ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Υπόθεση Αρ. 291/2022 (i-Justice))
10 Οκτωβρίου 2025
[ΚΩΜΟΔΡΟΜΟΣ, Πρόεδρος]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
S. S. Αιτητής
ΚΑΙ
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
Καθ’ ων η Αίτηση
Χ. Ζηντίλη (κα), για Μάριο Παπαλοΐζου, για Αιτητή
Α. Ελευθερίου, για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για Καθ’ ων η Αίτηση
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΚΩΜΟΔΡΟΜΟΣ, Π.Δ.Δ.: Με την υπό κρίση προσφυγή, ο αιτητής, υπήκοος Ινδίας, στρέφεται κατά της νομιμότητας και εγκυρότητας της απόφασης του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης («το Τμήμα»), η οποία περιέχεται σε σχετική επιστολή προς αυτόν, ημερομηνίας 28.10.2021, και σύμφωνα με την οποία απορρίφθηκε η αίτησή του για έκδοση δελτίου διαμονής στη Δημοκρατία ως μέλος οικογένειας πολίτη της Ένωσης που δεν είναι υπήκοος κράτους μέλους της Ένωσης.
Η εν λόγω επιστολή, ως η ίδια η πλευρά του αιτητή διατείνεται, γνωστοποιήθηκε στον αιτητή στις 30.11.2021.
Ο αιτητής αφίχθηκε στη Δημοκρατία στις 7.11.2016 με άδεια φοιτητή για να φοιτήσει σε συγκεκριμένο κολλέγιο και τού παρασχέθηκε προς τούτο σχετική άδεια διαμονής με ισχύ μέχρι τις 30.9.2019. Λίγες μέρες πριν από την εκπνοή ισχύος της εν λογω άδειας, στις 17.9.2019, ο αιτητής τέλεσε γάμο με Βουλγάρα υπήκοο.
Ακολούθως, στις 7.11.2019, ο αιτητής υπέβαλε αίτηση για έκδοση δελτίου διαμονής στη Δημοκρατία ως μέλος οικογένειας πολίτη της Ένωσης που δεν είναι υπήκοος κράτους μέλους της Ένωσης, η οποία απορρίφθηκε δια της επίδικης απόφασης του Τμήματος, για το λόγο ότι αυτός δεν συζούσε με την προαναφερθείσα Ευρωπαία σύζυγό του, η οποία και είχε αναχωρήσει από την Κύπρο. Καλείτο δε ο αιτητής να αναχωρήσει από τη Δημοκρατία εντός τριάντα (30) ημερών.
Αργότερα, στις 3.12.2021, τα στοιχεία του αιτητή καταχωρήθηκαν στον κατάλογο αναζητούμενων προσώπων.
Σύμφωνα με σχετική επιστολή της ΥΑΜ προς τον Διευθυντή του Τμήματος, ημερομηνίας 8.11.2022, ο αιτητής, στις 26.10.2022, εντοπίστηκε και συνελήφθηκε από μέλη της ΥΑΜ Πάφου για παράνομη απασχόληση, καθότι εργαζόταν παράνομα σε συγκεκριμένο ξυλουργείο της Επαρχίας Πάφου.
Την 1.3.2022, καταχωρήθηκε η υπό εξέταση προσφυγή.
Στη βάση των πιο πάνω γεγονότων, προκύπτει ευθεώς ζήτημα εκπρόθεσμης καταχώρησης της προσφυγής, το οποίο ήγειρε η πλευρά των καθ’ ων η αίτηση δια του δικογράφου της ενστάσεως της και προώθησε δια της γραπτής της αγόρευσης. Βασικό επιχείρημα στον αντίλογο που προέταξε επ’ αυτού η ευπαίδευτη συνήγορος του αιτητή κατά τις διευκρινίσεις, αποτέλεσε ο ισχυρισμός ότι η επίδικη επιστολή όπου περιέχεται η απορριπτική απόφαση, φέρει ημερομηνία 28.10.2021, ήτοι ημερομηνία που συνιστά επίσημη αργία του κράτους, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να τεθεί σε ισχύ και/ή να εκκινήσει να τρέχει η υπό του Συντάγματος προβλεπόμενη προθεσμία των 75 ημερών για καταχώρηση της αίτησης ακυρώσεως.
Βεβαίως το ζήτημα της προθεσμίας των 75 ημερών που θέτει το Άρθρο 146.3 του Συντάγματος προς καταχώρηση της αίτησης ακυρώσεως, είναι τόσο σημαντικό, που το Δικαστήριο έχει εξουσία να το εξετάσει και αυτεπάγγελτα (Αθηνά Τουμάζου ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 345/2003, ημερ. 14.6.2004, L΄Union Nationale (Tourism and Sea Resort) Ltd ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντος (1998) 3 Α.Α.Δ. 513, Γ.Γ. ν. Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Υποθ. Αρ. 1463/2021, ημερ. 19.11.2024).
Η εξέταση του εν λόγω ζητήματος προέχει της εξέτασης οποιουδήποτε άλλου ισχυρισμού, αφού, αν η προσφυγή όντως κριθεί εκπρόθεσμη, τότε οποιοσδήποτε άλλος εγειρόμενος ισχυρισμός και προβαλλόμενος λόγος ακύρωσης παύει να έχει οποιαδήποτε σημασία, ως λογικά ακολουθών το εμπρόθεσμο της προσφυγής (βλ. Μιχάλης Χάλιου ν. Της Κυπριακής Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 435/2008, ημερ. 5.3.2010 και τις αποφάσεις του παρόντος Δικαστηρίου στις Ιωαννίδου ν. Υπουργείου Οικονομικών, Υποθ. Αρ. 1315/2018, ημερ. 18.2.2022, Παπαγεωργίου ν. Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Υποθ. Αρ. 186/2017, ημερ. 23.12.2020, CHRISTOS M. CHARALAMBOUS DEVELOPERS LTD ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 1429/2016, ημερ. 14.2.2020 και Γεωργίου κ.α. ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 1651/2015, ημερ. 6.11.2019).
Κατά πάγια νομολογία, η προθεσμία των 75 ημερών πρέπει να τηρείται αυστηρά, αποτελούσα ζήτημα δημοσίας τάξεως, είναι δε αυτή ανατρεπτική, ώστε η μη καταχώρηση της αιτήσεως ακυρώσεως εντός του επιτρεπόμενου χρόνου, να την καθιστά απαράδεκτη (Potamitis v. Water Board of Limassol (1985) 3 C.L.R. 260, Τάκη ν. Δημοκρατίας (2007) 3 Α.Α.Δ. 4, Γανωματής ν. Δημοκρατίας (2008) 3 Α.Α.Δ. 133). Κατά κανόνα, προσφυγές που καταχωρούνται εκτός της προβλεπόμενης από το Σύνταγμα προθεσμίας των 75 ημερών, είναι απαράδεκτες και θα πρέπει να απορρίπτονται. Σε περιπτώσεις δε όπως η υπό εξέταση, η προθεσμία αρχίζει από την ημέρα που η επίδικη απόφαση περιέρχεται εις γνώση του διοικούμενου.
Ως εκ των πιο πάνω, πριν από την εξέταση οποιουδήποτε λόγου ακύρωσης, θα εξεταστεί ως ζήτημα λογικής προτεραιότητας, αλλά και λόγω της εγγενούς σπουδαιότητάς της, το ζήτημα του εκπροθέσμου ή μη της καταχώρησης της υπό κρίση προσφυγής. Θετική δε διαπίστωση επί του θέματος, οδηγεί άνευ ετέρου την παρούσα σε απόρριψη ως απαράδεκτη.
Εν προκειμένω, δεν μπορώ παρά να παρατηρήσω ότι η υπό εξέταση προσφυγή καταχωρήθηκε την 1.3.2022, ενώ η προσβαλλόμενη απόφαση του Τμήματος λήφθηκε από τον αιτητή, ως και ο ίδιος εξάλλου αναφέρει, στις 30.11.2021. Συνεπώς, και ανεξάρτητα από την ημερομηνία που φέρει η επίδικη απορριπτική επιστολή, προκύπτει ότι μεσολάβησε μεταξύ της ημερομηνίας που ο αιτητής έλαβε γνώση της επίδικης απόφασης και της καταχώρησης της προσφυγής, διάστημα ενενήντα (90) ημερών, ήτοι χρονικό διάστημα εμφανώς μεγαλύτερο της υπό του Συντάγματος προβλεπόμενης προθεσμίας των 75 ημερών. Δεδομένου δε ότι αυτό που έχει σημασία εν προκειμένω, είναι η ημερομηνία που έλαβε γνώση της προσβαλλόμενης απόφασης ο αιτητής και όχι η ημερομηνία που αναφέρεται στην επίδικη επιστολή, τα όσα ανέφερε κατά τις διευκρινίσεις η συνήγορος του αιτητή δεν μπορούν να αναιρέσουν την αδιαμφισβήτητη διαπίστωση ότι η παρούσα προσφυγή, σε κάθε περίπτωση, καταχωρήθηκε εκπρόθεσμα.
Υπό το φως της σχετικής νομολογίας επί του θέματος, η παρούσα αποτελεί περίπτωση που το σχετικό βάρος απόδειξης μετατοπίζεται και όφειλε ο αιτητής, ως έχων πλέον το σχετικό βάρος απόδειξης, να καταδείξει με πειστικό τρόπο, τον λόγο που η παρούσα προσφυγή καταχωρήθηκε αρκετό χρόνο μετά την εκπνοή της υπό του Συντάγματος προβλεπόμενης προθεσμίας και, κατ' επέκταση, ότι η προσφυγή είναι εμπρόθεσμη. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, δεν έγινε. Ο αιτητής, παρόλο που μεσολάβησε διάστημα 90 ημερών από την ημερομηνία που έλαβε γνώση της επίδικης απορριπτικής απόφασης μέχρι την καταχώρηση της προσφυγής του, ουδεμία μαρτυρία προσκόμισε που θα μπορούσε να στοιχειοθετήσει επαρκώς ισχυρισμό περί εμπρόθεσμης καταχώρησης της προσφυγής του.
Έχει δε κατ’ επανάληψη αποφασιστεί ότι, εξαίρεση του κανόνα ότι το βάρος απόδειξης περί του εκπροθέσμου προσφυγής το φέρει εκείνος που το επικαλείται, αποτελεί η περίπτωση της καταχώρησης της προσφυγής μετά την πάροδο αρκετών ημερών από τη λήξη της κανονικής προθεσμίας, όπως συμβαίνει εν προκειμένω, οπότε εναπόκειται σε εκείνον που προβάλλει τον ισχυρισμό ότι έλαβε καθυστερημένα γνώση της διοικητικής πράξης, να τον αποδείξει (Γιώργος Φάντης ν. Ε.Τ.Ε.Κ., Υποθ. Αρ. 131/2010, ημερ. 12.11.2012): εναπόκειται στον αιτητή να αποδείξει ότι παρέλαβε και/ή έλαβε γνώση καθυστερημένα ή καθόλου της διοικητικής πράξης, έξω δηλαδή από την προθεσμία (Δημοκρατία ν. Μ.Ε. ΛΕΩΦΟΡΕΙΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ ΛΤΔ, Ε.Δ.Δ. 57/18, ημερ. 9.2.2024). Εκείνος που προβάλλει έναν τέτοιο ισχυρισμό θα πρέπει και να τον τεκμηριώσει (NAPA MERMAID HOTEL AND SUITES LTD ν. Δήμου Αγίας Νάπας, Υποθ. Αρ. 6435/2013, ημερ. 18.12.2015, Αντώνιος Πατάτας ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 248, HadjiGavriel v. Republic (1986) 3(A) C.L.R. 52).
Στην απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην NAPA MERMAID HOTEL AND SUITES LTD, ανωτέρω, όπου εξετάστηκε παρόμοιο θέμα, το Δικαστήριο, με εκτενή αναφορά στην ημεδαπή νομολογία, επεσήμανε τα εξής διαφωτιστικά και άμεσα σχετικά με την υπό κρίση περίπτωση:
«Η νομολογία, όπως ήδη αναφέρθηκε, είναι ευθυγραμμισμένη στο ότι εφόσον εκ πρώτης όψεως η προσφυγή φαίνεται να έχει καταχωρηθεί εκτός του χρονικού πλαισίου των 75 ημερών, τότε είναι ο αιτητής που θα πρέπει να αποδείξει ότι έλαβε την προσβαλλόμενη διοικητική πράξη καθυστερημένα ή και καθόλου».
Για να συνεχίσει πιο κάτω:
«Δεν ζητήθηκε η προσαγωγή μαρτυρίας από τους αιτητές. Αν υπήρχαν δεδομένα που οι αιτητές είχαν υπόψη τους που να υποστήριζαν, αν όχι να αποδείκνυαν, τον ισχυρισμό ότι παρέλαβαν την προσβαλλόμενη πράξη μόλις στις 12.9.2013, όφειλαν να τα παρουσιάσουν ώστε να έθεταν τουλάχιστον εν αμφιβόλω τη θέση του Δήμου Αγίας Νάπας ότι εφόσον απεστάλη η ειδοποίηση με το σύνηθες ταχυδρομείο αυτή τεκμαίρεται ότι παρελήφθη έγκαιρα από τους αιτητές. Τότε θα ήταν που θα λειτουργούσε η οποιαδήποτε αμφιβολία υπέρ τους.».
Στην Πατάτας, ανωτέρω, αναφέρθηκαν τα ακόλουθα ως προς το ειδικότερο ζήτημα της προσαγωγής μαρτυρίας:
«Καμιά μαρτυρία δεν προσήγαγε στο δικαστήριο ο αιτητής. Ούτε με ένορκη δήλωση του ούτε προφορικά και κανένα στοιχείο δεν τέθηκε ενώπιον του δικαστηρίου από τον ευπαίδευτο δικηγόρο του που να υποστηρίζει τον ισχυρισμό του ότι η επιστολή πραγματικά λήφθηκε στις 29/6/1988.
Το βάρος απόδειξης του ισχυρισμού αυτού ήταν πάνω στον αιτητή. Στην υπόθεση HadjiGavriel v. The Republic (1986) 3 C.L.R. 52, στη σελίδα 57 λέχθηκαν τα εξής σχετικά με παρόμοιο θέμα.
«The present recourse was filed on 30.5.1985. Even assuming that the decision contained in the letter of 7.3.85 was of an executory nature, again the present recourse having been filed on 30.5.1985 was filed more than 75 days after the 7.3.1985;
"It is correct that this point has not been raised by counsel for respondent but it is a matter which this Court is bound to note of its own motion in view of the fact that Article 146.3 is a mandatory provision which has to be applied in the public interest." (Vide Moran and the Republic, 1 R.S.C.C. 10 at p. 13, Protopapas v. the Republic (1967) 3 C.L.R. 411 at p. 416).
Although nothing was said before me by either side and in spite of the fact that nothing appears in the material placed before me, the letter of 7.3.85 must have been communicated to the counsel for applicant either on the same day or the maximum within a week, in which case the recourse having been filed on 30.5.85 is definitely out of time".
Μια και ο αιτητής στην προκειμένη περίπτωση, όπως ανάφερα πιο πάνω, δεν παρουσίασε κανένα στοιχείο ούτε μαρτυρία που να ενισχύει τον ισχυρισμό του ότι η επιστολή αυτή λήφθηκε με καθυστέρηση 12 ημερών και υιοθετώντας τη γνώμη που εκφράστηκε στην πιο πάνω απόφαση, βρίσκω πως η προσφυγή αυτή καταχωρίσθηκε εκπρόθεσμα.».
Εν προκειμένω, ο αιτητής δεν προσκόμισε οποιαδήποτε και/ή επαρκή μαρτυρία, ούτε και επεδίωξε να προσκομίσει, ως όφειλε, τέτοια μαρτυρία, που να υποστηρίζει, αν όχι να αποδεικνύει την εμπρόθεσμη καταχώρηση της παρούσας προσφυγής ή/και για ποιο λόγο προχώρησε στην καταχώρηση αυτής δεκαπέντε (15) μέρες μετά τη λήξη της προθεσμίας των 75 ημερών.
Υπό το φως των πιο πάνω, καταλήγω ότι και στην παρούσα υπόθεση, τίθεται ζήτημα εκπρόθεσμης καταχώρησης της προσφυγής (βλ. και τις αποφάσεις του παρόντος Δικαστηρίου στην Τσιγαρίδα ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 1945/2018, ημερ. 8.10.2020, Γεωργίου κ.α. ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 1651/2015, ημερ. 6.11.2019, CHRISTOS M. CHARALAMBOUS DEVELOPERS LTD ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 1429/2016, ημερ. 14.2.2020 Κίτρου ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 1410/2015, ημερ. 25.10.2019, Στέλλα Χριστοδούλου ν. Δήμου Λεμεσού, Υποθ. Αρ. 871/2014, ημερ. 6.7.2018, Ελένη Δημητρίου και Δέκα Άλλοι ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 583/2015, ημερ. 15.3.2018 και ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ (ΛΑΤΣΙΑ ΜΟΤΟΡΣ) ΛΤΔ ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 5911/2013, ημερ. 24.5.2017, όπου, επί παρόμοιου θέματος, ακολουθήθηκε η ίδια προσέγγιση).
Ως εκ των πιο πάνω, η προσφυγή κρίνεται εκπρόθεσμη και, κατά συνέπεια, απορριπτέα ως απαράδεκτη.
Οι πιο πάνω διαπιστώσεις σφραγίζουν την τύχη της υπό κρίση προσφυγής και παρέλκει η εξέταση οποιουδήποτε άλλου ζητήματος.
Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται ως απαράδεκτη, με €1200 έξοδα εις βάρος του αιτητή και υπέρ των καθ’ ων η αίτηση. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται συμφώνως του Άρθρου 146.4(α) του Συντάγματος.
Φ.ΚΩΜΟΔΡΟΜΟΣ, Π.Δ.Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο