαγορευμένος μετανάστης ως επίσης να μην εκδοθεί διάταγμα απέλασης και κράτησης, αφού δεν αναφέρεται πουθενά η Κουρδική καταγωγή του, με αποτέλεσμα να τίθεται ζήτημα μη δέουσας έρευνας.
Τίθεται επίσης ζήτημα παραβίασης της αρχής της Χρηστής Διοίκησης και του δικαιώματος του αιτητή για άσκηση ένδικου μέσου που του παρέχει ο νόμος, καθότι πρώτη φορά έλαβε γνώση ότι έχει κηρυχθεί παράνομος μετανάστης, κατά τη σύλληψή του από την Αστυνομία. Δεν υπάρχει τίποτα που να αποδεικνύει ότι ο Αιτητής είχε σε γνώση του την απόφαση του ΔΔΔΠ ή/και οποιαδήποτε απόφαση, ότι αυτός είχε κηρυχθεί προηγουμένως και/ή σε χρόνο αμέσως μετά την έκδοση απόφασης από το Δικαστήριο ως παράνομος μετανάστης.
Περαιτέρω εγείρεται ότι δε δόθηκε δικαίωμα ακρόασης, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος και δικαίωμα που πρέπει να παραχωρείται στις διαδικασίες επιστροφών και απομάκρυνσης .
Θέτει επιπλέον, ότι οι προσβαλλόμενες είναι αναιτιολόγητες καθότι το μόνο που αναφέρεται είναι ότι ο Αιτητής παρέμεινε παράνομα από τις 21.06.2024, όταν παρήλθε η προθεσμία αναχώρησης του από τη Δημοκρατία λόγω της απόρριψης της προσφυγής του από το ΔΔΔΠ χωρίς να γίνεται οποιαδήποτε αναφορά στα άλλα σημαντικά γεγονότα της υπόθεσης του.
Ειδικότερα ως προς το διάταγμα κράτησης, τίθεται ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις νόμιμης κράτησης δυνάμει του άρθρου 18ΠΣΤ του Κεφ. 105 επί του οποίου βασίζεται το διάταγμα κράτησης αφού καμία ενέργεια δεν λαμβάνεται ή μπορεί να ληφθεί για απέλαση του Αιτητή, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 18ΠΣΤ του Κεφ. 105 και δεν έχουν τηρηθεί οι αρχές της αναγκαιότητας και αναλογικότητας, ενώ η απόφαση για κράτηση του Αιτητή είναι πλήρως αναιτιολόγητη και απλώς συνοδεύει το διάταγμα απέλασης κατ' αυτοματοποιημένο τρόπο, χωρίς καμία ξεχωριστή κρίση και αξιολόγηση ως προς το κατά πόσο θα μπορούσαν να ληφθούν εναλλακτικά μέτρα της κράτησης. Ενδεικτικό, λέγει ο Αιτητής, της προχειρότητας και της έλλειψης αιτιολογίας στο διάταγμα κράτησης ημερ. 04.03.2025 είναι το γεγονός ότι αυτό, σύμφωνα με το ίδιο το διάταγμα, στηρίζεται αποκλειστικά στο ότι ο Αιτητής παρέμεινε παράνομα στη Δημοκρατία από 21.06.2024 όταν απορρίφθηκε η προσφυγή του στο ΔΔΔΠ, γεγονός το οποίο δεν συνάδει με την πραγματικότητα, αφού ο Αιτητής ουδέποτε έλαβε γνώση της εν λόγω απόφασης ή μεταγενεστέρας αυτής για διευθέτηση της επιστροφής ή της παραμονής του. Σημειώνει δε ότι ο Αιτητής ουδέποτε διέφυγε κάποιου μέτρου απέλασης υπό την έννοια του ότι δεν κρύφτηκε ούτε εξαφανίστηκε από τις αρχές και έχει κίνητρο να μην απομακρυνθεί λόγω του ότι διατηρεί και συντηρεί οικογένεια στη Δημοκρατία και διαμένει με την Ουκρανή σύντροφο και μέλλουσα σύζυγό του.
Αντιθέτως, χωρίς να διερευνήσουν τα πιο πάνω, οι καθ’ ων η αίτηση συνέλαβαν βιαστικά τον Αιτητή στις 03.03.2025 και εντός της ίδιας ημέρας, δηλαδή εντός ολίγων ωρών, τον ανέκριναν, διεξήγαγαν έρευνα και συνέταξαν εκθέσεις της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μετανάστευσης (ΥΑΜ), να τις προωθήσουν προς τους καθ’ ων η αίτηση και να εκδοθούν οι προσβαλλόμενες αποφάσεις / διατάγματα.
Από τη πλευρά της η συνήγορος των Καθ’ ων η αίτηση, παραπέμποντας σε νομοθετικές πρόνοιες και νομολογία, υπερασπίζεται τη νομιμότητα, των προσβαλλόμενων αποφάσεων.
Εξέτασα τους εκατέρωθεν ισχυρισμούς σε συνάρτηση και με το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου, η κατάθεση του οποίου, περιλαμβανομένων των εγγράφων που ζητήθηκαν από το Δικαστήριο, κατέστη δυνατή να ολοκληρωθεί στις 23.09.2025.
Ως προς τους ισχυρισμούς περί παράβασης της αρχής της μη επαναπροώθησης, αυτοί δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί, δεδομένου ότι, εναντίον της απόφασης απόρριψης της αίτησης του για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας, ο Αιτητής άσκησε την προσφυγή αρ. 1334/2024 ενώπιον του αρμοδίου ΔΔΔΠ, η οποία απερρίφθη με αιτιολογημένη απόφαση ημερ. 21.06.2024. Στα πλαίσια της εν λόγω υπόθεσης, εξετάστηκαν οι θέσεις του Αιτητή ως προς την (κουρδική) εθνοτική του προέλευση και τους ισχυριζόμενους κινδύνους που διατρέχει στη χώρα καταγωγής του που συναρτώνται με την αρχή της μη επαναπροώθησης. Οι εν λόγω ισχυρισμοί απερρίφθησαν.
Η απόφαση αυτή δεν εφεσιβλήθηκε και κατέστη τελεσίδικη, ο δε ισχυρισμός του Αιτητή ότι δεν του επιδόθηκε στις 21.06.2024, δε συνάδει με το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου, εφόσον από εκεί προκύπτει ότι ο Αιτητής, στις 04.12.2024 είχε ήδη υποβάλει μεταγενέστερη αίτηση (Κ.94 στο Τεκμήριο 1/Κ43 Παραρτήματος 2 σε Ένσταση τελευταία καταγραφή πλησίον «Παρατηρήσεις») άρα κατόπιν της έκδοσής της απόφασης ημερ. 21.06.2024 (και πολύ πριν τη σύλληψή του) αλλά και επειδή στην επιστολή που ο Αιτητής έστειλε μέσω των δικηγόρων του (Παράρτημα Γ σε αίτηση ακυρώσεως) προς τον Υφυπουργό Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας, παρότι γίνεται ρητή αναφορά στην απόφαση ημερ. 21.06.2024, ουδέν αναφέρεται περί του ότι η απόφαση αυτή δεν επιδόθηκε στον Αιτητή ή δεν επιδόθηκε έγκαιρα.
Δεν ευσταθούν ούτε οι ισχυρισμοί του Αιτητή ότι παραβιάζεται η αρχή της χρηστής διοίκησης και το δικαίωμα για άσκηση ένδικου μέσου που παρέχει ο νόμος επειδή η κήρυξή του ως απαγορευμένου μετανάστη έγινε ταυτόχρονα με την έκδοση των επίδικων διαταγμάτων. Επί τούτου σημειώνεται πρώτον ότι η ίδια η απόφαση, με την οποία απερρίφθη από τη διοίκηση η αίτηση του αιτητή για διεθνή προστασία προέβλεπε για απόφαση επιστροφής του με προθεσμία οικειοθελούς αναχώρησης 7 ημερών, η οποία θα ανεστέλλετο καθ’ όσο χρόνο εκκρεμούσε η εξέταση της προσφυγής από το ΔΔΔΠ. Συνεπώς εφόσον ο Αιτητής άσκησε το δικαίωμα του να προσφύγει στο ΔΔΔΠ και το τελευταίο εξέδωσε την τελική (τελεσίδικη πλέον) απόφασή του μήνες πριν την έκδοση των εδώ προσβαλλομένων, δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι ο Αιτητής δεν ήταν πλήρως ενήμερος ότι η παραμονή του είχε καταστεί προ πολλού παράνομη. Σε κάθε περίπτωση, ουδέν σφάλμα σημειώθηκε λόγω ότι ο Αιτητής κηρύχθηκε, με την εδώ προσβαλλόμενη, ως απαγορευμένος μετανάστης την ίδια ημέρα με την έκδοση των προσβαλλόμενων διαταγμάτων. Σχετική είναι η απόφαση C-166/13 Mukarubega (σκ. 58) όπου αναφέρεται ότι τα κράτη μέλη δεν εμποδίζονται να εκδίδουν απόφαση όσον αφορά τη λήξη της νόμιμης παραμονής ταυτοχρόνως με απόφαση περί επιστροφής.
Απορριπτέοι είναι και οι ισχυρισμοί περί μη παροχής δικαιώματος ακρόασης. Διαπιστώνω (είναι παραδεκτό άλλωστε) ότι ο Αιτητής εξέθεσε τις απόψεις του πριν την έκδοση των προσβαλλομένων αποφάσεων εφόσον έτυχε συνέντευξης από τις αρχές, διαδικασία που συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά ακρόασης ως έχει καθοριστεί από τη νομολογία του ΔΕΕ (σχετική ως άνω C166/13 Mukarubega). Λίαν βέβαια σχετική είναι και η Αναθ. Έφεση Αρ. 89/2015 Α.Ν. v. Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω Υπουργείου Εσωτερικών κ.α. ημερ. 03.06.2022 ως προς το δικαίωμα ακρόασης σε διαδικασίες ως η παρούσα.
Οι ισχυρισμοί του Αιτητή ότι δεν λήφθησαν υπόψη η σταθερή σχέση και διαμονή του με Ουκρανή υπήκοο και τα αιτήματα του για εναλλακτικά της κράτησης μέτρα και για επανάνοιγμα, επίσης είναι απορριπτέοι. Είναι αντιληπτό ότι όλα αυτά τα ισχυριζόμενα γεγονότα και διαβήματα ετέθησαν στη διοίκηση μεταγενέστερα της έκδοσης των εδώ προσβαλλομένων και άρα δε θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη από τους Καθ' ων η αίτηση ή από το παρόν για σκοπούς ακύρωσης τους (Έφεση ΔΔ Αρ. 126/2021 M. S. A. Limon v. Δημοκρατίας ημερ. 20.04.2022).
Περαιτέρω, από το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου, δε διαπιστώνω ότι οι Καθ΄ων η αίτηση παραβίασαν το Κεφ. 105 ή ότι το διάταγμα κράτησης ή οι προσβαλλόμενες ήταν αναιτιολόγητες ή παραβιάζουσες τις αρχές της αναγκαιότητας και αναλογικότητας επειδή δεν εξετάστηκε το ενδεχόμενο εναλλακτικών μέτρων πάρα μόνο κατ’ ισχυρισμό εδράστηκαν στο ότι ο Αιτητής παρέμεινε παράνομα στη Δημοκρατία από 21.06.2024 όταν απορρίφθηκε η προσφυγή του στο Δ.Δ.Δ.Π, την οποία δεν είχε λάβει γνώση.
Το κατά πόσο ο Αιτητής είχε λάβει γνώση της απόφασης του ΔΔΔΠ έχει απαντηθεί. Περαιτέρω, στα ερ. 47-46 (Έκθεση της ΥΑΜ), προκύπτει ότι οι Καθ’ ων η αίτηση έλαβαν υπόψη ότι η αίτηση του για διεθνή προστασία απερρίφθη ως απερρίφθη και η προσφυγή του στο ΔΔΔΠ αλλά και ότι, αντίθετα με τους μεταγενέστερους ισχυρισμούς του, ο Αιτητής ανέφερε ότι δε διατηρεί οποιουσδήποτε δεσμούς με την Κύπρο και αρνήθηκε να δηλώσει τον τόπο διαμονής του. Περαιτέρω οι Καθ' ων η αίτηση, διαπίστωσαν ότι υπάρχει κίνδυνος διαφυγής, αφού ο Αιτητής δε συμμορφώθηκε με την προηγούμενη απόφαση επιστροφής του η οποία ήταν ενσωματωμένη στην απορριπτική απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου ημερ. 29.03.2024 (που του επιδόθηκε στις 10.04.2024) και αρνείται να συνεργαστεί στον επαναπατρισμό του. Τέλος ότι δεν υπάρχει περιθώριο εναλλακτικών την κράτησης μέτρων και ότι δεν παραβιάζεται η αρχή της επαναπροώθησης.
Τα πιο πάνω δείχνουν, κατά την κρίση μου, ότι οι Καθ' ων η αίτηση εξάσκησαν τη διακριτική τους ευχέρεια ως προς την δυνατότητα εναλλακτικών της κράτησης μέτρων και θεώρησαν ότι η παρούσα περίπτωση δεν προσφερόταν. Θεωρώ ότι η κρίση τους αυτή, ως τεκμηριώνεται από τα περιστατικά της παρούσας υπόθεσης, είναι αναλογική και εντός των πλαισίων των εξουσιών τους και της Νομολογίας, η οποία μάλιστα έχει δεχτεί ότι η κήρυξη ενός μετανάστη ως απαγορευμένου, ως και ο Αιτητής, εμπεριέχει λογικά και τον κίνδυνο διαφυγής του δικαιολογεί την έκδοση ενός τέτοιου διατάγματος κράτησης (βλ. σχετικά Πρ. Αρ. 5735/13 Mensah ν. Κυπριακής Δημοκρατίας ημερομηνίας 09.08.2013, Υπ. Αρ. 716/2014 El Khouri v. Δημοκρατίας ημερ. 24.06.2016 Υπ. Αρ. 3/2021 Muhammad v Δημοκρατίας ημερ. 24.11.2021, Υπ. αρ. 547/23 J S ν. Δημοκρατίας κ.α. ημερ. 30.06.2023).
Δε διαπιστώνεται λοιπόν έδαφος ακύρωσης των προσβαλλομένων. Η προσφυγή απορρίπτεται και οι προσβαλλόμενες επικυρώνονται με 1.500 ευρώ έξοδα υπέρ των Καθ΄ ων η αίτηση.
Φ. Καμένος, ΔΔΔ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο