ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
Υπόθεση Αρ. 816/2021
2 Οκτωβρίου, 2025
[Φ. ΚΑΜΕΝΟΣ, ΔΔΔ.]
Αναφορικά με το Άρθρο 146 του Συντάγματος
Γ.Κ.
Αιτήτριας
Και
Δήμος Λευκωσίας
Καθ' ων η Αίτηση
.........
Σοφία Θεμιστοκλέους, Δικηγόρος Αιτήτριας
Μαρία Αντωνίου για Χρυσαφίνης & Πολυβίου ΔΕΠΕ, Δικηγόροι για Καθ' ων η αίτηση
ΑΠΟΦΑΣΗ
Φ. Καμένος, ΔΔΔ.: Περί το έτος 2012 η Αιτήτρια έλαβε έγκριση από τους Καθ’ ων η αίτηση να τοποθετήσει, με έξοδά της, μεταλλικούς πασσάλους στο δημόσιο πεζοδρόμιο που βρίσκεται μπροστά από την ακίνητη ιδιοκτησία της εντός του Δήμου Λευκωσίας. Με την εν λόγω έγκριση οι Καθ΄ων η αίτηση συναπέστειλαν στην Αιτήτρια σχέδια με τα σημεία τοποθέτησης των πασσάλων και άλλες τεχνικές λεπτομέρειες.
Αρχές του 2021 η οδός στην οποία βρισκόταν η ακίνητη ιδιοκτησία της Αιτήτριας ανακατασκευάστηκε στα πλαίσια του άρθρου 17 του περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμου (ΚΕΦ.96) και ρυθμίστηκε κυκλοφοριακά ενώ καθορίστηκε και λωρίδα στάθμευσης οχημάτων επί του οδοστρώματος. Οι μεταλλικοί πάσσαλοι που τοποθετήθηκαν από την Αιτήτρια αφαιρέθηκαν εφόσον, στα πλαίσια των εργασιών βελτίωσης, κατεδαφίστηκαν όλα τα πεζοδρόμια και κατασκευάστηκαν νέα.
Η Αιτήτρια ζήτησε επανατοποθέτηση των πασσάλων ανησυχώντας για την παράνομη στάθμευση οχημάτων πάνω στο πεζοδρόμιο. Αφού λήφθηκε υπόψη το γεγονός ότι για την προηγούμενη τοποθέτηση πασσάλων η Αιτήτρια έλαβε σχετική έγκριση των Καθ’ ων η αίτηση (έτους 2012), οι καθ’ ων η αίτηση προχώρησαν στην τοποθέτηση νέων μεταλλικών πασσάλων
Κατά την θέση των Καθ’ ων η αίτηση οι νέοι πάσσαλοι τοποθετήθηκαν στο δημόσιο πεζοδρόμιο, ακριβώς στα προηγούμενα σημεία και χωρίς καμία αλλαγή και αποτελούσαν περιουσία των καθ’ ων η αίτηση που έχουν την ευθύνη συντήρησης/επιδιόρθωσης τους. Η Αιτήτρια επί τούτου έχει διαφορετική θέση, ισχυριζόμενη ότι οι πάσσαλοι τοποθετήθηκαν σε άλλα σημεία που δεν την εξυπηρετούσαν εφόσον εμπόδιζαν την ελεύθερη και εύκολη πρόσβαση των ενοικιαστών των καταστημάτων που βρίσκονταν στην ακίνητη ιδιοκτησία της.
Σύμφωνα με την εκδοχή των Καθ’ ων η αίτηση, κατόπιν έρευνας τους, προέκυψε ότι αυθαίρετα και παράνομα αφαιρέθηκαν δύο προστατευτικοί πάσσαλοι, προκαλώντας ζημιά στο πεζοδρόμιο. Επίσης, η αφαίρεση των δύο πασσάλων έγινε κατά τρόπο που η είσοδος με όχημα να γίνεται από μη αδειούχα θέση, σύμφωνα με την άδεια οικοδομής της ακίνητης ιδιοκτησίας της Αιτήτριας. Κατά την εκδοχή πάντα των Καθ’ ων η αίτηση, είχαν προειδοποιήσει την Αιτήτρια και της δόθηκε χρόνος να αποκαταστήσει τη ζημιά, κάτι που δεν έπραξε με αποτέλεσμα να δοθούν οδηγίες στον εργολάβο των Καθ΄ ων η αίτηση για αποκατάσταση της ζημιάς με έξοδα που κατέβαλαν οι Καθ’ ων η αίτηση.
Με επιστολή τους ημερ. 11.05.2021 προς την Αιτήτρια οι καθ’ ων η αίτηση, ανέφεραν τα ακόλουθα:
«Αναφέρομαι στο πιο πάνω θέμα και συνημμένα σας αποστέλλω το Διοικητικό Πρόστιμο με αρ. 2363682 για το ποσό των €119.00 το οποίο αφορά την αυθαίρετη και παράνομη αφαίρεση δύο προστατευτικών πασσάλων που τοποθετήθηκαν από τον Εργολάβο του Δήμου Λευκωσίας στα πλαίσια του Άρθρου 17 για αποτροπή της στάθμευσης οχημάτων πάνω στο πεζοδρόμιο στην οδό Π…. αρ. 10 στο Καϊμακλί».
Στις «Λεπτομέρειες» του τιμολογίου ημερ. 11.05.2021 που επισυνάφθηκε στην εν λόγω επιστολή καταγράφηκαν τα εξής:
«ΑΛΛΑ ΣΥΝΕΠΑΓ. ΕΞΟΔΑ & ΛΕΙΤ. ΔΑΠ. ΓΙΑ ΖΗΜΙΕΣ ΣΕ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ
Επιβολή προστίμου για τη ζημιά που προκλήθηκε σε δύο μεταλλικούς πασσάλους που τοποθετήθηκαν πάνω στο πεζοδρόμιο από τον εργολάβο του Δήμου Λευκωσίας (Α17) στην οδό Π….. αρ. 10 στο Καϊμακλί (2 πασσάλους X €40 Χ25% διοικητικά έξοδα)».
Το τελικό ποσό επί του τιμολογίου (2χ40χ25% διοικητικά έξοδα) αθροίζεται σε 100 ευρώ πλέον 19 ευρώ ΦΠΑ, ήτοι το σύνολο 119 ευρώ.
Την ανωτέρω, η Αιτήτρια προσβάλλει με την παρούσα.
Η ευπαίδευτη συνήγορος των Καθ’ ων η αίτηση προωθεί, ως τελικώς περιόρισε, προδικαστική ένσταση ότι η προσβαλλόμενη δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα του παρόντος καθότι αποτελεί χρηματική διαφορά. Παραπέμπει σε σχετική νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου [Α.Ε. 20/16 M.S. (Skyra) Vassas Ltd v. Δημοκρατίας ημερ. 20.3.2023, μεταξύ άλλων). Υποβάλλει συναφώς ότι δεν έχει σημασία ο προσδιορισμός της προσβαλλόμενης ως «διοικητικού προστίμου» εφόσον αυτό που οι Καθ’ ων η αίτηση αξίωσαν από την Αιτήτρια ήταν η αξία αποκατάστασης (υλικά και έξοδα) της ζημιάς που υπέστησαν τα πεζοδρόμια λόγω της αφαίρεσης δύο πασσάλων.
Η ευπαίδευτη συνήγορος της Αιτήτριας απορρίπτει τη βασιμότητα της προδικαστικής ένστασης θέτοντας ότι η προσβαλλόμενη εξεδόθη, ως οι ίδιοι οι Καθ’ ων η αίτηση ανέφεραν, δυνάμει του άρθρου 17 του Κεφ. 96, άρα αποτελεί πράξη που δίδει δικαίωμα για ιεραρχική προσφυγή και για αίτηση ακυρώσεως και ορθώς προσβάλλεται με την παρούσα. Στη δε απαντητική της αγόρευση υποβάλλει περαιτέρω ότι οι Καθ΄ ων η αίτηση επέλεξαν να επιβάλλουν διοικητικό πρόστιμο και όχι να ενάγουν την Αιτήτρια άρα αποτελεί μονομερή πράξη τους παραδεκτώς προσβαλλόμενη στο παρόν.
Έχοντας καταγράψει πιο πάνω τα ουσιώδη γεγονότα και ισχυρισμούς, συγκλίνω με τις θέσεις των Καθ΄ων η αίτηση ότι, υπό τις περιστάσεις της παρούσας, η προσβαλλόμενη αποτελεί χρηματική διαφορά.
Κατά πρώτον λοιπόν σημειώνω ότι πουθενά δεν αναφέρθηκε από τους Καθ΄ ων η αίτηση ότι η προσβαλλόμενη εξεδόθη δυνάμει του άρθρου 17 του Κεφ. 96. Αυτό που αναφέρθηκε ήταν ότι οι πάσσαλοι είχαν τοποθετηθεί στα πλαίσια του άρθρου 17 για αποτροπή στάθμευσης των οχημάτων πάνω στο πεζοδρόμιο. Δε διαπιστώνω συναφώς, να εξεδόθη δυνάμει του άρθρου 28 του Κεφ. 96 εφόσον ούτε επίκληση του άρθρου αυτού γίνεται και εν πάση περιπτώσει δε διαπιστώνω να εμπίπτει σε οποιαδήποτε εκ των περιπτώσεων των άρθρων 21-23 του εν λόγω νόμου, στα οποία το άρθρο 28 παραπέμπει.
Περαιτέρω, θεωρώ αδιάφορο ότι η προσβαλλόμενη στην επιστολή των Καθ’ ων η αίτηση προσδιορίστηκε ως «διοικητικό πρόστιμο» καθότι είναι έργο του παρόντος η ανίχνευση της πραγματικής φύσης της εκάστοτε προσβαλλόμενης πράξης. Ανεξαρτήτως πως αυτοπροσδιορίζεται.
Είναι, θεωρώ, εμφανές τόσο από τις θέσεις των μερών όσο και από την ανάλυση των αξιούμενων ποσών επί της ειδοποίησης, στην οποία αναφέρθηκα πιο πάνω στα γεγονότα, ότι η όλη διαφορά είναι αμιγώς χρηματική. Είναι αξίωση ενός ποσού για αποκατάσταση ζημιών στο πεζοδρόμιο. Η Αιτήτρια διαφωνεί ότι το οφείλει είτε ισχυριζόμενη ότι οι πάσσαλοι της ανήκουν είτε ότι οι Καθ΄ων η αίτηση δεν τους τοποθέτησαν κατά τρόπο που την εξυπηρετεί, σε κάθε περίπτωση όλα τούτα δεν αφορούν την παρούσα δικαιοδοσία. Και αυτό μάλιστα ανεξάρτητα αν ήθελε κριθεί ότι το ζήτημα διέπεται από διοικητική νομοθεσία.
Καθοδήγηση για ανάλογης φύσης χρηματικές διαφορές προσφέρει η νομολογία του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου. Στην πλέον πρόσφατη εξ αυτών στην Ε.Δ.Δ Αρ. 91/17 1. ZILHA OZAY OGUZ κ.α ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντας ημερ. 29.11.2023, όπου γίνεται εκτενής ανάλυση της νομολογίας και της θεωρητικής τεκμηρίωσης, αναφέρθηκε (υπογράμμιση του παρόντος):
Στην πρόσφατη υπόθεση M.S. (Skyra) Vassas Ltd v. Δημοκρατίας, Α.Ε. 20/16, ημερ. 20.3.2023, ECLI:CY:AD:2023:C97, επισημάνθηκε ότι:
«. όταν το αντικείμενο της διαφοράς μεταξύ του διοικούμενου και της Διοίκησης, περιορίζεται σε χρηματική απαίτηση, χωρίς να υφίσταται το ενδεχόμενο άλλης εφαρμογής της προσβαλλόμενης διοικητικής πράξης, ανεξάρτητα αν διέπεται από διοικητική νομοθεσία ή όχι, το Διοικητικό Δικαστήριο, στα πλαίσια της αναθεωρητικής του δικαιοδοσίας, δεν έχει αρμοδιότητα να επιληφθεί της διαφοράς και αρμόδια είναι τα Πολιτικά Δικαστήρια (βλ. Charalambides v. Republic (1982) 3 CLR 403, Μιχαήλ ν. Δημοκρατίας (1991) 3 ΑΑΔ 470 και Α. Γκίνης Λτδ ν. Δημοκρατίας (1991) 3 ΑΑΔ 470).
(…).
Περαιτέρω, το ακόλουθο απόσπασμα από τα Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας 1929 -1959, σελ. 235 και 236 είναι σχετικό:
«Απομένει προς έρευναν το ζήτημα της χρηματικής διαφοράς της γεννωμένης εκ μονομερούς πράξεως της Διοικήσεως, εκδιδομένης επί τη βάσει κανόνων του διοικητικού δικαίου.
Εις την τελευταίαν ταύτην περίπτωσιν γίνεται δεκτόν υπό της νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, ότι εφ' όσον το αντικείμενον της αμφισβητήσεως περιορίζεται εις απαίτησιν συγκεκριμένου χρηματικού ποσού, δεν υφίσταται δε ενδεχόμενον άλλης τινός εφαρμογής ή άλλης συνεπείας της προσβαλλομένης διοικητικής πράξεως, αρμόδια τυγχάνουν τα πολιτικά δικαστήρια. Ούτω εκρίθησαν ως υπαγόμενα εις την αρμοδιότητα των πολιτικών δικαστηρίων η απαίτησις περί επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθέντος φόρου, εφ' όσον δεν υφίσταται ειδική διάταξις επιβάλλουσα την έκδοσιν διοικητικής πράξεως περί επιστροφής, η αίτησις η στρεφομένη κατά πράξεως αρνουμένης την καταβολήν χρηματικής οφειλής του Δημοσίου, ως αρνήσεως προς καταβολήν συντάξεως.»
Σχετικό επίσης είναι και το πιο κάτω απόσπασμα από το Σύγγραμμα Ε. Π. Σπηλιωτόπουλος, Εγχειρίδιον Διοικητικού Δικαίου, Τόμος 2, 16η Έκδοση (2022), σελ. 148, 150, παρ. 485 και 487.
«485. Δεν υπόκεινται σε αίτηση ακυρώσεως οι νομικές πράξεις (ή οι παραλείψεις διενέργειας νομικών πράξεων) των οργάνων, με τη στενή έννοια, του Κράτους (Δημοσίου) και των λοιπών δημόσιων νομικών προσώπων, οι οποίες εκδίδονται (ή συντελούνται) στο πλαίσιο συμβατικών ή άλλων σχέσεων που ρυθμίζονται από το ιδιωτικό δίκαιο. Οι πράξεις αυτές δημιουργούν διαφορές ιδιωτικού δικαίου, που υπάγονται στην αρμοδιότητα των πολιτικών δικαστηρίων (κατωτ. αριθ 592) και μπορούν να ενταχθούν κατά κατηγορίες, κυρίως σε:
487. Δεν χωρεί αίτηση ακυρώσεως κατά διοικητικών πράξεων ή παραλείψεων, με τις οποίες προκαλούνται χρηματικές διαφορές, δηλαδή διαφορές σχετικές είτε: i) με αξιώσεις των διοικουμένων κατά του Δημοσίου ή άλλου δημόσιου νομικού προσώπου για την αναγνώριση οφειλής ή την καταβολή ορισμένου χρηματικού ποσού είτε ii) με υποχρεώσεις των διοικουμένων για την καταβολή στο Δημόσιο ή σε άλλο δημόσιο νομικό πρόσωπο ορισμένου χρηματικού ποσού.»
Στο δε σύγγραμμα Δαγτόγλου, Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο, 4η έκδοση σελ. 569, παρ. 529, αναφέρεται ότι: «. είναι απαράδεκτη η αίτηση ακυρώσεως που κατά κύριο λόγο αμφισβητεί την ύπαρξη χρηματικής οφειλής, ή την επιστροφή ποσών αχρεωστήτως καταβληθέντων».
Και στην παρούσα, δεν τίθεται οποιοσδήποτε ισχυρισμός περί ενδεχομένου άλλης εφαρμογής ή άλλης συνεπείας της προσβαλλομένης [M.S. (Skyra) Vassas Ltd και Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) πιο πάνω], αλλά είναι καθαρά αμφισβήτηση της ύπαρξης χρηματικής οφειλής (Δαγτόγλου πιο πάνω) ως εκ τούτου το παρόν δεν είναι αρμόδιο, ως ακυρωτικό διοικητικό δικαστήριο να της επιληφθεί.
Σημειώνεται παρενθετικά ότι στα εν Ελλάδι κρατούντα, πριν τη δημιουργία τακτικών διοικητικών διαφορών ουσίας, η αμφισβήτηση περί την ύπαρξη ή μη χρηματικής οφειλής ως χρηματική διαφορά, υπαγόταν στην αρμοδιότητα των πολιτικών δικαστηρίων (βλ. Δαγτόγλου, Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο, 6η έκδοση σελ. 448, παρ. 529 και εκεί αναφερόμενη νομολογία του ΣτΕ). Άρα επίσης εκφεύγει/εξέφευγε της αρμοδιότητας των ακυρωτικών διοικητικών δικαστηρίων.
Ως εκ των πιο πάνω, η προσφυγή απορρίπτεται ως απαράδεκτη. Λόγω της φύσεως της διαφοράς και των συνοπτικών αγορεύσεων κρίνω εύλογο να περιορίσω τα έξοδα στα 1.000 ευρώ πλέον Φ.Π.Α υπέρ των Καθ’ ων η αίτηση.
Φ. Καμένος, ΔΔΔ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο