ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Υπόθεση αρ. 461/2023)
30 Σεπτεμβρίου 2025
[ΓΑΒΡΙΗΛ, Δ.Δ.Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ AΡΘΡΑ 146, 28 ΚΑΙ 15 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
J. D. P.
Αιτήτρια,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
Καθ’ ων η αίτηση.
……………………………
Κασσάνδρα Κουπαρή, για την αιτήτρια.
Σίλια Χαραλάμπους, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους καθ’ ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΓΑΒΡΙΗΛ, Δ.Δ.Δ.: Με την προσφυγή της, η αιτήτρια αξιώνει από το Δικαστήριο ακύρωση της απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών ημερομηνίας 11.1.2023, με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση που υπέβαλε στις 24.5.2019, για απόκτηση της κυπριακής υπηκοότητας με πολιτογράφηση.
Η αιτήτρια είναι υπήκοος Φιλιππινών. Αφίχθηκε στη Δημοκρατία στις 13.6.2008, με άδεια εισόδου, ως οικιακή βοηθός. Λόγω εγκατάλειψης του χώρου διαμονής και εργασίας της, τα στοιχεία της τοποθετήθηκαν στον κατάλογο αναζητούμενων προσώπων, ενώ η ίδια συνέχισε να διαμένει παράνομα στη Δημοκρατία σε άγνωστη διεύθυνση. Στις 12.8.2009, αποφασίστηκε όπως της επιτραπεί να εξεύρει νέο εργοδότη. Προς τούτο, εξασφάλισε άδεια παραμονής και εργασίας, ως οικιακή βοηθός, με την τελευταία να έχει ισχύ μέχρι τις 13.6.2015. Στις 28.4.2015, τέλεσε γάμο με υπήκοο Σλοβακίας και εκδόθηκε προς όφελος της δελτίο διαμονής, ως σύζυγος πολίτη της Ένωσης, μέχρι τις 10.8.2020, άδεια η οποία στη συνέχεια ανανεώθηκε μέχρι τις 3.8.2023.
Στις 24.5.2019, η αιτήτρια υπέβαλε την επίδικη αίτηση για απόκτηση της κυπριακής υπηκοότητας με πολιτογράφηση. Στις 23.11.2022, διεξήχθη η προσωπική συνέντευξη. Σχετική έκθεση προς τον Υπουργό Εσωτερικών, ίδιας ημερομηνίας, ετοιμάστηκε από Λειτουργό του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης με απορριπτική εισήγηση. Ο Υπουργός Εσωτερικών αποφάσισε στις 4.1.2023, την απόρριψη της υποβληθείσας αιτήσεως κι η εν λόγω απόφαση γνωστοποιήθηκε στην αιτήτρια με την επιστολή ημερομηνίας 11.1.2023, με το εξής περιεχόμενο:-
«Έχω οδηγίες να αναφερθώ στην αίτησή σας ημερ. 24/05/2019 για απόκτηση της κυπριακής υπηκοότητας με πολιτογράφηση και να σας πληροφορήσω ότι μετά από δέουσα έρευνα, η αίτησή σας τέθηκε ενώπιον του Υπουργού Εσωτερικών και εξετάσθηκε με τη δέουσα προσοχή αλλά δεν κατέστη δυνατό να εγκριθεί καθότι δεν έχετε επαρκείς πόρους για τη διαβίωσή σας. Επιπλέον δεν έχετε απαντήσει στις ερωτήσεις σχετικά με την Κυπριακή ιστορία και πραγματικότητα. Επίσης δεν γνωρίζετε την ελληνική γλώσσα.
Αποτέλεσε βασική θέση της αιτήτριας πως η απορριπτική απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, υπήρξε πεπλανημένη, αφού δεν ελήφθη υπόψη πως η ίδια λαμβάνει από την εργασία της το ποσό των €400 μηνιαίως και διαμένει μαζί με τον σύζυγό της, ο οποίος λαμβάνει το ποσό των €1400 μηνιαίως, ποσά τα οποία είναι πάνω από το ελάχιστο ποσό διαβίωσης για νοικοκυριό με δύο άτομα, όπως αυτό καθορίστηκε από την υπηρεσία αφερεγγυότητας. Υποστηρίζεται η θέση πως δεν υπάρχει άρτιο πρακτικό βάσει του οποίου η διοίκηση κατέληξε στο αυθαίρετο συμπέρασμα πως το καταθετικό της υπόλοιπο αποδείκνυε την έλλειψη επαρκών πόρων διαβίωσης, συμπέρασμα το οποίο είναι αναιτιολόγητο.
Κατά τις εισηγήσεις, η διοίκηση κατέληξε σε εσφαλμένο συμπέρασμα πως η αιτήτρια δεν έχει απαντήσει στις ερωτήσεις σχετικά με την Κυπριακή ιστορία και πραγματικότητα, αφού όπως προκύπτει από το έντυπο της συνέντευξης, δεν απάντησε μόνον στις δύο από τις έξι ερωτήσεις που της υποβλήθηκαν. Επίσης, αποτέλεσε θέση της πως η γνώση της ελληνικής γλώσσας δεν αποτελεί προϋπόθεση εκ του Νόμου για παραχώρηση της κυπριακής υπηκοότητας.
Η ευπαίδευτη συνήγορος της Δημοκρατίας, υποστήριξε την έκδοση της προσβαλλόμενης απορριπτικής απόφασης, απορρίπτοντας στο σύνολο, όλους τους ισχυρισμούς της αιτήτριας. Λαμβάνοντας υπόψη τους λόγους για τους οποίους απερρίφθη η επίδικη αίτηση, υπέδειξε από την έκθεση που ετοιμάστηκε από Λειτουργό του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης και υπεβλήθη ενώπιον του Υπουργού Εσωτερικών, πως προηγήθηκε η απαιτούμενη διερεύνηση, τόσο των οικονομικών της πόρων, λαμβανομένου υπόψη και του ενοικίου που καταβάλλεται για τον χώρο διαμονής της με τον σύζυγό της, όσο και τις απαντήσεις που έδωσε σε σχέση με την Κυπριακή ιστορία και πραγματικότητα, υποβάλλοντας πως η απορριπτική απόφαση υπήρξε εύλογη και νόμιμη υπό τις προαναφερθείσες περιστάσεις.
Οι νομοθετικές διατάξεις για την δυνατότητα απόκτησης της ιδιότητας του πολίτη της Δημοκρατίας, από οποιοδήποτε αλλοδαπό πρόσωπο, περιλαμβάνονται στο άρθρο 111 του περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμου, Ν. 141(Ι)/2002, ως αυτός ίσχυε κατά τον ουσιώδη χρόνο, σε συνδυασμό με τα όσα ορίζονται και στον Τρίτο Πίνακα του Νόμου.
Οι πάγιες αρχές της νομολογίας επί του θέματος, επαναλήφθηκαν εκ νέου από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, στα πλαίσια της Ε.Δ.Δ. 141/18 Hamdan ν. Δημοκρατίας, ημερομηνίας 6.3.2024. Επαναλήφθηκε η διαχρονική νομολογιακή αρχή πως, η πολιτογράφηση συνιστά μία εξουσία, η οποία ανάγεται στην κυρίαρχη φύση του κράτους, το οποίο μπορεί να παραχωρήσει υπηκοότητα σε πρόσωπα που επιθυμεί, με μόνο περιορισμό την ανάγκη επίδειξης καλής πίστης. Όπως υποδείχθηκε εκ νέου από το Δικαστήριο, δεν αναγνωρίζεται απόλυτο δικαίωμα πολιτογράφησης ενός αλλοδαπού προσώπου, παρά μονάχα προσδοκία πως δια της δέουσας υποβολής αίτησης, το αίτημα θα αξιολογηθεί προσηκόντως και θα τύχει ανάλογης, καλόπιστης και εξατομικευμένης κρίσης, κατά την άσκηση της παρεχόμενης προς τη διοίκηση ευρείας διακριτικής ευχέρειας (Ananda Marga Ltd v. Republic (1985) 3(D) C.L.R. 2583, Ήρωα ν. Δημοκρατίας (2005) 3 Α.Α.Δ. 307, Mohamad ν. Δημοκρατίας (2010) 3 Α.Α.Δ. 18, Amer ν. Δημοκρατίας (2011) 3(Α) Α.Α.Δ. 66, Alyatim ν. Δημοκρατίας (2016) 3 Α.Α.Δ. 496, Ε.Δ.Δ. 205/2019 Nagorny ν. Δημοκρατίας, ημερομηνίας 25.10.2024).
Σχετική επίσης είναι κι η απόφαση του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου στην Ε.Δ.Δ. 18/2017, Mkrtchyan ν. Δημοκρατίας, ημερομηνίας 27.9.2023, στην οποία υπεδείχθη πως η ύπαρξη των τυπικών προσόντων του άρθρου 111 (Τρίτος Πίνακας) του Νόμου, απλώς δημιουργεί το δικαίωμα για την υποβολή αίτησης για πολιτογράφηση και δεν δημιουργεί υποχρέωση χορήγησης υπηκοότητας, καθότι αυτό θα ήταν ασύμβατο με την έννοια της κυριαρχίας του κράτους.
Όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, τρεις υπήρξαν οι λόγοι για τους οποίους ο Υπουργός Εσωτερικών αποφάσισε την απόρριψη της αίτησης πολιτογράφησης της αιτήτριας. Η ανεπάρκεια των οικονομικών της πόρων, η ελλιπής γνώση της Κυπριακής ιστορίας και πραγματικότητας καθώς και της ελληνικής γλώσσας.
Δεν αμφισβητείται πως η αιτήτρια πληρούσε τα τυπικά προσόντα διαμονής της παραγράφου 1(α) και (β) του Τρίτου Πίνακα του άρθρου 111 του Νόμου. Στις σελιδώσεις 1-7 του Τεκμηρίου 2, περιέχονται τα σχετικά έγγραφα από τα οποία τεκμηριώνεται αυτή η προϋπόθεση, πλήρωση η οποία της παρέχει απλώς το δικαίωμα προς υποβολή της επίδικης αίτησης (Mkrtchyan (ανωτέρω)).
Ως προς τους οικονομικούς της πόρους, στη σελίδωση 48 του Τεκμηρίου 2, περιέχεται η δήλωση της ίδιας της αιτήτριας κατά την προσωπική συνέντευξη που πραγματοποιήθηκε στις 23.11.2022, πως η ίδια λαμβάνει από την εργασία της το μηνιαίο ποσό των €870 και από προηγούμενη της απασχόληση, ελάμβανε το μηνιαίο ποσό των €400. Από τις σελιδώσεις 28-23 εντός του Τεκμηρίου 2, διαπιστώνεται πως μεταξύ των ετών 2011 – 2016, ελάμβανε από την εργασία της, ετήσιο εισόδημα ύψους €5.604 - €5.766, κατά το έτος 2017, παρουσιάζονται μηδενικές απολαβές (σελίδωση 29), για το έτος 2018, παρουσιάζεται ετήσιο ποσό απολαβών ύψους €5.682 (σελίδωση 22), κατά το έτος 2019, συνολικό ετήσιο ποσό απολαβών, ύψους €10.903 (σελίδωση 21), για το έτος 2020 ποσό απολαβών €9.864 (σελίδωση 20), για το έτος 2021 ποσό €12.486 (σελίδωση 19). Σημειώθηκε πρόσθετα, πως καταβάλλεται το μηνιαίο ποσό των €350 ως ενοίκιο, ως η ίδια δήλωσε στην προσωπική της συνέντευξη (σελίδωση 50). Επί του σχετικού εντύπου, σημειώθηκαν και οι απολαβές του συζύγου της αιτήτριας, να ανέρχονται στο ποσό των €1.400-€1.500 μηνιαίως.
Δεν συμφωνώ με την θέση της αιτήτριας πως δεν τηρήθηκε από την διοίκηση άρτιο πρακτικό σε σχέση με τους οικονομικούς της πόρους. Αντιθέτως, όλα τα πιο πάνω αναφερόμενα, υποστηρίζονται από τις δηλώσεις της ίδιας, κατά την προσωπική της συνέντευξη, καθώς και από τα σχετικά έγγραφα των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, αλλά και από την τραπεζική κατάσταση λογαριασμού (σελίδωση 10 Τεκμηρίου 2), τα οποία αποτελούν μέρος του φακέλου, ως αναφέρθηκε πιο πάνω.
Αυτά τα οικονομικά δεδομένα, καταγράφηκαν μάλιστα από την αρμόδια λειτουργό και στο σχετικό σημείωμα που τέθηκε ενώπιον του Υπουργού Εσωτερικών, σημείωμα ημερομηνίας 23.11.2022 (σελιδώσεις 56-51 Τεκμηρίου 2). Εν πάση περιπτώσει, η επάρκεια ή μη των οικονομικών πόρων προσώπου που αιτείται την ιδιότητα πολίτη της Δημοκρατίας, δεν αποτελεί ζήτημα που εξετάζεται από το Δικαστήριο, ως προς την ουσία του, αλλά τυγχάνει δικαστικού ελέγχου το κατά πόσον ευλόγως και καλή τη πίστη, εξετάστηκαν τα οικονομικά δεδομένα του εν λόγω προσώπου και όχι βεβαίως και του ή της συζύγου του.
Και υπό τα όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω, αφού εξετάστηκε από την διοίκηση και η διακίνηση του τραπεζικού της λογαριασμού (σελίδωση 52 και 10 Τεκμηρίου 2), κρίνεται ως εύλογη η κατάληξη της διοίκησης πως η αιτήτρια, παρόλο που εργάζεται στη Δημοκρατία, εντούτοις, δεν διαθέτει επαρκείς πόρους συντήρησης.
Τέθηκε από την αιτήτρια η θέση πως δεν απάντησε μόνον τις δύο από τις έξι ερωτήσεις που της υποβλήθηκαν σε σχέση με την Κυπριακή ιστορία και πραγματικότητα και πως η γνώση της ελληνικής γλώσσας, δεν αποτελεί εκ του Νόμου προϋπόθεση για την απόκτηση της ιδιότητας πολίτη της Δημοκρατίας.
Η έγκριση της επίδικης αίτησης, τελεί υπό την ευρεία διακριτική ευχέρεια που έχει ο Υπουργός Εσωτερικών, εύρος ιδιαίτερα μεγάλο, αλλά και ανεξάρτητο της πλήρωσης των τυπικών κριτηρίων που προνοούνται στο άρθρο 111 και τον Τρίτο Πίνακα του σχετικού Νόμου. Το αν απάντησε ή όχι, σε μία, σε δύο ή τρεις ερωτήσεις, στα θέματα που της τέθηκαν κατά την προσωπική συνέντευξη, δεν αποτελεί ζήτημα αριθμητικό, ούτε και τίθενται στεγανά για το πόσες ερωτήσεις απαντήθηκαν ή όχι και αναλόγως να παραχωρείται ή όχι, σε αλλοδαπό πρόσωπο η ιδιότητα του πολίτη ενός κράτους, ζήτημα που ανάγεται στην κυρίαρχη φύση του.
Εξάλλου, το μεγάλο εύρος της διακριτικής ευχέρειας του Υπουργού Εσωτερικών, επιτρέπει και την παράλληλη διερεύνηση πρόσθετων παραγόντων, όπως τη δυνατότητα ενσωμάτωσης του εκάστοτε αιτητή στο Κυπριακό περιβάλλον, την ειλικρινή επιθυμία του να καταστεί Κύπριος πολίτης, λαμβανομένου υπόψη ότι επέδειξε καλή διαγωγή, ότι έμαθε και ομιλεί ικανοποιητικά την Ελληνική γλώσσα, τις γνώσεις του για τον Κυπριακό πολιτισμό, τα ήθη και τα έθιμα και γενικά τη συμμετοχή του στον ντόπιο τρόπο ζωής.
Θεωρώ εύλογη και καλόπιστη την κατάληξη του Υπουργού Εσωτερικών να απορρίψει την επίδικη αίτηση, λαμβάνοντας υπόψη τους οικονομικούς πόρους της αιτήτριας, την έλλειψη γνώσης της Ελληνικής γλώσσας και την ελλιπή της γνώση σε ό,τι αφορά την Κυπριακή ιστορία και πραγματικότητα.
Επαναλαμβάνεται πως η διακριτική ευχέρεια του κράτους, εξετάζοντας αυτής της φύσεως αιτήσεις, είναι τόσο ευρεία, σχεδόν απεριόριστη, με μόνη επιφύλαξη αυτήν της ενάσκησής της με καλή πίστη (Nagorny (ανωτέρω)).
Για τους προαναφερόμενους λόγους διαπιστώνω πως δεν υπήρξε παράβαση, ούτε της καλής πίστης, ούτε και της χρηστής διοίκησης.
Η προσφυγή απορρίπτεται με €1.900 έξοδα εναντίον της αιτήτριας. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται, δυνάμει του Άρθρου 146.4(α) του Συντάγματος.
Γαβριήλ, Δ.Δ.Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο