ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
Υπόθεση Αρ. 688/2021
6 Οκτωβρίου, 2025
[Φ. ΚΑΜΕΝΟΣ, ΔΔΔ.]
Αναφορικά με τα Άρθρα 24, 25, 30 και 146 του Συντάγματος
Μ.Γ.
Αιτητής
Και
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω του Υπουργού Οικονομικών
Καθ’ ων η αίτηση
.........
Αυγούστα Παναγή για Γαβριηλίδης & Τιμοθέου Δ.Ε.Π.Ε., Δικηγόροι για Αιτητή
Κυριακή Παπαδοπούλου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Φ. Καμένος, ΔΔΔ.: Για να γίνει καλύτερα κατανοητή η παρούσα, δέον να γίνει αναδρομή στα γεγονότα που προηγήθηκαν των εδώ επίδικων, τα οποία παραθέτω από την απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου (Α. Ζερβού, ΔΔΔ) στην Προσφυγή αρ. 407/2017 ημερ. 01.03.2021 μεταξύ των ιδίων διαδίκων:
«Την 17.02.2016, αρμόδιος Λειτουργός του Επαρχιακού Τμήματος Λεμεσού του Τμήματος Φορολογίας πραγματοποίησε επίσκεψη ελέγχου στις εγκαταστάσεις του δικηγορικού γραφείου του αιτητή, Μάριος Γαβριηλίδης Δ.Ε.Π.Ε., εταιρεία η οποία εγγράφηκε στο Μητρώο του Φ.Π.Α. από τις 07.03.2013 και μέχρι τότε δεν είχε υποβάλει οποιαδήποτε φορολογική δήλωση.
Κατά τον έλεγχο διαπιστώθηκε πως ο αιτητής τιμολογεί τις Νομικές Αρωγές, οι οποίες του ανατίθενται από το Δικαστήριο, ως άτομο δοθέντος ότι δεν επιτρέπεται αυτές να τυγχάνουν χειρισμού από νομικά πρόσωπα. Ο αρμόδιος Λειτουργός ζήτησε από τον αιτητή να προσκομίσει τα τιμολόγια που αφορούν τις Νομικές Αρωγές και στις 22.2.2016 ο αιτητής προσκόμισε κάποια τιμολόγια τα οποία δεν είχαν, ωστόσο, αριθμητική σειρά. Στη συνάντηση μεταξύ των δύο μερών, ο αιτητής ανέφερε ότι τα τιμολόγια τυχαία δεν έχουν αριθμητική σειρά και πως η τιμολόγηση δεν ξεπερνά τις €2000 - €3000. Όσον αφορά τις μη υποβληθείσες φορολογικές δηλώσεις, ο αιτητής δήλωσε πως λόγω προβλήματος με το λογιστή του δεν κατάφερε να τις υποβάλει και πως επρόκειτο να το πράξει σύντομα.
Επειδή δεν υπήρξε συμμόρφωση από μέρους του αιτητή, πραγματοποιήθηκε έρευνα στο Δικαστήριο όπου και λήφθηκε κατάσταση λογαριασμού πληρωμών προς τον αιτητή, η οποία εκδόθηκε από το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας. Από τα στοιχεία του Δικαστηρίου διαπιστώθηκε ότι ο αιτητής είχε ξεπεράσει το όριο εγγραφής (€15.600) από τον Δεκέμβριο του 2011 και συνεπώς είχε υποχρέωση εγγραφής από την 01.02.2012.
Ωστόσο, ο ίδιος ο αιτητής ισχυρίστηκε ότι τα περισσότερα ποσά αφορούσαν εξαργυρώσεις/εισπράξεις εγγυητικών εκ μέρους των πελατών του. Παρόλο που ο αρμόδιος Λειτουργός του ζήτησε επανειλημμένα να προσκομίσει επιπρόσθετα στοιχεία που να δικαιολογούν τη θέση του, ο αιτητής δεν το έπραξε.
Με επιστολή ημερομηνίας 11.06.2016, η οποία παραδόθηκε στον αιτητή την 11.07.2016, ο Έφορος Φορολογίας κοινοποίησε στον αιτητή την απόφασή του να προβεί σε υποχρεωτική αναδρομική εγγραφή του στο Μητρώο Φ.Π.Α. από την 1.2.2012 και ότι παράλληλα του έχει επιβληθεί χρηματική επιβάρυνση €4.505,00 λόγω μη έγκαιρης γνωστοποίησης της υποχρέωσης εγγραφής του στο Μητρώο Φ.Π.Α. Με την εν λόγω επιστολή ο αιτητής πληροφορήθηκε, επιπλέον, για το δικαίωμα υποβολής γραπτής ένστασης στον Υπουργό Οικονομικών, εντός 60 ημερών, εναντίον των εν λόγω αποφάσεων για εγγραφή του στο Μητρώο Φ.Π.Α. και επιβολή χρηματικής επιβάρυνσης.
Ο αιτητής υπέβαλε γραπτώς ένσταση στον Υπουργό Οικονομικών, με επιστολή ημερομηνίας 05.09.2016, αναφέροντας ότι ασκεί το επάγγελμα του δικηγόρου για περίοδο πέραν των 10 χρόνων αλλά τα εισοδήματά του δεν δικαιολογούν την εγγραφή του στο Μητρώο Φ.Π.Α. Επίσης αναφέρει ότι έχει δικηγορική εταιρία με την επωνυμία ΜΑΡΙΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ Δ.Ε.Π.Ε. της οποίας είναι υπάλληλος και η οποία είναι εγγεγραμμένη και εκδίδει τιμολόγια για τις συναλλαγές και τις δικηγορικές πράξεις/ενέργειες του δικηγορικού γραφείου. Επιπλέον, οι προσωπικές του δικηγορικές πράξεις αφορούν αποκλειστικά και μόνο νομικές αρωγές για τις οποίες τα ποσά δεν υπερβαίνουν το όριο εγγραφής στο Μητρώο Φ.Π.Α. ενώ τα πλείστα ποσά τα οποία λήφθηκαν υπόψη στον έλεγχο που έγινε από το αρμόδιο Επαρχιακό Γραφείο, αφορούν εγγυητικές αλλοδαπών πελατών του, οι οποίοι ωστόσο δεν κατέχουν τραπεζικό λογαριασμό εντός Κύπρου κι έτσι το ποσό εμβάζεται αρχικά στο λογαριασμό του και στη συνέχεια εκείνος το επιστρέφει στους πελάτες του. Στην επιστολή ενστάσεως του αιτητή επισυνάπτεται Κατάσταση Λογαριασμού Πιστωτών του αιτητή από το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας, η οποία όμως δεν είχε προσκομισθεί προηγουμένως στον αρμόδιο Λειτουργό ο οποίος διεξήγαγε τον έλεγχο.
Με επιστολή ημερομηνίας 30.11.2016 ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών κοινοποίησε στον αιτητή την προσβαλλόμενη με την παρούσα προσφυγή πράξη, με το ακόλουθο συγκεκριμένα περιεχόμενο:
«Ένσταση στον Υπουργό Οικονομικών του αυτοτελώς εργαζόμενου ΧΧΧΧ Γαβριηλίδη - Αρ. Μητρώου ΦΠΑ ΧΧΧΧ.
Έχω οδηγίες ν' αναφερθώ στο πιο πάνω θέμα και να σας πληροφορήσω τα ακόλουθα:
2. Με βάση το άρθρο 53 του περί Φόρου Προστιθέμενης Αξίας Νόμου του 2000, όπως αυτός τροποποιήθηκε, η ένσταση που υποβάλλεται προς τον Υπουργό Οικονομικών εναντίον απόφασης του Εφόρου Φορολογίας, δεν εξετάζεται εκτός εάν ο ενιστάμενος:
(1) έχει υποβάλει ένσταση μέσα σε εξήντα μέρες από την ημερομηνία κοινοποίησης της σχετικής απόφασης του Εφόρου,
(2) έχει υποβάλει όλες τις φορολογικές του δηλώσεις που απαιτείται να καταβάλει δυνάμει της παραγράφου 1(1) του Δεκάτου Παραρτήματος, και
(3) έχει καταβάλει όλα τα ποσά που ο Έφορος έχει καθορίσει ως καταβλητέο φόρο.
3. Καθόσον αφορά την ένστασή σας, επισημαίνεται ότι δεν έχετε υποβάλει τις φορολογικές σας δηλώσεις όπως αυτές απαιτούνται από τη Νομοθεσία, ούτε έχετε καταβάλει όλα τα ποσά φόρου που ο Έφορος έχει καθορίσει ως καταβλητέο φόρο και κατά συνέπεια δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για να εξεταστεί η ένσταση σας από τον Υπουργό Οικονομικών, σύμφωνα με τη σχετική Νομοθεσία.».
Με την απόφαση στην προσφυγή αρ. 407/2017, η οποία κατέστη τελεσίδικη, το Διοικητικό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή, με αποτέλεσμα η νομιμότητα της εγγραφής του Αιτητή στον ΦΠΑ αναδρομικά από 01.02.2012 να περιβληθεί με τεκμήριο νομιμότητας. Αυτό είναι ουσιαστικά παραδεκτό και από την ευπαίδευτη συνήγορο του Αιτητή (σελ. 2, προτελευταία παράγραφος και τελευταία παράγραφος σελ. 4, της αγόρευσης αιτητή καθώς επίσης και σελ. 1, τρίτη παράγραφος απαντητικής αγόρευσης).
Στις 02.04.2021, λειτουργός των Καθ’ ων η αίτηση απέστειλε επιστολή προς τον Αιτητή με την οποία τον ενημέρωνε ότι έχει ακυρωθεί η εγγραφή του στο Μητρώο ΦΠΑ.
Κατά τη θέση και παραδοχή του αιτητή (παράγραφος 6 γεγονότων αίτησης ακυρώσεως):
«Ο Αιτητής επικοινώνησε δια μέσω του λογιστή του, με τον υπογράφον (sic) την επιστολή των Καθ’ ων η αίτηση, κ. Γιάννη Τσίγγο, ώστε να ενημερωθεί κατά πόσο υπήρχε αναδρομική διαγραφή των προστίμων».
Ακολούθως, ο ίδιος λειτουργός απέστειλε επιστολή ημερομηνίας 20.04.2021 προς τον Αιτητή με την οποία ανέφερε τα ακόλουθα:
«Θέμα: Ανάκληση απόφασης ακύρωσης εγγραφής από το Φ.Π.Α.
Αναφέρομαι στο πιο πάνω θέμα και σας πληροφορώ ότι μετά από νέα στοιχεία που μου έχετε προσκομίσει η απόφαση για ακύρωση της εγγραφής σας από το Μητρώο Φ.Π.Α ανακαλείται.
2. Εφόσον η έγγραφη σάς στο Μητρώο Φ.Π.Α. εξακολουθεί να ισχύει από 01/02/2012, υποχρεούστε να υποβάλλετε τις φορολογικές δηλώσεις, να καταβάλλετε τον οφειλόμενο φόρο και γενικά να ενεργείτε σύμφωνα με τη νομοθεσία περί Φόρου Προστιθέμενης Αξίας.
3. Επιπρόσθετα σας πληροφορώ ότι η επιστολή του Τμήματος Φορολογίας με ημερομηνία 02/04/2021 αποσύρεται».
Η επιστολή ημερομηνίας 20.04.2021 προσβάλλεται με την παρούσα και συγκεκριμένα με τα Αιτητικά Α και Β, ο Αιτητής αιτείται ακύρωσης της απόφασης των Καθ’ ων η αίτηση ημερ. 20.04.2021 (παρατίθεται ως Παράρτημα Α στην προσφυγή), ενώ με το Αιτητικό Γ ζητεί δήλωση όπως το παρόν «επαναφέρει την πράξη και/ή απόφαση των Καθ’ ων η αίτηση ημερομηνίας 02.04.2021, η οποία παρανόμως ανακλήθηκε με πράξη και/ή απόφαση των Καθ’ ων η αίτηση ημερομηνίας 20.04.2021 (Παράρτημα Α) την οποία παρέλαβε ο Αιτητής κατά/ή περί την 20.05.2021 για την ακύρωση της εγγραφής του Αιτητή από το Μητρώο Φ.Π.Α. από την 01.02.2012».
Εισαγωγικά αναφέρω, έχοντας υπόψη το Άρθρο 146(4) του Συντάγματος και το άρθρο 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Νόμου του 2015 (Ν. 131(I)/2015), ότι το παρόν δεν έχει αρμοδιότητα απόδοσης της θεραπείας που ζητείται με το Αιτητικό Γ, ως εκ τούτου αυτό απορρίπτεται. Προχωρώ να εξετάσω τα αιτητικά Α και Β, τα οποία προσβάλλουν την πράξη που κοινοποιήθηκε με την επιστολή ημερ. 20.04.2021.
Ο Αιτητής εγείρει ότι η προσβαλλόμενη παραβιάζει τους κανόνες περί ανάκλησης μιας διοικητικής πράξης διότι αφενός αν ήθελε θεωρηθεί ότι η πράξη ημερ. 02.04.2021 είναι ανακλητική της προηγούμενης εγγραφής του στο μητρώο ΦΠΑ, τότε κατά κανόνα η ανάκληση ανακλητικής πράξης απαγορεύεται, ενώ αν ήθελε η πράξη ημερ. 02.04.2021 θεωρηθεί ως νέα πράξη, τότε παραβιάζονται τα άρθρα 54 και 55 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(I)/1999) περί ανάκλησης καθότι έπρεπε να είχε εκδοθεί ex-nunc και όχι αναδρομικά εφόσον η (ανακληθείσα) πράξη ημερ. 02.04.2021 ήταν νόμιμη χωρίς να γίνεται επίκληση δημοσίου συμφέροντος που να δικαιολογεί την ανάκληση.
Περαιτέρω, με παραπομπή σε νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου [βλ. ιδίως Ζιττής κ.α ν. Δημοκρατίας (2000) 3 ΑΑΔ 198], εγείρεται ότι η προσβαλλόμενη είναι αναιτιολόγητη εφόσον ουδέν αναφέρεται για τους λόγους που οδήγησαν στην έκδοσή της ενώ υποβάλλεται ότι η όποια αιτιολογία της προσβαλλόμενης είναι είτε ψευδής είτε εκ των υστέρων επινόηση των Καθ’ ων η αίτηση.
Με τον τελευταίο λόγο ακύρωσης, η ευπαίδευτη συνήγορος εγείρει ζήτημα μη παροχής δικαιώματος ακρόασης, το οποίο ήταν, κατά την εισήγηση αναγκαίο, πριν την έκδοση της προσβαλλόμενης.
Οι θέσεις της ευπαίδευτης συνηγόρου των Καθ’ ων η αίτηση, εκ διαμέτρου αντίθετες, υποστηρίζουν πλήρως τη νομιμότητα της προσβαλλόμενης.
Εξέτασα με προσοχή τα ενδιαφέροντα επίδικα ζητήματα. Έλαβα υπόψη και το περιεχόμενο των οικείων διοικητικών φακέλων. Η κατάληξή μου είναι η ακόλουθη:
Θεωρώ ότι η επιστολή ημερ. 02.04.2021 εστάλη προφανώς εκ παραδρομής και ως εκ τούτου η όποια απόφαση ήθελε θεωρηθεί ότι κοινοποιεί είναι καταφανώς παράνομη. Αυτό προκύπτει από το ότι από τον φάκελο δε φαίνεται να προηγήθηκε οποιαδήποτε απόφαση «ακύρωσης εγγραφής του Αιτητή από το μητρώο ΦΠΑ».
Τα ανωτέρω υποστηρίζουν την εκδοχή των Καθ’ ων η αίτηση περί σφάλματος στην αποστολή της επιστολής ημερ. 02.04.2021 και θεωρώ ότι η εδώ προσβαλλόμενη ως ανακλητική της, η οποία ήλθε σε ταχύτατο χρονικό διάστημα μόλις λίγων ημερών, ήτοι στις 20.04.2021 ορθά και σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 54 του Ν. 158(I)/1999 εξεδόθη αναδρομικά προς διόρθωση του σφάλματος και της παρανομίας. Η παρανομία άπτεται όχι μόνο στο γεγονός ότι ελλείπει οποιαδήποτε απόφαση του οργάνου που οδήγησε στην αποστολή της επιστολής ημερ. 02.04.2021, αλλά και καθότι αυτή έρχεται διαμετρικά σε αντίθεση με την ίδια την απόφαση εγγραφής του Αιτητή, η οποία καθ’ όλους τους επίδικους χρόνους περιβάλλετο με τεκμήριο νομιμότητας.
Η εκδοχή του σφάλματος, δηλαδή, επιρρώνεται έχοντας υπόψη το πρόσφατο ιστορικό της όλης διαφοράς εφόσον η απορριπτική στην προσφυγή αρ. 407/2017 απόφαση ημερ. 01.03.2021, η οποία ήταν επικυρωτική της εγγραφής του Αιτητή στο μητρώο ΦΠΑ, είχε προηγηθεί μόλις ένα μήνα πριν την επιστολή ημερ. 02.04.2021. Και ουδέν στοιχείο ή απόφαση εντός του φακέλου προκύπτει να μεσολάβησε που να δικαιολογεί την εκ διαμέτρου αντίθετη διοικητική μεταχείριση που διατυπώθηκε στην επιστολή ημερ. 02.04.2021. Είναι προφανές ότι αυτή ήταν παράνομη ως προϊόν παραδρομής ή πραγματική πλάνης (βλ. Πρ. Δαγτόγλου, Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, 7η Έκδοση, παράγραφος 685).
Ως εκ των ανωτέρω ο πρώτος λόγος, με τον οποίο εγείρεται ότι η προσβαλλόμενη παραβιάζει τους κανόνες περί ανάκλησης μιας διοικητικής πράξης, απορρίπτεται.
Απορριπτέος κρίνεται και ο δεύτερος λόγος ακύρωσης, με τον οποίο πλήττεται η αιτιολογία της προσβαλλόμενης στη βάση της θεώρησης αφενός ότι η ανακληθείσα, ως νόμιμη πράξη, έπρεπε να είχε αιτιολογηθεί επί λόγων δημοσίου συμφέροντος αφετέρου ότι η παρασχεθείσα αιτιολογία είναι εσφαλμένη και ψευδής καθότι ο Αιτητής ουδέν «νέο στοιχείο» έδωσε ως αναφέρθηκε στην προσβαλλόμενη.
Όπως εξήγησα πιο πάνω, η πληροφόρηση περί την ακύρωση της εγγραφής του Αιτητή, η οποία εστάλη με την επιστολή ημερ. 02.04.2021 ήταν παράνομη συνεπώς δεν απαιτείτο η ανάκλησή της, η οποία μάλιστα έγινε εντός εύλογου χρόνου λίγων ημερών, να δικαιολογείται για λόγους δημοσίου συμφέροντος.
Περαιτέρω, δε θεωρώ ότι η αιτιολογία της προσβαλλόμενης ήταν ψευδής. Ενδεχόμενα, ως διαμαρτύρεται ο Αιτητής θα μπορούσε να ήταν ακριβέστερη ή περιγραφικότερη αναφέροντας πχ ότι η ανακληθείσα είχε σταλεί εκ λάθους. Δεν μπορώ όμως να την θεωρήσω και ως «ψευδή». Κατά την αντίληψή μου, σε συμφωνία με την υποβολή της ευπαίδευτης συνηγόρου των Καθ’ ων η αίτηση, η αναφορά σε «νέα στοιχεία» που προσκόμισε ο Αιτητής, ουσιαστικά συνάδει με την προφορική ενημέρωση που ο λογιστής του Αιτητή επικοινώνησε στον λειτουργό που είχε αποστείλει την επιστολή ημερ. 02.04.2021 (παράγραφος 6 γεγονότων αίτησης ακυρώσεως) και οδήγησε στην αποστολή της προσβαλλόμενης. Ως «νέο στοιχείο» δηλαδή, δεν εκλαμβάνω οποιοδήποτε νέο στοιχείο που άλλαξε τη θεώρηση των Καθ’ ων η αίτηση ως προς τη μεταχείριση της εγγραφής του Αιτητή στο μητρώο ΦΠΑ αλλά ουσιαστικά την ίδια την ενημέρωση περί την αποστολή εκ μέρους του λειτουργού των Καθ’ ων η αίτηση, της επιστολής ημερ. 02.04.2021, η οποία ούσα εκ παραδρομής, κινητοποίησε στην άμεση ανάκλησή της.
Θα απορρίψω, τέλος και τον λόγο ακύρωσης, περί μη παροχής δικαιώματος ακρόασης. Έχοντας υπόψη τα δεδομένα και νομικό και πραγματικό ιστορικό που εξέθεσα πιο πάνω, η προσβαλλόμενη, δεν αποτελεί πράξη που χρήζει προηγούμενου δικαιώματος ακρόασης. Δεν είναι πειθαρχικής φύσης, δεν έχει χαρακτήρα κύρωσης ούτε είναι δυσμενούς φύσης, αλλά είναι πράξη διορθωτική ενός τυχαίου σφάλματος της διοίκησης, που εντοπίστηκε άμεσα.
Η προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη πράξη επικυρώνεται. Τα έξοδα επιδικάζονται στα €1.500 υπέρ των Καθ΄ ων η αίτηση.
Φ. Καμένος, ΔΔΔ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο